Liber x i .
rcfcllit. '
■ fob. 1
* Jufflt,
fubjcctio-
Liber x i
harre fi m s
pcrciùs e>
pugnat.
785
querel« Sc adholtationi, diffidenti« Sc inter- A
ceflionij diviii« profeffionis natur«que imme-
mores, ad argumentum impietatis fu«, difpen-
fationis gefta Sc dida tenuerunt. Itaque nos de-
monftratis omnibus, qua: in facramento Sc ani-
mje Sc corporis Domini Jefu Chrifti funt,a nihil
inexploratum, nihil taciturn dereliquimus:
fed didorum omnium pacificam intelligentiam
fingulis quibufque caufarum generibus coap-
tantes, nec trepidare fiduciam , nec evitare
voluntatem , nec conqueri fecuritatem, nec B
commendationem fui orantem , aliis veniam
defiderafle monftravimus: fidem didorum uni-
verforum abfoluta evangelici myfterii pr«di-
catione fir mantes.
33. Igitur quia defperatifllmos homines ne
3 ipfa quidem refurredionis gloria intra religionis
intelligentiam edodos cohibuit, fed aut per
dignationis profeffionem, impietatis fu« arma
iumferunt, autb facramenti revelationem ad
Dei contumeliam tranftulerunt: ut per id quod C
• didiim eft, Adfcendo ad patrem meum ad, pa ttern
vefirum , a d Deum meum & ad Dcum ve -
ftrum , dum communis nobis atque ipfi Sc Pater
pater eft, Sc Deus Deus eft, extra exce-
ptionem veri Dei fit in profeflione communi,
eumque ficuti nos Sc creationis neceffitas crea-
tori Deo fubdat, Sc adoptio aflumat in filium j
jam verd nulla in eo divin« nature proprie-
tas exiftimanda fit, fecund&m Apoftoli didum,
■ Cdm autem dixerit} Omniac frb je fta fu n t , prater D
eum qui fubjecit ei omniaJ d cum enim fuerint fub-
je c ia ei omnia , tunc & ipfe frbjicietur ei qui ei
fubjecit omnia s ut f it Deus omnia in omnibus : quia
fubjedio Sc infirmitatem fubjedi proteftetur, &
dominantis fignificet poteftatem : in his quo-
que cum furnma religionis demonftratione tra-
dandis liber undecimus occupatur, etiam ex
his ipfis didis apoftolicis demonftrans, non mo-
do non ad divinitatis infirmitatem fubjedio-
nem proficere, fed per earn ipfam * veritatem E
Dei, e quia ex Deo fit natus, oftendi: Sc per
id, quod fibi ac nobis 6c Pater pater eft Sc
Deus Deus eft , nobis multum acquiri, Sc ei
nihil detrahi 3 cim fcilicet homo natus, Sc uni-
verfis carnis noftr« paflionibus fundus , ad
Deum 6c Patrem noftrumf , ut homo nofter
. in Deum glorificandus adfeenderet.
3 4 . Quod autem in omni genere dodrina-
I rum obfervari Temper meminimus, ut fi qui
diutenui primfim exercicatione longoque ufu F
humilioris ftudii fuerint eruditi -, tuhi jam ad
rerum ipfarum , quibus imbuti funt, experj.
menta mittantur 3 ut cum jam bene luferint
bella militaturi, in militiam protrahantur • aut
cùm forenfes lites * fcholaris materiæ tenta.
verint, tunc mittantur ad tribunalium pugnas.
aut cùm in ftagnis domefticis navim nauta in!
trepidus inftruxerit , tunc magni 6c peregrinj
maris committatur procellis : id ipfum nos in
hac maxima 6c graviffima totius fidei intelligent
tia facere curavimus. Namque cùm antea à
levibus initiis de nativitate , de nomine, de
divinitate, de veritate fidem teneram imbuif.
femus, ac leni profedu etiam ufque ad eyel.
lendas omnes hæreticorum occafiones, legen.
tium ftudia extuliflemus 3 turn eos jam ad ipfam
palæftram gloriofi certaminis magnique produ.
ximus : ut in quantum ad æternæ h nativitatis
compledendam intelligentiam humana inens
communis tenfus opinione defieitur, in tantum
ftudiis divinis ad tentienda ea, quæ ultra naturae
noftr« opinionem funt, niterentur 3 quæftio.
nem hanc maximè diflblventes, quæ fæcularis
fàpientiæ * hebetudine invalefcens, de Domino
Jefu ratione fe putet dicere , Erat quando rmk
erat , Sc Non fuit ante qukm nafeeretur : 6c, Et *!
non cxjlantibus faftus eft : ut quia nativitas earn
videatur afferre caufam, ut eflfet qui non erat,
6c cùm non exfifteret nafeeretur ; per id quo.
que unigenitum Deum fenfui' temporum fub.
dant : { quafi vero non fuiffeeum aliquando,fi.
des ipfa Sc ratio nativitatis oftendat ) atque ideo
ex eo quod non fuit, natum effe dicant, quia
nativitas præftet eflè quod non fuit. Sed nos
apoftolicis atque evangelicis teftimoniis temper
Patrem, temper Filiumprædicantes , non pods
aliqua Deum omnium, fed ante omnia efîe do-jl
cebimus : neque incidere in eum irreligiofie hu. *
jus intelligentiæ temeritatem , ut de non ex-
ftantibus nafeeretur , 6c non fuerit ante quàm
natus fit j ted ita temper fuifte, ut Sc natum pra-
dicemus 3 ita vero natum efle, ut temper fuifle
manifeftemus : fitque in eo non innafeibilitatis
exceptio, fed nativitatis æternitas 3 quia 6c nativitas
au&orem habeat, neque careat æterni-
tate divinitas.
35. Et quia didi prophetici infeii, 6c cæleflis &
doctrinæ imperiti funt 3 corrupto tenfu ac pro- “
prietate fententiæ creatum eue per id Deum,«
potiùs quàm natum affirmare nitnntur, quia
didum eft , Dominas creavit me k in initium
a Rcmovimus bine verba, ad facramenti reUgionem, qua: non
xeperimus nifi in uno mf tcccntiors Colb. & fupervacanea video- ,
rur : cum declarer Hilarius (implicit« fe lingula adverfariorum
objeda diluiffe , nullum dilCraulaffc.
b Bad. Sc Er. cum uno mf. Co\b. facramentum revelationis. Lipf.
.& Par. facramenti revelationes. Vat. baf. mf. facramenti rtligimtm.
Yerius alii, facramenti revelatimem, feil. Verbi in carnemanife-
ftationem, quod juxta Apoftolum facramenrum eft a feeculis abf-
condicum.
* Edici luc adjiciuot pronomen ei, quod lib. iz. omittunc, Ucro-
que in loco fibi conftant mlT.
4 Verba , citm enim fuerint fubjecta ei omnia, h!c plures probar
aotx mlT. libro autem H. n. 8 & a i . omnes omittunc.
* In mf. Vat. baf. aliifque pocioribus, qui ex Deo fit n a tu snon
alio fenfu. Concendit porro Hilarius FUmm ideo fiibjcdum, quia
natus (it > inde verb quod natus cx Deo fit, vexam Dei naturam
obtincrc.
f Aut hie fupplendum verbum adfeenderit, quo probet Hilarius
nobis multum acquiri; ciim Clirifhis adfeenderit, tit homo
glorificandus in Deum adfeenderet: quo modo fuperius n .n . dixit,
Verbum Deus caro faBum eft, ut per Deum Verbum car nem feBm
caro profiettet in Deum Verbum. Aut fequens particula ut non eft
caufaciva, fed illud ut homo nofter, perinde eft ac , tamquam ht-
mo no fire, natum: quod qui m ake, mox pro adfeenderet, legendura
ei adfeenderit; aut ccrcb cum Carnuccnfi codice adfeendit.
8 Ira plures m(T, Alii verb cum vulgacis ,fcholares.
h In mf. Vat. baf. divinitatis corrupt^. Mox in aliquot aliis,
deficit, pro defieitur: ex feioli temcrirate. Ita enim apud Cicero-
nem, Mulier abundat audacid, confilio & ratione defieitur.
‘ Vctcrcs libri hebitudint : ex quo in uno Remig. pravi confe-
ftum eft habitudine.
k Bad. Er. & Lipf; initium, fine»'», confcntientibus aliquot afr-
tiquis Iibris cum I x x. At particulam in (iddcndam e(lc liquet tun*
ex fubnexis, turn ex lib. n . n. j ƒ. Unde in mf. baf Vat. Sc alitf
lcgitur? in initio.
arum fuarum in opera fra : ut fît ex co'mmüni À meæ profeffio eft : ceterùm Wjmrn Sc mifericor-
creationum . J — naturâ, licèt G*fit præftantior it*in À-géut
» dîæ tu« munus orahdum eft4 extenfa cibi finéré
creatiônis 3 neque in eo fit gloria divin«
nativitatis s fed virtus potentis creaturæ. Ve-
rùm nos nihil novum, nihil extrinfecùs præ-
fumtum afFerentes , ipfb illo Sapientiæ tefti--
monio veritâtem didi rationemque præftabi-
mus neque ad nativitatis divin« 6c æternæ indei
noftr« confeflionifque vela flatu Spiritus
tui impleas 3 nofqiie in curfum pr«dieationis
init« propellas. Non ehim nobis infidelis fpon-
fionis iftius audor eft 3 dicens 3 Petite, & da- Luc-
bitur vobis 3 quarite 3 & irwenietis > pulfate, &
aperietur vobis-1 Nos quidem inopes ea quibus
telligentiam trahi poffe, quöd in initium via- egemus precabimur, Sc in ferutandis Prophe-
rum Dei Sc in opera fife creatus 3 quia non tarum tuorum Apoftoloriimque didis ftudiiim
idem fit in h«c creatum ëfte 3 6c ante omnia B pervicax afferemus, 6c omnes obferat« inteh
natum efle : cum ubi nativitatis fignificatio ligenti« aditus pulfabimus • fed tuüm eft 3 Sc
eft fola nativitatis profeffio eft 3 ubi verö crea*. oratum tribuere, 6c qu«fitum adefle 3 6c pa-
tionis eft nomen, ibi caufa ejufdem creatio- tére pulfatum. Torpemus enim quodam na_
nis anterior eft: 6c cum ante omnia fit nafea tur« noftr« pigro ftupore, Sc ad res tuas in-
Sapientia, tarnen quia etiam in resaliquas fit telligendas intra ignoranti« neceflitatem in-
creata, non idipfum fit id quod ante omnia eft, genii noftri imbecillitate cohibemur : fed doge
quod ccepit effe poft aliqua. drin« tu« ftudia ad fenfum nos divin« cogni-
36. Dehinc confequens vifum eft 3 creationis tionis inftituunt, 6c ultra naturalem opinionem
- nomine a fide , qu« nobis de ünigenito Deo fideia obedientia provehit.
’ eft, repudiato, ea quoque qu« confeflioni fan- C 38. Exfpedamus ergo ut trepidi hujus ccepti
di Spiritus congrua ac religiofa effent, docere: exordia incites, 6c profedu accrefcente conut
jamconfirmatis longoanteriorumlibellorum firmes,6c ad confortium vel prophetalis vel
diligentique tradatu, nihil de totius fidei ab- apoftolici fpiritus voces : ut dida eorum non
folutione deeflet, cüm amotis vitiofarum prat- alio quam ipfi locuti funt fenfu apprehenda-
dicationum etiam de opinione fandi Spiritus mus, verborumque proprietates iiidem rerum
irrelteioiicatibus , ill«fum atque incontamina- fignificationibus exfequamur. Locuturi enim
turn regenerantis Trinitatis facramentum in- fumus , qu« ab iis in facramento pr«dicata
tra definitionem falutarem apoftolica atque funt,te«ternum Deum, «terniunigenitiDei
evan^elica audoritas contineret: neque jam patrem: 6c unum te fine nativitate, 6c unum
per fenfus humani fententiam Spiritum DeiDDominum Jefum Chriftum ex te nativitatis
inter creatüras quifquam auderet referre , «tern« 3 non in b deonim numerum veritatis
quem ad immortalitatis pignus, Sc ad divin«
incorrupt«que natur« confortium fumere-
mus.
37. Ego quidem hoc vel pr«cipuum vit«
me« officium debere me tibi, Pater omnipo-
! tens Deus, confcius fum , ut te omnis fermo
meiis 6c fenfus loquatur. Neque enim ullum
aliud majus prxmium hic ipfe ufus mihi a te
diverfitate referendum : neque non ex te ge-
nitum, * qui Deus unus es , prædicandum 3
.neque aliud quàm Deum verum, qui ex te Deo
vero patre natus eft, confitendum. Tribue ergo
nobis verborum fignificationem, intelligentiæ
lumen, didorüm honorem, veritatis fidem : 6C
præfta 3 ut quod credimus, Sc loquamur • fcilicet,
ut contingat nobis, unum te Deum pa-
Iconceflus Ioquendi poteft referre > quim ut E trem & unüm Dominum Jefum Chriftum de
przdicando te tibi ferviat , teque quod es,
patrem , patrem fcilicet unigeniti Dei, aut
ignoranti fieculo , aut neganti h«retico de-
monftret. Et in hoc quidem tantüm voluntatis
* In cod. Vat. baf obedientiam protrahunt -, male. Quomodo au-i
tem fides nos provehat ad id, quod natuxalis fenfus non actingit,
fuperiùs jam obfervatum.
b Vccuftus codex Colb. cum Germ, uti praemonuiraus num. n .
non in duorum'numerum.
* Mf. Vat. baf. quia Deus. Mox Carn. & nonnulli a lii, neque in
aliud ; ported t ubi ex te Deo vero patre, abeft Deo à plerifquc rnff. ]
Prophetis atque Apoftohs cognofcentibus ,
nunc adversüm negantes h«reticos, ita d Deum
Sc te celebrare, ne folum 3 6c eum pr«dicare,
ne falflim.
In yetufto codice Colb. ita & Deum te. Melius alii ita Deum
collocant, ut hxc vox & ad te Sc ad eum sequi referatur. Mox iu
Carnut. & aliis , nec folum, ntcfalfum: minus (inceri. Hoc enim
fi bi vult: ita Sc te celebrate Deum, ut non fölitarium crcdamus,
3c eum predicate Deum, uc nonfalfum cogitemus. Tum in Corb.
.dj icitur claufula Amen.