Athtnufium Or. 2. contra Arianos p. 31z. divifas, & abunitas, & disjundas, & aliénas, &
mcornmunicabiles effe Patris & Filii & Spiritus-fandi fubftantias pradicat. £ht(m
dcindc perfiringens Athanajius pag. 3 JJ. Quomodo, inquit 3 de Spiritu -lando re$e
opinaretür, qui blafphemus eft in Verbum quad Spiritum fuppeditat ? Simili omnino
ratione Hilarius nofier lib. 2. ». *. Quid mirum ut de Spiritu-lando diverfa fentiant |
qui in largitore ejus ( Verbo fcilicet) creando, & demutando, & abolendo tam teme-
rarii lint audores ? Quibus mox adjungit 3 Spiritum-fanftum ab Ulis nefciri, quia Filtum
audorem ejus ignorant. An h<ec , quoejo} adwersus Macedonii fautores dix eri t , qui de
Verbo prawn fentire non audiebant, quos ipfi libro de Synodis laudawit ut qui <veu
fidei rewocandæ fpem attulijfent| quibus denique Confiantinopoli pofi Concilium Selen*
cienfi communionem non negawit fiiam , immo etiam ceterorum ex Galliis Epifioporum
coaBo Parißis Concilio litteras obtimit ?
probabUius X V I I I . Longe igitur probabilius eft, HBarium in Us, qua de Spiritu-fanBo dijferit%
AHaaos? rinos Arianos rcfpexjjfe ; quoi non plane dewicijfe wideretur, nifi etiam Spiritus-fandi
nHHii diwinitatem ajfemijfet. Sed quia Filii diwinitate, ex eo quid a Patre fitbfiantiam fim
donianos, accipit, demonflrata , ConfeBarium erat Spiritum-fanBum , qui fuam ab utroque Jumit)
cfr^'spiri- neutri ejfe inferiorem s paucioribus hoc proefiandum fu it, cum illud pluribus confirm
divïnita-1 jam fuijfet. Itaque quemadmodum Gregorius Na-gian^. Or. 27. n. 1. Alexandrum Alexan-
tcm- drinum, cui nullum contra Macedonians certamen fuerat, magni Trinitatis propugna.
toris & præconis elogio donat, <@jr ante a Or. 21. num. 3C. Athanafii ab Arianis, non I
Macedonians expulfi fogam pro Trinitate & cum Trinitate fufceptam wocat : in
vredibile efi Patris (§r Filii Spiritus-JanBi aqualitatem ab Hilario adverses Am*
nos, non adversàs Macedonianos fuijfe propugnatam.
Libeled- X IX . Expendendum hic wenit , an non libro X. contra Apollinarifias difputetw:
contra cr- » 0 » enïm répugnât magis libro duodecimo aliifue locis contra Macedonianos difieptan,
üi»JiApo quam contra Apollinariflas decimo ,• cum illorum princeps anno 360* horum autem non ante
annum 361. prava fentire deprehenfiis fit. Negandum fin e non efi , totum librum decimm
feriptum ejfe adwershs error es, quorum auBor Apollinarius vulgo exiflimatur. Nam que
a num. is. ufque ad 23. magno fiudio defenditur, chriftum werum ac totum hominem ex
anima corpore*perfeBum ajjumftffe s fimulque eorum refellitur opinio , qui eumdem Dominum
noftrum non modo carnem , fed (§ft animam ab Adam propagatam jfufcepijfe arbu
trantur. ImperfeBum autem hominem , ut ignorât nemo, a Chrifto fufeeptum pr<edicabat
Apollinarius : qui etiam, ut Nemefius cap. 2. teflis efi , exifiimabat animos ab homini-
bus gigni, ut à corporibus corpora -, progredi enim ut propagationem primi homi-
p i omïies ex generantur. Vnde Monachi ab Apollinario ad Alexandrinum
ni Amioch. Concilium mijfi, ut a Jufpicionibus quibus adfperfus erat fe purgaret, profitentes Verbum
ex Maria hominem eile genitum, »0« fine caufa adjicere tuidentur, quantum ad
carnem attinet, ne (videlicet fufpicio relinquatur 5 eos Chriftum ex Maria fecundum
animam genitum fentire. Ex eodem Concilio Alexandrino apparet 3 Apollinarium infimu-
latum ejfe , quod Verbum Domini ut in prophetis , it a (dfi in jfejù fuijfe crederet. Hue
porro opinio etiam notatur & exploditur pradiBo num. 21. libri 10. quo deinceps per totum
confutantur turn iidem illi errores, turn maxime impietas eorum, qui Chriftum in fiu
diwinitate pajfum ejfe ajferebant. Nihil autem apud Leonem (dfi alios Patres fillemnius,
quam ut Apollinanflis hoec impietas attribuatur.
Errorum XX. Æque tarnen affirmare lice at 3 nullum Hilario in his libris cum Apollinario
auftorcs confUBum fuijfe, illumque de hoc haretico ne quidem cogitajfe. Et werb cum Sirmjenji
« refciiun- Concilio anni 3ji. damnatos legamus can. 8. qui prolatiwum verbum Filium Dei dicant \
tur- (ef can. u. & 12. qui Verbum in carnem tranfiatum, aut demutationem, corruptionem, &
pajfionem , cum crucifixus efi Dei Filius , in jua^ diwinitate JuftimiJfe pradicent j cum
etiam in generali prafatione $. 3, ex Theodoreto, AuguBino , Gregorio Narjan^pno (eft
Athanajw demonfiraverimus Arianos animam Chrifto ne gaffe, qub in ipfummet Verbum
caderent triftitia 3 dolor , aliaque 9 qua. ipfi ut homini adfcribmtur 9 infirmitates : cum
htec inqoMn, ka fe habeant, pirjfpicuum efi Apollirmrifins iotnmentk Mis, qua ab Hi.
lario lib. Q confutantur, ejfe retentions! ac ficut Eutjiches, Leone teße epift. nunc $7.
ad Monachos Paleftina c. z. & alibi, Apollinarii fifeitavit errores j ita Apollinarium ab
Arianis pra<varum opinionum femina collegijfe . dijfetninajfe ; nec proinde earum tam
auttorem habendum ejfe, quam fimtorem. Si cui adhuc dubii illiquid Juperfit, an liber de.
dims adversus Arianos feriptus fit , necne ■, ipfimmet librum confitlat, eofque ipjbs, quibus
in fuperioribus libellis refponfum f it , in eo refutari audiet, cum hoc tarnen tempe-
ramento, ut non jam quod omnes unanimi confenfu , fed quod plerique eorum volunt,
excutiaturt
XXI. Sed quid moramur ? Hoc Hilarii Opus in exfilio illius lucubratum, antiqui mjf
fidem faciunt, ipfe lib. to. n. 4. conceptie verbis teflatur: adeoque confeSlum fuerit ne- HiUni
cejfe efi ante annum iio. quo patrix ac propria ecclefia redditus efi , (gp pennde ante
exortas Macedonii aut Apollinarii hxrefes. Certi in patria ac propria ecclefia , quamwis
abfque exfilii indulgentia, jam manenti non congruunt hue hbri ió. verba : LoOpemur
exfules per hos libros: &: lermo Dei, qui vinciri non poteft, liber excurret. V t enim
bee , quemadmodum Vult nonnemo, eum nondum exfulem , fed ad exfilium animo dum-
taxat paratum ac promtum dixijfe <vel fcripfijfe intelligamus, alia qua illis proximo coherent
non permittunt. <>)uo autem exfilii anno animum ad hoc Opus appulerit, non con-
Hat. Veri tarnen fimillimum efi cum non diftulijfe, quin Mud Jufciperct.
X X II . Ex initio quarti libri perfpicuum eft, tres primos pridem ante fubfequentes Trés primi
fuijfe abfolutos. T hot ini autem here fim tunc temporis Hilario nondum not am ftiffe bine dem Lie
fufpicamur, quod commentum a Photino Jufcitatum libro 1. ad argumentum libri 7. pro-- a *
fonens , ac lib. z. n. z}. refellens , de hoc utrobique agit unius Hebionis nomine, non
Photini: cujus , utpote recentioris , perinde nocentioris, nomen potius exprimendum
erat, quam Hebionis. Contra vero libro 7. jam doBior (a It tic, argumentum, quod libro j.
advershs Hebionem fibi propofuerat, ita prudent in Photinum retorquet, ut ne propofiti
immemor videatur, num. 3. (gr 7 - confulth repetat Hebionem ejfe ‘Photinum.
XXIII. Hoc ratione nonnihil prohibemur, quo miniis fubferibamus Erafino ,qui librum, Nwi feeA
nunc ordine pnmum, auclon pofiremum nemine haBenus repugnante ajferuit. Movct nos mus PPme»
preterea , quod Hilarius ipfe quarti libri initio tefletur ,fe anteriores libellos , fine ex- p“ s‘7«i
ceptione, pridem confcripfijfe : ac deinde num. z. aperte indicet, feriptum jam fuijfe li- P“»1“ '*'.
brum primum, cum ad quartum manus admovit ; fic enim habet: Atque hire ficut
p r i m o 'LlBEL 1 0 teftati fumus., nunc quoque idcirco a nobis commemorata
funt e?c. Neque folum libro quarto, fid etiam nono num. to. in memoriam remocat, qua
lib. I . a fie traBata fint.
X X IV . Si quid uMtem inde Confidtur, Antifies doBijfimus laudem non meretur mi-
norem ob amplitudinem ingenii , quo tot ac tanta ab ipfb Opens fu i exordia complexus »a
fit, quam ob acumen, quo in tam abftrufa penctrarit. Ex his etiam fiequitur, tres filtern
priores libros ante librum de Synodis, in quo de geflis in Pbótini condefnnationem fuse “W?
dijferit, fuijfe compofitos. Chm autem h<ec adversiis Photinum gefia diu latere non potuerint
in Oriente degenti, hinc conjeBare efl Hilarium in lucubrandis tribus pnediBis libris
prima exfilii fu i otia dedijfe. Nifi fortè quis malit, eos ab illo etiam ante hoc tempus,
boe efl, ante medium annum 3Sf. feriptos fuijfe, ita ut exfilio tum interveniente nonnihil
retardatus f it , ne alios profiqueretur. An ceteris quoque libris poflerior cenfienda fit prx-
diBa de Synodis lucubratio, non aufim affirmare ,'quod tarnen licet opinari. Hoc vert) mane
at, ita Opus intermijfum fuijfe, ut plus Confejfor adhuc in exfilio detentus decimum librum
peregerit.
XXV. Si Gregorio Turonenß fidem habere quis Volet, non modo totum hoc Opus in /JHJjjjf
exfilio abjblutum , fed etiam inde ad Conftantium ah Hilario miffum credat necejfe efl. “^biu-
Non enim aliud indicate videtur Hb. 1v hifi, Franc, c. 33. ubi ait : Beacilfinius Hilarius iinc
Piäavenfis epifcopus fuafu lxereticorum exfilio deputärur: ibique libros pro fide
catholic» feribens Conilantio mifit. Hoc quippe de libellis ad Conftantium laqui non