Chriftüs
fpes & t'c
i ■ s- 1
l.Cor.io.
Phil. 1 5
bus anxio corde clamabat. Sed fciçns fe in A
carne quidem quæ ’terra eft degentem, jam
in fine carnis habitare, dum fecundùm Apo-
ftolum habitans in corpore * peregrinatur à
corpore, dum vivens jam non fibi vivit j ne-
que ipfe vivit, fed vivit in eo Chriftüs : con-
gemiicens tamen in hoc fuo habitaculo, fu-
perveftirique feftinans, 8c ideo anxio. corde à
terræ finibus clamat, quia 8c neceiîitatem ha-
beat in carne vivendi, Ôc fpem teneat à carnis
vitiis definendi, dicens. B
3. In petra exaltafH me. b Eduxifli me j * quia
faillis es foes me a , turns fortitudinis à facie inimici.
* Habitabo in tabernaculo tuo in fecula. Hinc
itaque jam fan dus à tèrræ finibus clamat,
quia exaltatus in petra fit. Petra autem fecundùm
Apoftolum Chriftüs eft, quem exal-
tavit Deus, 8c donavit illi nomen quod eft
fyhtf. 1. 4- fuper omne nomen. In quo 8c elegit nos ante
mundi conftitutionem in cæleftibus. Pereum
enim fiimus in fpem æternitatis dedudi, & C
- in hac Ipe non confundimur -, quia ab inimici
facie hæc eadem fpes nobis .fortitudinis turris
eft fada. Nam cilm in mûris fit valida 8c Arma
munitio : murorum tamen ipforum fïrmi-
tas in turribus omnis eft. Et idcirco turris fortitudinis
exaltans nos in petra Deus fadus
« eft, quia per hanc fpem vim diaboli cjufque
infidias fiiftinemus, tutiifimâ adversùs eum
fpiritalefque ejus nequitias fidei munitione
confepti : cùm in tabernaculo Dei habitaturi D
fimus in fæcula, fine ullo fcilicet ætatis modo
in sternum fluentibus fæculis temporibufque
manfuri.
c 4. Sed quia hæc, quamvis foe repofitac jam
fandis fint , tamen adhuc fub difpenfatione
temporum differantur } d qua munitione interim
tutus fit, interjedo diapfàlma demon-
ftrat, dicens , Protegar in vclamento alarum
tuarum, * quoniam tu Deus exaudifii orationem
meam. Protedionem mifericordiæ Dei fub ve. E
lamento alarum divinus fermo fignificat : de
quo quia fuperioribus pfalmis e tradatum eft,
fuperfluus nunc & otiofus erit fermo. Sed. pxo-
tedionis meritum ex fide orationis indultum
. eft , fecundùm illud, Petite, 8c dabitur vo-
bis. y. Quin etiam ad quam fpem protedione
alarum Dei inumbrandus effet, oftendit dicens
, DediJH hereditatem { timentibus nomen
tuum. * Dies fuper dies regis adjicies, aimos ejus F
ufque in dies generationis & generations. * Per-
■ manet in aternum in çonfpeitu Dei. Hæc enim
hereditas fandi eft, vita 8c incorruptio 8c re-
gnum 8c coæterna s Deo habitatio. Non Ifraeli
a Pravè apud Par. peregrinaturk Domino. Rcfpicitur quippc il-
lud-Pauli, Voluntattm habemus magis peregrinari à corpore.
b Verba eduxifti me in vulgatis omiflà reftiruimus ex mff Legi-
musin grarco dsiytmls u* , in Vulgaià, deduxifii me, juxta quam
jnox habemus tn fpem eternitatis deducti , non eduüti.
c Ica mf. Mic. favente Vacicano, in quo minùs bcnc, fpes repo-
fitajamfanSHs fit. At in vulgarisée repofita jamfanftifint.
d Particulam præfixam'hîc habebant editi renitentibus mff.
* De hac fignificacione haftenus nihil, nifi fortè in Pfàl. fC.
n. j. idquc ita tenuiter, ut vjx pcrcipiatur.
. f Mfl”. Reg. & Mic. timentibus te. Rctincmus , timentibus no-
tuum • quia huic leâioni congruit fubjedta enarratio.
Proteûio
ejus miferi-
cordia Dei.
f
Ÿ-7-
1 . %.
Sanfti ht
t Sic t edit: nDeo.
tantüm hsc hereditas feripta eft, fed timen*,
tibus Dei nomen. Dies enim sterni funt re-
gis : five quia fandi, qui peccati fervi non
erunt, * reges funt, fecundüm illud Apofto- * rtJ
li, Jam fine nobis regnatis, 8c utinam regna- l
retis,ut 8c nos vobifcum conregnaremus: five
quia hic idem etiam rex fit Propheta : five c’irift“s I
quia in «terno regno confedentem a dextris
oportet regnare, donee ponat inimicos fuos 1. Cw iB
fub pedibus fuis. non ut rex ipfe tum non xs- 1
fit: léd cfim tradiderit regnum Deo patri,
conregnabit his hipfe qui reges funt. Ex quo h I
mihi videtur haec nunc ratio fervata, ut ufque
in dies generationis & generationis adjicerentur
fuper dies dierum anm ejus j in confpedu autem
Dei * maneat in sternum : ut tempus il- i I
lud, quo eum regnare donee ponat inimicos
fuos fub pedibus fuis oportet, a generatione
ufque in generationem fit comprehenfum j quia
generationem hanc fpiritalis nativitatis gene-
ratio ex mortuis confèquatur : sternitatis autem
fus exceptio, dum in sternum in con- P°ft «:•
fpedu Dei eft, prsdicetur. Eft autem ipfe pri-
mogenitus ex mortuis. Sed hujus regeneratio- ncm. |
nis Dominus ad Apoftolos ita meminit: Amen cdofiM
dico vobis, quöd vos qui fèquüti eftis me, in Mm,‘<«
regeneratione ciim fèderit filius,hominis in fè- »l8‘ I
de majeftatis fus, 8c vos fedebitis fuper duo- «
decim thronos judicantes duodecim tribus If. «
rael. Hujus igitur generationis tempus oftendit
, 8c ufque in hanc fuper dies dierum anni
regis augentur. Ceterüm ipfe in confpedu
Dei k manebit sternus, jam omnibus quos
redemit in reges cslorum '8c coheredes ster-
nitatis afliimtis, tradens eos regnum Deo Patri.
6. Et quia comparticipes 8c concorporales b
8c conformes ejus effedi fint, jam in his nee
corruptione nee morte dominante , cdm in
omnem plenitudinem Dei repleantur ■> fubjecit
fpiritus prophetis, Mifericordiam & veritatem
ejus quis requiret1 eorum / Non inopes jam mi-
fericordis veritatifque ejus hs fcilicet gene-
rationes erunt, quas in fe ex' mortuis regene-
rabit ad vitam, qusque in fpe gloris Dei
manfèrint : tum cüm in regnum tradits Deo
patri fufeipientur in reges, confummatä in
omnes ejus mifericordid ac veritate, per quem
redemtos fe gratulentur ad vitam, fitque omnibus
acceffus ad Patrem. Poft quod mifèri-
cordis ac veriratis nihil requiratur a Domino,
cum in Dei plenitudinem impleantur. Simile
autem huic Prophets didum eft id, quod ad
Apoftolos Dominus ita loquutus eft : Nunc l
quidem triftitiam habetis j rurfum autem vi- 1
h Vulzati, ipfis. Elegantius mf. Rcg. ipfe. Quem Marcello tribuit
Eufcbius de fine regni Chrifti errorem, Hilarius hic pruden-
1 Editi, manere in tternum, viciota prorfus antè & poft inter-
punftionc. Hilarius verba hxc J ufque in dies generationis & genera-
tionis, interpretatut de regno Chrifti quod univerla refurreftione
excipitur; lequentia autem , Permanet in atemum in fonjptäu
Dei, ad regnum Dei refert, quod ä pracdiéta omnium rcfurrc&io-
ne initium ducit, fed hn?m nullum habet.
k In vulgatis hic repetitur ipfe, non in mff. T um in Reg. manebit
atemus jam in omnibus.
* Reg. mf. tum. diffidence grseco, uc £c fubjcdla cxpoficionc.
cfe[?o
■ ç debo, v o s ,, ,& bEMUtatieor veftrum, & .gau- A ßrieordia s quia tot reddes * ßngulis feem. * « i «
.,i diuinveftram nemo :tolleti vobis. In ilia die dàm ober* * eorum.
i-toipfus."
, rne non rogabitis quidqüam : quia jam gau.
dium îlemo ablaturus a âb his fit.
7. In hanc igitur æternitatis fpem fèfè Propheta
confirmât, dicens, Sicpfallam nomini tuo
in feculum foeculi 3 ut reddam vota me a de die in
diem. Pfallet in fsculum fsculi , 8c vota dé
die in diem reddet, nullo temporum fine con-
clufus, hymnis sternis sternorum votorum
gaudia redditurus : cùm abfblutâ omni terre- B
norum corporum infirmitate csleftem atque
Angelorum agat vitam, de die in diem vota
reddendo 5fecundùm illud, Vota mea Domino
reddam in atriis domus Domini, in con-
1 fpedu omnis populi ejus, in medio tui Jerufa-
lem, csleftis utique matris 8c libers per Deum
ac Dominum noftrum
eft benedictus in fscula
Jefum Chriftum, qui
fæculprum. Amen.
P S A LMUS L X I.
In finèm pro Idithum Pfalmus David.
*Hil.//f
xefttr.
* ïnftà, i
iitjflkrum
*h albet1,- dMia-
pfalm.
* HU . e/ J^eustffü-
* Muit
fiuant.
TRACTATUS PSALMI.'
I- T T ) R oph e tiæ fermo non niflad ali- Prophcii#
1 ■ quem profectum audientium fcriptus fcoPUÏeftj
ut aut ad fcientiam doceat, aut
ad voluntatis innocentiam confirrhet : ut nunc
hic pfalmusb pro Idithum à David eantatur ^ Quij
in quo ad Dei timorem, ad humanarum five
fpiritalium nequitiarum conftantem toleran- cwt’
tiam eruditur, 8c ad contemtum opum, quia
avaritia malorum omnium radix eft, firmatur.
In his enim beats sternsque vits ftatus cer-
tus eft, fi 8c pietas in Deum fit, & patientia
in adverfis , 8c contemtus opulentiæ. A Dei
C ieaque confeffione coeptus eft pfalmus;
2. Home Deo fubdita erit anima mea i ab f- ».
ipjb enim falutare meum. * Et ipfe Deus meus 3 f- \-
& falutaris meus, fufçeptor meus i non movebor Theologi»
ampliàs. Confeflio Dei communi hominum cchnico:
afFeduà Propheta ita coeptaeft, ut cùm poft g“” **
TV T 0 NNE Deo fubdita erit anima mea * uiul tam infeientis nodem , poft ambiguam raDS’
*b M enim ftluure meum. Etenim WÊÈÊÈÊÊÈÊÊBÈ ™e™m<lae ■ sJ r i I * , etnnam, poft diverfarum religionum vanam
ipfe Deus meus (df falutaris meus 3 * ad- opinionem, cùm diu erratum qusfitumque dç
jutor meus : non movebor amplius. Gfub uf- D Deo fit, an unus an plures , 8c fexûs ç an «
que irruitts in hominem ? interficitis uni- un^us an duplicis, 8c poteftatis an squaiis an
verft iâmauam parieti inclinato, (dr mace- ^^Par^s » ^ ætat^ an un^ormis an varis, &
• _ i/?-T> ^ ^ * naturæ an innafcibilis ommum, an aliquorum
riximpulfxtferumtmen bonorem meum * co: aliquando * generatæ : tum deinde cùm ab i
gitayennt repellere : cucurri in fiti : ore fuo aliquibus magna state 8c longo labore certabenedicebant,
(df corde fuo maledicebant. tum j aulî nullos omnino eflè, aut à cura
* Verumtamen Deo fubdita * erit anima ^.limanæ Vltæ abefTe : jam porro cùm à ple^
me*: q^^ iu• rn *bt i■p f/o-. efnt p*tte• nti•a me*. nique tradatum fit, vel folem aftraaue cete_ ra4deos e(re> vel muodum ipfum ;4 æterni_
Quia ipfe Deus meus falutaris meus, £ tatis fpecie hujus ac mutationum manentem
adjutor meus -, non emigrabo. In Deo falu- cum omnibus fuis quæ ex fc efFerat Deum
tare meum eft, & gloria mea, Deus * au e^e : ver^ uC P^eri<3ue ignem, vel aquas *
M B meum : fpes me* in Deo eft Spe~ Vel fP!riculI',.di''ino no™ne «que honore do,
- mKÊÊÊM • * RM t Z naverint : alu quoque liena, lapides, metalla
rate tb eum omms * cowventus plebis , ef- fub lpecie hominum, vofucrum f ferarum ado.
fundite coram eo corda veftra j quia Deus raverint ‘ poftremo cùm jam feffis omnium
adjutor nofter eft. D i a p s à l m a . Ve- deftitutifque fludiis plerique eorum, maximé*
mrum umen oim• i fni lii h•o minum, I .m .e nda.. ees Jft, . nihil horum hominuenmu ?lc ihr*e0,0 dIoe cHume >n t; etfutm » Clf'
n ftatens : ut decipiant ipfi de p ppft hanc quafi neceffariæ confeffionis 6 in, quf.
vanitate in idipfum. Nolite fperare in ini- fcientiam prudens quifque converfus ad Pro* c
quitdte : (df in rapinas nolitè concupifeere. Prêtas atque Apoftolos, Dei îegem omnem Ex r«ns
e-TN•. • « * ' — - fub facramento sterns difpofitionis percepe* »
rit j in qua rationem dedudæ in hoc corpus gear,
animæf connexæque tradaverit, in qua * di- ^ f
vifionem gentium fecundùm ahgelorum nu- i.vUrfd.
*/.*■ », H,
Fcffus eft hpc unum fe (cire quod nihil feiret ; fed Tüllius iplç
lib. 4. Acad, quxft. (peciàcim de Dei nocicia hanc edit cbnfefflo-
nem : Cogimur diffenfione fapientum Dommnrr. ignorare.
{ In mf. Rcg. connexe, une particula que. Hoc illùd prse fè •
ferré videtur , nos ex Scripturis accipere , quomodo anima in
corpus deduâa f it , èc in quo fitutn fit illius cum corpore vinculum.
Re autem vera hoc unum .-fibi vult Hijarius, animje cor-
port conncxz nobis teftatam effe in Séripturis seternitatem. Se-
cundssm enim Evangelium ( Matrh. i o- a 8. } homo cum carpers anft
ptrimit, inquit difercius in Pf- 6a. n. IX.
Divitia f i * affluant, nolite cor apponere.
Semel loquutus eft Deus : duo hac audivi,
quia poteftas Dei eft, tibi Domine t
■ 1 Prin ijeâabamus Icgcndum, à volts fit : fed àntiqua
îcçtjo rctincnda, quia ilia non amplius Chrifti, fed interpretis ver-
a int, verba prophetx Chrifti fèrmone confirmantis.
Sic mf. Règ. At editi, ad Idithum. .. . à Dei timoré.
In mf” Reg. & Mic. dut, 8c fie d'einccps conftantcr loco an.
d Unus è mff.
Vat. generator ; alter, getteratus ; Reg. & Mic.
j.,,1 i aliquibus, omiflo ab.
generates. Mox editi
/•/rC mfl' Ac cd'ti > infeitiam. Mallemus
confefjionemi ^ed hujufmodi inverfionum exempla j:
• Non modo Socrates apud Tullium generatim c