»■ Chris Fif» > (bic eft primus gradus unitionis cum Chrifto, gloria communis,.) fÿ per tna-
n HoMi- nentem in nobis carmhter V ilium j fecundus,caro illius nobis in Euchariftia data,)g^ in eo
nobis corporaliter id infeparabiliter #Bim,(tertius,caro noftra ab eo aflumta & numquam
dimiff^,)myfterium vera ac naturalis umtatis[it pradicandum. Hac noftracum Chrifto
jnatur* unitate itaexplicata,non erat unde Erafmo oboriretur ulla erraci fufpicio.
Cum pint Sed neque magis fufpedum eft, quod nos etiam cum Pâtre naturâ unum
dicimur ca afferit. Non çnim hoc probat, nifi Chrifto intercedente ac fungente Mediatoris
S c 2î- officio. Nam cum carnis Chrifti & noftrae fit una fubftantia, Verbi autem carnem
I*0' noftram habentis & Patris una natura ; fit ut conjuncti naturaliter cum Chrifto,
cüm Patre pariter conjungamur, cum quo file naturaliter.conjundtus eft. Itaenim,
inquit num. 13. omnes umm fumus, quia, ft) in Chrifto Pater ,ft) Chriflus in nobis. Lucu-
: lentius autem num. 1 j. fententiam luam fic explicat ; Si voluntatis tanthm unit item
intelligi vellet, cur gradum quemdam atque ordinem conjummanda umtatis expofiiit
( Johan. 14. 19. ) nifi ut dim illc in Patre per naturam divinitatis effet ,• nos contra in eo
per corporalem ejus nativitatem , (if ille rurfum in nobis per facramentorum inejfi my-
Slerium crederetur : acfic pcrfnh per Mediatorem unit as doceretur, cum nobis in f i manen-
tibus ipfe mancrct in Patre, (eft in Patre manens maneret in nobis ; &? ita ad unitatem Patris
proficeremus, dtm qui in eo naturaliter fecundhm nattant .item inefi , nos quoque in
eo naturaliter ineffemus , ipfio in nobis naturaliter permanente ? ,
97. In hac hominum cum Deo unitate commendanda cum Hilario conlentiunt
& alii Patres, Gregorius Nyffi de verbis 1. Cor. ij. 8. Tom. z. ubi dicit , Ex omni
autem humana natura, cui admixtafuit diminuas, teluti primitta confperfionis is qui in
Chrifto eft homo conftifit, per quern divinitati univerfa adnata & admixta flint ; turn
Mediatoris officium ea ratione a Chrifto impleri docet, quod omnes fibi univent.
Præclara funt hæc Paulini Nolani epift. alias 33. verba : Per Chriftum Deo juncli (eft
infiti fumus , ut ‘Dei arrhabonem teneamus in terra noftra Spiritum fanBmn quern dedit
nobis noftri pignut habeamus in Deo carnem Chrifti: quia intervallum iftud immen-
fum , quo à divinis mort alia difparantur, medio & inter utraque communi interventuJko,
velut qiisdam ut fie dixerim ponte, continuât s ut ejustramite terrena caleftibus conferan-
tur. Quærit Cyrillus Alexandrinus dial, de Trinit. An earn folam ob caufam Unigenitus
Mediatoreffe cenfebitur ,qubd peccatum, quod nos d Dei caritate (gft confortio arce-
bat .procul repuht. rcfporniccque, aham prat ere a ei ratwnern arcanam (gft myflicam ad
mediationis nomen (jft rem fuppetere. Quod myfterium fic poftea exponit : Mediator
igitur hoc pacio etiam cenfetur effe ,ea , qua naturâ multttm difpta id immenfo disjun-
guntur intenallo , deitatem nimirum (§b humanitatem , conjunBa (eft unita oftendens
in f i tpfo , f f nos per fe ipfum Deo (gft Patri conjungens. Ejufdem enim eft cum Deo natura
; quia ex ipfo eft (gf in ipfio : id ejufdem quoque nobifeum eft natura ; nam ex nobis
etiam eft id in nobis.
§. III.
A n Hilanus Cbrijhsm efimendi , timendi, dolendi > aliifque humants
aff'ecHbus obnoxium negarit.
98. U ID Hilarius de Chrifti paffione lènlèrit , Celebris adeo in dies evadit
\ controverfia, ut hanc nobis illibatam præterirc nullo padto liceat. In hac
porra caula nec illi defuere olim , neque etiamnum défunt & accufatores, & patro-
ni : quorum alii eum affirmant fenfifle Chriftum omnino triftitiæ, metûs , doloris
aliarumque hujufinodi affedtionum expertem , alii negant.
I. Pracipui Hilarii in hac caufia reprehenfiores, ac defienfiores.
cii’a&Tn. 99. Primus inter veteres Claudianus Mamertus lib. %. de ftatu animæ c. 9. in
Hilarii feriptis duo ut veris adverfa animadvertit : umm , quid nihil incorporeum
tnatum dixit s aliud, quid nihil doloris Chriftum in paffione fienfiffe [ fupple dixit. ) ad- Sin.
ditque : Cujus f i Vera paffo non fuit", redemtio quoque noftra verd effe non potuit. Re- S onV"
prehenfionis hujus prima: parti fuus infra erit locus : poftremam expendere nunc CHltlslri-
mfficiat.
100. Multis poll feculis Berengarius, veritus haud dubie' ne fuum ipfius de Eu- Bercng».
chariftia commentum Hilarianæ auclontatis pondéré opprimeretur, earn ut decli-
naret, tanti viri famam labefaftare conatuseft, ac nequiter , Lanfrancotefteepift.
Jo. divulgare, quod in tratfatufideiptrverfia fienfierit, <gr in libro de divina Trinitate
mprobabiles fiententias de Domino fiefiu Chrifto protulerit. Non ita multo poll idem i-s— ,
ille Johannes , qui Hilarium de conceptione Chrifti male fenfiffe pertinaciter vo-
-luit, epiftolis iifdem non mirais præfradlè contendit, ipfius de paffione Chrifti opi-
nionem à refta fide abhorrere. Ea quoique in re Baronius ad annum 363. n.4.
minus circumfpeâè, quàm folet, de Hilario loquitur, cum feribit eum ab Aphtliar-
docitis inftauratumelfe errorem, qui in Hilario jam damnatus fuerat s ac præter
Claudiani Mamerti judicium, nullam affertdamnationis hujus audlontatem. Neque
illiinhaccaufa parcunt Erafinus atque Scultetus. Plures alii etfi non apertè "fandlum S .™
Præfulem damnant,eum tamen autfirigide defendunt, aut in eorum pfopendent Sntdü“‘
fententiam, qui ilium erraffe opinantur. Mediam nonnulli fententiam ineunt, qui
cùm confiteantur eum libris de Trinitate prava & à refta fide aliéna docuiffe,’ hoc
erratum pofterioribus feriptisabiplocaftigatum ac retraftacum effe exiftimant.’
101. Non minus célébrés fuere, qui venerandi Dofforis fidem adversùs repre- ueftijc
henfores vindicarunt. Ac primo quidem uni Claudiano Mamerto opponere licet ufiZ-
quotquot Ecclefiæ Patres Hilarium laudarunt. Hoc jam eleganter præftitit Lan- i°‘ >
francus epift. 50. ubi Berengarii cenfuram eo maxime' argumente repellit, quod
quifiquis Hilario alicujus harefieos notant imponit, multos orthodoxes principes, qui magnis
turn laudibus extulerunt, ejufidcm erroris maculi iitvohit. Ut enim poftea fubjieit,
Gelafius Papa in décrétas fuis libros ejus inter catholicas ficripturas enumerat. .. ejus au-
Boritas infiacris Canonibus * decentijfime memoratur , recipitur, (èfi laudatur ifianBus c "fijL
Auguftinusin libro ( fi. c. 10.) de Trinitate excellenti eum laude extollit. .. B. Hierony- *•
mus * quantis eum omnefque libros ejus in quibufidam fuisprxconüs effert ,epiftolart bre- 'uiffifi.
vitate comprehends non poteft : ceteri fiera religionis DoBores, quicumque de eo aliquid ‘ifiipîf-'i-
locuti funt, ab borum fententia in hac parte non diffenfierunt. Tumiis, qui in ledtione
fandtorum Patrum fententias difficiles offenfuri effent, egregiam hanc reo-ulam
proponit : Tut ms igitur eft leBori in difficillimis fianBorum Patrum fiententiis , quas in-
genii fui imbecillitas capere non poteft, interrogato quod nefeit, dicere fe nefeire ,quàm
pertinaciarrogantia, (gr arroganti pertinacia , non fine fùa aliorum pemicie fidei contraria
definire ; prafertim f i talis perfona f i t , qua tel feientiâ. litterarum , te l probitate
morum,tel potius utraque parte , auBoritatis pondus pra fe genre videatur.
loz. Similem luperiùs à Philippe abbate audivimus : quarn iplè lècutus , non philiPP“‘
earn eflè Hilarii doclrmam , quam illi affingebat Præpofitus Johannes, tribus epi- ‘
ftolis conftanter propugnavit. Sed cùm Præpofitus pertinaciter repugnaret, motæ
litis arbiter quæfitus eft Hunaldus : qui quidem utrumque ita conatus ell conciliate,
ut Hilarii fidem fufpeftam haberi nullo padto permiferit. Hæc Hunaldilèn-
tentia cum tribus Johannis epiftolis exftat ad calcem epiftolarum Philippi abbatis.
103. Non longe poftea hindi Thomas 3. p.q. i j . a. j. & 6. ac Bonaventura 3. Sent, iw
dift. 16. Magiftrum imitati, pariter operam navarunt, ut catholici Præfulis dicta r"‘ai
catholicè intelligerentur; diluerunt objedia, & quæ nonnullam erroris fpeciempræ Th°m“
fe ferre videbantur, fanæ fidei reddiderunt. Prolixitatis vitandæ gratiâ referre fu-
perlèdemus ,- quæ in haccaufa eruditi illi viri Lanfrancus,PhiIippus,Lombardus,
Thomas,Bonaventura aliiqueplurimi adverlàriis refponderint ,utexipfis Hilarii
didbis genuinos illius lèhfus exploremus. Quod fine nec paucis expediri poterit :
quamvis præconcepta multorum opinio everti aut fàltem debilitari valeat, ubi eis
demonftratum fueric quod fèquenti propofitione agoredimur.