6 . 3 S. Hilarii Eptfcopi ■
P. Trait.
Pf al. rj. »
aflumfit ,-ift S® nant habitat & fublimis & A «m* fuo. Superiora ilia, licèt magna atque
.. . 'y- Si . . . » . .. • i h . _____ T___ /Ul ÜS&S
65 Traclatus in XIV. Pfaîmum. 66
excellus fuper omnemprincipatum 8c potefta-
tem 8c omne nomen. Super hunc montem
adificata eft civitas, qua: non poffit ablcon-
di: quia ficut ait Apoftolus, Non eft aliud
fundamentum, nifi Chriftus. Ergo quia qui
Chrifti limt, in Chrifti corpore ante confti-
tutionem mundi ele&i funt, 8c a Ecclefiä cor-
pus eft Chrifti, 8c fundamentum adificatio-
nis noftra Chriftus eft, 8c civitas fuper monpræclara
fint, folent tarnen cum gentibus eile
communia, ut vitium caveant, ut famam bo-
nitatis acquirant. Sed hac animalium, non
jfpiritalium virtus eft. Apoftolus enim 8c car-’
nalem hominem pofuit, 8c animalem, 8c fpi-
ritalem : carnalem, bellua modo divina 8c
humana negligentem, cujus vita corporis fa-
mula fit, negotiofa cibo, fomno, libidine. Animalis
autem, qui ex judicio fenfus humani
tem xdificata : hie illemons eft, in quo qua:- B quid decens honeftumque fit fentiat, atque
?/»;. «j.
ï fa-1
ritur quis poffit efle reqüiefcens. In alio qui-
dem plalmo de hoc eodem monte fic legimus:
j. Quis adfcendet montem Domini , aut quis
ftabit in loco fancto ejus ? Et Efaias nobis erit
5j teftis i Et erit in noviffimis diebus manifeftus
» mons domus Domini, 8c dicent, Venite ad-
» fcendamus in montem Domini, in andern Dei
Jacob. Et rurfum Paulus : Vos acccffiftis ad
Sion montem, 8c ad civitatem Dei viventis
ab omnibus vitiis animo fuo auctore fe référât,
fuo proprio fenfu utilia 8c honefta diju-
dicans j ut pecuniam Ipernat, ut jejuniis par-
eus fit, ut ambitioue careat,-ut voluptatibus
refiftat, ut bonitate venerabilis. fit.: Sed præ-
fens in his tantùm 8c inter hommes homini
erit ufiis. De quibus ait gentium Do&or : (
Secundilm do&rinas 8c præcepta hominum, 3
quæ funt rationem quidem habentia fapientiæ c
Jerulalem. Si ergo requiei noftræ fpes omnis C in fuperftitione 8c humilitate lenfûs, ad non
0 . Solent ehim phires gloriofamintelligent A dationis eft corrigendum. H o c h u m i l i -
tix verborum fpeciem preferre , 8c voluntas t a s , / hoc fui per metum diffidentia, qua
tis ac judicii decus etiam verborum honeftate validiffimafiducia cpftos eft, curate ne fit ad-
mentiri • ciim de Deo bene fentiant -8c lo- monitio contumelia, ne fit emendatio oppro-
.quantur , verbis autem ac lehfui luo geftis brium, ne fit doctrina convicium. Sic fidu-
atque operibus mentiantur. Hi funt, quiqua ciam e orantis Pharifai Dominus in Evange-
loquuntur oderunt, 8c his qua: predicant ip-- liis damnavit, turn cum in medio confiftens
fis rebus inimici funt. Ergo ad veritatem cor- ita fermocinaretur : Gratias tibi ago Domi- j
dis adjunxit dicens, Quo rum egvt dolum in lin- ne, quod non fum ficut ceteri homines , adul- i
gtiafua j ut veritatem quam fentit-, non fal- teri, avari -, ficut 8c hie publicanus. Erat au- c
hit in verbis jut catholica doctrina: profeffio- B tem publicanus in fecreto orans, Dominemi. c
nem, 8c ita fentiendi ac predicandi judicium fereremei peccatoris-. Huic orationi ejus Seri- c
etiam operatio confequatur : quia fecunddm ptura fubjecit, Quia magis juftificatus egrefi- 1
Apoftoli teftimonium, ut in corde creditur■, fits eft publicanus qudrn Pharifeus. Miferi- c
r. nr ,.. - i —*|jSj t>-—-i:-- r- cordiam Dei peccati confeffione promeruit
publicanus : Pharifeus vero honorem eorum
qua: de fe proferebat, per infolcntiam oppro-
brii amifit.
11. Sed forte jam dignum (e quis, fi hxc
univerfa adeptus fit, promiffionibus Dei ereeft
in Chrifti corpore, 8c cum in monte fit
quiefeendumj montem non aliudpoflumus in-
telligere , quam corpus quod fufeepit ex nobis,
ante quod Deus erat, b 8c in quo Deus eft,
isfi- 8c per quod * transfiguravit corpus humili-
tatis noftre conformatum corpori gloria: fua: j
fi tarnen 8c nos vitia corporis noftri cruci
ejus confixerimus, ut in ejus corpore refiit-
gamus. Ad illud enim poft habitationem Ecparcendum
corpori non in aliquo honore,u&,<
ad faturitatem carnis. Spiritalis autem eftj ;
cui luperiora ilia ad Dominum ftudia fint, 8c
hoc quod agit, per feientiam Dei agat, in-
telligens 8c cognofcens quæ fit voluntas ejus,
arcanum fecreti confilii 8c abfeonditi à tem-
poribus fieculi per revelationem ac donum
Spiritus-fimfti inteDigens, 8c feiens quæ ratio
fit à Deo carnis afTumtæ, qui crucis triumphus,
ita in ore confeffio fit ad falutem. Ergo ut fit
in Dei requiem * dignus adfeenfus, in verbo-
rum ac Iinguæ veritate vivendum eft : vit per
operationum fidem fenfus noftri verba non
fal la fint.
ic>. Sêd artum hoc, 8c per fieciili nequi-
tias 8c vitia difficile iterb eft. Eft enim neceflà- C j cùm fe poft innocentiam, poft bonitaclefiæ
fcanditur, in illo in Domini fublimitate D quæ mortis poteftas, quæ in virtute relurre.
rium plerumque mendacium , 8c nonnûm-
quam falfitas utilis eft, cùm aut pereufturo de
latente inentimur, aut;teftimonium pro périclitante
fruftramur, aut fallimus de difficul-
tate curationis ægrotum j 8c oportet fecundùm
. Apoftoli dôftrinam fermonem noftrum fàle
efiè conditum. Idcirco-nunc Spiritus-ianftus
falfitatis affedum rtiendâcii conditiombus tem-
peravit c dicens, Q ui non. egii dolum in
tem , h poft prudentia: modum, etiam humilitate
moderatus fit. Sed plura adhuc reliant.
Nam ut fignificavit in eo mendacio elle pec-
catum , fi alteri. malum mentientis .falfitas
compararet 5 ita nunc ubi opprobria adversus
proximos non liimenda decernit, habendam
tamen rationem ipfius humilitatis adjecit. Qu^
autem hare ratio fit , colreret in verlu , Et opprobrium
non accepit adversus proximos fuos. * Ad
Humilitas
non careat
conßantiä.
requielcitur, in illo cum Angelorum choris,
cùm 8c , nos fimus Dei civitas , Ibciabimur.
Quiefcitur autem , quia nullus fit c ex infir-
mitatibus dolor, nullus ex inopia metus • led
omnibus firmitate fua per virtutem æternita-
tis utentibus, in his fit extra quæ nihil indi-
geant quiefeendum.
6. Ergo ad id quod quæfitum eft, Domine
quis habitabit in tabernaculo tuo l relpondit
dionis operatio. Ha:c, ut idem Apoftolus 1
docet, animalis homo non percipit, qua: funt 1
Spiritus Dei ; ftultitia eft enim illi: nec po- «
tell intelligere, quoniam Ipiritaliter interro- c
gatur. Qui autem lpiritalis eft, judicat om- c
nia, iple vero a nemine judicature ' ^'M 1 c
8. Confcius ergo Spiritus-lanclus, ea. qua ;
fuperiora fiint in vita innocentia 6c in ope- i
ribus juftitia, 6c gentibus 8c hareticis efle 1
fua } nec fecit proximo Juo malum '■> ut crinien D nihilum deducius eß in confyetlu ejus maliyius.
Spiritus-fandus per Prophetam, Qui ingreditur E communia. Namque plures eorum 6c jejuniis
fine macula3& operatur jufiitiam. Igitur impol-
lutus ingrediens, 6c extra omnem peccati la-
bem vivens, hie efle refponfus eft, cui poft
baptifmi lavacrum nulla adhalerint lordes,
fed fit immaculatus 6c nitidus, fitque-ei non
corpus ftupris contaminatum, non oculi fpe-
daculis theatralibus lordidi, non mens vino
ebria, non pecunia vita ancilla. Magnum eft
igitur his abftinere j led non in his ftatim concorpora
d defatigant, 8c continentiam patri-
moniorum largitione teftantur , 6c pudicitiam
virginitate confummant. Sed quia abundatura
hac 6c multa iftiufmodi in ipfis eflent, Dominus
ad difcipulos fic locutus eft : Amen di- ;
co vobis, cum venerit filius hominis, puta- «
tis inveniet fidem fuper terram ? Sciebat 6c c
virginitatem 6c continentiam 6c jejunia efle
curanda 5 8c quia hac non proficiunt ad fant
ien confirmât
|Pro-
Jofolci
mendacii in incommoao haberetur alieno.
11. Sed liebt qua fuperius diximus explean-
tur, 6c ingrediatur innocens, opereturque ju-
ftitiam, .veritatem corde compledens, fe ipfum
in his qua locutlis fvierat non fallens, malum
proximo non inferens • perfedus tamen in
his non erit. Eft adhuc aliquid in nobis edo-
mandum, exfpuendum , perimendum: 6c quid
illud fit, idem qui per * fuperiorem confir.
Non oportet humilitatem carere conftantia,
6c libertas Dei a nobis in ea quam omnibus
debemus fervitute * retinenda eft, ne ad po- 5
tentium impetus terreamur, ne ad malevolo- 1
rum arbitria cedamus. Interdum enim etiam
regibus ini qua pofeentibus turpi adulatiöne
famulamur, 6c .vitiis alienis confcientia no-
ftra infirmitate blandimur. Ergo fi jam in pro-
feffionem iniquitatis abruperit, ut in verfu
I mat Prophetam dicens, E t opprobrium non ac- E explicatur, Ad nihilum dedullus efi in confcUu
fedi itineris eft requies : coepta enim in his F ditatem, nifi expleantur in Chrifto, id eft,
cepit adversàm proximos fuos. Inlolentia fcilicet
6c fiducia vitia depellit, 6c commune illud
Ibifi- fuperbia malum tollit. Quid enim tarn ina-
■ nuon ne, tarn miferum, quàm homo homini fuper-
I biens, quàm de fe. aliquid fidens > Nonne
videmus plures per opum inlolentiam, cùm
exprobralfent inopum egeftatem, amiffis omnibus
egere } 6c aUorum miferiam faftidien-
tes, rurnim eguiflè miferantum ? plures etiam
ejus malignus j oportet iftiufmodi hominem
apud nos non alicujus, fed nullius eflè judicii,
ut fit nobis * nullus, abolitus, interemtus. Spi-
ritalia enim tradantem, 8c caleftia contuen-
tem decet humana nequitia delpicere momenta,
6c animo fublimi 6c excelfo k iftiuf.
modi malevolentia hominem tamquam nullus
fit opinari.
13. Sed magnitudinem fidei noftra nimiüm
sfe- via eft, non perada. Nam lequitur : Et operatur
jufiitiam. Bonum non tarn cogitandum
eft, quam exfequendum : 6c benevolentia non
ineunda eft , fed explenda. J u s t i t i a m
enim velle, hie erit frudus ut fiat. Et quidem
in his utilis eft ad Dominum curfus:
verum plura funt reliqua.
7. Reftat enim : Q ui ingreditur fine macula s
& opiratur jufiitiam . Q ui loquitur veritatem in
* Par. Pcrlejia corf us eft Chriftus: repugnantibus niff. Rurfum
infra Tra£t. Pial. j i . n. 4. habetur : Ecclejia qu& corpus eft Chrifti.
b Here verba, & in quo Deus eft apud Par. omiffa fupple-
mus ope mf. Vatic.
c Sic mf. Vatic, re Aids quam apud Par. ex imfietate dolor,
cum Chrifti veritate confentiant | ad id quod
fuperius dixerat, Propheta fubjecit, Et loquitur
veritatem in corde fuo, luperiora ilia inutilia
demonftrans, nifi in confeffionis veritate fuf.
cepta fint. Et in his quidem confcendentibus
ad requiem montis Domini gradus celfus eft,
in innocentia videlicet, 6c in operibus, 6c in
confeffione: fed lic&t provedi per plura fimus,
adhuc tamen ' alta funt reliqua.
omiffo deinde nullus.
d In mf. Vaticano deifiennt.
e Apud Par. primo mendosè adjicies, deinde alia funt. Repo-
nimusex mf Vatic. alta funt, quamvis ctiam legi queat, alia
funt.
9. Solent
d per prafumtionem vita diu d innocentis ad F fortè erexiffe Propheta adversùs iniquos jucrimina
devolutos, 8c cum delida aliis ex-
probrarent, iplos vix ad panitentia veniarh
pertinere ? Non eft igitur opprobrium adversus
proximos ineundum : fed fi quid in iisin-
curiofum, fi quid petulans, fi quid negligens ,
fi quid incontinens deprehenditur, fine ex-
probrationis amaritudine, e blandimento emenn
, fùbjicit hujus.
« In prima editione Par. ex margine hue irrepferat, Origc-
manum : qua voce carent mff.
“ Ica cmendamus, cùm priùs. iegeretur innocentes ad omnia devolutos.
* In prima editione Par. blandimento ytim diSionis, diltiden-
dcntibusmff. Paulo aatè fi quid negligens adjecimus ex Vatic.
dicabitur. Sed fpectandum eft quid fequatur : [
Ad nihilum deduflus efi in confieBu ejus mali- v
gitus : timentes autem Dominum magnificat. Ergo
ut fine perfona exceptione nullus nobis
qui malignus eft debet eflè j ita 6c fine ex-
ceptione perlona omnis qui Dominum timeat
honorandus eft. Non nos moveat innocens
* Par. hoc fuper metum : mendosè.
S Ita mf. Vatic. At Par. err antis.
h Vaticanus codex, poft frudentiam
* Defiderabatur antea nullus, quod c
k Apud Par. iftiufmodi ' malevolentia
qui locus refarcitur ex mf. Vatic.
Mex apud Par. tftodera-
£ m f Vatic, (iipplemus.
tamquam nullius opinari;