turam carrais fuæ ad naturam a æternitatis Tub A eo. De vericate carnis 6c fangüinis non rcliâus
facramento nôbis comrnunicandæ carnis ad-
mifcuit ? Ita' enim omnes unum fumus, quia 8c
in Cbrifto Parer eft, 6c Chriftus in nobis eft.
Quifquis ergo naturaliter Pacrem in Chrifto
negabit, neget priùs non naturaliter b vel fe
in Chrifto, vel Chriftum fibi inefle j quia in
Chrifto Pater , 6c Chriftus in nobis, unum in
bis efle nos faciunt. Si verè igitur carnem corporis
noftri Chriftus aflumfit , 6c verè homo
ille,c qui ex Maria natus fuit, Chriftus eft, B
nofque verè fub myfterio d carnem corporis fui
fumimus ; ( & per hoc unum erimus > quia Pater
in eo eft, 8c ille in nobis : j quomodo voluntatis
imitas afleritur, cùm naturalis per facramem
tume proprietas, perfeètæ facramentum ht uni-
tatis. ; .
14. Non eft humanoautfæculifenfuinDei
rebus loquendum : nequefper violentam atque
imprudentem prædicationem, cæleftium dictoeft
ambigendi locus. Nunc enim 6c h ipfius ,
Domini profeffione, 8c fide noftra verè caro
eft, 8c verè fanguis eft. Et hæc accepta atque
haufta id efficiunt , ut 6c nos in Chrifto, 6c
Chriftus in nobis fit. Anne hoc veritas non eft?
Continuât planè.his verum non eflè 3 qui Chriftum
Jeîum verum efle Deum denegant. Eft
ergo in nobis ipfe per carnem, 6c fumus in eo s
* dum fecum hoc, quod nos fumus, in Deo eft.
15. Quàm autem in eo per facramentum Ptrf
communicatæ carnis 6c fangüinis fimus, ipfe Job:
teftatur dicens, Et hic mundus me jam non videt} îM
Vos autem me videhitis 3 quondam ego vivo, &vos P.w
vivetis} quonium ego in pâtre meo s & vos in me 3 Vji(
& ego in vohis. Si volüntatis tantum uilitatem
intelligi vellet * cur gradum quemdam atque or-
dinem confummandx ünitatis expofuit : nifi ut
cùm ille in Pâtre per naturam divinitatisefletj
nos contra in eo per k corporalem ejus nativifohan.
6.
S7-
rum fanitati, alienæ atque impiæ intelligentiæ C tatem , 6c ille rurfum in nobis per facramen-
extorquenda & perverfitas eft. Qux fcriptafunt torum inefle myfterium credereturt ac fie perletramus,
8c quæ legcrimus intelligamus : 8c Fe<äa per Mediatoren! Unitas doceretur , cùm
' turn perfèftæ fidei officio fungerour. De natu- nobis in fe manentibüs ipfe maneret in Pâtre,
rali enim in nobis Chriftiveritatequædicimüs, & in Patte manens maneret in nobis 5 & ita ad
nifl ab eo didicimus, ftulcè atque impie did- unitatem Patris proficeremus, 1 càm qui in eo
mus. Ipfe enim ait,Çan mea verè eft efca, & naturaliter fecundùm nativitatem ineft , nos
ftrmtii meus verè eft potvs. Qui edit carnemmeam, quoque in eo naturaliter ineiTemus, ipfo in
Êt* bibit fanguinan meum, in me manet, ey> in nobis naturaliter permanente t
11 a id eft , ad naturam divinitatis. Sie Fragm. n . n. ja. ubi i
Hilarius ita immutabilem efle Fiiium, ut i» affumtione hominis a
tuptioni potiies gloriam intulertt, quam labern aternitati; quid co
ruptio nifi naturam humanam , quid nifi divinam etemiras fona
Ea hujus vocis poteftas perfpicuaeft cap. ji. in Matth. n..x. ubi
arguit hxreticos, qui ipiam Chrifti divinitatem paflam eile vole-
bant, At f i atemitas naturam fragilitatis acceferit. Cur autem ater-
nitatis vocabulum ufurpet ad fignificandam divinitatem, planum
eft cx cap. 23. n. ƒ. Jam ab his verbis eludere fruftra centat Scul-
rcrus prarclarum Hilariide Euchariftia teftimonium. Neque ver
libi conftat, dum primö vuli, hie rantum efle repetitionem argu
meuti fuperioris, hoc eft , earn tantuni demonftrari unitatem
quam per confortium gloria: Chrifti obtinemus; ac tandem , quad
procul hinc Hilarius dixiflec , Vere nos Verbum carnem cibo do-
mmico fumimus > hxc verba de Ccena facra interpretatur. Certe ei
antecedentibus & confequentibus Iiquido conftat, fermonem KiJ
jam non eile de gloria Chrifti nobis communicata , fed de Euchariftix
facramento : cum hocbimcmbriargumentocomprobc-
tur Chriftum vere & naturaliter efle in nobis , quia feil. & in In-
carnacionis myfterio caro noftra eft in eo , & in Euchariftiae facramento
caro illius eft in nobis. Et ficut primo illi membro, Si vere
Verbum caro faäum eft, refpondet hxc propofitio, §}ui & naturam
carnis noftra jam infeparabilem fibi homo natus ajfumfit; ita
& fubfequens illa, Er naturam carnis fua ad naturam aternitatis
fub facrament» nobis communicanda carnis admifeuit, refpondet alie
n membro , Er nos vere Verbum carnem cibo dominico fumimus.
Et banc quidem partem ad myfterium aflumtx carnis referri non
pofle liquet cum Chriftus carnem fufeipiens , non naturam
carnis fuxad.naturam divinam, fed divinam potius ad naturam
carnis noftrae admifcucric, quam & fuam tum facere ccepit. At
in Euchariftix fkcramenco naturam carnis fux ad divinam ad-
mifeet, ut carnem illam cum divinitate conjunCtam fufeipientes,
ea carne mediante, cum divina Chrifti fubftantia, qux cum Pa-
terna una & eadem eft, uniamur; quod probandum fufeepit Hilarius
: qui velut certuni & indubitatum ponic, nos in hoc facramento
naturam carnis Chrifti & veritatem, non figuram acci-
perc. Carnem autem Chrifti in Euchariftia divinitati conjuß&am
dixerit non fola rationis luce illußratus, quod feil, caro illius cum
aVerbojam infeparabilis fit, tradi nobis nequeac line illo j fed &
motus divini verbi auctoritate > quia feriptum eft, Caro non prodeft
quidquam, Spiritus eft qui vivificat: nam Spiritus Yocabulo divinitatem
ab eo intelligi (biete, jam fxpius eft obfervatum. Viden-
dus Cyrillus Alexandrinus DiaL i. de Trinit. pag. 407. ubi nos
cum Chrifto non (bla voluntatum confenfione , led natura unum
efle paritcr oftendit ex (äcramento Euchariftix.
>» Naturaliter fiimusin Chrifto, quatenus noftram carnem af-
fiimfit, uc ille naturaliter ineft nobis, quando carnem illius acci-
pimus. . , .
* Peflime apud Par. quia ex Maria; cum fubinde «|i Chriftus j
eil, idem (bncc ac Deus eft: ut ex his , Si homo Ult,qui ex Maria
natus eft, veri Detts eft, fequatur Pacrem efle in co.
d id eft, fub myfticis fpeciebus velatam. Nefcio quomodo ft
putec Scultetus bis verbis elufifle vim fuperiorum, Vere nos Ver-
bum carnem cibo dominico fumimus. Quid enim illud fub myfterio
adverfatur Ecclcfix, qux numquam in hoc (acramento manife-
ftam Chrifti carnem credidic ? Quid veto juvac Sculretum, quod
ica prxdicatur fub myfterio, ut ramen vere carnem corporis Chrifti
is ? Quid eft cur tarn follicice Hilarius fupra, hie, infra
illud t :ulcatÎ
Hxc prdfiiis difta fic licet explicare : cum naturalis proprijj-
tas carnis tum a nobis fufeeptx per lacramentum Incarnationis,
cum nobis communicatx per lacramentum Euchariftix, fit (acra-
mentum & vinculum perfedVx itnitatis noftrx primum ac perfe
cum Chrifto, eo autem mediance cum Pane. •
f Nonnulli mil', per violentiam: & ,deinde , atque impudentem:
quod etiam prxferunt excufi , fubfequentibus ica perturbati ex-
preflis, ut vocabulum aliena referatur ad fanitati. Hie fugillancur
hxretiei, qui errores fuos auc humanis ratiunculis aut deiorcis ad
placita Scripturis tueri conantur.
6 Solus codex Vat. baf. diverfitas: male. Perverfitas opponitur
fanitati. Qui exemplar Carnutenfe emendavit, hie ad marginem
adferipfit , Per totum hoc capitulum Corporis & Sanguinis dominici
cfequitur. At verb tum cx feriptura fecundx illius ma-
:x antiquo codice alias Floriacenfis , nunc CoJbertinx
bibliothecx not. 1154. ( qui in leptem prioribus libris ita ad fidem
Carnutenfis expreflus eft , ut omnes ac folas lc&ioncs prxferat,
illo fecundis curis adjcdlx func ,) facile probacur prxdi-
ftum inf. ante annos 700. fuifl’e emendatum.
b Quid eft ipfius Domini profejfione, nifi ipfifmet Chrifti verbis ?'
Quid deinde & fide noftra, nifi ex fide Ecclcfix , Domini verba ut
fonanc inrcliigencis ? £x quo liquet Hilarium fenfifle fidem noftram
Dei verbis inniti debere, Dei aucem verba ex fide Ecclcfix
xplicanda} atque ex utroque illo capite confirmari,nos in Eucha-
ftia veram Chrifti carnem verumque fanguinem accipcrc. Quam-
Iibec aliam interpretationem verborum , Caro mea vere eft efca & c.
violentam effe prxmonec atque imprudentem.
' MIT. Yat. baf. Martin. Cam. Sorbonicus unus , ac duo Col-
bertini, non tamen antiquior , dum fecundum hoc : non videntur
aliis libris prxferendi, fed hxc ita intelligcnda : dum fimul cum
Chrifto, cui conjunfti fumus, hoc quod nos fumus eft in Deo pa-
cum quo ille unum eft.
id eft, per corpus quod ex Maria nafeendo fufeepit cx nobis.
Deinde autem per facramentorum myfterium Euchariftiam defignari
planum eft, ut conftanter profequatur Hilarius fuum bimembre
rgumentum.
1 Hoc fibi vult : cum in Chrifto, qui in Patre naturalitcr ineft
icunditm nativitatem xternam, nos pariter ineflemus per fufeep-
,m ab eo carnem noftram , eodem ipfo Chrifto rurfum in nobis
naturaliter permanent« per imperrita carnis & fanguinis fui l'a-
cramenta.
16. Quàm autem naturalis in nobis hæc uni- A Unitatem noftràm ad Deum Dominus pro notas
fit, ipfe ica teftatus eft : Qui e dit carnem
(4* bibit fanguinem meum, in me manet, & ego in
co. Non enim cjuis in eo erit, nifi in quo ipfe
fuerit : ejus tantum in le aflumtam habens carnem
, qui fuam fumferit. Perfeftæ autem hu-
jus unitatis facramentuma fuperiùs jam docue-
rac, dicens , Sicut mißt me vivent Pater, & ego
vivo per Patrem : & qui manducaverit meam carnem
i & ipfe vivet per me. Vivit ergo per. Pabisprecatuseft:
fuam ver6 obtinet ille, 6c in
ea manet. Nec per lacramentum difpenfatio-
nis unum funt , led per nature nativitatem,
dum nihil in eo ex fe Deus eum gignendo de-
generatk Unum 1'unt 3 dum qute de manu ejus 'j
non rapiuntur , non rapiuntur de manu Paths
j dum eo cognito Pater cognitus eft; dum j
eo vifo Pater vilus eft j dum qu<e loquitur, ma- j
nens in fe Pater loquitur 5 dum in operante fe ^
trem: 8c quo modo per Patrem vivit, eodem B operatur Pater 5 dum ipfe in Patre eft, 8c
modo nos per carnem ejus vivimus. Omnis Patereft.Hoc*nonpra:ftatcreatura,fedna-
enim comparatio ad intelligentix formam pr^- tivitas j non efficit. vohintas4: fed poteftas}
fumitur: utid, de quo agitur, fecundum pro- non loquitur unanimitas, d fed natura : quia
pofitum exemplum affequatur. Hxc ergo vitx non unum eft creari,8c nafei j neque velle id ipnoftrx
caufaeft, qu6d i n n o b i s c a r n a - a(l ‘ -----------
l 1 b u S manentem per carnem Chriftum ha-
bemus: vifturis nobis per eum ea conditione 3
qua vivit ille per Patrem. Si ergo nos naturaliter
fecundum carnem per eum vivimus, id
fum eft , quod 8c pofle } neque concordare
idem eft, quod manere.
19. Non negamus igitur unanimitatem inter
Patrem 8c Fiiium : nam hoc fblent hxretiei
mentiri, ut cOim fblam concordiam e ad unita-
eft , n a tur am c a r n i s su^e adepti: C tern non recipimus y difeordes eos a nobis affir-
Unanimita»
non negaallcritur
quomodo non naturaliter fecundum Spiritum
in fe Patrem habeat, cüm vivat ipfe per Patrem
? Per Patrem autem vivit, dum nativitas
non alienam ei intulit diverfamque naturam j
dum quod eft, 8c ab eo eft , nec tamen ab eo
per aiiquam incidentem naturx diffimilitudi-
nem feparatur 5 dum in fe per nativitatem habet
Patrem in virtute naturx.
17. Hxc autem idcirco a nobis commemoramari
loquantur. Sed audiantquàm à nobis unanimitas
non negetur. Unum funt Pater 8c Filius
naturâ, honore 3 virtute : nec natura eadem
poteft velle diverfa. Et audiant adhuc naturx
fibi cum Patre unitatem Filium teftantem :
ait enim, Cùm venerit advacatus ille „quem ego 1
mittam vobis à Patre 3 Spiritum veritatis 3 qui d 1
Patre meo procedit j ipfe teßificabitur de me. Ad- ‘
vocatus veniet, 8c hune mittet Filius à Patre,
ta funt, quia voluntatis tantum inter Patrem D8c Spiritus veritatis eft, qui à Patre procedit,
8c Filium unitatem hxretiei mentientes, unitatis
noftrx ad Deum utebantur exemplo, tam-
quam nobis ad Filium , 8c per Filium ad Patrem
, obfequio tantum ac voluntate religio-
nis unitis, nulla per facramentum carnis 8c
fanguinis naturalis communionis proprietas in-
dulgeretur: cum 8c per honorem nobis datum
Filii , 8c per manentem in nobisb carnaliter
Filium, 8c ineo nobis corporaliter 8c infepara-
Excutiat ingenii fui aculeos omnis hxreti-
corum fchola : 8c quxrat nunc , quod vel
mentiri f ignorantibus poflit, 8c doceat quid
fit hoc quod Filius mittit a Patre. Qui mit-
tit, poteftatem fuam in eo quod mittit oftendit.
Sed quod a Patre mittit , quid intel-
ligemus , utrum acceptum , aut dimiflum,
aut genitum ? nam horum necefle eft unum
aliquid fignificet , quod a Patre miffiirus eft.
biliter unitis, myfterium verxac naturalis uni- E Et miflurus à Patre eft eum Spiritum veri.
tätis fit prxdicandum.
18. Refponfum igitur à nobis eft ftultitix fu-
rentium , ad demonftrationem tantùm inanis
mendacii : ne imperitos fallerent vanx ac ri-
diculx aflertionis errore. Ceterùm fides evan-
gelica refponfionis noftrx neceffitate non eguit.
tatis , qui à Patre procedit : jam ergo non
eft acceptio, ubi demonftrata proceffio eft.
Supereft ut confirmemus in eo fententiam
noftram, utrùm in hoc b confiftentis egref.
fionem , an geniti proceffionem exiftime-
mus.
* Cum locus fubjcClus in Evangelic inferior fit proxime allaco
cx Johan. 6. non hujus refpe&u, fed refpeftu alterius ex Johan.
14. 19. hie fuperior nuncupacur. Mox e mil', reftituimus vivus
Pater , pro vivens Tum codex Vat. baf. & ego vivo propter Patrem.
Deinde in Johannis exemplaribus grxeis & latinis nunc cirnem
meam. Quibus fubjicitur in mf. Martin. & tpfe vivit propter
me , non, ipfe vivet per me. Quod ex hoc Evangclii loco conncit
Hilarius,Sacramentarii probe expendant velim. Sic enim ratioci-
nacur: Ica Chriftus vivic per Patrem accepta illius natura, ficuc nos
vivimus per Chriftum accepta ipfius came. T urn fumit cjuafi rem
magis nocam, de qua minimi contenderent Ariani : Acqui vivimus
per Chriftum naturam illius carnis adepti ■, adeo Ut per carnis
illius manducationem Chriftum in nobis carnalibus carnaliter manentem
habeamus. Ac demum adversus Arianos rem , unde liriga-
bant,concludit: Ergo & Chriftus vivit per Pacrcm accepta ipfiufmet
natura divina i ita ut Pater fecunddm Spiritum , hoc eft, fecundum
naturam divinam ei daram, naturaliter in eomaneat. Qui ar-
gumcnca tam clara alio decorquere conantur, indicant vel (e mala
fide agerc, vel falrcm quantum apud homines poflinc prxjudicatx
•mentis opiniones.
b Quod fupetiori numero diftum eft, nos Euchariftix benefi-
cio in nobis carnalibus manentem per carnem Chriftum habere , nunc
difertius enuntiatur manere in nobis carnaliter Filium.
c In mf. Martin, h&c; quod mox diifta difertius comprehcndic:
ac poftea uc in aliis vetuftioribus , unianimitas, unianimttatem.
d Vat. baf. mf fed nativitas: nobis non probacur.
e Par. poll Lipfium, ad unanimitatem .■ male & prater fidem
mlT. Nam illud ad unitatem, id eft ad explicandos locos , in quibus
unicas commendatur.
f In vulgacis, ab ignorantibus. Rciftius in mlT. ignorantibus, hoc
eft, apud ignorances ac fimplices.
6 Ciim vocabulum egreffio, ejus qui exit ab eo unde exit diftiri-
(ftioncm fignificet j caute ei adj icirur verbum confiftentis, quo natura
unicas cidem afleratur. Quod illuftrarur verbis Cyriili I. 2.
m Johan, c. ). Exivit enim ex Patre in propriam exfiftenham Filius,
etfi in ipfo eft fecundum-naturam. Et quod ibi exiffe, id-pfum hie
miffum effe fignificat. Itaque Cyrillo non difrert exire Sc mini. Pra-
terea hoc cgteluonis proprium eft, ut nullum procedeutis initium
fonet. Unde Hilarius lib. 4. n. 51. Filii nacivitacem eo vocabulo
apte expreflam dixerat: quia non ut effet carpit ex nihilo.fed exits
a manente ; exiiffe fignificationem habet nativitatis, ( leu pro-
ceflionis diftindla ab eo a quo exitur, ) non habet inchoationis. Non
dcclarar quidem hie Hilarius an geniti proceffionem exiftimare debeam
us. At cum lib. 2. n. 1.- Spiritum-fanÄum donum nuncupec,
uti licet refponfionc Auguftini lib. ƒ. de Trinir. c. 14. Exiit enim,
non quomodo natus, fed quomodo datns ; eft- ideo non dicitscr Filius.
Sed apertaeft Hilarii ipfius lentcncia lib. 12. n. 54. dicenris, 'Uni-
genitum ex te natum feiens, genitum tamen Spiritum-fanäurn non di-
clums fern.
PpP iij