elicit , nefeire crcdendns eft : ficuti neque cüm (ècundîUn A dilm en rnis infirmiez tem , fletum , fbmimm , inedinm,
homirïfcm aut flet, aut dormit, aut triftis eft, Deus ob- fitim , lafiirudinem, metum , pari necellè eft fecuinlùm
noxius elle aut lacrymis , * aut timori, aut fomno eft hominem naturâ, diei arque hora; profellùs elle intclligà.
confitendus : fed fàlva Unigeniti in fe veritate , iècun- tur inicientiam.
* In codicc Vat. bal. & Martin, ttutmarti, non aut timori.
L I B E R D E C I M U S .
Totus eft adversus eos , qui nullam in Chrißo dolentes ejfe fitbfiantiam , qua non in
paßione doluerit , nullam qua ab efitrie , f it i, trißitia , timoré aliéna fuerit , divinæ
profeffionis naturæque immemores ,ad argumentum impietacis fuæ, difpenfationis gefta
& didla tenuerunt. Quorum alii Chrißum aßerebant merum eße hominem , in cujus,
animam , »0« fimplex , fid d o m i n a n s metus trifticiæ imminentis incident, qui
confternatus fuerit paffionis n e c e s s i t a t e , (dfi quem obtinuerit vis doloris. Alii
Verbum cum came confuncLcntes , officio anima funftum eße pradicabant. Nec deerant
qui ipfitm ab homïne prorfiis feparantes, nullam illius in Chrißo prafentiam fatebantur3
nifi quam in prophetis agnofeimus. Kurfitm diferepantes compleBebantur fomentias, chm
Chrifti non modb carnem 3fed (fifi animam ab Adam propagatam fentientes, ut Scriptu-
ras eluderent, quibus de calis defiendiße ßgnificatur, defcenßim ilium non de perfona
Verbi carnem fibi aßumente 3fed de ipfa carne e calis adveHa interpret ab antur.
Contra illos hareticos Hilarius eo ut plurimum utitur argumenti gencre , quo in fuis
ip forum fiententiis non fitccurrat eis quod re ponant. Quod autem aliorum Op drum initio
rogat, id ei maxime in hoc libro concedendum, ne fcilicet de ipfo ante finem judicetur. Si
quid cnim offendiculi pariunt initia , finis lev ab it. Quamquam expofitl adyerfariorum
fententia facile judicatur, vel flam à dolore, metu, trißitia eximere Chrißi divinitatem s
vel humanam illius naturam à dominantibus dumtaxat (gfi coaStis hujujmodi affeHionibus
vindicate. Jllud etiam attendendum quod Gregorius Nyß.Or.f. contra Eunom. a Theodo-
reto Dial. 3. Uudatus ait : Cùm enim duplex ôcambigua fit opinio , divinitaine an
humanitas pafïà fit -, unius rejedtio , alterius prorlps erit confirmatio.
Itaque Hilarius num. 9. infinas hareticorum contra Chrißi divinitatem opiniones ex-
ponere fimul ac perfequi, incipiens , deinceps ufque ad mm. 36. de mirabili illius con-
ceptione it a dißerit, ut ex ea natura noßra veritatem d Verbo fine fui abolitlone : fine
noßris vitiis Jüfieptam eße demonßret. Ex quo confiât, Chrißum unum eumdemque, etfi
non humana lege conceptum , tarnen (fifi ’verum hominem exßitiße, (dfi verum Deum : ut
verum hominem, paffionum naturis permißum eße sut abfque originis noßra vitiis com
ceptum, paffionum noßrarum non confe&um eße injuriis -, ut verum Deum , ab iifdem
prorfits fitiße alienum.
Exinde ufque ad num. 43- trißitia ipfius, orationis , & angelict minißerii expendens
caufts , cum non fibi 3 Je d Apoßolis trifiem fu ß e , oraßet (fffi ab Angelo confortatum eße
propugnat. Tum q 'uinque numeris fequentibus enarrat qua Chrißus in paffione prabuc-
rit divina omnipotentia fua figna : quibus facile appareat, doloris necejfitatem , yim ac
dedecus in eum non convenire, qui tanta potuerit ; & eumquidem fecund um hoipinem
pro nobis infirma omnia pati , fed fècundum Deum in his omnibus triumphare.
Hinc adverfarii vocem Chrißi objiciunt fe dereliBum clamantis. Qua autem iüoriimde
Chrißo fide s fit, déclarât numerus +ÿ. Ac fuMnde multis oppofitis quaßionibus de Chrißi
ortu temporali 3 fie tu, anirpa ponenda acrefiimenda poteßate 3fpiritûs commendatione (djr
traditione, qua cum hareticorum doHrina conciliari nequeant, nodum earum Jolvit mm.
61. ex fide Ecclefia, qua cum Chrißi naturas non confundat 3 nec dividat perfonas, in uno
eodemque Chrißo habet conquerentem ad mortem relidbum fe efTe,quia homodt, &
eum qui moritur profitentem fe in paradifo regnare , quia Deus eft. Interea Hilarius
fidei neeeßitatem more fuo commendat : qub arrogantiam retundat hareticorum, qui
Chrißi myßeria f i comprehended jaftitabant. V t enim tradit Athanafius adcalcem lib.de
ftluuri niventu f . C. qui divinitati ejus paflionem adfcribunt, aut qui humanitari ejus
fidem non habent, aut qui unum in duo (épatant, ü Garnis ejus dim.enfioncm fâciunt,
&QUANT.UM& Quo MO do pratter (âcras Scripturas definiunt, m w'ro » mf
mi fff-Clol-i Azy*1' tiAjuàrn«.
N O N eftambiguum , omnemhumani A
eloquii fcriuoncm contradictioni ob.
lioxiuitifemper fuiijTeiquia diflentien»
tibus voluntatmti modbus, diflentiens quoque
fit fenfesianimorum s cum advcrfantium judu
cidrnm * affeaione CQmpugnans , aflerdeui.
bas pis, quibus oftn ditu r, conrradicit. Quam-
vis eriim onme didum veri ratione perfedum
f i t . rumen diim aliud aliis atit videtur, aut com.
placet, patet Vetitads fermo adverfandum re-
Iponfioni : quia c 0 N T a. A v e r i t a t b m B
imc non intellectam aut offendentem , vel
ftulec Vei vitiofa: voluntatis error obnititur.
Immoderata enim eft orniiis fufeeptarum vo-
ianratum perdnacia: & indeflexo motu b ad.
verfandi ftudium perfiftic , ubi non Tationi
voluntas fubjicitur, nec ftudium d o a rin*im-
rieiiditur , fed bis q u s volumus rationem con-'
quirimus, Scliis q u i ftudemus doarioam coa-
ptanuis. Jamque nominis potius, quam nature,
erit dodrina qu« fingitur: 6c non jam veri raa- C
nebit ratio, fed piaciti 5 quam fibi voluntas ma-
gis ad defenfionem placentium coaptaverit,
non qua: voluntatis inftin&um per intelligen-
riam veri rationabilis incitabit. Per h x cigitu r
vitia ftudiofarum voluntatum omnes adver-
fantium intentionum emergunt contradi&io-
lies: 8c inter veri aflertionem, 8c piaciti defenfionem
, pertinax pugnaeft 5 dum fe 8c vetitas
tenet, 8C tuetur voluntas. Cecerum fi non
pra:iret rationem voluntas, fed per veri in tel- £
ficrentiam ad velle id quod verumeft move—
retur: numquam do&rina c voluntatis quxre-
retur ,fed voluntatem omnem dodrin^ ratio
commoveretj efletque omnis fine contradidio-
ne veritatis fermo, cum unufquifque non quod
vellet, id verum efle defenderet, fed quod ve-
rum e f t , id velle ccepiflet.
i . Hamm itaque vitiofarum voluntatum
non ignarus Apoftolus, inter multa conteftan-
d x fidei 8c prxdicandi verbi pr£cepta,ad T i - ;
. motheum feribens a i t , Erit tempos cum fanam
doHrinam non fiiftinebunt , f id ad fiua. defideria
coacervabunt fibi may.firos ^ prurientes aures ■ & d
veritate quidem auditum avertent , ad fabulas
autem convertentur, Ubi enim per impietatis ftudium
extra fan* dodrina: patientiam £runt,
tunc his qua: defiderant coacervabunt magi-
ftros, apta fcilicet cupiditatibus fuisdodrina-
riim inftituta cumulantes, neque doceri fe de-
fiderantes , fed dodores ad id quod defiderant
congregantes : ut cumulus ipfe conquifi-
torum & coacervatorum magiftrorum, xftuantium
defideriorum fatisfaciat dodrinis. Ethic
tantus e ftultæ irreligiofiratis furor quo tandem,
fpiritu ,fanam dodrinam non fuftinens,
cormptam defiderabit, fi ignorât j ab eodem
Apoftoload hunc eumdem Timotheum feri-
bente cognofcat : Spiritus autem manifeftè di-
c i t , quia in novijjimis temporibus recèdent quidam
à fid e , attendentes fpiritibus feducloribus , doclrinis
decmoniurum in hypoerfft { mendaciloquiorum. Qui.
enim dodrinæ profedus eft , placita magis
quam docendaconquirere ? Aut quæ dodrinx
religio eft, non docenda defiderare , fed defi-
deratis coacervare dodrinam ? Sed hxc fedu-
centium fpirituum incentiva fuppeditant , 8c
fimulatæ religionisfelfiloquia confirmant. Se-
qtiitur enim ndei defedionem hypocrifis men-
dax^ ut fit velin verbis pietas, quam amiferit
confeientia. Etipfam quideni fimulatam pie-
tatem omni verborum mendacio impiam red-
dunt, (alfæ dodrinæ inlUtutis corrumpentes
' fanditatem fidei : dum fecundùm defideria
ftudiorum potiùs,qudm fecundùm evangeli-
cam fidem , coacervata dodrina eft. Auri-
bus enim prurigine incitatis , dum per au-
diendi impatientem obledationem fub novella
defiderii fui prædicatione fcalpun-
1. Tim.4.1.
tur , ipfi penitus ab auditu veritatis alieni,
totos fe fabulis deftinant : ut his , quæ lo-
quantur , veritatis fpeciem acquirant , dum
quæ vera funt 8c loqui 8c audire non pof.
) funt.
3. Incidimus plane in hoc prophetiæ apo-
ftolicæ moleftiflimum tempus. Conquifitis
enim nunc creaturæ potius quàm Deiprædi-
candi magiftris , defideriis humanis potiùs
quàm fanæ »fidei dodrinis ftudetur :8c eo uf-
que eos prurigo aurium ad ea quæ defiderant
audienda excitavit, ut coacervatis dodoribus
fola hæc nunc interim prædicatio polleat, per
quam unigenitus Deus à poteftate 8c veritate
E, Dei patris alienus, aut alterius generis Deus
fit in fide noftra,aut Deus non fit : mortiferä
ex utroque impietatis profeffione , aut duos
de os fub diverfitate divinitatis eloquentes,
aut Deum omnino , cui natura ex Deo per
nativitatem fit, abnegantes. Efocalienatisab
äuditu veritatis, 8c converfis ad fabulasauri-
bus placet : hujus fanæ dodrinæ audientia
non fuftinetur,8c ipfa omnis cum prædicato-
ribus fuis exfulat.
F 4. Sed Iicèt « nunc à multis, coacervanti-
bus fibi fecundùm defideria fua magiftros, fana
dodrina exfulet j non tarnen à Tandis qui-
£
Arianis
prxdicta.
S
» Mf. Martin. & alii nonnulli, 1 A
» Vat. baf. Martin, ac pauci aiii mff. ad-oerfandt ftud.o.
’ e In cxcufis, voluntati qutreretur. Tum in plunbus mil. fi w-
“ i'c'plcriquc mff. feveatt gratco ».»»fl.Vufo. ¥ «ixoW. Solus Vat.
bàf. cod« cum Martin, fclfennsauns, quomodo Icguurlib. in
Confiant, n. i. Editi verè, fruritnies uurtbus.
| « Editi, ftultt rcligiofitatis ; emendantur ex mlT.
I f Aliquot mff. cum Vulgata , mcndacium loquentium. Alii cum
Bad Er. & Lipf. mtndaciloquorHm. Quam cum Par. ac vctftibui
mff. Coib. & Germ, pneferimus Icdlionem, confirmant fubfe-
iGuentia.
s In mff. lieft citm, non Uctt »uns^
Vuu Üj