in fpiritalem dodrinam mentes atque aures. A
a Lex enim * omnis fecundùm Apoftolum fpi-
rm. 7-J4- ritalis eft : 8cipfè non humilem nec terrenam
beatitudinem, fed fpiritalem fècutus eft, di-
Ephef.i.j- cens, Benedidus pater Domini noftri Jefu
Chrifti, qui benedixit nos in omni bènedi-
dione fpiritali in cæleftibus. Cùm itaque in
b fpiritalibus 8c cæleftibus b benedici fe often-
cfatj pcrfeda ilia fandorum beatitude non in
his terrenis 8c corporeis efle fperanda eft:
fed potiüs intelligendum eft, per corporalium 1
8c terrenorum nuncupationem, cæleftium bono-
Quîchri- rum effe intelligentiam confequendam. Num-
ftus fpou- qyid cùm Dominus fecundùm Evangelia fpon-
9. lus eft, 8c fecundùm Johannem habet fpön-
y- fam5 de fponfis terrenis & corporalibus figni-
fhAn.^9- ficari exiftimandum eft ? Non utique : fed.
per hanc fermonis confuetudinem docemur
eum effe, qui promiffus fit gentibus, cuique
c à Pâtre Ecclefîæ hereditas, c per adoptionem
corporis quod ex virgine præfumturus effet, 1
defponfa fit.
Uxor ju- 9- Ut autem nunc cognofcamus quid fub
fiorum, fa- uxoris nuncupatione intelligi oporteat j con-
pientia. tuendum eft quid & alibi fub hoc eodem uxo-
d ris nomine tradetur. d Salomon itaque ait,
sap. 8.i. Quæfîvi fapientiam fponfam e adducere mihi
c ipfT. Et quia qui fponfam requirit, divitem
quærit j hujus fponfæ fuæ opes memorat, di-
ibid.i. cens, Honeftatem glorificat, convidum Dei
* ibid. 8. habens, 6c omnium Dominus dilexit earn. * ÔC
li multam quis cognitionem defiderat, novit
6c quæ à principio funt, 6c quæ futura funt
prw.31.10. confpicit. Et item : Uxorem virilem quis in-
veniet ? Pretiofior eft autem lapidibus multi
f pretii f iftiufmodi. Et hæc in proverbiis dida
Prover- funt : quia proverbium non hoc quod verbis
bium quid. fonat explicat, fed didorum virtutem ex ufu
verborum communium nuntiat. Docet autem
. Dominus in Evangeliis, quid proverbia intel-
{oh*n. 16. ligenda fint, dicens, Veniet hora, ut jam non
zs' in proverbiis loquar vobis, fed palam de Pâtre
annuntiem vobis. Ergo fecundùm prover-
biorum rationem uxorem virilem noffe débe-
mus, earn nempe quam fibi Salomon fponfam
sap.s.9. optavit affumere : de qua 6c rurfum ait,Ju-
s » dicavi igitur hanc adducere 8 ad conviven-
>3 dum mecum, 6c amator fadus fum pulcritudinis
ejus. H*c igitur tamquam uxor affumta
fapientia virilis eft, perficiens omnia, 6c fibi
fubdens , 6c in labore utilium operum valida.
Ipfa Deo placita, 6c per dodrinam ejus di.
gna 8c prjeteritorum feientiä 6c futurorum
cognitione perfedä.
10. Ha:c timentis Deum uxor totis domus s1pit8
fua: lateribus diffufa, fecund* vitis modo, fe.jjja
per omnia operum noftrorum latera extendit.
Dornum autem non ambigitur hoc anim*fccu^
J noftr* efle domicilium, quod fibi unufquif.
que, per timorem Dei 6c vias ejus ineundo,
ad habitationem Sapient i x emundat. Ex hac
igitur filii qui erunt, tamquam novella oliva-
rum in circuitu menfic noftr* erunt. Non in
circuitu convivii futuros ait efle, fed menfa.
h Menfa enim Domini eft, ex qua cibum Tu. -fc
nlimus, panis fcilicet vivi : cujus h*c virtus Bicfl
eft, ut ipfe vivens eos qui fe quoque accipiant ftij'
vivificet. Eft 8c menfa Iedionum dominica-
3 rum, in qua fpiritalis dodrin* cibo * alimur. i
Sed qui dodrinam Dei confedantur, (.de qua
in pfalmo alio feriptum eft, Fiat menfa eorum ff st,
coram ipfis in laqueum 6C in captionem v&
in .retributionem 6c in feandalum $ in captionem
enim illis 6c in feandalum omnis intellc.
d* ipfius prophetic ledio proficit: j k fed qui <
dodrinam Dei confedantur, nifi in operum
bonorum minifterio verfentur, menfie illius
cibo non proficient. Nam ficut ex conjuge
~ liberi, ita ex fapientia bona: voluntatis opera
procreantur. H*c igitur tamquam novella
olivarum menfam noftram circumibunt, id eft,
dodrina: noftr* cognitionem optimorum quafi
ramorum frudibus obumbrabunt. Servavit autem
etiam hanc Propheta rationem, ut neo-
phytam olivam diceret, id eft, nuper planta-
tam : quia per fapientiam, tamquam conju-
gem aflumtam, cujus filii funt opera fideUa,
h*c eadem in hac terra noftri corporis plan-
tatur. H*c igitur uxor eft modo vitis abun-
dantis in domus noftra: lateribus diffufa : hi
filii, id eft, ex tali conjuge opera procreata,
tamquam plantat* oliv* in menfa: noftra: cir-
cuitu 1 affiftent. Et quia h*c timentium Deum I
beatitudo eft; Propheta fubjecit, Ecce f ic bene-
dicetur omnis homo qui timet Dominum.
n. Jungitur ad timentis meritum etiam
* In Reg. m f hie omiffa voce omnif, mox fubjicitur, net terrenam
beaumdinem fccutus eft. In Vaticano aueem, Turon. ut &
apud Zcnonem , nec terrenam beatitudinis Jpem fecutus eft.
b Regius codex, benedici cos oftendat.
C In prius vulg. per adeptionem. Vcrius apud Zenon. in Reg. &
Turon. mff. per adoptionem: ea fere intclligentia, qua lib. z. dc
Trin. n. 17. legimus , Poteftatis dignitas non amittitur. ditm carnis
humilitas adoptatur, hoc eft, propter aflumcioncm corporis : utqttia
fruthts ventris fatties ipfe eft, merces quoque ejus gentium fiat heredi-
tas, uc habemus Traftatu fuperiori n. 17.
4 Editi, a salomone ita, Gjuia qutfrvi: caftigantur ex mf. Turon.
favente Regio.
e ita apud Zenon. & in mff. fuffragante grxco dyaytefy. At in
editionibus H ilarii, accipere.
f Vcrbuin iftiufmodi refer.cur ad mulierem juxta grate. sroAim-
A»r i %iwjm. Male autem in vulgatis poftponebatur voculis Er
htc proxime fequentibus.
e Apud Zcnonem ut in Reg. inf. ad convivandumquod grxco
textu dc ovfdeiaoir non minus refcllitur, quam latino.
h Klotatu dignum eft primoqubd menfa Domini & menfa facri-
ficiorum Hilario unum & idem fint, ut liquet ex his Trad. Pf.
68, n. 19. EJfe menfam facrificiorum ( ut de lege qua in fefuturi eft
fpecietn complexes taceamus ) Apoftolus tcSlntus eft dicens, Non pote-
ftis menfa Domini participes effe, p> menfa ds.monior.um : deinde quod
menfam dominicain earn intclligat, ex qua cibum fumimus panis
vivi : poftremo quod panis file vivus.ab eo appclletur, non modo
quia ca illi virtus eft, ut eos qui fe accipiant vivificet ; fed potiùs
quia ipfe vivens fit , atque ex vita quàm in fe habet, virtutera
habeat alios vivificandi.
» Par. alimur, qui detlrinam Dei confetlamur , ad imitationcm
fcil. Lipfii, qui privata audoritatc repofuerat, aluntur, qui do-
Itrinam Dei confeftantur. Hie poll menfam facrificii Domini,
memoratur menfa ledionum dominicalum , qux ejufdem lacri-
ficii principio in Ecclefia eelebrantur. Apud Zcnonem autem
perperam Omiffa funt hate verba, fed qui doltrinam Dei confeSan-
tur : poft qux imprudentiori aufu adjccic Lipfius, ac retinuit Par.
Sed eft menfa, quafi verba fcqucntia , de qua in pfalmo alio feriptum
eft, Fiat Scc. ad tertiam quamdam menfam referantur, &
non ad eamdem menfam lc&ionum dominicarum , feu ad men'
fam do&rinx, quam in allato pfalmi loco fignificari, Apoftol“
audoreRom. xi. $. ofiendit Hilarius in Pfal. 68. n.19.
k T uronenfis mf. caret verbis, fed qui doltrinam Dei confenan-
tur. Non male tarnen repetuntiir ob interpofitam parenthefim.
1 Apud Zcnonem, affiftentes.
prophetæ votum dicentis, Bencdicai te Dominns A ewe&titiiY * ttireftct : de quo non tmplcbitma-
/à*. atiAflste /JU./0 Cunt. bona. TptuCrlj!m . . . . n ........ f.'__ r
11
tetinlnobis
«net •-
JX vide as qua funt bona Ietufalem. De
Terufalem & Sion jam in fiiperioribils pfalmis
fiuvm qui nietet, (dß finum Jhum qui
frequenter fumus locuti: ex quibus vel in qui-
mmipulos coüiget. Et non dix erunt qui prater
bus bonorum omnium confiimmatio fperanda
ibant , Benediftio Domini fuper <vos, be-
eft Nunc enim quamvis bonis carieftibus per-
nedicamus <vo$ in nomine Domini.
friiamur, tarnen majora nobis in Sion 8c Jeru-
falem temporibus fpe refervantur. Hoc enim
f*culum promiflbruni bonorum capax non eft,
V x enim nunc mundo a fcandalis, in quo 6c
T R A C T A T U S P S A L ML
zizania diabolus fuperferit, in quo regio eft B
corruptionis, 6c locus iniquitatis, 6c conval-
N S T i T u i m u r didis propheticis ad
lis plorationis, in quo mundipotentes funt ha-
toleranriam præfentium paflionum : 8C
rum tenebrarum. Sed habemus interim pro-
naturæ noft.æ infirmicas adversùs fæculi
miflorum nobis bonorum lumen, in quo a tarn- injurias femper impatiens, fufeipitb patienti* b
quam per fpeculum 6c in *nigmate felicium dodrinam ab eo, qui in pnefenti pfalmo ait,
rerum imaginem contuemur : tunc facie ad Safe impupiaverunt me d juventute mea. Non
faciem vifiiri, non interpofitä obfeuritatis nu- oriofa | ®tas religiofi viri eft , neque quietam c
be aut fpeculi tcmulante fplendore, fed vera exigit vitam. Impugnatur jam ab ipfis juven- Pfis fre-
8c confpicabili beatitudinis noftra: contempla- tutis fu* annis, 6c impugnatur [ape. Non no- ^“cc^se' is
tione hetabimur, operum noftrorum frudus C vella itaque, neque rara impugnantium odia annis panum
Siflim
Éeatiiudir
contuences, 8c mercedem vitæ innocentis vi.
dentes. Nam ut opera ex fapientia gignuntur,
ita ex operibus retributio nafeitur. Eft ergo
fapientia innocentiæ mater : 6c rurfum inno^-
• centia frudus retributionis parit. Hos ergo
s confequemur diabolo contrito, aculeo mortis
retufo, 6c omni principe ac poteftate hujus
fæculi exemto, cùm jam pax in nobis fit hofte
vido 6c peremto : quod Propheta pfalmi ipflint
; fed ea fiepe etiam ab ipfis initiis ætatis
infefta funt. Et idcirco hæc funt quæ fidem
probant, quæ patientiam teftantur, quæ in-
vidæ virtutis coronam merentur. Novit bea-
tus apoftolus Paulus hanc longi prcclii coronam,
dicens, Nemo coronatur, nifi qui legitime
certaverit. Cercamen tantiim non fuffi-
cit ad coronam : légitimé certandtim eft, id
eft, omnia paflionum bella peragenda funtj
fius conclufione teftatur, dicens, Bene dicat te D non fufficit femel neque unius certaminis bei
ffilïy
Dominus ex Sion, & videas bona Ierufalem omnibus
diebus v i ta tu a , * & videas filios filwrum
tuorurn, & videas pacem fuper Ifrael. Speremus
ergo bona Jerufâlem cæleftis, 6c Sion montis,
• 6c pacis Ifrael : quia locus Domini in pace
eft, in Domino noftro Jefu Chrifto, qui eft
benedidus in fæcula fæculorum. Amen
P S A L M U S C X X V I I I .
Canticum mduum.
lo militaffe. Et audiamus d hoc ipfum legiüi-
mum certamen, cùm dicit de fe, In laboribus
copiofids, in plagis abundantiùs, in euftodiis
eminentiùs,in mortibus frequenter: à Judæis
qùinquies quadraginta e unâ minus accepi,
ter virgis cæfus fum , fèmel lapidatüs fum,
f ter naufragavi, nodem 6c diem in profundo
feci. Mérité ifte tot 6c tantis proéliis perfun-
dus dicere âufiis eft', De cetero jam fiipéreft
E mihi corona juftitiæ : quia nemo nifi qui légitimé
certaverit coronatur.
2. Huic etiam vox hæc prophetica competit :
Sape impugnaverunt me d juventute mea. Confi-
dentiæ maximæ gratulâtioeft, tantorum 6c tain
ntimeroforum bellorum recordari : fed nunc ta-,
cito impugtiantium nomine, impugnatio fbla
memoratur. Et caufa nofeenda eft, cur audorés
impugnationis filentur. Omnes humanæ inju-
riæ, quæ religiofis viris inferuntur, non eofdem
O sEPE impugnaverunt me a. juventute
^ mea y dicat nunc ifrael. Sape impugna-
verunt me a juventute mea: etenim non po-
, terant mihi. Super dorfum mettm * fabrica-
verunt pcccatores : prolongaverunt iniqui- F habent audores, quos habent miniftros. Ex-
mem fium. Domims jufius * conddet cor- ? cllcio q“ dem hominum eft , fed diaboli in.
vices * eorum : confundantur (eß reverean-
turretrorfum omnes qui oderunt Sion. Fiant
ficut feemm adificiorum, quod prius quam
Injur,arum
humanadiabolus
,
xjfter
* Editioncs Hilarii, tanttem per fpeculum : emendailcur ex mff.
b Apud Par. Sc Zenon. fapitntu doltrinam.
c Apud Zenon. v itm .- non probatur j nam particula »0» , qua:
prxeedit, perinde irltdligenda eft ac nulla. Mox apud cumdcm ,
initiis, pro annis.
d Ita mlf. Reg. Turon. 8c apud Zenon. At in aliis edit. Hunc
ipfum legitime, certantim.
e In mff. Reg. & Turon. miniis nnam. Grxc. peer.
f Hilarianx editioncs , ter naufraginm feci, noltem & diem in
profundo maris fui. Aliorum libromm la<ftionem prxferihntÿ ma-
gis confeiuienccrti grxco, »a« areocdyiou , tuxf'ê/MO ' faï*
ftindus eft. Et hujus nobis intelligenti* Apoftolus
audor eft, dicens, Non enim nobis certamen
eft advershs carnem 6c fanguinem, fed 1
adversus 8 poteftates mundi hujus potentes , 1
e Bad. Et. Lipf. ut apud Zenon. poteftates mundi hujus , potefta-
\tes harum tenebrarum. Par. ex mf. Mic. poteftates mundi, potentes
lharumtenebrarum. Sxpius quidcm lcgif Hilarius mundipotentesuno
verb.©,ex grxco ©Ejj ; uc in his T radlatus fuperioris
n. ii . in quo mundipotentes funt harum tenebrarum. Aliquando ta-
mcn divifim idemverbum exprimit: ejulque rei exemplum habe-
mus in Pfal. 114. n. 6. non advtfshs carnem & fanguinem nobis
\pugnam effe , fed adversus mundi hujus potentes & nequitias fpiri-
\tales. Idcirco verior vera eft ledtio nfif Reg. Sc Turon. qux duas
fuperiores conciliar, cam prima habens mundi hujus, cum altera
Ipotcntes. V. lire. i j . Pfal. 118. n. ; . Turn loco fpiritalis nequiti*.,
ia raf Turon. fuperferiptum-eft fpiritales nequitias.