4 Aliquot m(T. form* fervilis. Nil immutandum.
b Edict , Cbrifti Jpiritus : rcnitentibus potioribus tnflT. Porto
opponitur Chriftus Spiritus, id eft, qualis fuit arjte affumtum
hominem, Ghrifto homini jam facto. Ita hxcquxftio lib. 3. n. 19.
Qjf&ris qiMwodo fecundum Spiritum natas fit Tilius, aperte oppo-
nitur ifti, §ju*ris quoimdo fecundum hominem nafits fit. Sic Clemens
Papaepift. x. c.9. T . I. Concil. p. 186. fefusChriflus/maait, Do-
minus nofter.qui nos [ervtvit,cum frimUmeffetSpiritus.caro faflus eft.
‘ In mf. baf. Vat. defideratur id eft home apud Bad. autem
& Er. verbum natus. T urn Lipf. & Par. poft Er. tetinuére exfta-
ret : cum apud Bad. & in mu', concinniüs legatur exftabit, ut
paulo ante diftum eft manebit. In memoriam revocandum ex
cap. 4. in Matth. ri. 14. quod fefus Domino noftro nomen ex
corf ore eft. ,
“ Exemplar. Carn. ac foliturti Dei: haud alio fenfu.
* Apud Bad. tttrttm vifibilis De us, &ntrkm & c. locus nautilus.
In aliis edit .utritm vifibilis imago eft invifibilis Dei D««J:abundat vox
Deus, ncqueexftat in mil'. Hxc interrogatio pulfat Ariano$,qui
Filium Patri inxqualem inde argutabautur, quod Filium vifibi-
lem', Patrem invilibilem animo fingerent: quorum ca de re de-
liriafugillat Auguftinuslib.a.deTrin.c. I4.& Serm..7.n.4. Hoc
porto hie fibivult nofter Hilarius •. Vos qui Patrem invilibilem,
Filium vifibilem vultis , incerrogo, unum qui vifibilis eft, Dei
invifibilis imago eflc poftit.
f In vulgatis, per formam circumfcriptam & imaginem. In vetuftis
exemplaribus Colb. Carn. Germ, ac pluribus aliis , per form*, imaginem,
omiffo verbo circumfcript*: quod in Martin, exftat, & in
Corb. fecundis curis adje&um eft, unde & in aliis obtinuit. Nil
officie adjedumjeum proxime fcquatur , Sjui fit circumfcribent tec. '
neque omnino ncceflarium eft , ut liquet ex his num. 49. Ac ne
form*, potiits, qudm nature imago effe Sec. Ex quibus intelligitur,
cam dici form* imaginem, qux externx tantum figurx fpeciem r e - :
prxfentet, eique opponi imaginem nature.
t Poft parciculam tarnen, iolus codex Carn. adjicit, per Filium,
omnia : minds ad rem. Rcfponfio proximx quxftioni hxc e ft,
Chriftum non effe corpoream imaginem , utpote qui Ipiritus
eft , quemadmodum Deus pater eft Ipiritus.
h Editi cxcepto Par. omittunt Chriftum. Turn apud Lipf. &
Par fubftitutum eft formali, pro formabili.
1 Ita meliores mffi quod confirmatur his lib. ir. n. ƒ. Incorporais
Pater esl : fi Filius fecundum Jpiritum circumfcriptus eft corpore, jam
incorporei non eft forma corporeus. At in vulgatis, imago corporea : ac
deinde apud Bad. nee indefinite fpecies définit4 mo derat to ; Sc in
edit, aliis, nec indefinite Jpeciei definita moderatio,
k Antiquus codex Colb. ac Germ, prima ilia verba, Sjui eft
imago Dei invififtilis, non habenccs, aliis forlitan linceriores funt.
Sed nihil noçet hxc adjeltio.
1 In mf. Carn. hîc pro conftituta funt, Sc mox pro condita funt,
exftat creata funt. GrXcè primo loco prxfertur cktIoQh , altero
fttwr«/.
“ Editi ,-in ipfo confiant : favente grxe. ce ivtu ovn<?wt, fed
rcnitentibus mff.
* In mf. Carn. hîc & infra, plenitudinem divinitatis : cui fa-
vet illud lib. 3. n. 1 j. Quid Filio deerat, in quo complacuerat omntm
plenitudinem divinitatis habitare î Vide & num. 17. ejufdem libri.
• Vat. baf. mf. »0» invifibilis qualitate. Bad. fed non vifibilis
qualitate. Er. Lipf. & aliquot mff. non-vifibili qualitate. Veriùr
Par. cum potioribus, non invifibili qualitate : hoc eft , invifibilis
ilia imago intclligi non débet in invifibili qualitate fita, fed in
ipfa fubftantia ac natura Dei ; quia, uti lib. j . n. 3. dicitur, nature
virtus preftat ac probat veritatem. Nec dubium eft imagini illi
divinam ineffe virtutem, cui omnia crcandi poteftas ab Apoftolo
attribuitur. Imago itaque ilia , ut notitia illius ex Ambrofio
lib. I. de fide c. 7. fupplcatur , non vultus eft corporalis, non fucis
compofita, non ceris ; fed fimplex de Deo, egrejfa de Patre, exprejfa
de fonte. Et poftpauca : Imago ifta veritas eft, imago iftajuftitia
eft, imago ifta Dei virtus eft ; non muta, quia verbum eft ; non
infenfibilis, quia fapientia eft; non inanis, quia virtus eft; non vacua,
quia vita eft, Sec.
977 DeTrinitate, Liber V III. 978
quia in ipfo create omfiia Erit. Ét n@tjuàcMn A ciiiabac inteüige. Ait enim idem Apoftdlns,
ipfo create omnia funt , non adipïîàhrquilquam Omnia autem à Deo , qui recorici'liavit nos'Jtbi
audercr referte -, ait, Omnia ter ipjùm & m ipfa per Chrijlum, & dedit nobis " minifterium réconcilia- s,
condita (ur.t.&ipfe eft ante omnes, & omnia1 tpji twnis > quoniam quidemDcuseratin Chrs/io mun-
con/tant. Omnia itaque ipii conftant, qui ante dum réconcilions Jibi. Confer cum hisomne evariomnia
eft, 8t in quo omnia funt. Et hæc quidem gelicæfideifacramentum. Qui enim videtur in M-s.
ad exordia pertinent creaturanim. Ceterùm vifo, qui operatur in opérants, qui loquitur liii '■
> ob difpen&tionem Corporis noftri ait, Et ipfe inloquente, idem in réconciliante réconciliât.
caputt’iorpdfis Mcclcfia, qui ifl initium ,- prtimi- Et iddreo in eo & per cum reconciliatio eft,quia
mnitus ex ’ m mis, ut fictet in omnibus ipfc fri- perindiffeentem naturam Pater in eomanens,
maturh tinens S quia mipfdcmplacsiitmimmplcni- E «random fibi ipfe per earn & id eo • rtconci- »
■ " ' ...... . ....... liatione reddeoac^
52. Confulens itaque humanæ infirmitati Vn,ta
Deus non incerta verborum nuditate fidem Patlc!
docuit. Namque cum credendi neceflitatem potuit
dicti dominici audoritas Idia præftaret, tameri
lenfiim noftrum per intelligentiam editæ ra- ravît,
tionis inftituit: ut id quoddixerat, Ego & Pa- foh.se.
ter unum fumus )i per caufam ipfam unitatis ex-
pôfitæ nofeeremus. Dicens enim fe per loquentudinem
habitant &f>cripfum omnia réconciliât! in
cum. Reddidit ApofIttdofluuss ffrpiritalibus b facra-
mentis corporeas operationes. Namque qui
imago Dei iUviiibilis eft , c 6c ipfe eft caput
corporis Ecclefiæ* 6c qui primogenitus omnis
creaturæ eft, idem initium, primogenitus ex
mortals eft : ut in omnibus teneat primatum-,
dum nobis d corpus eft, qui Dei imago eft5
dum qui primogenitus creaturæ eft, idem pri
mogenitus ad æternitatem eft ; lit cui fpirita. C fern loqui, 6c per operantem operari, & per
lia debent, e in primogeriito creata, quod mat.
néant y ei 6c humana debeant -, quod in prL
mogenito ex mortuis renafeantur æterna. Ipfe
eft enim initium, qui cum filius fit, imago f eft5
cùm imago eft ^ Dei eft. Primogenitus quoque
« omnis creaturæ eft , continefis in fe univer-
fitatis exordium. Et rurfum ipfe caput corporis
Ecclefiæ eft, 6c primogenitus ex mortuis , ut in
omnibus teneat ipfe11 primatum. Et quia omjudicantem
judicare, 6c per vifum videri, 6c
per reconciiiantem p recondliare , 6c manere
fe in eo qui in fe maneret : quæro quo alio ad in-
telligentiæ noftræ (ènfum expofitionis fuæ uti
potuerit * apriorc fermone,ut unum efle intel-
ligerentur, quàm ifto, quo per nativitatis veritatem
, 6c naturæ unitâtem , quidquid Filius
ageret ac diceret, id in Filio Pater 6C loque-
retur 6c gereret ? Non eft hoc itaque naturæ
nia éi conftant , in ipfo complacita plenitudo D 1 à fe alienæ, neque per creationem in Deum
confiftit-, dum in eoperipfum1 ineum reconci
liantur omnia, in quo per ipfiim in ipfo omnia
fiint creata.
Dei - 51. Sentifne jam quid fit efle imaginem Dei ?
re" Creari utique omnia * in eo pér eum. Cüm in
S eo crearitur omnia, intellige etiam eum cujus
imago eft creantem in eo omnia. Cum autem
ut quie in èo creaniur, per iplurn creantur -y in
lia- hoc quoque ,qui imago eft, naturam ejus cucomparatæ,
neque ex portione Dei in Deum
natæ j fed perfecta nativitate in Deum perfectum
genitæ divinitatis, cujus hæc naturalis
confcientiæ fiducia eft , ut dicat, Ego in Pa- foh. 1
ire, S ' Pater in me : 6c rurfum, Omnia qua Pa- foh.. :
-tris funt, me a pint. Nihil enim ei ex Deo deeft,
quo opérante 6c loquente 6c vifo, Deiis 6c
operatur 6c loquitur 6c videtur. Non funt duo *
in-utiius vel operatione , vel fermone, vël ai.
eit inèflè ^ cognofce. Per fe enim E vifu. Née folitarius Deus eft, qui in opérante
créât, quæ in ipfo Creantur ; ficuti per ipfum
reconciliântur in eô omnia. G tint in eo recon-
ciliantur, paternæ in eo “ uriitàtis apprehend e
naturam reconciiiantem fibi in eo omhia. Cùm
per eum reconciliântur omnia, ipfum Patri
reconciiiantem in fe omnia quæ per fé recon-
6c loquente 6c Vifo Deo, Deus 6c operatùs 6c
locucus 6c vifus fit. Hoc Ecclefia intelligit, hoc
Synagoga non crédit, hoc philofophia non la-
pit, unum ex uno, 6c totum à toto, Deum 6c
hlium, neque per nativitatem Patri ademifle
s quod totum eft, neque hoc ipfum totum non
4 In vetafto codice Gplb.ac Germ, ob dijpofitionem.
b Editi cxcepto Par. Jpiritahbus facramcntum contorporationis
( Lipf. corporations. j Namque 8cc. Re&iùs mil. fpiritalibus facra-
mentis & c. hoc eft , opcratio'tiibus, quie fpiricalcm ac divinàm
Ghnfti natüram ipeaanc, fubjanxit qux àd corporcàm 8c hu-
manam atticenc.
* Excufi, ipfe , fine & , quod hîc aptiùs fignificat naturatum
ift tin a eadcmqtte perfona difiiuâioncm.
** Ita omnes propc mil', quo'modo fuprà n. 31. corpus omnium
Chriftus prxdicatur. At in codice baf. Vat. 8c Martin, corporeus,
in edit. Par. corporalis, in aliis concorporalis.
* Tics mff Colb. in primogenita : mendosè. Mox in aliquot re-
centioribus , neenon apud Et. & Bad. vita renafeantur &tern&:
minus fincerc. Spirit ali a mtelfîgerccft angclos, vel etiam homines
fccundùm anirham , humana autem faltem hominum corpora.
Angcli debent Chriftoquod maneant, îd eft, non intercant.
U t cnim docet Ambrofius lib. 3. de fide c.5. nec Angelas immortalis
eft naturaliserfcHjn s immortalities in voluntate eft Creator is.
f Ita mffr'nififcjnod in pluribus deeft primuni illud eft. At in
vulgatis defideratur prxterea cism imago eft.
S In Mavrin; & aliquot vctcribus libris omittitur ow»». Quod
hîc brcviùs, fie c^ponitur clariùs Fr'agm. 11. n. 3p . idtircô prime-
genitns omnis creature , quia in eodem jam à prlncipio omnium qu*
ejfectnrus erat, otnnia generationum initia conftiterUnt.
h Apud Bad. 8c. Er- primatum capitis. In ttnp è mil'. ’Vatic, pri-
,matum caritatis : glpflema. In Cplb. & Germ, teneat primants.
î In vulgatis , ©> in eum. Abcft particûla & ab Pmnibus mff.
In pluribus autem defideratur in eum. Non prprfus dilplicet cum
Colh. & 'Gcrm. per ipfum eum. Poftca iidem mil', in eo , pro in quo.
Turn editi, per ipfum & in ipfo : ubi pârtitula ©» abeft à niff
k ‘Excufi , in eo & per cum. T ara mf Colb. ciim in eum re-
treantùr ; & mox , qu* in eum creaniur. Utroque loco habet
eciam Martin, in eum.
ifl Verbum ineffe , quod in priùs vulgatis defideratur , exftat
in' omnibus mff. àut ebrruptè in fe effe.
m Er. & Lipf virrntis, duom(i. nativitatis.
n Bad. cum mf Vat. baf. myfterium : mendosè.
ô Eràfmus conjedlavit legendum effe reconciliatum : quod exin-
de à Lipfio atreptum, in aliis edit, obtinuit, rcnitentibus mff.
•p In vulgatis, reconciliari : cotruptè. Mox in mff. baf Vat. 6c
Martin, qui in fe ipfe maneret, addito ipfe.
q Editi, apertiori- GoncinniiVs mff. aptiore.
t Bad. & Er. cum rccentioribùs mff. natur* Jpecie à fe alien*:
ac deinde cum Lipf omittunt neque. Natura per creationem in
Deum comparata ea eft, qux creata licct ,ex quadam tamen prx-
rogativà fibi comparât atque obtinet Dei nomen.
ï Excufi,9««* totus eft ; reluftantibus veteribus Iibris. Pater cum
fit aliqùod totum V pcift Filii nativitatem pcrmauct illud omne
quod erat, utpotc 'à quo nulla pars divullâ fie.