Filii prx lata
sequali-
tate timili-
tudo poccft
pradicari.
ginem conformationem feïitires. Ait eninV,
Qui eft imago Del invifibilis : ut imagoinvifibi-
lis D e i, etiam per id 4 quöd ipfe invifibilis eft)
invifibilis Dei imago eflet. Similitudinem. verö
b cum imagine ad Deum homini deputavit: ne
veritatis efle proprietas exiftimaretur, cui ad
imaginem fimilitudo eflet adjuntfta. Deftique
ubi ad fignificationem virtutis « asquatu$$£fi«
milicudo in Filio demonftraturoperandiï cum
profc&us verö intelligentie predicatur , tum
ita dicitur 5 Omnia quacumque facit Pater , ea*
4cm & Filius facit ßmiliter* Face re fmiliter pa-
rum vifum eft, nifi eadem fierent que d fimilia
fiebant. Atque ita fimilitudo faciendi piè de-
monftrata eftineorumdem proprietate fa<fto-
rum. Eft autem 6c fimilitudo in Domino carnis
peccati: led illi non fimilitudo carnis eft, e led
fimilitudo carnis peccati eft: üt quod in forma
{Dei eft, homo fitj quod autem in fimilitudo
ne carnis peccati eft , hominis fit fimilitudo,
dum in hominis s ftatura eft ,8c extra hominis
peccatum eft. Que ergo callida religionis tue
profelfio eft, fimilem fecundüm Scripturas Patri
Filium dicere 3 cüm ad imaginem 6c fimi-
litudinem Dei homo tantüm fa&us fit ? Quid
itaque verbis fallis ? Quid arte eludis ? Cur non
equalem Deo ( hoc enim fecundum Scripturas
) piè dicis?
12. Sed vereris , ne equalem dicens , in-
nafcibilem fignifices ? Sed verum intellige,
quödhinc equalis Deo efle intelle&us eft,quia
fibi h proprium Deum profefliis eft eile 3 6c pro-
teftari patrem fibi proprium Deum eile , na-
tivitatis demonftratio eft. Mihi quidem fimi-
I 2 5 4
A litudo, 1 ne itnioni detut ôccafio, làncta eft:
fed tibi à me nôft concedenda eft: quia equa-
lem eurndeni) 6c fimilem poftea piè fatebor.
Similem autem Patri, fimilem quoque k 6c Deo,
religiosè predicabo 3 fimilem Verô ita, ut fimi-
Iituaini hoc didum Temper anteferam, Ego &
Pater muMfumüs ï tu autem his omnibus con-
tradicis, qùia fimilitudinem 1 excufatione défendis.
Negas Filium per nativitatem , ne-
gas Deum per natùram >, negas fimilem per
B æqüalitatém 3 negas verum per unitatem.
Et jam quæro' 3 quid ei relinquas fimiïitudi-
nis, cui nihil ad quod filius eft 3 proprietatis
impertias.
23. Hoc nünc à te i Conftaiiti * reqUiro ,in
qua tandem fide credas. m Pergo enim nunc
per demutationis tuæ tempora -, quibus üfque
in imum blafphemiæ tuæ barathrum defcen-
dens, per gradus præcipites cucurrifti. Nam-
quepoftprimam n verè fidem fynodi Nicænæ,
C congregato rürfum * Antiochtee Concilio,
fidem tibi rénovas. Sed accidit tibi 3 quod im-
peritis ædificatoribus 3 quibus fua lèmper dif-
plicent, accidere folet : ut Temper deftruas,
quod Temper ædifices. Ac ne me iniquum voluntatis
tuæ judicem arguas , quid tibi in eadem
• Encæniorum fide diTpliceat renuntiabo.
9 Ni mefallit ,illüd quod tuum eft : Qui ge-
neratus eft ex Pâtre, Deum de Deo, totum
de toto ,unum de uno , perfe&um à perfe&o,
D regem de rege, 1 inconvertibilem , divinitatis
eflentiæque , virtutis 6c gloriæ incommutabi-
lem imaginem. His quidem ego, intra Nicæam
Tcriptâ a patribus fide fundatus1 manenfque,
M >'
Confond!
in fide in.
conftintia
4 Aliquot miT. quo if ft invifibilis eft. T um Mich, invifibilis Dent
imago effet. Huic Apoftoli loco explicando Hilarius dat& opcri
immoratur , quia Acaciani limilem Patri Filium prxdicances,
Paulum in co fibi ptxivifle gioriabantur. Inftat quoque Chri-
ftum, qua invifibilcm , invifibilis Dei efle imaginem } ne iis locus
detur, qui Pacrcm invifibilcm, Filium vifibilem, nacurd per-
inde diferepare contendebanc.
b Lipf. & Par. cum imaginem. Reims'alii libri, cum imagine,
quafi cum imaginis vocabulo : puta , ubi Deus dixit homincm ad
imaginem Dei conditum , adjunxit & ad fimilitudinem.
* In vulgatis, aquae. In mC Colb. tquetur : ex quo confeci-
mqs aquatur. Turn particulam & , qu* perinde eft ac etiam,
fruiVra remoyerat Lipfius. Poftca pro cum profeäut verb . . .turn,
legendum clt, cum profectu verb intelligentia fradicatur, dum ita
dicitur. Hoc cnim fibi vulc, nufquam dc Dei filio fimilitudinem
przdicari, nifi cum iisadjunCIis , quibus ipfius cum Patreaequa-
litas intelligatur ; led hoc apcrtiùs fignificari fubjefto Johannis
loco, in quo virtutis æqualitas non tàntùm fimilitudinc opera-
tionis, led , ut ira loquamur , identitate operum demon ftratur.
Quod illu.flrant poftrema illanum. 18. verba , ZJnumverb quod
funt, hoc eft non aqualitatem 'abnuere, fed incremento intelligentia
fidem aqualitatis inftruere. lbi enim incrcmentum intelligent!*
id eft, quod hie intelligentia: profcdftus.
d Editi, fimi lit er renitentibus mfl".
« fupple , quia ci carnis eft veritas.
f Er. Mir. Lipf. & Par. in forma hominis eft : hand Icio an
cum au&or irate. T um mfl. Colb. & Martin. Deus fit. '
t Recentiores mff.. in hominis ftatura vel natura eft j Lipf. &
Par.m hominis naturaefi:mzlè. Quippe hîc vox ftatura fynooyma
eft vetbo Apoftoli habitus , quo fignificatur in Chrifto fimilitudo
quidem, fed non veritas carnis peccati. Sumfit ms»»,inquit appofitè
Auguftinus epift. nunc J6 4. n. 19 .ex Virgin* veram quidem carnis
Jubftantiam ; non tarnen feccati carnem, quia non ex carnis fubftantia
fi ve feminatam five conceptam-, mortalem fane ac per atates mutabilem,
tamquam carni peccati fine feccatofimillimam. V idefis ipfummet Hi-
larium lib. io.de Trin. n. a/.
h Legendum hîcvitletur, quia fibi patrem proprium. Ilia enim
Johannis vctbi,aqualem f t faciens Deo, proximdhis fubneûuntur,
quod patrem fuum dicebat Deum ; ubi fatrem fuum interpretatur
Hilarius patrem fibi proprium.
1 Hioc manifeftam efle jam prrmonuimus Hilarii five in re»
cipienda five in rejicienda voce homtsufioa conftantiam. V. lib. (
de Synod, n* 7a.
k Non litis habuit dixifle fimilem Patri; led prudenter adjecit,y<-
milem quoque & Dro.quia fuprà num. 14. ab Aetii & Eudoxiidilci-
pulo audicrat, Chriftum Deofimilem non efte .fedfimilem Patri e[fe.
1 Bad. excufationis. Editioues aliæ, excufationi. Mff. excufatione.
Nobis omnino videtur legendum, ex confenfione.
“ In vulgatis, Ego enim nunc fidem tuam.ignoro per demutationis
tua tempora, quibus quifque in unum blafphemia fua barathrum.
. . cucurrit i locus perturbatus & interpolatus, in quo ad-
jedum eft fidem tuam ignoro prseter fidem omnium mfl-. quorum
ope nunc caftigstur. Qjuamquam ubi hi pr* fe ferunt ego vel
ergo, reftituendum duximus pergo .■ nec refugeremus co. In mf. au-
tem Martin, fichabetur : Prgoufque nunc per demutationis tua tempora
ufque in imum &c.
* Ita codex Colb. cum Martin. Alii autem yvtrafidei. Turn
foli editi, fynodicen, ubi in mf. Micb. fynodi Nicana, in Ca.ta.fynb-
di victm, in reliquis fynodi Nicani.
* Editi , in eadem Nicaorum fide : emendantur ex feriptis.
P Ita mf. Vat. baf. Probajri etiam poteft cum Colb. & Martin.
nempe illud. Minùsbenc autem .alii cum editis, minime fallit H-
lud. Dcinde quod tuum eft ideo dicit Hilarius, quia Conftantio
prsefente & approbantc expofita eft Antiochena fidcs, cujus func
verba fcquentia, quae in priùs vulgatis praetcr fidem mfl*. fic in-
tcrpolata erant: Patres generatum ejfe ex Patre Filium dixerunt,
Deum de Deo & c. Sane Hilarius Conftantio fpondens, fc renun-
tiatutum quod illius eft , nihil debuic alio nomine renuntiarc. Quit
etiam credat ilium gloriofo Patrum nomine houoraturum fuiffc
, cos,qui Antiodhi* convcnerunt.» Sed qui priùs Nicaorum loco
Encaniorum legit, conatus eft htc fibi congruere.
H Editi, inconvertibilis. Vcriùs mflT. inconvertibilem: quod re-
fertur ad yocem Filium, quae in fuperioribus Antiochense forr
mul* verbis exftat, non autem ad imaginem, uti liquet ex lib. de
Synod, n.
* Prima editio Par. maneeque, non ego , fed & e. Alise, maneo,
qua non ego, fed 8c c. Qmnes mflT. manenfque non ego,fed. Tan>
evidens eft ibi egeo pro ego legendum efle, ut ipfum etiam textutn
non ampliùs fenfu defticuendum efle duxerimus. Quod confirmât
illud lib. a. ad cumdem Conftantium n. 8. Ego enim penes me
habeo fidem ..exteriore n o n b o 1-0 : quod accept tenee, nec de-
mute quod Dei eft. Eadem ratione infri num. ay. ubi exprobra*
vie Hilarius Conftantio , quod homsjjfion ab iis ipfis anathema»
tizarijubeat, à quibus ufurpatum eft » quo fenfu hoc ei expro-
bret, lubindc dcclarat his verbis : quod ( noracu ) tametfi nobit ad
fidem otiofum eft atque fupci vacaneum U c.
non egeo : Ted tarnen hæc tu emendando re-
foindis ,ac fine fidei meædamno tibi requiris
*an. J47- perfidie occafionem. Poft fynodum * deinde
Sa^dicenfem , omnem rurTum adversùm Pho-
* an. jyi- tinum * Sirmium catholicæ dodrinæ tuæ com-
a moves curam. Sed tibi ftatim hoc, quod4 ut.ra-
” que fide continebatur, exhorret : Eos autem,
” qui dicunt de non exftantibüs eftè filium Dei)
” vel.ex alia fubftantia, & non ex Deo, & quod
” erat aliquiando tempus aut iæculum quando
” non erat, alienos novit Tanfta & catholica
b Ecclefia. b Tuisipfis diffides,&adversùs tuos
hoftis rebellas. No vis vetera Tubvertis , nova
ip là rurTum innovata emendatione refeindis,
emendata autem iterum emendando condenu
nas. SuTcipis etiam adversùm deliramenta Olii
& incrementa UrTacii ac Valentis,emendatio-
c num tuarum damnationes : fed mox c emen-
danda tua omnia eflè , vel potiùs damnanda
conftituis. OfFenderis enim his paucis inimi-
” ciflimis tibi verbis : Et fi quis feniorem tempo-
»» re Patrem dicat Filio efle unigenito , junio-
” rem autem Filium Patre^anatnema fit.
tides nulla, 24. Non calumniamur de refeiflis, de quitibinon
|)US magjs poftNicænam fynodum dinftitutis
d conquerimur am etiamfi in his omnibus nihil
vitiorum Tubjacere affirmetur, non tarnen cau-
ià religiolæ voluntatis ineflet : quia m a l i
méditât 10 eft, bonorum demutatio 3 &
non neceflaria emendatio, perverfitatis occar
fiö eft. Taceocur noftra apud Nicæarnà patribus
gefta refeindis 3 non enim cum his tibi
c convenit : hoc tantùm * quæro, cur tua damnas
? Fidem enim unam & unum baptifinä
fyhef. 4. y. Apoftolus prædicat : jam quidquid apud te
præter fidem unam eft, perndia non fides eft.
N am qui fidem emendando condemnas, dam-
4 Duo m(T. ver a. Ccteri, utrumque. Magis placet cum vulgatis
Ut raque , feil. & pfeudo-Sardicenfi , & Sirmicnfi contra Piioti-
num. Utriufquc enim fidei funt verba fubnexa. Philippopolira-1
rjum cönvcntuin licèc Sardicenfem nominee Hilarius ,cùm ta— 1
men notet ex éa conftitiflc faâione cui Conftantius favebat ,
non videri debet cum catholica Sardiccnfi fynodo confu-
difle.
6 Apud Er. Mir. Lipf. 8c Par. tu his ifis. Concinniùs Bad. cum mir. tuis ipfis.
c In duobus mfl. emendata. Formulant Sirmii an. Jy 7. editam
yocar Hilarius deliramenta Ofii, quia cam fubferiptione fua ra-
■ tarn fecit, ac fortè etiam quorumdam verborum illius aueftor
fuit : incrementa Urfacii & Valentis ; quia earn pro more fuo ambi-,
guis quibufdam fcntentiis adauxerint -.emendationes Conftanlii ; quia
earn approbando, emendavit quod Antiochix , Philippopoli &
Sirmii contra Photinum probaverat. Damnationes autem prædi-
clx formula, intclligit Orientalium Ancyra an. 3y8. congrcga-
corura definitiones :quæ mox emendantur , nötilöngo poft mter-
vallo édita tertiâ Sitmienfi formula , qua etiam nonnihil immu-
tata Ariminum de lata -eft. Verba autem infitriùs laudata, funt
Ancyrani convcntus in anatbem. x 1. .
d In miT. Martin. & Coib. inftitui conquers. Exflat quoque in
ceteris inftitui.
« Sic mf. Colb. Alri ve to ,querer. Editi, querar.
f feil, fidei prôFcflione Acacio auâorc in Scleucienfi fynodo
perleâa , in qua homoufion 8c homoeufiqn rejiciuntur, Hishaud
diflona funt ilia Gregorii Nazianz. O r . 11. Piam enim vete-
rem dodrinam ac Trinitatis patronam , \acio vallo, ac machinis
impulsa & I abc facia id confubftantialis voce fuftulit:
8 Hanc vocem à Macedonio excogitatam fuifle tradic Theo-
doretus lib, 4. haret. fab. c.y. At ccrtè çonftat ab iis ufurpacam
elfe , qui illi adharebant. Nequc minus eft cerium , cos ipfos
p.oftmodum Conftantinopoli coadtos efle, ut hanc vocem ,<&m*
h Ita mf. Colb. cum Martin. In aliis autem libris , vitiofum
eft: quod non folùm pugnat cum lib. dc’ Synod, n. 71. fed &
cum his hujutcc Jibria. xX. Mihi quidend fimilitudo , ne jsnioni
detur octafio, fan da eft ; 8c num. 44. Etiamfi in his omnibus <
A nationerri fidei eflh conftituis 5 duin apud te
aboletur per alteram 3 quæ per alteram rur-
Tus abolenda eft»
2j; Cujus enim til exind.e epifcopi manum Nullus
innocentem reliquifti ? Quatn linguam non lux“ Ariah
ad falfiloquium coegifti ? Quod cor non ad "on reus,
damnationem anterioris fententiæ demucafti?
Damnare homoufion decerhis r, antiquitatis f
fidem j 6c pietatis Tecuritateiiii Atiathematizà-
ri b homceufiotl ab his ipfis , à quibus ufur* g
B patum eft , conftituifti .* quod tametfi nobis
ad fidem h otiofum eft, tarnen refeindentibus l>
fidei fuæ damnatio eft» Damnas 1 quoque i
6c fubftantiæ nomen , quo te 6c Sardicen-
fi fynodo 6c Sirmienfi k pium efle Occidenca- ^
libus mentiebaris: quod tarnen prophetica au«
âoritate 1 fufeeptum, fidei intelligentiam con- 1
tinebat. Omne itaque , quod probatum an-
tea eft , damnare jubés : quod improbatum
femper eft, fanchficare compellis. O tu foe-
C lefte, qui ® ludibrium de Ecclefia facis s Soli m
canes.ad vomitumfuum redeunt: tu facerdo-
tes Chrifti reforbere ea quæ exfpuerant coegifti.
Probare eos id n in fe confeffionibus fuis n
præcipis, quod antè damnaverant ; in negan-
do reos fuos abfolvunt , 6c fe ipfos reos red-
dunr. Omnia in impietatem 6c in reatum de-
trufifti : dum omnes reos fe efle atque im-
pios , aut ex præfentibus ftatuunt , aut ex
præteritis confitentur. Non recipic men-
D dacium veritas , nee patitur religio impietatem.
26. Chriftianum te loqueris : 0 fed quàm conflantH
non fis, ipfe teftaris : nec profeffioni tuæ gefta
cpnveniunt. Subftravifti enim p voluntati tuæ froVvioicnt
Orientales epifeopos, neque folùm volunta*
ti tuæ, fed 6c violentiæ. Mandas tibi fubferi- °
( formulis hcmceufion aflerentibus j nihil vitiorum fubjacere affir*
* earn nimirum fufeipiendo fidei expofitionem, quam A tha-
nafins lib. de Synod, ut prxlcAam Ariminf, quamque Theo-
doretus lib. x. c. xJ. ut Nicaa in Thracia lubferiptam ,
Socrates lib.' c. 41. ut Conftantinopoli spprobaum refek
id eft,cùm approbafti& profefluses quod in plcudo-Sardicen-
fi & Sirmienfi fynodo definitum eft , Eos autem qui dicunt de
non exftantibüs ejfe filium Dei, vef, ex alia fubftantia 8c c. Adeo7
que pcipetam Baroniusan. 347. n. 41. ob hunc Hilarii locum
quafdam excogitavit Conftantii littcras ad fynodum Sardis
cenfem, quibus Filium unius cum Patre fubftantia profiterctur.
Etiam poft Ancyranum conventum fubftantia nomen tuentur
cjufdcm Impcratpris littera ad Antiochenos contia Eudoxiunl
feripta, & à Sozomeno lib. 4. c. 14. relata, in quibus legete eft;
Revocate, qutfo , in memoriam primes illos fcrmor.cs , tunc cùm de
fide inquireremus .quibus demonftrabatur Salvator cm noftrum ejfe filium
Dei, & fimilem Patri fecundum fubftantiam. Ubi Conftantius
memorare videtur fidem apud iplos Antiochenos in Encaniisexr
pofitam, ( quam primam ccnlcre lolcbant, qui refpuebant Nicx-
nam, ) ac relpicerf in hac ipfius verba, divinjeatis eJfentUque
C K, Hem ) (j< virtutis tfi gloria incommutabilem imaginem.
1 Bad. & Er. fufeeptam. M^r. Lipf. & Pav.fufccpta. Vcriùs mlT,
fufeeptum, puta mbftancix nomen : quod in Scripeuris ufitatuiQ
probat Phoebadius A gen. 8c in Filii generationem convenite Pro-
plietadocet, cùm ait,Ex mere ante ludfcrum genui te.
m Colb. mf. cunt Martin, qui dtlubrum. In ceteris, qui lu-
dibrjim : ubi in excufis, quod ludibrium.
à In vulgatis defidcratur fe : quod refticuitur auCloritate mlT.
Vat. baf. Martin. 8c Colb. Porro illud in fe idem eft quod ad-
0 Duo mlT. loqueris {j* prédicat:fed quia non fit. Mox in folia
edit, nec confejjioni tue.
It Hie verfus, voluntati tue Orientales epifeopos, neque folùm.
cum in priùs vulgatis d'clfet, revocatur ex mff. Hie notatur
violentia Qrientalibus qui homtsufion defcndcbanc iilata , ut
Arimincnlèm blafphemiam fufcipcrenc.
.............. x r n üj '