exempli cmisxdemonflr&ta dhobis funt-: ut id, A fepolcri locum nefciat & qui ■ cogitatioiies
quod nefcit Deus, non ignorationis caula in- videt , -m.«utloie-r»is fidem. —no-n— cognove^rit j & qUj
neceffitatem non habet de aliquo interrogandi /«ij
ditfenfionem Apoftolorum ignoraverit. f Sed
ei, qui novit omnia,eaipfà quæ non nefcit
difpenfatio eft aliquândo nefcire fe loqui : dum
aut apud Abraham « fcientia diffimulatur in
efle, fed temporis.
65. In Evangeliis verö Dominum multa
fe. entern nefcire invenimus. Operarios iniquitatis,
in virtutibus multis Sc in nomine ejus
gloriantes, non novit dicens, Et tune jurabo
quid non novi vos. Difcedite a me omncs qui operamini
m nvui uui.djifu-aice ope- tempus, aut apud ftultas virgines Sc iniquita.
iniquitatem. Etiam cum jurejurando j- eos —
tis operarios cognitio negatur indignis, aut, in
non novit, quos tarnen iniquitatis operarios facramento filii hominis, interrogatio ignor
e non nefcit. Nefcit ergo, non idcirco quia B rantis ex homine eft: in his fe omnibus b vel
nefciat -, fed quia cognitione ejusa per iniqui- ritati corporeæ nativitatis accommodans, quitelligeretur
tatem operations indigni fint: fidem di<fti etiam
jurisjurandi religione confirmans, Sc habens in
nature virtute ne nefciat, &retinensin facramento
voluntatis ut nefciat. Nefcit quoque
unigenitus Deus virgines ftultas : Sc comparand!
fibi olei incuriofas, gloriofi adventus fui
bus naturæ noftræ infirmitas detinetur • non
* ut infirmis effet ex natura qui Deus eft fed '
* infirmitates fibi hominum Deus homo natus ’
afTumferit. aflumferit autem ira, non ut in na-
turam infïrmam natura indémutabilis fitreda-
â a , fed ut * in natura indemutabili fufeeptio-
nis effet fàcramentum : dum Sc qui erat Deus
homo eft * nec Deus deftitit manere thalamum ingreffus -, ignorat. Namque Sc
adeunt Sc rogant,& ufque b adeo non ignoran- nomo eitj necueus aeitmt manere, qui ho-
tur,ut his refpondeatur ,Amcndico vobis^quia C mo eft. Agens itaque fe atque k confirmans
nefcio vos. Nam Si occurfus & deprecatio hominem natum, manens Deus Verbum fie- Di«i
ienorabiles efle .piffime in ea eft nrofeffione M
Ibid. 13.
non ignorabiles efTe eas patitur: fed nefeiendi
refponfio, non nature potius quam voluntatis
eft 5 dum abeo^qui nihilc non nefeit, indig
na: funt qua: feiantur. Denique neper infir-
mitatem ignorare exiftimaretur , continud
Apoftolis italocutus eft: Violate itaque , quia
nefeitis diem neque horam : ut aim vigilare eos
ob ignorationem diei atque hora monet, per.
profeffione, qua homo eft, iito
cum 1 tarnen Sc proteftatio Dei ea fit fiepe îgnoi
quæ hominum : cùm ea nefcit, quæ aut non
fint in tempore confitenda,autnonagnofcun-
tur “ admeritum.
67. Intelligendum itaque eft, cur profeflus
fit diem fe nefcire. Si omnino nefcire n cre-
ditur,Apoftolus •:Cè
Omne< ihpf/lUVi f/tiiipyiti/p fri ortti EA
Cliriftus
nil nefeiens
d i f p e n f a -
iuu clique nuict iuonct , per- aicur, Apoitoius ita contradicit ■: In quo funt
id nefeiri ab eo virgines nofeerentur, quod con- D omnes thefauri fapientia & fcientia abfconfi. Eft
fopitæ & négligentes , indignæ aditu thalami ergoabfconfà fcientia : quæ quia abfeondenda
fui oleo indigendo manfiflent. eft, interdum & nefeientia confitenda eft ut
6 6. Non eft igitur Dominus Jefiis Cliriftus, efle poffit abfconfa.Nam fi erit in proteftatmne
qui ferutans corda & renes Deus eft, in ea non etiam in fecreto manebit. Negat ergo fe
naturæ infirmitate, * ne nefciat : cùm hoc ip_ feire : ut fcientia poffit efle abfeondita. Quod
fum ex naturæ fcientia intelligatur efle , d quod fi idcirco nefcit, ut fcientia maneat abfeonfa •
nefcit. Quodfi qui forte ignorationem ei de- non per naturam nefcit omnia feiens quod
Pucabunt, ab eo qui feiat cogitationes eorum idcirco tantùm,ut abfconfiim fit, nefcit. Cur
dici fibi metuant, Quidcogitatis mala in cordibus autem diei fcientia abfeonfa fit, non in obfeuvejlris
l Nam cùm cogitationum geftorumque E ro eft. Namque monens nos irremifla fide in- Q
no?.j.§narus coSn‘cor5 interdum de cogitatis tentos femper manere, fecuritatem cognitio- pi!
gsvec!uri%cjuuwe, cvljuutat^ii ilgilniaalm UsJ Uinltlle lrlUroUgiallt , vVeClluUtl OdCe nis • definitæ ademit : ut pendulæ exfpeda- fit
tadu fimbriæ mulierem, vel de didorum diflen-
fione Apoftolos, vel de fepulcro Lazari fientes
: non nefeiens intelligendus eft nefcire,
fed loquens. Neque enim natura fert, ut qui
abfens Lazarum mortuum fepultumque feiat
. * Unus mf Vatic, per iniquitatis eperationtm. Mox potiorcs
jurandi, non jurisjurandi.
b Sic mlT. At editi, ufque eo.
• In vulgaris dcfidcratur particula non, quæ exftat in omnibus
niB. quarque hie non negandi, fed græçorum more Hilario fami-
liari ampliùs affirmandi vim habet, qualî nihil prorfus nefcit.
d Editi, quod nefciat. MIT. autem,^«^ nefcit v. g. virgines ftultas
, operarios iniquitatis &c. hoc non proficifeitur ex i<moran-
tia, fed ex fcientia qua hos novit iniquos, illas ftultas. ° ~ i
e Vet us codex Colb. cognitionés.
• In pluribusm(T. M & ip L Moxin nnoColli. .UqmmkmOn'
f,U Magis plaça »./„V./i h f j , |,oc ell , à , qni liovic
omma, dilpcnlacjo eft aliqnando fa loqiii , quafi nefciat ca ipû
quæ non nefcit". - . J ‘
S Plerique mff. apud Abraham eft.
a Editiomtatt. RcfHùs mff. mritik. Hnnc Hilarii‘ locum lie
lntclligere eft : interrogatio ejus,qui ignorare videtur, ex homine
eft: : qui veritati corporeæ naturæ le accommodât in his omnibus
quibus & c. Idipfum variismodis inculcat Cyrillus lib. thefauri. Sic
porro habet pag. n o . Ignorare fe dicit, quatenus hominibus, in quos
ignorant,» cadit, fsmilis faBus eft : & paulo antè, Non quid ignoret
Verbum quatenus Verbum eft ér- fapientia Patris, dicit fe neßre : fed
humanamin fe naturam oft enden s, cut pracipue convenir ignorare.
■— .------— ------• —- j'a.iiuuiii, lAipcuationis
ineerto mens follicita, feftinans Sc ad-
ventûs diem femper exfpedans, femper exfpe-
dando fperaret j curamque pervigilem incertum
ipfum, non ambigendi tamen temporis,
detineret. Ita enim Dominus xitildeo & vos p
‘ Ita’mlT. At exçuli, in nature, demutabilisfufeeptione: cor tup ta
Hilarii fententiâ, qua vulc fàcramentum fulceptæ carnis la dum
elle làlvâ & indemutabili permanente Verbi naturâ.
k In vulgaris, conformant. Melius in mff. confirmans.
: 1 id eft. quamquam iplius etiam Dei ad noftrum captum fefe
accommodantis ea (æpc locutio lit quæ hominum,
hoc eft^, quia carent merito j ficuti v. g. operarii iniquitatis
6c virgines fatuæ ob inopi: ti nefeiuntur.
Apud Par. deeft crcditur. Deinde in pluribus mff Apoftolus
itaque, non ita. Quam hie interpretationem adhibet Hilarius.fic
laudat Auguftinus cpift. ad Ocean. 180. n. 3. Beam Hilarius cum
ibfcuram qiuftionem obfeuro hoc genere tropica queftionis aperuit.ut
MteUigeremus in eo fe nimirum dixiffe nefeientem, in quo alios facit
occultando nefeientes , non excufavit mendacium, fed non elfc mon-
ftravit. Eamdem ipfc fequitur lib. i. de Trin. c. n . n. xt. ficut
& Gregorius Papa lib. 8. cpift. 41. Nec diflentit Cyrillus lib.
thefauri p. m . Chrifti fermonem itaabiplbtemperatumenar-
rans, quia difcipulorum captum ejus rei notitia fuperabat. Longèma-
gis ad eamdem fententiam accedit Euftathius Antioch, apud Fa-
cundum lib 11. ubi hoc i Chrifto adinventum oftendit utilitatis
hominum causa.
^ 0 Verbum definita, in prius vulgaris omiflum , reftituitur ex
efiott
tHötcparari , quia nefeitis qua bora films hominis A manente , fie diverfi funt, qui unum funt.
venturus eft. Ec rurfum: Beatus illefervus, quern Intellige unitatem, dum non di vidua natura
veniens Dominus ejusa inveneritfic facientem.lgno-
ratio non ad errorem fuit neceffaria/ed ad per-
feverantiam. Necnegatumidad detrimentum
eft,quodignoratumtribuit incrementum j ne
fcieiiix fecuritas negligentiam fidei diffimula-
tx b excitaret, fed praparationem irremiflam
exfpectatioindefinitaretineret: cqu*e modo fu-
ris metuendum femper caveret adventum, illo
eft. Natura: verö rurfum individua: facramen- Pater &
tum apprehende, dum tamquam fpeculum
unus unius eft. Speculum autem ita, ut non tuum.
imaginatam fpeciem natura exterioris fplen-
dor emittat ; fed dum vivens natura natura:
viventi indifferens eft : quippe qua: ex totä
tota fit,qua: & dum unigenita eft Patrem in
fe habeat Sc maneat in Patre dum Deus eft.
elfeente fomni tempus ad furtumj patrefamili&s B 70. H x c itaque, ad fignificandum nativi- De natur*
ve?è domüsj damni femper timare, vigilante. ' M - t - u *
6 8. Quamquam igitur non obfcurum iit,
ignorationêm Dei non ignorationem elfe, fed
facramentum : dum per difpenfationem aut
agendi, aut pröteftandi,autdemonftrandi fio
nefcit, ut fciat, & fic non nefcit, ut nefciat:
tamen’videndum eft, ne fbrtè & ita infirmus
fit, ut ea, qua: Pater feit, fcire non poffit:
potente quidem eo cogitationes humanorum
ï- _____mnriKnc ff»
tatis facramentum à Domino prædicata, hæ- >fnItatedl- reti.ci. q.ui a negare non porllru n1 t, ■i ta conantur ae{rja umnajtlae_
eludere, ut ad voluntatis concordiam referantj «m voiun-
ut in Deo patre Sc in Deo filio non divinitatis
fit unitas , fed voluntatis: tamquam divinæ «ci.
dodrinæ inops fermo fit, neque aut dici à Domino
potuerit, Ego Sc Pater unum volumus j
autejufdem intelligentiæ fit, Ego & Pater unum
fùmus : vel loquendi imperitus non dixerit, Qui
cordium nofle s quia natura potior modbus fe C vidit voluntatem meam,vidit & voluntatem panaturæ
inferioris admifeeat, eamque tamquam
imbecillam vehementi virtute tranfeurrat : fed
impotens fit vehementiorem d fui naturam in-
firmior ipfa penetrare j quia utlevia gravibus,
Sc rara clenfis, Sc liquida folidis funt pervia j
ita contra Sc gravia levibus, Sc denfa raris, Sc
folida liquidis non cedant 5 quia cùm non pa.
teant valida infirmibus, Validis tamen infirma
penetrantur. Ob id ergo cogitationes Dei pa.
tris meij& id ipfum fit, Qui me vidit, vidit & Pattern
: vel certe non fuent in ufii eloquii divini,
Voluntas patris mei in me eft,& voluntas mea
in patre meo eft * fed conveniens huic difto fit,
Ego in Patre, & Pater in me. Qua: quamquam fa-'
omnia foeda Sc inepta Sc impia fint, neque
fenfüs humanus in hanc ftultx opinionis fententiam
concedat, ut aut non potuerit Dominus
loqui quod volebat, aut aliud Iocutus fit
tris ignorare Filius ab impiis dicitur, quia in- D quàm loçutus eft : h qui quamquam reperiatur
° - - - • parafiolicis & allegoricis didis ufus elle, fed
aliud eft vel exemplis dida infirmare, vel pro-
verbiorum fignificationibus rerum fatisfacere
dignitati,veltemporum profeffionibus fe coa-
ptare : tamen hic idem unitatis , de qua tra-
datur, locus non patitur in didis aliud, quàm
fonant verba, elle credendum. Si enim per id
unum funt, quia unum voluntj unum autem
veile naturæ feparabiles non polfunt, quæ 1 difirmus
ipfe cùm fit, non adeatineundô potio-
rem, nec valentem invalidus tranfeurrat.
69. Quæ fi quis non modè ore temerario
loqui audebit de unigenito Deo, verùm etiam
corde impio cogitare $ Apoftolum itade Spi—
ritu-fando ad Corinthios feribentem credi-
dilfe cognofcat : Nobis autem revelavit Deus
per Spiritum (hum. Spiritus enim omnia ferutatur,
& alta Dei. nuis enim feit hominum qua funt vu.i —m ~i— ~~
hominis qua inipfo %nrfifpiritus qui in ipfo eft 1 E verfitate generis diffidentis in diverfas neceffa-
Ita S-q«a in Deo funt nemo novit, nifi Spirit™ ajuMO—— Hiffennnnt,
Dei, Sed liæc inania corporalium rerum exem-
pla fpernentes, Deum de Deo, & Spiritum
de Spiritu, virtutibus fuis pociùs, quàmf terreras
‘conditionibus æftimemus. Æftimemus
autem, non fenfu noilro, fed profeffione divi-
na : Sc credamus ei qui ait, Qui me vidit, vidit
é--Pattern. Necignoremus eum qui dixit,
Vet operilus meis crédité, quia Pater in me, &
riö voluntates natura: diverfitate diffentiunt:
quomodo unum veile poflunt, quibus fcire non
unum eft j.ciim fcientia, & ignoratio voluntatis
unius impediat unitatem ? Ciim itaque
.fcientia: k infeientia adverfa fit, unum veile
adveriä non poflunt.
71. Sed forte id, quod folum Patrem Filius
ait fcire, Filium, qui fe nefcire dixerit,
nefcire confirmet. Nifi plane Patrem folum foii Fiiio
eoo in Patre.Nec ignoremuseum, qui locutusF fcire dixiflet, maximipenculi res mtelhgenn* g ü B
Eoo & Pater umm. fumus. Sienim fenfum noftra: relinqueretur , ne forte exiftimaretur g B H
« ö - J u...— ------ ip fe nefcire. N am cum in e o , q u o d n e lc i t , d il- ““j» «,
penfatio ei potiüs abfeondita: fcientia:, quam vc at‘
natura fit nefeiendi 3 per id quoque nunc, quod
folus Pater feit, non ignorafle credendus eft:
quia, ficut fuperiüs doeuimus, fcientia apud
noftrum rerum nomina fecundum humänam
intelligentiam commemorata confirmant: non
habet ab eo natura: differentiam, in quo per
intelligentiam s quis videtur j nec difrert in
genere, qui manentem in fe habens, ineft in
* Editi, invenerit vigilantem dilfidcntibus mff. & facro textu.
b Excufi, cxcepto Par. non exerceret. Alii vero libri, excitaret,
hoc eft, pareret ac foverec. .
* Hanc leftioncm uni Vatic. & altcri Remig. ml. habemus
acccpcam, aliis etiam faventibus, in quibus tarnen vox adyentum
omittitur, qua: & falvo fenlii omitti poteft. At in vulgatis, qua
modo furis metuendo femper coveret, illo eligente omne tempus.
.d Editi, fe ; renitentibus mff. ^ s
c In vulgatis hic additut funt, quod abeft a mff. c quibus unus
Colb. & alter Sorbon. omittunt qua in ipfo, ut & yulgata ucri
cextus excmplaria grxca 8c latina.
f Duo mff. terrenis cogitationibus : male.
8 In vulgatis, quifque. Reftius in plerifque mff. quis.- hpc.cft ,
in quo quis vifo atque intellcäto videtur atque intelligitur,
habet ab eo natura: differentiam. Tum Lipf. 8c Par. nec di#*
genere: emendanturex Bad. Er. Sc mlT.
11 Er. Lipf. 8c Par. & quamquam.
; i Editi. diver fttotem generis : caftigantur ex mff.
k i„ aliquot mff. infeiria. In Martin, fcientia : male.
* diffen *
Vuu