Dum enim 6c Pater dicit, Invocabit me j 6c A fit D e i filio plantatum lignüm bcatiiis; - ob
’ Filius a i t , Popülus fervivit mihi: ipfos fe efle,
' qui de fe loquantur, oftendunt. A t verb nunc
cum dicitur, Sed in lege Domini fu it voluntas
eju s , nulla Domini perfona de. fe loquentis
oftenditur, * fed alterius potiüs, beatitudinem
ejus videlicet viri cujus in lege Domini vo.
luntas f it , prxdicantis. Perfona itaque:Pro-
pfietje , cujus ore Spiritus-fan ft us loquitur,
nunc eflfe nofcenda e f t , officio oris ejus ad
quod heatus f it , quia aliquando fimilitudi-
nem ejus e profeftu beatitudinis confequa- e
tun? Delfine cum fècundüm Sapientiatn 8c i.t.
Apoftolum, 6c ante fxcu la , 6c ante tempo- fit. i. »j
ra Sterna f it , 6c promogenitus omnis creäü coiojf.u
turjE f it , 6c in ipfo,, 6c per ipfiifri creata fint ^ 16'
omnia : quomoclo his rebus .cum fiet fimilis :
beatus e f t , q u x ab ipfb funt ipftituta ? Cvfm
nequej creatoris yirtus ad beatitudinis fua:
b cognitionem nos facramenti b fpiritalis eru- B perfeftionem contparatione e<read creaturær
I ' dien«: ' ‘ ' - . .. mgmumu !_:___BBS® •__3
De quo
Miilti de
Chriilo dir
dtum intel-
J4 -é* iSneque
primogemti antiquitas ^ in eo quod
erit tamquam ligpum , tempus præpofteræ
comparationis admittat. Id enim quod erit
f per exfpeftandum adhuc tempus-, non po- ,f
teft videri ut aut fuerit, aut jam fit in re-
rum natura. Quidquid autem jam :e f t, non
eget dilatione temporis, s ut ad id quod erit g
inchoetur: quia antiquitate exordii fui efie
j*im permanet.
4 . Itaque quia hæc à divinitate unigeniti Cuicooi
filii D e i Domini noftri Jefu Ghrifti inteili- niat’
guntur aliéna : vir ille hic à Propheta beatus
prædicari opinandusr eft , qui . fe ei corpóri
quod pominus afiumfit, id e f t, in quo hoi
mo natus e f t , conformem ftudio æquitatis,
& totius juftitiæ perfeftione præftiterit. Et
fanè id ira intelligi oportere, h plenior pfal- j,
mi expoficio monftrabit.
5. Speçiofifiimum autém hoe & digniffi-' Quàm®
dien:
°* 1 . Et cum h x c loquatnr, quxrendum eft
de quo viro eum loqui intelligere debeamus.
A it enim, Beatus v ir qui non abiit in confilio
impiorum, & in v ia peccatorum non ß e t i t , & in
cathedra pefiilentia non [edit. Sed in lege D o mini
f u i t voluntas ejus, & in lege ejus meditabi-
tur die ac nolle. E t erit tamquam lignum quod
plantatum eß fecus- deenrfus aquarum, quodfru-
Bum fuum dabit in tempore fuo. E t folium ejus C
non defluet: & omnia quacumque fa c ie t , bene di-
rigentur. Multos vel prxfenti fermone vel ex ‘
. litteris ac feriptis eorum comperi i t a c fenfifle
nc de pfalmohoc,quöd fignificari in eo Dominus
■ nofterjefus Chriftusatque intelligi debeat, cu-
. jus beatitudo in his qu«e fubjefta funt pr^di-
cettir. Sed id nec modo , nec ratione docue-
. re j bona: quidem opinionis affeftu, quia omnis
ad eum prophetia eft referenda pfalmoriim
: fed ubi & quando ad eum prophetia: D mum incipiendorum pfalmorum fanftus Spi- 11
ipjjus fermor fe referat, rationäbilis feienti^ ritus fumfit exordium, ut humanam infirmi F
diicernendum eft veritate. tatem per fpem beatitudinis ad innocens .re- *
' _ 3. ha autem quje in exordio pfalmi pofita ligionis ftudium adhortaretur, uc facramen
lunt, mimme perfona: ejus dignitatique con- tum D e i corporati doceret, ut communio"
venmnt: & incautam hancita prxdicandi fa- nem gloria: c^leftis poüiceretur, ut peenara
cilitatem illa lpla coarguunt, quje continentur judicii denuntiaret, ut difFerentiam refurre
m pfalmo. Cum enim dicitur. E t in lege D o i ü io n is qftepderet. ,f ut providentiam D e i in
mini fu it voluntas ejus, cirm de ep e r Dei filium retributidne monftrafet. Perfefta fcilicet conlata
f it, qnomodo ad eum ob id beatitudo re- fummataque ratione tgnt^ J prp.phe.tix ordi"
reretur , |quia voluntas ejus in lege Domini E nem inchoavit: ut hominum imbecillitatem ad
ruen t, cum dominus ipfe fit legis ? Qu öd au- ßdei ftudium beati viri fpes illiceret ' fpe'i bea*
tem lex ejus f i t , in pfalmo feptuagefimo-fe- titudinem comparäta-* figni beatitudo fp on -l
\ Püm<J ipfe teftarus e f t , cum a i t , Attendite d e re t , - infolentem impietatem.intra.metum
” popule meus in legem meam, inclinate aures deniintiata impiis feveritas coerceret meriti
» yeltras in verba oris mei. Aperiam in parabo-' difFerentiam m coKfiliis fanftorum condicionis
. lisosmeum^Et h x c Matthxus^evangefiftaab ordo diftingü eret, D e l mäghiffcentiarii m
fg ^ S ^ Cf e confitmat, dicens, Ideo in cognpfcendis juftorum viis xquitas conftituparabolis
loquebatur, ut impleretur quod, di- ta inonftraret. Niinc & res ipfas; 6c eorum
ctum eit , Aperiam in parabolis os meum. verba traftemus. r
Prophetiam ergo d fuam rebus Dominus1 ex p
plevit. Näm in his in quibus locuturum .fe ‘ ~ !----- --— ---- -—— ’ 1 1 , • , .
fpoponderat, parabolis eft locutus. Id autem
quod a it , E t erit tamquam lignum, quod plantatum
eß fecus decurfus aquarum, ( in quo com-
P.^tativtb beatitudinis profeftus oftenditur- )
qh^modo perfonx ejus poterit coaptari, ut
! T RA C T A TUS P SALM I I.
BE a t u s v i f , qui non a biit in confilio im- f. 1.
piorum3 & in v ia peccatorum non ß e t i t ,
in * cathedra peßilentia: non fedit. * Sed iß t »
potiùs beati, ejus &c. omiflb deinde
pîr f ïj l,LipL [*?■ ' nlT MS * Tm be*tifudimm JM »Itenus pottus beautudme---- prtdicatur. eiVuesr..a..m. p.rleéd&icioat-.
«anr(«ppcdiut:mf. Vayc. ubi poft fed alterias ,„h cilè fubauaitur
yç>x périma. . fj, ü .
rir\ ] “ “ H 1“ Va,lc:1 : in altfro , [acr.mmtis [p-
% 'ï ’
, .tafcnut Otiguics aputj.Çoaderitun in .Catena Patr; O m ,.
T-Tîrrnnv ° cxplicant euçi[ Auguftino Coinmcnraçii"
flbcft Jn am ab unio!flCî non tluiRuffiniJiomen pr* fcfbrude.
* In 'mfiv profe&us.
1 1" uno f er i'WjjÜs-' 'Âlo^ ’’ttts
mil. pro yin rerui» natura / exhibent kabtte’natùrï. • 1
B Itauiiùs «
* • W»sm oiltiSit pattïciilâmVvir.
“ ■ In yulgatisvplenties.^' ■ , \. V -;i
,'* f f ” V«»»eP*? t ß ü né'cHönldiii) mffi f rtüidcÜM ordintm: ma-’
Y . c .cnim a fuo exordio commendatur Pfalmomrii ljber « b -
pnecjx ciculo miignitus. < «'•*. t ' : .o<jr. ju | a
'** mf; Vaijcj
lege Domini fu i t voluntas ejus, & in lege ejusmedi- A v a d it , loco confiftendi in his çonfiliis non
tabitur die aenocte. Quinque generum obfervan- repqrto.
tiambeato viro fubefte Propheta commémorât: 3. Sunt & alia confilia impiorum, eorum 1
primam in impiorum confilio •* non eimdi , al- fcilieet qui in hærefim delapfi ,, nec novi n e c ;l
teram in peccàtorum via non confiftendi, ter- vetçris Teftaménti legibus, continentur. Quo-
tiam in cathedra peftilentiæ non fedendi, rum e fermo in orbem femper öccirculum er-
tum deinde voluntatis in lege Domini po- roris inflexus , nihil cenens , &c in nullo con-
nendæ , poft rem ô in ea die noduque medi- fiftens, indefinitæ fententiæ curfu recurfuque
tahdh Ergo .necefiè eft difFerre impium à pec. jaétatur. Quorum impietatis eft , Déum non
catore,peccatorem àpeftiléntej maximè cùm ex D e i ipfius profeflioné , fed .ex arbitrii fui
fit impiis confilium, peccâtori via , cathedra B voluntate metiri- -, ignorantes non minoris im-
peftilenti : dehinc cùm in confilio impiorum pietatis efle,. D eum fingere, quàmnega re, à
eatur potiùs quàm ftetur,v in yia verb pec i quibus cùm requiras., quo fpei ae fidei fuæ
catoris ftetur rnàgis :quàm eatur. Qimrum re- fine fie fendant ? confuhduntur, perturban-
rum caufas ut intelligere poffimus , difeer- tu r , diflimulant^circumerrant, 6c finem.ipfmn
nendum eft quantum différât peccator ab im- ejus, de. qua quæritur, difputàtionis. évitant,
pio : ut per id ihtelligi poflît, cur peccâtori Beatus ergo,vir e ft, qui in hoc impiorum corn
yia &: impio confilium deputetur : dehinc filio non ab iit, id e f t , qui ipfam illam in hoc
'Cur 6c in via ftandum, 6c in confilio eundum confilio eundi non admiferit voluntatem : quia
fit j cùm humana confuetudo , & in confilio quæ .impia' funt , vel cogitafle jàm crim^L
ftandum , 6c b' in via eundum elfe décernât. C fit*
N on omnis qui peccator e f t , & * impius efti; 4. Sequens autem eft , ut qui in impiorum \
impius. autem non poteft non eflè peccator. confilio non abiit, in peccàtorum.quoque via .D
Et fiimamus ex ufu confcientiæ communis non ftet. Plures enim fun t, qui cùm per con- «
exemplùm. Patres fuos amare poflùnt filii, feffionem D e i ab impietate difereti fint, non
liçè t ebriofi jfint & lafeivi 6c prodigi : & in- tarnen à peccato per id liberi fine j in Eccleter
hæc vitia carent impietate, qui non ca.
rent crimine. Impii verô , Iicèt in præcipuis
fint continentiæ frugalitatifque virtutibus
omne tarnen quodeumque aliud extra impie.
fia quidem manentes .>, fed Ecclefiæ difcipli.
nam non tenentes : ut a v a r i, ebriofi, tumul-
tu o fi, procaces , fuperbi, fimulatores , men-
daces , rapaces. Et ad hæc quidem nos v itia,
Auguft. l.i,
contra futatem
erit crimen , in contumelia parentis D naturæ noftræ propellit inftindus : fed u t utiexcedunt.
1. Igitur fecundiim hoc propofitum exem-
plum , impium difeerni a peccatore non du-
pium eft. Et impios quidem eos efie natura
ipfa judicii communis oftendit, qui cognition
nem D e i expetere faftidiunt, qui nullum efle
mundi creatorem irreligiofa opinione prxfu-
munt , qui mundum in hunc habitum orna-
tumque fortuitis motibus conftitifTe comme.
le eft, nos à via hac f ad quam ferimur abfee-
dere, fic neque confiftere illic , adhibito dei
cedendi, ex ea non morofo recurfu. Et idcir-
co bçatus vir eft , qui in via peccatorum
non f te t it , natura quidem in viam hanc de-
ferente , fed ex via hac fidei religione refe-
rentè.
5. Tertius quoque hic obtinendæ beatitudinis
ordo eft , in cathedra peftilentiæ non
morant, qui ne quod judicium Creatori fiio £ Federe. Sederunt in cathedra Moyfi Pharifæi
Cathedra
peftilentia
ob vitapi re<Stè criminoféve geftam relin-
quant, voluntex naturæ neceffitate fe nafci,
Sc ex eadem rurfiim neceffitate diflblvi. Ho.
rum igitur omne confilium flu&uans , incertum
ac vagum eft , & in eifclem ac per eadem
c fine ulla confiftendi ftatione defertur :
non enim tenet modum definitionis alicujus.
Creatorem mundi difjputatio docere aufà non
docentes, fedit 6c Pilatus in tribunali : cujus
itaque cathedræ feffionem exiftimabimus pe.
ftilentem ? Non urique Moyfi, Domino fe-
dentes potiùs quâm feffionem cathedræ improbante,
cùm dfeit, Super cathedram, in- <
quit , Moyfi federunt Scribæ 6c Pharifæi : <
quæcumque dixerint vobis fa cite, quæ autem <
faciunt racere nolite. Cathedræ hujus feffio
oft. Cüm enim quxras, cUr mundus , & quan- peftilens non e f t , cujus obedientia dominicä
d o , 6c in quantum ? 6c utrüm mundus ho- F ^udtoritate pr^cipitur. Illa ergo erit peftilens,
mini , an homo mundo ? 6c mors ob qu id , cujus contagium Pilatus manus abluendo dej
vel quo ufque , vel qualis ? circa h x c imr vitat. Multos enim etiam in metu Dei conpietatis
fux confilia agitur femper , d 6c ftitütos, fxcularium tarnen honorum ambitio
Forenfia
periculolà.
a Unus i mff Vatic, non eundum, ac deinceps, non eonfifien-
dum, non fedendum, non meditandum. Hie autem. atque in fe-
quentibus editi conAantcr prseferunt, in cmfilium impiorum, difli-
dente facro textu turn grseco, turn latino, & vix uno in loco con-
fentientibus mil. cum etiam in confilio requirat Hilarii interpre-
tatio, qua vult impios numquam flare, fed conliliis fcmcl arrep-
tts brevi ultcrius ire, loco confiftendi in his cmfiliis numquam re-
perto, inquit ad ealeem num. a.
Hinc confirmatur ledlio in confilio, quam prxferimus vulga-
tx in confilium. Quod de peccacoris atquc impii diferimine fub-
Jicit Hilarius , eadem ferd ratione exprimitur apud Hierony-
mum 1. 1. advetsus Pclag. ubi impius definitur, qui aut fidem
numquam- habuit, aut per hxrelim amifit: Impietas enim proprii
ad cos pertinet, qui notitiam Dei non kabmt, aut cognitam tranfgrejfione
munir tint.
c Unus c Varie, mlf. nulla confiftendi ratione difertur: 8c paulo
ante cum Bad. ac vacuum eft, non ac vagum eft.
d Ita mff. & editiones antiquiores. At apud Par. & evadie.,
qux ledtio poteft ferri, ut id fignificetur quod infcriùs, & fi-
nem ipfum ejus de aua qsuritur difputàtionis évitant. Verbo tamen
cundi, cui refponuet hoc va dit. non abeundi, conftanter fuprà
uliis eft Hilarius : qui tamen infrà lèmel habet, non abiit.
e Hoc maximè convenit Arianis , de quibus lib. i . ad Con,-
ftant. n. 4. orbem ttemum erroris & redestntis in fe certaminis cir-
cumtulerunt. Vidcfis reliqua hujus libri, & lib. in Confiant, n. zj.
f Editi, qua ferimur. Unus e Vatic. mff. cùm refirimus: alter,
qua diferimur. Reponimus cum tertio Us antiquiorc , ad quam
ferimur, feil. naturxnoftrx inftindVu.
B