5 nccelfi-
Quàm E
clcfiît fui
laborai.ci
6c quanti pc- A tionem fidei Nicxnxconcordiamque epilcoporum pro-
■ ef unguem movifleîCùm enim omnes propter fiaem Chriftianam
cum hxreticis traçantes elle debea
riculi fit à terminis , quos -fixere pa o
latum difcedere. Nam -boni illi Patres dum nudas quaf-
dam , ut ab Arianis perfiiaderi fibi finebant, voit* 6
àwv.-in voculas in fidei profeflione omitti pafil funt|fan-
diflimx Trinitatis qux Deus cft confemonem , id eft,
fummam religionem -, pro qua confervanda tantum
fanguinis à C'hrifto rtat'o Eoclefia profuderat, tot Martyres
dcderat, fibi ereptam atque extortam ferô tandem
animadvertunt. Quanto fortiùs prudentiulque ante
vim illatam iidem ipu definierant , iis qux fynodo
Nicæna ftatuta erant nec addi quidquam debere , nec
detrahi : & fubfiantix nomen , 6c rem fuam deben
tinere firmitatem ï
jé . Falluntur enim errore, atque nos in eumdcm fe-
■ cum errorem pertrahere conantur , qui pprfuadere cu-
piunt, in his quibus verfamur opinionum procellis, Ec-
clefiam ut quod potiffimc fequi debeat ftabiliatur, Con-
ciliis. indigere. Quamvis enim fortafie nullo umquam
tempore, quàm nunc funt , necefiaria magis exftiterunt
Concilia , quibus fponlæ C hiifti, quam ipfc fibi emit
non omnibus tmdis, ledtotius innocentiflimi fui fanguinis
profufione, ab ambitu, avaritia, nundinatione , igno-
rantia , morumque fpurcitia atque obl'ccenitate vindi-
catæ genuinus color ac fplendor reftituatur ; difciplina
ilia , quam Apoftoli , & qui ab iis proximi religionem
confticuerunt, velut mumm aheneum contra ejufmodi
cariratis atque unionis pelles prxtenderunt, vetullate
temper is an Pallorum (bcordiâ collapla reftauretur, ex-
citeturque j & lacro ordini finis honor fuaque audori-
tas reftituatur : qux ut farta tedaque confervarent pri-
micerii illi religionis audores ,quotannis lynodos provinciales
bis colligi congregarique (latucrant : licet,
in quam, for ta lie ad hxc revocanda reparandaque Conciliis
egeamus -, ut tarnen aliud teneamus quam quod _____ _______
hadenus in Ecclefia credicum obfervatumque eft, Con- D tranquillitatem folidam
cilio ftatui non polfe arbitror. Hoc enim fernher, ut ferj-
ptum reliquit Peregrinus ille Lirinenfis , nec ejuidqunm
praterea hareticorum novit atibus excitât* pirficit Ecclefia, ni f i
Ht quod fiola traditione fitfieperat , hoc deinde poficris etiarn
per feriptionem .chirogruphi confignaret , magnarn reritm fitm-
rn.im panels litteris, nempe Symbolo, cornprehcndendo , &
plerumque propter intelligently lucem, non novum fidei fin-
fum nova appella'ionis proprietate coufignando. Ejufmodi
enim pias novitates s id eft aiversum nova venena nova»
mt.l’camentornm comparât ion es, ut eas notier Hilarius vo-
cat * , aiversum novo
• infidias Concilia recen
lica prohibitione ne
j-7. Jam verô qui faciem Ecclefix , qualis ab ilia
defedionc exftitit, turbis , rixis , contentionibus, dif-
cidiis ubique confufam , laceram atque diffipatam J fibi
ob oculos ftatuerit , non minùs tune à fuis epifeopis,
quàm paulo ante à conjuratis nominis Chriftiani hofti-
bus vexatam, in qua nec antiftites quid docerent , nec
plebes quid fequerentur rati ac firmi haberent, denique
adeo defperatam ac perditam,ut fandiffimisviris Ne-
ronianorum, Decianorum, Maximianorumque tempo-
I rum defidei ’
fubitam illai
exiules cujus-cujus ledx eflent revocalfet , tantùm ut
illas turbas, quibus tune Ecctefia vexabatur , aleret ac
retineret jdiverfiirumquefeélarum duces, qux prope-
modum illo tempore infinitx fuerunt, intra eadem mania
degentes velut infeftiflimi holies cominus acriùs
le mutuô perlèquerentur , citiùfque conficercnt j: im-
perfcrutabili tarnen Dei providentia, qux ficuti apud
Hermam Paftorem legimus , in bonum fibi vertit etiam
pejfima 3 ut per Ecclefiam multiplex ejus fapientia apparent,
j, Jecundum prafeientiatnfieculorum quam fecit in Chrifio, trium
ob- D illorum Confeflbrum ab exfilio reverforum diligentiâ,
labore, follicitudine omnes fere, qui Ariminenfi feeleri
five fimplicitatedeceptijfeumetuperterriti, five etiam
Ariana labe infedi fubfcripferant, culpam agnofeentes,
Nicænam fidem amplexos fuprà vidimus. Siquidem
communi externæ perfecutionis periculo commoti, velut
Syncretifmo , in unam fidem coaluerunt, non pau-
ci etiam ex hxreticis Martyres efFedi font. Ecquis
enim divinx voluntati obfiftere queat ? à qua etiam, ut
eximiè à Clemente Alexandrino feriptis traditumeft,
iinsuffarT«!1 ßovhaf ti 5 tttpytitq xofinptUnuf 'fin
C vymror. •? $ %dac copiât, j, eipiitii (c S'iwiniuç Spyw 8Jλ tu
pnrov S âyaûcaciM , «Ma xàtcivo fuît, 1 su.} S ifè. kcikSv •ftS ’fh1-
«HÔt/Tw» vçÿt Titur, T/ 5, XpHÇor TcX&XjmtXétt i, àptto?
ç J'oMum (fetvMif
38. Ejufdem etiam providentiæ opus elle mihi per-
fiiadco, ut hxc Fragmenta turbulentiffimisiftis tempo-
ribus maxime lucem recuperent, per quæ ad ejufmodi
confiderationem hiftorix excitati, fpemeertam ex ejus
co^hitione concipiamus, quotienfeunque feelerum no-
ftrorum nos bene atque ex animo pænituerit, divinam
manum non mutilam ac decurtatam experturos, eum-
demque Dominum periclitanti Apoftolorum naviculsc
l ‘idam ac firmamredditurum. Longé
Fragmtim
hxc divin*
mox Confta
edidlo in prop
enim mea opinione errât, fi quis -putat hxrefibus, qux
plurimx totum fere orbem pervagantur atque contur-
bant, plus virium ac roboris in fuorum feétariorum ma-
lis animis aut verfutiis inelîe , quàm in nollris vitiis ac
leeleribus. Quapropter ut divinx Majeftati pro haeexi-
mia fui numinis in nos benignitate numquam pro mentis
dignas agere gratias vel animo concipere polTumus,
ita etiam piis optimi viri & de genere humano bene
meriti Pit hcc i noftri Manibus, cui nos hxc Fragmenta
debere fumma ilia Majeftas voluit, parem gratiam re-
hofies nova bella , advers'um novas g ferre vix ac ne vix quidem valeamus. Citm enim fie
0 profanarum novitatum apofto- vitam ipfe inftituilTet, ut commoda publica ubique pro-
■ «fanus excludac. priis negotiis prxverreret, fxvienteque Lutetix pefti-
Ientiâ, Auguftobonam Tricalïïum , qux illud nobis fi-
dus ediderat , fecelfiflèt j naâus à Francifco fratre,
viro propria laude virtutis & doélrinx clarilfimo , &
plane tanto fratri germano, vêtus exemplar fabularum
Ælopiarum improbi , uteum vocat Martialis, Phædri,
quo opéré eiuditum Tiberii fxculum nihil venuftius
chgantius-ve protulit, vel hujus fui fecelTûs rationem
publicè conftare voluit. Itaque procuratis charaôe-
. i ribus pro captu urbis quidem magnx & frequentis,
excitaret ; ftatimque mentis aciem ad p lèd mercaturx ac commercio penitus addidlx at-
pentinamque mutauonem rerum, quæ que occupatx , à litteris verô penitus alienæ, elegan-
3 defunâo, revocatifque novi principis
s fedes ab exfilio epifeopis fecuta eft :
advenus
Lucifir.
tibus, conduélifque operis , illas fabulas fuo fumtu at.
. * n*. - que hxc Fragmenta typis vulgare conllituit. In qua
certe agnofeet Dominum laboranti Apoftolorum navi- cogitatione abfolutis fabtdis, hifque Fragmentis tantùm
culæ prxftô adftitilfe |& divinx fux Majeftatis prxfen- non ad umbilicum perdudlis, vir immortalitate digniftiâ
qualîàtionem illam lèdalle. Moriturenim beftia ( in- fimus ad meliorem vitamalTurntus eft. Adderem hocloquit
Hieronymus, ) & tranquillitas redit. Et fane ^«m«ç co unde hxc etiam Fragmenta eruerit, nifi bonis viris
è ^ aur>,&la< 5 %eioy fô iïfîfw k>,vur ejufmodi rerum cognitionem profitentibus ruborem
<p»çIk pu™. • fuffundere vererer, qui delitefeentis hujus in bibliothe-
Quis enim umquam crederet , nifi omnium auôlorum cis fuis thefauri velut gallus illeÆfopius unionis dignifereejusfxculi
litteris teftatum nobis elTet, draconem tatem non agnoverunt, vel agnitam nonfine publicajapoftatam^
Julianum , Mentem magnarn de quaQ Auratam diucontinuerunt. Dicamtantùm,quod prx-
....m , qui iiihil tarn ex Imperio con- termitti non poteft , horum Fragmentorum unicum
. Ifaias, atque AlTyi
cupierat , quàm u
perderet, ad quam evertendam , ut quondam Julius Cx>
far adremp. opprimendam , fobrius accelferat, reftaurapertum
religionem Chriftianam funditus exemplar Pithaum Lutetix anno làlutis en nxc. reilltn
habuiflè. Non magis enim nofter ille fedecim
tyrannie opprclTa urbe , quàm Socrates triginta fuas
Aliénas- voxantibus, propofitum vitx decurfum philo-A abfiint ab ilia fapientia, quamj n géni i.. jüd j ci i que felïci-
: cognitione ren
, affidüa-vle&ione atque ufü
comparata., velut ex omnium a
t ,quorum. inv^ÊAPis qui
fapientix commendaciône florucrunt , conftatam fibi
quxfiverat. î Quantum ab ilia civili pru-lentia , qua
præditus velut -nt (ut cum Pi'hdaro loquar )
<c Sn/juSp/tfr fui /tlat & S'!Knc, non folilm de rebus ptiva-
tis 6c fori maxima cum facilitate atque æq ni tare re-
fpondere ac ftatuere, fed etiam de iis quæ ad fummam
rempub. fpeôlant fàpienterdeliberafe , confiWorum exi-
tus prxvidere, duhiifque àc periculofis çventis pro vidé
diu eorum editionem fuftinue-ß occurrerenoverat. Quamvis enim natural i quadampro-
penfione , corroborata fotdidiflîmi inquinatifiimique
àpud nos liions odio, magiftratus non. nifi per fordes
ineundi, ab omni ambition^ vitxque fulgôre, nifi quem
virtus cmitteret, alieniffiitius vixerit,ita ut honores 6c
magiftratus, vel ultro.delatos refpuerit j jiivandx tarnen
patrix defideriö , cujus amore mirum in, modùm exar-
fit, eos.quos Çufv Çoj;s. çl.avo reip. admovçrat cxcitando ,
commonendo , fuggeirendo qux vél ab antiquis p.m'bus
in negotiis prol?ata, fuerant ,yel ipfc ( ut erat peracri
.folidiffimoque jiidicio, ) qux facienda judicabat , totO
fiix curriculo privatus negotium publicum , 6c
fophandp remque ppblicam juvando intermifit. Unicum.,
inquam , neque illud peevetus exemptât- liabuit,
fed tantùm ab hinccentuni annis in charta, manu gal-
lica , nec latiuam linguam fatis pcrcipientc , confufis
diâionibus feriptum , quod .ppettrea etiam libroium.
Cafiàani de Incarnatione Chrifti epitomen eadem manu
fetiptam contineret, illam fortafie quam Eucherium
Lugduppnfem epjfcçpum confecifie teftis eft Gennadius.
Inde feem conceperat 6c antiqm^m exemplar, unde repeats
illud exfcciptum fuecat, aliunde recuperaci polte :
qux caufii fui
rit. In quo certcilli hoc feliciffin^è contigit., ut inpa-
blicandis duobus illis eximjis antiquitatis momimcmis
f^.tq ii^eijqepcus prajclatç aâjapi^ijt^ fabulam illuftrio-
re fine veluti Cygnea çantiope çopclud,cret. Quamvis.
fane difficillimuip, ^yerit viuup},ingenii,, aniipique bonis
omnibus otnaulTimuni, qui femper illud antiqui poetx
IM Oçcinens.-, (tippt irqoe/tj,uffot iSJ'püntf. ßepjvfi , omne
lluda um., ktbojjem , indjuftriam , omnefque cogitation es
fuas publicis utilitatibus devoverat, atque imppitdebac^
non fii Opère prxclarp, morte deprehendj.
Dp litter arum, ftudiis tantum, non lpqu<
ilque. chl.amyde vel prxtcxcä perpetuum magiOratum
effic. Quantum denique ab ilia morum integritate
acqijie innocentia ii^defle^p.que per omnes vitx partes
probitatis tenore , quibus. viitucibus cónfecutüs eft*
ut non folilm togatorutn do.dbiflimus , fed Sc pru-
dentifilmus jurifconfiiltus., civis optimus , ac plane vir
bonus aiidiret, qualem vel fimbria noverat vel Socrates.
.Atque hxc etfi tibi xquè ac mihi iiotiffima fint,
ep tampn libendCls commemoro , ut cum non nifi
jucundifijma virtutum amicUfimi viii recordatio efle
queat , turn ctiam in primis qui in fupremum ejus
elogium inciderint, quod inter defundi fehedia reper-
tum amici publicarunt, tua fide 6c auiflorit-ite addudi,
qui eum ipfum prólumma inter vos amici tin , vetcrique
Confuetndihe , mutua virtutum alterius admirationë
contrada,intus (quodaiunt) & in cute noveras,perfua-
fum fibi habeant pari modeftia 6c veritate (criptum illud
quibus aifiduè exquirendo, perferutando bibliothecas, C a bique,çhlamyde. præi
ndicata provulgando, vel alios qnos in ea re a]iqui4
pofie judicab.ut exhortandp , impellendo , atque, ctia/ii
juvando, ppUp tempore, nop aliquid rnovit ac promovit.
Qqamyis ppvn. ilia, (lud/in, in noftro Pithceo fpiptna fuc-
runt, doftrinxque laude ptxcipue i. nptujt;, u.t qui ex
pxinio,, quem juvenis dedic , publicatis quibufdam divi-
ni fu;i ingenii experimentis, etuditionis a.bftrufx atque
reconditx guftu inter litteratorum.prinpipes ,velfuffra-
gante. invidia, ab iis qai turn in licteijis'regnabant recen
ficus fuerit: quam dc fe conceptam opinionem ad_
ultimum ufque vitx diem acLiuxit, (uftinebitqu.c quam- ^
diu litcerx durabunt. Quantula tameh hxc l.audis 6c glo-
riX: tanti viri eft portio ? Licet.enim. pepio m 1 ifis iinum
quempiam auflorem noverit, quam ipfe omiics ant-i-
quos ucriufque lingua? fer-iptores, quos acfunum legerat,
ad yeteta contulerat ixemplaria , $c toncoxerat: licet
nemo privata 6t domeftica negotia exadliils tcnucric,
quapi ipfe .Qallicam externamque luftoriam, origmes
populorum, deferiptiones temporum, fucceflipnes famj-
Uarupi, bella * fte.dera, copvejitippes, vel excerorunl
inter fe vel nohifeum gefta, ad hxc etiatn leges .mores*
confuetudines proyinpiarupi fingularumve u.rbium, qua- £
rum omnium a teneris annis ipcfefefto ac plane Herca-
lco labore fibi perfedtam nocitiam . cuip ex ywlgatis ii-
bris, tumeciam ex bibliothecis anciquis ,aE£hiyi$ regiis,
fenatus, ratioiialium ,urbium , monafteriorumque com-
paravci at, inftiumento. unique ipforum atque a<ftp,rUm
bpnam partem fiia pianu defetipfprat: in jure autem civili
Romanorum licet ad eum gradum pertigerit, utde
ep, celeberrimoque ejus prxeeptore Cujacio., dici jure
nplfit , quod de magnis olim Oratoribus didlum eft,
hpnc difcjpulo p.rxripuifle ne primus Jurif-confultus
efiet, ilium vero prxeeptori he folus : licit , inquam *
ea omnia , qux jp quovis homine fingula magnum vi- F
rum 6c cum cura dicendum efficianc, in noftro Pithao
cumulata atque coacervata cumdem ad fumniaiii lau-
dem & commencjationem eyehant : quantum tamen
efle, qua vir modeftiffimüs ab omni fucoac vani-
tace quam maxime alienus, Sc qui hc,*!x<k dpt me
ducerec , in reliquis rebus totä vitä ufiis eft.
40. Sed vereor he tamquam J'f-ó®' ih n ita etiam
prxfatipnis fatis fuperque fit, prxfercim apud te ( vir
rpaxime,) quern perfpicaci clementiflimi atque fortifli-
mi Regis noftri judició propter fingularem pruden-
t\am cgrpgiunique erga fe remque publicam ftudiurp,
fidem, ac pietatem ,öTim pröpriam noftrxgeneis,nunc
verp m^gnp npftro dedecore rariflimam laudem, com-
ponendis fe^andifque magnacum noftrorum inqufetibus
apimis ^e.le&acutn atque occupatum , diutius publicis
comirioditatiblls fubtradum aetinere fine fcelere vel
etianp impietatèhequeam. Quapropter Deum optimum
maximum precatus , ut te diutiflïme tuis, Senatui , la-
borantique .Reipubi cujps ex deftinis es, falvum 6c in-
columem commbdet. Finem h ie facio, meque tibi addii
duqi, obfttidum qubd facis ames etiam atque etiam
rogo , vale* Ex Fofiäcenfi caftro , quod olim caftrum
EagaUdaruip, , non ignotx Diopletiani temporibüs fa-
dionis , didum eft.
F I N I S .
Adaguifflt