/oh. g. 9.6.
b
Bxclufa eft aflèrtiö'Völentram nominibus A cernitur gefleris indifrerehtis-, cùm in his, quæ
’fcantùm Patrem Se Filium Iprædicare
squandoimago omnis,ejùs ad cfuem coimagine-
tur fpecies indifferèns fit» Neque enim ipfe
‘fibi quifquam imago eft:fedeum , cujus ima=-
go l'ft-lnecefle eft ut imago demonftrét. Imago
•itaque eft rei àd rem coæquandæ imaginata Sc
indifcreta fimilitudo. Eft ergo Pater , eft Ss
Filius 5 quia imago PatriseftFiftus: & qui imago
eft, * ut rei imago fit, fpeciem necefle eft
Parris func propria', fubfiftens Filius per naturam
in fe genitam confiftat, gloria: fcilicet,
virtutis, poteftatis , invifibilitaris •, ? eflentix ?
Atque ita in Ms paribus divinitatis bonis intel-
ligitur neque ille minor efle,’ct'im filius fit}
neque hie prxftare, ctim pater fit: cum patri
filius Sc coimaginatiis ad fpeciem fit* flee fit dif-
fimilis in genere $ quia diverfitatem fubftantix
geniti ex fubftantia patris filii fimilitudo non
Sc naturam Sc éflèntiam, fecundùm quod ima- B recipit , Sc omnem in fe divinitatis paternæ,
■ go eft, in fe habeat ainftoris-.
’ I I. Et fi quis audiens Filium dicentem,
* Sicut enim P ater habet 'vitam. in femetipfo 3 fic
* & Filio dedit vitam habere in femetipfo 3 eum-
* dem dicat * qui accepit a Patre vitam , qui
* confitetur b Sc hoc idem, Ego vivo propter P a -
' trem, quod Sc ilium qui dederit: anathema fit»
14. Difcernitur perfona aceipientis,& dan*
tis 5 ne ipfe idem fit unusScfolus. Cum enim
qualis Sc f quanta forma eft , invifibilis Dei
filius Sc imago coMple&itur : Sc hoc verè eft
efle filium , paternæ fcilicet formæ veritatem
coimaginatx in fe naturæ per fed â fimilitudi-
ne retuliflè.
IV . Et fi quis audiens hoc , Quomodo enim \
P ater habei vitam in femetipfo 3 f c & Filio 1
dedit vitam habere in femetipfo 5 6 fimilem t
non dicat etiam juxta éflèntiam Filium Patri, c
Filius cf-,
diflimilis1
Patri, co j
mu-oil- 1
lius fic.
inanathemate fit, qui folitarium atque unicum C k teftantem quod fic habet quemadmodum
in accipientis Sc dantis profeflione credideritj dixit : anathema fit. * Manifeftum eft enim
non poteft intelligi ipfe atque unus afe acte- '"%X'Â — r*'L
pifle,qui dederit» Neque enim ipfe foliis eft,
qui vivit, 8c per quern vivit , quia alius eft fibi
vivens, alius profitens fe vivere per audorem :
Sc unum atque eumdem nemo profitebitur, qui
vitâ utacur , Sc per quern fit caufa vivendi»
> III. Et c fi quis audiens unigenitum filium
1 invifibilis Dei fimilem, non dixèrit eflèntiâFi
quód k quæ vita in Patre intelligitur, fub- tl
ftantiâ fignificatâ 5 Vitâ quoque Unigeniti, «
quæ ex Patre generata eft,eflèntiâ intelledâ, ita c
umilitudinem eflèntiæ ad eflèfltiam fignificat» c
16. Conneditur, tali cohfeflione originis
fuæ , indiferetæ naturæ perfeda rtativltas.
Quod enim in utroque vita eft, id in utroque
fignificatur eflentia. Et1 in Vita quæ generalium
,qu ie ft imago D e i invifibilis, Cujus ima- D tu r e x v i ta , id e ft,e flèn tiâ quæ de eflentia nago
8c juxta eflèntiam intelligitur : quafi non
verè dicens filium , anathema fit.
15. Indifcreta confirmatur iiidiflimilifque
natura» Cum enim unigenitus filius Dei, 8c
imago invifibilis Dei fit j necefle eft per fpeciem
atque naturam fimilis d eflentize fit. Aut quomodo
inter Filium atque Patrem natura difl
fcitur , dum non dilfimilis nafcitur , fcilicet
quia vita ex vita eft, tenet in fe originis fuæ in-
diflimilem naturam $ quia natæ 8c gignentis
eflentiæ, id eft, vitæ quæ habetur * Sc data eft, j
fimilitudo non diierepet» Quod enim ex fè t
Deus, eùm “ ex naturæ fuæ fimilitudine, gefluit
j non deferuit, n in quo ingenita fimili-
* Edici, at vert imago fit. Exprtlfius mff. ut rei imago fit , id
e ft , lion tolius Ipeciei ac forma: extern*, fed intern* rei ac natura:.
Imagines enim cetera, , ut dicicur lib. . de Trin. n. J7< or
diverfis ant tnetallis ant fucis aut genertbus aut artibus reddunt
eorum Jpeeies, quorum funt imagines inftituta : fed non prxftant
res ipias. Hinc facilfi apparet, in fuperiori decreco , ubi dam-
natur qui imaginem Dei idem dicac efie quod Deuni, imagi-
nem non negari idem natuta , led fubfiftentia at perfona, .
b Particulam & addimus ex uno mf. Colb. Sc altero Sorbon.
Deinde in plerilque, hoc id eft, non hoc idem. Mox foli vulgati
quern & ilium, pro auod & ilium. Hxc fententia fic grarcienun-
tiatur : mvvt Atytt r tltoiQtlm V P t , 5 i/us\oyirm
S , X05J tfi eb^r Pettiest , TO) SlJloXttt , ehetSifiUtfca.
c G rarcc apud Epiphan. definicionem fuperiorem hxc antece-
dic , cujus inicium fic enuntiatur : ii tts twha. itcovui r
Tio't Jtcttefbr>v &ei, ittusun \iytu x, rst? voiat r Tier, hoc eft , Si
quis audiens unigenitum filium efie invifibilis Dei imaginem, diffi-
milem etiam fecundstm efientiam filium dixerit.
d Sic m(T. duobils cxcepcis, cum quibus editi prx fe ferebant,
ejfentia fit.
e Plures mfT. efientia. Rctinendum cum potioribus ejfentia;
ita ut vox, bonis, aut fimiiis tacita intelligatur : puta , cum in
his bonis, gloria fcilicet, virtutis Sec. '
f Editi, quanta eft, formam. Eodem fenfu intclligenda eft le-
wio , quam exprimimus e mff.
t Pro fimilem non dicat, grxce habecur isiftstor a*/m , id eft ,
dijjimilcm dicat.
b Sic mff. At editi, ipfo teftante. Grxcc , Jfy./Jecgn^ftoK.
1 Inexcufis & fcripcis ,in quibus Hilarii & fynodi verba titulis
ac noris quibufdam diftinguuntur.fubfcqucns fententia notatur ve-
lut Hilarii, quam vis fynodi cam effe ex Epiphanio perfpicuum fit.'
k Ita mil. Editi veto, quod vita in Patre hie intelligitur. . . vita
quoque in unigenito .. . fignificari conneSitur. Grarcis licteris dum
lei upulose adhtefit Hilarius, illas paulo obfeurius latine reddidit.
Sicaiitem grsece habecur : tpdtigji yoi§ tit v* dn&Ilargr nv-
M*ne iotit ovftainis*ns > $ ofifiaSs Vs fiiJSivyvrit Vs cot fiPetr/ss yvyii-
vruini iM/uns i S fines r itottmu t1 iotas <3&s ioixr miudtiH,
id eft, Manifeftum eft enim, cum qua vita in Patre intelligitur, f i -
gnificetur ejfentia ; vita quoque Vnigeniti, qua ex Patre generata eß*
efientia intelligatur; voce ita, ( in his , ita & tilio dedit & c .} ejfentia
tum ejfentia fimilitudinem fignificari. Menteiti fuäm aperiunc
Orientales in prxmiila epiftolaapud Epiphan. n. 8 bis prsefertim
Verbis : Neque enim aliud Pater, aliud vita qua eft in ipfo; fed ipfe
fine ulla compofitione vita eft Pater. Porro ficut habet, fic & Filit
dedit, nimirum citra compofitiönem : quafi dicerent, Sicuc Pater
vitam habet in femetipiö, id eft j vitam fine compofitione, vitam
qua: non alia fit a feraecipfo, alia ab ipfius eilentia; adeo ut ipfe fit
vita fua, vita ipfius fic ipfe : ita Filius cüm aceipiat vitam in femetipfo,
habet quoque vitam compofitionis expertem j -Sc cüm habeat
ficut Pater, habet eflentiam effentiz ipfius fimilcm. Undc Hilarius
infra verba illorum in hunc feremodum explicat: Nihil aliud
habet Pater quam quod dedittdedit aiitem vitam qux ab ipfius eflentia
non diferepat: Patti igitut Filius fecdndüm eflentiam fimi-
’ 1 Adjicimusi» auftoritate mfl. Unde & eadem patticulamox
fupplenda eft ante ejfentia, quafi , id eft in ejfentia.
01 Ita melioris not* mff. Alii vero omitrunt prxpofitioncm ex
fequencetn. Editi Vero, j >ro cum, prxfetcbanc eum.
0 Editi, in eo genitam fimilitudinem naturalis proprietate fubftantia
: rcludantibus omnibus mff. qui hlc multüm intcr fe diflldent.
Namquc in noVem legitur , in congenita fimilitudine Sc c. In
vetuftioribus Colb Sc Carn, incongenita fimilitudo. Alter Cojb. &
unus Sotbon. in quo ingenita fimilitudine ; ic deinde cum duobus
äliis I naturalis proptietatem fubftantia. Horum leäionem prxfe-
rendam cenfuimus, voce fimilitudo ex priüs laudacis mfl. repecica.
Hoc enim fibi vult : id, in quo ingenita feu intus genita Sc nou
excrinfecus adumbrata eft fimilitudo, non deferuic nec perdidic
naturalis fubftantix fibi debitam proprietärem. Idem verbi deferuit
ufils eft in his lib. 9. de Trin. n. 3 6. Non deferuit igitur Deus natus
natura fua proprietatem. & lib. ƒ. num. 37. Nec naturam fisam
deferit ex incorporali atque indemutabili Deo incorporalis atque inde-
mutabilis Dei perfeBa nativitas. Neque vocabuli ingenita vis dubia
eft, cüm cap. 10. in Matth, n. 14 de corruptela quam nafeendo
afferimus habeatut, Necejfi eft Ut ingeniti & vetufti operis con-
fuetudinem oderimus : Sc paulo pöft, Pa vero , qua ingenita (Jr a
quadam profapia antiquitate dtduita Sc c.
tudo naturalis proprietateni fubftantiæ. Non A pientia ,Omném * in generatlone fua naturafli
enim aliud habet, quàm dedit: 8c ficut vitam païïionis corporalis ekcludens;
habensiita habendam dedit vitam. Ac fic quod
de eflentia, tamqiiam vita êx vita , fiiflile fui
fecund iim effentiam nafcitur, nullam diverfitatem
ac diflimilkudinem admittiti nafeentis
Sc gignentis eflentia.
I V. Si quis eóndidit vel ireavit me 3 Sc genïtit
) me ab eodem aüdiens, hoc genuit me b non tam
• ex fimilitudine eflentia; inteiligat, fed c idem
‘8. At vero ut oftenderet -, non ’creationis
infe,fed nativitarisefie naturam j fubjecit 8c genitamdi-
èenitam, ut cùm creataifl fe Sc genitam con- c-nsfuor,|iI
ntetur,abfoIutam riativitatis fuæ intelligentiam "ùîam quî
præftaret : dum Sc indemutabilem Patris natu- aptccxpii-
fam in creatione fignificat, Sc legitimam at cct-
propriam ex Deo patre genitæ naturæ fuæ
oftendit efie fubftantiam: Atque ita perfecta:
elle dicat genuit mc3 Sc condidit me:quafi nön ß nativitatis intelligentiam, creationis Scgene-
I dicens Filium d de Deo perfeétum ' ex duo-
I bus nominibus fignificatum filium, ( fed per duo
nomina ,hoc eft, condidit m e , Sc gcniiit3 condi-
tionem tantummodo dicens , 8c nequaquam
filium , ) ficut tradidit Sapieritia ex duobus
I pium intelledum : anathema fitv
17» Dicentibus creaturam Vel conditionem
eflè filium Dei , contraitur ratione fubjeifta.
Namque impietatis hæreticorüm hinc profarationis
attulit ferrflo : cum alterum fine demu-
tatione ,alterumin proprietate nature eft. Fit-
que utrumque unum, Sc unum ütrumque per-
feâum : dum Sc Filius, ex Deo ac fine deimi-
tatiotte Dei h flatus, fic ex Patre nafcitur, ut
creetur. Sc indemutabilis ex fè ac haturalis Filio
Pater fic Filium eoridit, ut generet. Hærefis
ergo creaturaifl efle Dei filium profited aufa,
damnatur : quia impiain Creatiiræ ex nihilo opina
præfumtiô eft , quod legifle fe dicant, c nionem, impaffibili per earn 1 divinitatis perfe.
Dominus condidit Vel creavit th e} idipfttm enim
conditio vel creatio videtur intelligi: fed cbn-
fequentem feriteritiam fubtrahentes , ex qua
intelligentiam prior fumit,eX prima arripiunt
impietatis fiufe auftoritatem, ut creaturam dican
t, quia Sapientia dixerit fe creatam. Q u x
fi creata eft:, quomodo potiiit Sc flafei ? quia
i nativitas omnis, quxcümque e f t , in naturani
' fuam ex natura gignente confiftit: creatio auöione
rnonftrata , cOnfequetts projfefliö naturalis
generatiónis exftinguat;
V i. Et fi quis in Filio , ( k Patris flmilitü- « *
dinem fecundüfn eflentiam quideih iplb Filio u sP,an?
fevelarite per hxc qux dicit, Sicut enim P a te r « nmilitü-
habet vitam in femetipfo 3 fic & Filio dedit habere dinem ïi-
vitam in femètipfo i juxta efficaciam autem per « bacnces
ea qux dócet, Q u a eriim P a t e r fa c it 3 èadem & <<■ damoan-
Filiu s fimiliterfacit 3 fölam fècundüm eflicaciarn
tem fumit exordium decreantispoteftate,po- i) fimilitüdinem concedens , 1 jiixta eflentiam t'nbid.19.
tente fcilicet Creatore ex nihilo condere crea.
turam» Sapientia itaque, quä: fe dixit creatam,
• eaderti in eonfeqiienti * fe dixit 8c genitam:
creationeifl referens ad parentis indemutabilem
naturam, qux, extra hiimani partus fpeciem
Sc confiietudinem, fine imminutionö alis
qua ac demiitätione fui, creavit ex fe iplä
quöd genuit» Creantis enim opus flon habet
paflionem, aut permixtionis , aut partus» Efle
Verö , quod eil printipaliffimum fidei noftrx, «
Filium fraudet : quafi femetiplum fraüdans «<
cognitione vitæ perpetuæ, quæ eft in Patre « m
Sc Füio : anathema fit: «
19. Cbnciufi hxretici Scripfeurariim aii&o-
ritatibus3hoc fblum tribuere lolent Filio, ut
Patri taritûm virtute fimilis fit, adiniunfc au-
feifl ei lîfllilitüdiflëm naturæ : ftulti atque
pii, non intelligentes hon nifi ex naturæ fi- virtutis .fienim
àliquando incipit, qüod creatür eXnihi- E. militudine fimilitudiriem efle Virtutis. Neqiie
lo. Et qui creat, efficit pro poteftate quod
condit: Sc eft opus virtutis creatio, non natu^
rx ex natura gignente nativitasj At verb
nativitas, legitimx originis Sc genuinx naturx
1 përfeóhis profeetüs eft: ex natura enim genera
nte naturam fumfit genita natura. Sed quia
Dei filius non corporalis partitudinis eft ge-
nitus exemplo , fed ex perfecto Deo perfe«ftus
ilitudo .
n eft niff
enini aliquando inferior flatura , füperioiris à naturx
fe pötiorifque naturx virtutein confequitur. fimiluudi-
Aut quid hxc aflèrentesde omnipotente Deo ac‘
patre profitebuntur, fi h virtuti fuæ virtus na- a
turæ inferioris æquatur i Non enim poteft negari,
quin Filius idem poflit, cùm dixerit, Qua- fa- s- i ? -
CUmcjue facit Pater 3 eadem & Filius facit fimiliter.
Sed fihiilitudini virtutis, naturæ fimilitudo fuc-
Deus natus eft j idcirco ait creatam feefle Sa- F cedit, cùm dicit, Sicut habet P a te r vitatn infe ibid.
* ln vulgâtis i geniti. At in omnibus mfl. nafeintts. Tum in aliquot
rcccntioribus , ri1, gignentis efientia.
b Er. Mir Lipf. Sc i?ar. non ta men: ubi Bad. cum omtiibùs mff.
non tam. G rxcè aucem , fù «W V avTV 5 içstfj votxe com7, non de eodem
Ô> fecundùm efientiam inteiligat;
c Ex grxca lcâionc, monh \lytt S ytnx /** to (xitoiu* i clâriùs
patet hlc ieprchéridi eos i qui creavit me & genuit me ita idem
cff.-dicunt ,■ ut genuit me Velint ex verbo creavit me explicandüm.
d Hîc Hilarius legifle videtur, ibii Hcr -, cùm mciiùs àpud
Epiphanium exftet, aimiSs itA«o>. Quamquam neque hanc lc-
Ctionem ignotam illi fuifle liquet ck fubfcqucntibus.
* Apud Epiphaniiinî grxcc & latinè defideratur ex duobus no-
thinibus fignificatum filiiim, fed : ac prxtcrei hujuà dccrèti verfio
latina Ôtientalium fenteneix prorfus contraria eft. Porro illi damnant
eos, qui cùm audiant Sapicntiam , qùx Chriftus eft, fe creatam
ümul Sc genitam profiténtem 3 volunt cam his verbis origi-
nem fuam , non ex Dei eflentia, fed ex nihilbiignificare ; ita lit
Chriftus non fit filius 3 fed tantummodo Conditio : cùm Sapièntia
verbo creavit me ad hoc utatur , ut cùm (ubjicit genuit me i Sc filium
cum effe indicée, & fine paflionc genituni. Quam quidem
Oricntalium intcfprçtâtioncm Hilàriùs lib. t i . de Trin. n. yo. ut
indodam non probat , lcd fatetur tamen non impiam : quamvi*
hîç ad eorum fenièntiam , propriam retietns, fefc accommodée.
f Vcrbuin pcrfcéius , anted omilïum , reftituitur ex mfl'.
B lia omnes mff. At bxctifi 3 omnes in géneratsone fua corporales
pajfiones excludefss.
h Bad. natus fit eSc Patre hafeitur. Mir. natus eft , fic & ex
Patre &c- Edit: alii,natus eft é>ek Patre &c. Caftigantur ope mff.
1 fupplc, prefejftbnem, Vèl vocem qiia nititur prxdidà opinio
impia, puta creavit Me.
k Hîc poft Pàtri's fimilitudinem, ( g rxcè , ®e& ï 4duiÇ mrtgfi
i/A9ibnvi, ) fuppléndumfibi ejfe.
I Clariûs hbC ita enuntidrctiir : fimilitudine aùtem juxta effentiam
, quod eft principalifiimuM Scc.
Er. Mir. Lipf. Sc Par. tognatione : malè, ut perfpicuum eft
ex grxco fermone , (is 1W1 acwstçâv Vs ce yuan IIarçjs 5 TiîsuauV
[dis : qüem minùs confuse réddere fic liccrct ; tamquam fe ip-
futri fraudant vitâ atemâ , qua in cognitione Patrie & Filii fitA
eft, juxta verba Johan. »7 • î
* Editi, virtutis fua; mendosè.
EEec Üj