teft effe, nec a reliquum. Atque ita in natura A nondrcumfpe<ftum fe cæleftis fermo egit, ne
eadem eft, cui eadem omnia poffe naturæ fit,
Ubi vero (imilitei per Filium eadem omnia fiunt,
fimilitudo operum folitudinem operands cxclu-
fit : ut omnia quæ Pater fecit, eadem qmnia fi.
militer feciat 8c Filius. Hæc eft veræ nativi-
tatis intelligentia , 8c fidei noftræ, quæ ex naturæ
divinæ imitate, unius indifferentifque di-
vinitatis veritatem in Pâtre 6c Filio confite-
tur , abfolutiffimum fecramentum , ut eadem
forte diverfæ naturæ fignificatio fub occafione
diôti ambigui fùbreperet. Demonftrata enim
ei potiùs opera Paths effe aite, quàm ad ope-
rationem eorum naturam virtutis adje&am :
ut demonftratio ipfe nativitatis elle fubftantia
doceretur, cui per dilectionem Paths, operum
paternorum, quæ per eum effici vellet, effet
connata cognitio. Porro autem ne per demon-
ftrationis profeflionem, ignorantis in eo naturæ
feciendo Filius fimiliter feciat, 6c fimiliter fe- B diverfitas crederetur• eaipfa, f quæ profitetur
ciendo eadem fint ipfa b quæ feciat : quia fub
una hac fignificatione teftentur 6c fimiliter fada
nativitatem, 6c eadem facta naturam.
19. Tenet itaque refponfionis dominicæ ordo
ecclefiafticæ fidei integrum ordinem , ut nec
difcernat naturam , 6c fignificet nativitatem.
• Hoc namque fequitur : Pater enim diligit Filium
, & omnia demonfirat ei q u a ipfe fa c it > &
majora horum opéra demonßrabit ei 3 ut vos admi■
demonftranda , non nefcit. Ufque adeo non
de exempli auctoritate gefturus eft, ut vivifi-
cet quos velit. Velle enim naturæ libertas eft, v-"
quæ ad perfe&æ virtutis beatitudinem cum ar-
bitrii voluntate fubfiftat.
20. Ac ne deinceps, quôd quos vult vivifi. ]:
cat, non nativitatis videretur in fe habere naturam,
fed non natæ potiùs poteftatis jure
fubfiftere 5. continué fubjecit, Nec enim Pater ' -
remini. Sicut enim P a te r fufcitat mortuos & v iv i- C judicat quemquam3 fed omne judicium dédit Filio. \
Jîcat 3 fie & Filius quos vu lt vivificat. Anne de-
■ monftratio operum aliud hîc nobis præter quàm
.1 nativitatis fiaem ingerit,ut fubfiftentem Filium
ex fubfiftenteDeo pâtre credamus? Nifi forcé
per ignorationem credendus eft unigenicus
Deus doctrinâ demonftrationis eguilfe 5 fed te-
meritas impiæ hujus exiftimationis non admit-
titur. Non enim doceri eget, e qui quidquid
docendus fit feiat. Nam poftea quàm ait, P a-
Et in eö, quöd omne judicium datum eft, 8c
natura 8c nativitas demonftratur: quia 6c omnia
habere fola natura pojflit indifFerens, neejue
nativitas aliquid poflit habere, nifi datum fit.
Datum autem omne judicium eft j quia vivificat
quos vulc. Neque ademtum Path judicium
poteft videri, cum ipfe non judicet: quia
Filii judicium ex judicio fit paterno j ab eo
enim datum omne judicium eft. Sed daci juditer
diligit Filium 3 & omnia demonfirat ei q u a ipfe D.ch caufe non tacita eft. Sequitur enim : Sed
^ ■ n « 1 . T' - !- J- judicium omne dedit Filio * ut omnes honorificent
Filium , ficut honorificant Patrem. Qu i non honori-
ficat Filium, non honorificat Patrem qui mifit ilium.
Quid igitur, oro, dereli&um eft fufpicio- !
nis, aut quid reliquum eft ad impietatem oc- lL
cafionis ? P a te r non judicat quemquam 3 fe d omne ]
judicium dedit Filio. Judicii autem dati ea caufa
eft, ut Filius exæquati honoris ad Patrem fit,
6c inhonorificus Filio inhonorificus 6c Patri
c it : ut oftenderet omnem hanc Paths de.
monitrationem fidei noftra: effe doótrinam, ut
fcilicet 6c Pater nobis in confeflione effet 6c
Filius, 6c ne qua hie ignoratio in Filio poffet
intelligi, cui Pater opera omnia, qua: ipfe fa-
ceret, demonftraretj continuo ait, F t majora
horum opera demonfirabit ei 3 ut vos admiremini,
Sicut enim Pa te r fufcitat mortuos & vivificat 3 fic
& Filius quos vult vivificat, Demonftratio ergo
demonftrandum eft, ut exemplo paternæ naturæ
futuri operis non ignoratur à Filio, cui hoc E fit. Et quomodo poft hæc intelligitur nativifa
mortuos vivificet. Ea enim Patrem de-
monftraturum Filio dicit, quæ mirentur : 6c
quæ eadem effent ilia, mox docuit, Sicut enim
P a te r fufcitat mortuos & vivificat 3 fic & Filius
quos vu lt vivificat. Exæquata virtus eft per na-
. turæ indiffimilis unitatem. Et demonftratio
operum non ignorationis inftructio eft, fed noftræ
fidei : quæ d non Filio feientiam ignoratatis
differre natura, quam non folfim 5 ope.
ratio, virtus , honor , fed etiam contumelia
negati honoris exsequat ? Nihil igitur aliud,
quam fecramentum nativitatis , fermo nunc
divinas refponfionis oftendit. Neque aliterpo-
tuit aut debuit Filius a Patre diftingui, quam
ut 6c h natus elfe, nec tarnen differens doceretur.
ir. Pater igitur ufque modö operatur , 6c
torum., fecTnobis confelfionem nativitatis in- F Filius operatur. Habes natura: nomina , cüm
vexit, confirmans earn per id, quöd fibi omnia 6c Pater operatur 6c Filius. Intellige 6c natu-
effent demonftrata qua: poffet. Neque enim ram 1 Dei, per quam Deus operatur, opea
id eft , nec quidquam quod non indulcum, fed adhuc vcluti
retenrum fit & refervatum.
b Exemplar Carn. quafaciant: maid.
c Bad. quicquid quisi Er. qui quid. quit. Suftulit deinde Lipf.
quis. Vcrius mff. qui quidquid.
d puta, demonftratio operum. Pro qua non , habei mf. Vat.
baf. neque.
c In qnibufdam mff. perperam hie additur a Domino; edm ver-
bum ait ad cxleftem fermonem rcferacur.
* In m(T. Carn. Corb. & nonnullis aliis, qua non profitetur. Mox
in vetuftiore Colb. geffurus, non gefturui. Quod hie dicicur, Ufque
ttdeo non de exempli au&oritate gefturus eft, videtur pugnare cum
di&is num. 17. ubi Filius afferiturex aucioritate exempli vircutem
agendi ufurpafle. At uterque locus facild conciliatur, cum auito-
ritas num. 17. tancum geniti a genitore originem fonet, hie verb
fubditi domino exhibitam fervitutem. Utrumquc illud eidem loco
relpondens Auguftinus contra Serm.Arian. c. i j . ficexplicat : Nec
Filius à fe poteft quidquam, quiu nec ipfe a femetipfo, non quod in
omnibus nutum Putris exfpeclet.
S Marcinianus mf. operutio virtutis. Vat. baf. operate virtutis honor
: perturbatb. Filius Patri exxquatur operatioue, dum eadem fa*
cic quse Pater} virtute, dum ira, ut Pater, quos vult vivificat»
honore, dum ab omnibus eft honorificandus.
k Editi, natus effet. At in plerifque mil', natus effe. Deinde in
omnibus , nec tarnen indifferent : forfitan finccriùs per hellcnif-
mum Hilario non inufitatum. Quippe lib. de Synod, n. 7}. legi*
mus per ftmilitudinem non indifferentie effentu, pro, per fimilitaii-
nem non differentie effentu. Alia hujufmodi exempla in eodem li-
bro it alibi reperire eft.
1 Defideratur Dei in mf. Vat. baf. Ex fubnexo Scripturx I«w
pendet hujus propofitionis probatio.
rantem. Ac ne ibrfè düas operationes naturai A ,'u4 Et fiiper hoc, • adfit fibi divin® de fe
rum .diflimüium exiftimes intelligendasme, ïèntenti® teftimonium,, Aic enim, Q u i f m t eic
menco de casco diebum fuiile . Sed u t mamfe- ~ 11-----^ . .
ftcntnr opera De i in eo : me oportet operari opera
cjus qui me mifit. In eo ergo, quod öperatur Filius,
opus Paths eft : 6c opus Filii opus Dei
eft. Et de operibus fequens adhuc fermo eft.
Interim nunc nihil aliud ftuduit refponfio,
ovibus me is 3 vdeem me am audiunt 3 & ego novi
eas J & fequuntur me 3 & ègo v itam aiernam do
eis fi & non { perient in fempilermm ? nèc quifquam
rap iet eàs de manu mea-. Pa te r quod dedit m ih i}
majus efi omnibus 3 nemo poterit ràpere de manu
__ , patris mei. Ego P a te r unum Jumus. Quis,
quàm itt omne opus referret ad utrumque j rogo , intelligentiam tioftram ftupor hebetis
a utriufque autem natura non differret ope- mentis obtundit , ut hæc in fenfum noftrum
ranch , cdm in eo, quöd ufque adhuc Pater B tam abfolutè di&a nön fubeant >• Aut quis in-
operatur, operatur 6c Filius: ne qui dominus ~ ■ . >1 - .
fabbati eft, ( dominus eft enim fabbati filius
hominis, ) impie operari febbato crederetur3
cujus opus per nativitatis naturam paterni in
fe operis effet auâoritas. Non confunditur
itaqüe aut àboletur natura, ne filius fit : nec
tarnen rurfum adimitur natura , ne Deus
fit. Nec difeernuntur diverfitate , ne unum
fint : neque quöd unum funt, id poteft præ-
Arianorum
fides ipfofirmitatem
humanam tumor animi infolentis
illudit •, ut Dei eognitionem ex his adepti^
Deum putent non in his intelligeiidiim effe
quibus cognitus eft ? Aut enim alia funt Evan-
gelia proferenda qua: doceant: aut fi de Deo
fola * ifta docuerunt , cur non ita credimus <
ut docemur ? Quod fi ex his tantiim fumta J
cognitio eft j cur non exinde fides fit, unde
cognitio} Sed cum fides cognitioni effe adver-
ftare b ne'uterque fit. Et primum ‘filium cog- C fe detegitur 5 jam non cognitionis fides ilia
Evange-
. nofee, cum dicitur, Non potefi Filius ab fi fa -
cere quidquam , nifi quod viderit Patrem facien-
tem. Habes nativitatem filii , qua: ab fe nihil
poffit fecere, nifi videat* In eo autem 3 quöd ab
fe nihil poteft, innafeibilitatis adimit errorem j
ab fe enim non poteft poffe nativitas : quöd autem
videt^ c confcia: in fe natura: fignificatur
agnitio. Et in eo nunc veram Dei cognofcé
naturam: Quacumque enim ille fa c i t , eadem &
fed criminis eft, irreligiofam fibi fidem adver-
sùs religionem confefiæ cognitionis aflumens.
Unigenitus igitur Deus naturæ in fe fuæ con-
feius 3 nativitatis propria: inenarrabile fecra-
mentum, ad fidei tarnen noftræ confelfionem 3
quanta poteft verborum abfblutione lïgnificat :
ut 6c natus intelligatur, 6c In Dei natura effe
credatur, 6c cum Patre unum fit, 6c s unum
fe profitendo cum Patre, non tarnen h ut folus
Filius fa c it fimiliter. 4 Poft naturæ autem vir- D tantùm atque ipfe pater intellectus amittat effe
tutem , naturæ per id indiffimilis intellige uni-
tacem 3 Vt omnes honorificent Filium, ficut honorificant
Patrem qui mifit ilium. Ac ne te naturæ
unitas in folitarii unione contineat 5 facramen*
tum in eo fidei difee 3 Qui non honorificat Filium
, non honorificat Patrem qui nïifit ilium. Con-
clufà funt omnia adversùm hæretici furoris ingénia.
Filius eft 3 quia ab fe nihil poteft : Deus
eft 3 quia quæcumque Pater facit, 6c ipfe eâquôd
filius eft. Teftatur enim primùm naturæ 1
virtutem, cùm de ovibus fuis ait 3 Nec quif j
quam rapiet eas de manu mea. Coïrfciæ poteftatis
hæc vox eft, imperturbatæ virtutis liber-
tatem per id , quôd nemo oves de manu fua
abripiat, confiteri. At verô ut in riatura Iicèt :
Dei 3 naturæ tamen ex Deo fit intelligenda nativitas
j fubjecit, Paterquod dedit mini 3 majus j
eft omnibus » Non occultât ex Patre effe fe na^
dem facit : unum funt, quia exæquatur in ho- È turn : quod enim à Patre accepit , majus efi
nore, eademque facit 3 non alia : non eft pater
ipfe, quia miflus eft. Habet igitur hoc facra-
menti fola nativitas 3 ut complê&atur in fe 6c
nomen, 6c naturam 3 6c poteftatem 3 6c profef-
fîonem t quia univerfa nativitas non poteft non
in ea effe natura, unde nafeatur. Non affert
externi generis ftibftantiam : quia ex uno non
fubfiftit alienum. Quod autem alienum à fe
non eft, id ununi eft genere naturæ : 8c quidomnibus.
1 Et qui accepit, eft in eo quod accé.
pit nafeendo , non poftea 5 6c tamen ex alio
eft, dum accepit. Sed qui ex alio accepit3 ne
aliud quid potiùs, 6c non in ejus intelligere-
tur naturâ a quo accepit exfiftere 5 ait, Nemo
poterit rapere de manu patris mei. De manu fua
nemo rapit : quia àPatre quod eft omnibus majus
accepit. Quid fibi vult tam diverfe profeffio,
ut rurfum de manu patris fui iiemo rapiat ? Filii
natura divi-
na & exfi
ftentia in
quid unum eft per nativitatem, non habet fo- F manuseftj quæ accepit à Patre j Patris manus
litudinem 5 quia 6c folitudo fingülaris eft, ÔC eft , quæ dedit Filio : 6c quomodo quod iioii
nativitatis eft unitas ad utrumque, fapitur de mariu Filii, non rapitur de manu
11 f. utriufque e;
ar. utriufque
:gitur a particulis quàm u.
que propriu
w natura non differret opera. Lipf.
» differt opérande. Verbum differixfiftcndi
modum habeat ab alo
diftindlum.
c Apud Bad. confcicntia. Apud Lipf. & Par. confcia. In mf.
Cam. confcientU. Vends Er. cum plerifque mlT. con fas. Sic m ox,
confcia poteftatis h&c vox (ft; & initio hujus libri j confcia infirmi-
tatis : demum in Pfal. 68. n. iy. confcia in fe falutis.
a Editi, per nature. Reftius mlT. poft , 1 uppie , jam cigtiitam,
proximo feil. loco, Gjuacumque' facit & c.
c In Vulgaris, afeifest. Rectids in mil', adfit. Sic lib. A. n. iy.
poft expofita nOunulla Johau. verba, ad cetera fic tranfitur:
confequentia fibi udfint.
A u fto r ic a tc mff. reftituimus lire perient pro peribunt: mox-
que particulam (fi- Yerbis nemo poterit prxfixam j rurfumque ante
ego & Pater repetitam expunximus.
8 Par. unum fit profitendo. mendose.
b In vulgaris & pluribus mff. ut unus folus. Verbum sinus,
removimus au£toritate codicum potidrum.Sabclljani erroris fufpicio
avertitur j ut Filius fe unum cum Patre profitendo, non defi-
nat effe filius , nec debeat haberi tamquam ipfe qui Pater.
1 Editi, (fi quia accepit; moxque , non poftea tamen ex alio eft:
reftaUrantUr eX mff. hoc nimirum fenfu : Qui nafeendo accepit ±
8c non poftea , feu non poft conftitutam nativitatem , eft in eo
quod accepit, utpoie in eo unde natura fua conftat: ac licet in eo
fit, tame,u ex alio eft > quacenus accepit. Quod illuftratur ex verbis
lib. t. n t o . Qui vita erat, non poflea quam eft natus, effeclus eft
vita ; non enim in eo aliud^eft quod natum eft, (fi aliud eft quod
natus accepit. 8c pauio poft : Deus qui a Deo natus eft, non poftea
quam natsis eft , fed nafeendo Deus exftitit. Hie pro accepit, iu mS.
propc ubique exftac accipit; neque maid fonat.