» tatis, virga regni tui. Dilexifti juftitiam , 8c A Pâtre Deo genita 8c in Filio Deo nata divini,
,, odifti iniquitatem j propterea unxit te , Deus, tas unum eos efle teftetur.
tf. 71. n. Deustuus. Et rurfum : Et adorabunt euni om*
& l 7- » nes reges, 8c omnes gentes fervient ei. Erit
» -nomen ejus benedi&um in fæcula, ante folem
» permanet nomen ejus. Et benedicentur in eo
» omnes tribus terr«, omnes gentes magnifica-
bunt eum. Hujus igitur laus cantatur hoc pfal-
mo , ex cujus perfona di&um meminimus,
Ff i .6.&(- Ego autem conftitutus fum rex ab eo fuper
4. Cceptus ergo ita pfalmus eft : E x ait do
te D e u s meus S ' rex meus , S benedicam nomen
tuum in foeculutn & in pecu lu nt f ie tu li. * P e r fa
p ilo s dies benedicam te ^ S ' laudabo nomen tuum
in fceculutn S ' in fc c u lum fiecttli. Ratio 8c virtus
prophetic« magniloquenti« per intentam au.
diendi diligentiam nofGenda eft, Ait enim
E x a lta b o te D e u s meus S ' ^ x meus. Multi Deum
Sion montem fanétum ejus. Dominus dixit ad B per e a, quæ in operibus mundi ab eo inftituti
me, Filius meus es tu , ego hodie genui te,
Pofce am e ,& dabo tibi gentes hereditatem
tuam, 8c pofleflionem tuam terminos terr«.
Reges eos in virga ferrea. Cujus regni peren-
nitatem Daniel ita conteftatus eft , dicens ,
Et in diebus regum illorum excitabit Deus c«li
regnum aliud, quod numquam corrumpetur
Dei ad ad-
mirationen
inftituicognitioni
noftr« funt fubje<fta,magnificant:!
fed pauci funt, qui regem fibi futurum velint
credere, dum aut curam neganta humanorum
operum Deo efle , aut ad confblandam eo-
rum qu« impib egerunt confcientiam , pr«_
fiimta anim« 8c corporis abolitione, nolunt
divinum in bonos 8c malos conftitutum efle
ftabit.
Dan. 7. ijufque
in fiecula, regnumque ejus alteri populo judicium. Sed Propheta hinc pncdicandi Dei
non relinquetur : comminuet 8c ventilatie om. fumit exordium, quód fibi rex fit. Sed & nunc
niaregna, 8c hoc regnum* in «ternum. Et rur- C quidem nomen ejus, qui fibi rex atque Deus
fum : Et ecce cum nubibus caeli, ficut filius
hominis veniens, 8c ufque ad vetuftum dierum
pervenit, 8c oblatus eft e i, & datus eft ei prin-
cipatus 8c honor 8c regnum: 8c omnes populi,
tribus 8c lingua: fervient e i , 8c poteftas ejus
poteftas perpetua qua: numquam tranfibit, &
regnum ejus non corrumpetur. Hic igitur rex
fit, ob exfpedtationem regni benedicit, cüm
ait, Bened icam nomen tuum in foeculutn. Sed quia
feit fe gratiam Deo atque regi fuo, etiam tum
cùm in regno ejus maneat, debere 5 quia de-
mutata caduci corporis fui infirmitate, depul-
foque inimic« mortis imperio, regi fuo con-
formis 8c coæternus adfiftat : adjecit, $
laudatur per ifta , qu« pfalmo contincntur, ß e c u lum f ie c u li> id eft, in illo fieculo, quo,ha-
E x a lta b o te D e u s meus S ' r ex meus : 8c per illud, bitu fæculi hujus exemto, b jam ut fæculum
S a n f l i tu i cor fitcb u nm t i b i , g h r iam r ep li tu i d i- D fæculi| æternitatis fucceffiône renovabitiir.
c en t, S ' potent I am tu am loquentur. N o tam fa c ia n t
fil'ds hominum p o t en d am tu a m , S ' g lo riam m a -
gnificentia r ep ii tu i. R e p ium tuum r epium omnium
facu lo rum 3 S ' dominatio tu a in omni pn e ra tio n e
S ' progenie•
1. Et quamquam hîc ob «terni regni glo-
riam, qua Tandis conregnantibus ipfe regna-
bit, laus Deo Prophet« confeflione cantetur t
5. Et in hoc quidem fieculo quifque bene-
dicens Deum poteft non Temper in benedi.
dionis officio permanere, dumc aut Iudu im-
peditur , aut metu occupatur, aut «gritudine
anxius detinetur $ 8c aut torpeTcente animo,
aut ingrato, in benedidionibus Dei mutuseft,
Sed perfedio prophetalis fidei ab iftiuTmodi in-
firmitatum demutationibus libera eft, dicens.
tarnen ita laudationis ipfius ratio 8c ordo dif- P e r f in p ilo s d ies benedicam te. Nullum vacuum
pofitus eft, ut ea, qu« de eo dida Tunt, ex Ten- E habet tempus, 8c dies ei nulla eft otiofa, quin
Tu communis intelligenti« pnedicentur : lit in
quantum humani Termonis conTuetudo permit-
tit , de immenfa ilia 8c incomprehenfibili Dei
natura, lic&t non ad perfedam cognitionis ve-
ritatem, tamen ad admirationem nos ingentis
illiusj qu« ejus eft, virtutis inftituat. P ossum
u s enim eum maximb quantum in nobis
eft admirari : cognoTci autem A nobis quan-
tus ipfe eft non poteft,
Temper in benedidionum confeflione verfetur,
Accidit autem frequenter, ut de quibusbene
loqui poflimus, laudare eos non pofflmus. Abf-
tinere a malo, benedidione dignum eft. Sed
folum malum non admittere, non habet lau-
dem, nifi mali abftinentiam etiam gloria boni
opens confequatur. Et beneficium quidem in
nos benedicere poflumus • quia natura exigit
non obtredare nos illis, quorum benevolent
Pacris aut
Filii laus
cß mucua.
. Verùm cùm in omni pfalmo fimplex Dei F confovemur : Ted fi 8c aliis vitiis adfperfifunt,
noftro quidem commodo benedicuntur, fed
veri judicio non prædicantur. Perfedio autem
Dei nihil in Te efle patitur pro parte. Nam ut
benedidus, ita 8c laudabilis eft 5 habens & ex
his , quibusbeneficentiâin nos Tuâutimur,be-
nedidionis noftr« confeflionem, 8c ex perfé-
darum in Te virtutum admiratione prmco-
nium. Ob quod benedidurus per dies fingulos
8c abfbluta laudatio eft 5 meminifle debemus
Patrem in Filio, 8c Filium in Patre laudari : 8c
cùm ex fîibftantiæ fimilitudine ac proprietate
natur« alter in altero fit, 8c ambo unum fint,
8c qui videt Patrem, videat 8c Filium, * non
differre quis ex duobus laudari exiftimetur .
cùm utrumque fibi invicem 8c virtutis atque
operum fimilitudo, 8c indifferentis natur« ex
a Ita affcftns videtur Tullius , ut hoc verum effe voluiffre ; |
cùm dc Stratone przmittcns lib. 4. quzft. Acad. Ipfe autem fingu-
las mundi partes perfeqttens, quidauid aut fit, aut fiat, naturalibus I
fieri aut faftum effe docet penderibus & motibus ; exindc fubjicic,
Sic iUe & Deum of ere magno libérât, me timoré. Quit enim poteft,
clem exiftimet à Deo fe cur art, non dies tp* nodes divin urn numen
herrere. Si hec gentilis de Dei providentia inccrcus ; quid fcntirc I
(debet Chciflianus, cui ccrto con Hat oppofita fcntcntia.
b I iT vulgatis, jam in feculum. Redlifis in m'f.jam ut fscnlnn.
SïcMrPfai. H8. lire. 6. n. 7. Ait enim ftculum feculi,
j temporis tempus, quod fuccedente quadam vicijfitudine hujus [01
faculum fi t futurum.
[ c In ml. aut loco impeditur.
propheta , etidm id adjecit , E t laudabo no- A hil de fe dignum admiratione præftabit, fi fi.
r r.on.Uiyv, f n r 1 i a C 'r im h i lo l a fir. A r vf*r A h f » r n ■ men tuum in ßeculum S 11»ß e cu lum f a e u h . Cum r o i i r i n m pfl- Ps ar(_
benedidum laudat, 8c laudat in fieculum f«-
culi • nullo Prophet« officium infirmum eft,
nee benedidione, neclaude, nec tempore.
6. Dehinc Tequitur M a g n u s D om in u s , S *
laudabilis n im is , & magnitudinis ejus non efi f in i s .
H&c Dei prima 8c pr«cipua laudatio e ft, quód
nihil io fe mediocre , nihil circumfcriptum,
nihil emenfum 8c magnitudinis fu« habeat 8c
bi fbla fit, At verô hoc proprium eft 8c adr
mirabile Tanditatis , cùm hoc quod in Te eft,
in ufiim aliorum quibus eft fanda concédât :
ipfa aliquo non egens , nifi fortè per benevo-
lentiam eo tantùm, ut Te alius utatur. Ad id
ergo quod didum eft, E t fa r it iita tem tu am loquentur
; merito fubjecit, E t c m ira b ilia tu a nar-
rabunt.
ii. Et mirabile quidem eft, fanditatem ni- j
laudis. Virtus éjus opinione non clauditur , B hil fibi proficientem in ufum alien« beatitudi.
locis non continetur, inominibus non enuntia-
tur, temporibus non Tubditur : artus ad id Ten-
fus nofter eft, ingenium hebes eft, Termo mu-
tus eft. Finem magnificentia ipfius nefeit : 8c
aliquam ementiendi feopinionem immenfa ma.
anitudo non patitur. Extenta ubique, extenta
Temper eft , hanc habens infinitatis Tu« laii-
dem *. ceterüm omnem intelligentiam infinit«
hujus in fe qualitatis excedens.
nis exuberare : Ted mirabilius e ft, fanditatem
plenam effe f terroris ; ne fi non indiferetam
Te utentibus aut abundantibus præftet, dum
bonis ac malis promifeua eft, 8c tamquam ex
natur« neceflitate fe præbens, admirationem
non habeat fanditatis. Et idcirco mox fubdi-
d it, E t vir tu tem te fr ibilium tuorum dicent. : ut
fanditatem loquentes, 8c mirabilia narrantes,
.dicant quoque terribilium virtutem j media
f.f Et quia hæc vel immenf« magnitudinis C admiratione inter fanditatem atque terrorem,
. cognitio , yd laudatio operum Dei non omnium
gentium eft 5 quibus à conftitutione mundi
vita 8c fenfus fuiflet futuraque effet, confe-
quenter fubjecit : Generatio S ' pneratio lauda-
bit opera tua. Nön utique generationês 8c ge.
nerationes , quæ 8c temporibus 8c gentibus
muit« atque adverf« Tunt : Ted generatio quæ
ab Abraham b ccepit, quæ per fignum circum-
cifionis deputatur in Legem j S ' pneratio quæ
dum 8c terror fiiavis 8c terribilis fuavitas ad-
mirabilem facit 8c terrorem fuavem 8c terri- ;
bilem fuavitatem,
n . Ob quod ingentem hanc admirand«
temperationis magnitudinem Propheta intelli-
gens , fubjecit, E t magnitudinem tuam narra-
bunt. Magnitudinis enim. infinit« eft, in Deo
quod terribile eft fuave efle , 8c quod fuave
eft effe terribile. Magnitudo autem non harenovatur
in Chrifto , quæ ex dodrinis pro- D bet modum : ne fi moderata f it ., jam magnL
tudo non fit per id , quod modo non caret.
Ut ergo propri« admiratio fanditatis atque
terroris in magnitudinis Tu« infinitate confi-
ftatj b manfura eft 8c Temper 8c abundans,
nec tempore définira nec copia. Et idcirco
connexuit , M em o r iam a b u n d a n tly f i ia v i ta t i s
tu a e ru ïla b un t : quia nec memoria, oblivione
intercipitur, nec abundantia per inopiam de-
trahitur.
13. Tenuit autem ordinem Propheta ora-
tionis ■ ut memoriam 8c abundantiam fiiavitatis
, conditione 8c moderat« 8c confèrvatæ
magnitudinis temperaret, dicens, Et b ju f ii -
t ik tuk exfiiltabunt. Infinita quidem eft memoria
8c abundantia fuavitatis ; quia nequaquam
Deus aut oblivifeitur efle Tuavis, aut definit -
fed infinitatem memori« atque abundanti«
juftitia interjeda moderatur. Moderatur autem
non præbendi modo , fed utendi : dum
ad fidem evangelic« juftificationis in-
ftruitur. Harum igitur generationum proprium
eft,Dei opera laudare.
8. Laudari opera Dei non alia ratio admo-
net, qudm quód omnia ab eo potenter effeda
funts: c quia pneconium habeat, non aliquid
egifle, Ted potenter egifiè. Et ideo fubjecit,
Et potentiam tuam pronuntiabunt.
9. Sed potentia operum ea demum pr«di-
canda eft , d qu« magnificenti« ex«quetur E
operantis : ut potentis magnificenti« potens
intelligatur operatio. Ob quod confequitur :
Mapiificentiam m a jefiatis tu a .
10. Sed magnificentia , fi quod in fe eft
tantum fibi habeat, habet admirationem, non
habet laudem: 8c otiofa aliis eft potentis operatio
, nifi pA- operantis fanditatem ufum ali-
quem ex fe illis qui laudabunt 8c admirabun
tur impertiet. Ex quo.competenter hoc fequi
tur : E t [a n ilita tem tu am loquentur. Et fanditas F quod per abundantiam 8c memoriam Deifem-
quidem jam bona eft , neque tantùm fibi pro- per «quis omnibus patet, id ab iniquis utenficit
: neque hoc quod ex Te eft , intra ufum di indignitate non capitur. Sanditas Dei iter
commodi proprii confumit. Nam etiam ad populo Tuo divifo mari præbuit : Ted eadem
provocandam in fe aliorum beneficentiam, fanditas 8c terribilis fuit virtus, cùm ingreffis
fanditatis officiis Tefe ipfa commendat. Sed ni- in ipfiim iter impiis, ubi fuerat Talus religiofopheticis
per & a-
bundancer. f-7-
feil, utendi
modo, non
praibendi.
1 Mf. Mic. ; 1 editi > benedicit, cum laudat i;
Non quod velit Hilatius ante Abraham defuifle , qui Dei
opera laudarent, cum paflim doceat, in mandat is Dei jam d f&culi
inftitutione perrethem. Hare autem difertfc declarans in Pf. 118. lice.
S• 11 • ?• funjicit, In hac enim femita & Abel cucurrit, do Seth in-
ftitir, & Enoch placuit, & Noe refervari meruit, & Melchifedech
*c. Neque vero illi, nifi Deum cj ufque opera laud and o placue-
nint. Hoc igitur tantum fibi vult, gcncrationcm ac populum pc-
r"1'" > qui Deum laudaret, ab zvo Abrahz coepiiTe fegregari.
c In vulgj > qui. Refills in mf. quia.
d Editi,qiu magnificentiam exequatur operanrtV:emendantur ex mf.
c Origenes apud Corderium mirabdia interpretans miracula qua
in beneficium quorumdam fiunt, hunc Hilarii locum non mediocri-
ter illuftrat. Sanftitatcm loquuntur populi, qua: miraculis fibi
comperta fuerit.
f Apud Bad. Er. & Lipf. erroris, nifi non 8cc. corrupt^. Turn
etiam apud Par. rctentum eft nifi non. Totus hic locus jam emen-
datur ex mf.
£ Sic prima editio Par. cum mf. Cetera: autem , tnenfura eft:
quod nequit flare cum proximo diftis, non habet modum 8c c.
b Editi, juftitiam tuam, grzcotcxtu & mf. refragantibus.
N n ij