Auguf.ui. 3. Primùm a toto Coricilio Parifie'nfi fidelis Dominici nominis pradicator cognominatus
, lubinde ab Auguftino audiit Eccleßx utholicx adverses hoemicos acerri-
H n mus defenfir , cathohcus inßgnis Iscclcßa catholics: Doctor, (gp non mediocris au-
Triu^.io. Barit dt is in tmdatione Scriptnrarum (dp in aß erttone fidei mr. Tum à Cafliano * lau-
lHc.t. >. dams eft ut Mugißer Eccleßamm , & à Facundo Hermian. nunc ut Ananorum po-
iij.io.cj. tentißimxs atque acerrimus expugnator. nunc ut doBijßmus antißcs (dp fortifßmus Con-
l ' ' * fiJFor- 5*4 cetera luperat illud , quo emn Facundus idem vocat prüdenuniumm.
tem ac moderatum Eccleßa guberUatorem : quafi qui non unius , led totius Ecclefiæ
fufcepiffet prudenrerque moderatus eilet gubernacnlum. Apud Hieronymum au-
tem , ut cetefos interim fileamus, quanta audoritans fuit ! Ille fe lads purga-
tum putat, ubi öftenderit libi prxluxill'e Hilarii exemplum. Si hoc crimen eß, in-
quit epift. 73. arguatur (pp 'Confeßitr Hilarius : & epift. 6t. Hoc non folus egofeci,
ß d 0 - Coiifeßor Hilarius : ac demum epift. 101. cum ipfi-luppeteret unde le mul-
torum exemplo tueretur, unum hoc protulit, Sujßcit in frxßcnti nominaße Hilarium
Confeßorcm.
4. Ipfi etiam Græci, in laudandis Latinis quamvis parciflimi, ab illirns tamea
laude minime abftrtiuerunt. Eum cùm ob fanctitatem vita , tum ob dodrinæ
atque eloqucntiæ præftantiam egregiè commendant Socrates lib. 3. c. to. Sozo-
menus lib. 3. cap. 14. & if. necnon lib. 3. c. 13. Nicæphorus Callixti lib. 10. c. 17.
ïplïus etiam teftimoniis dida. lua firmant Theodoretus Dial. x. Ephram Theopo-
lit. apud Photium p. 807. ubi Gaba.lita.rum epifcopus falso nuncupatur.. Quin &
Chalcedonenfe Concilium non modo ad. 1, pag. 310. ik act. z. pag. 340. inter
eos ilium recenfet /, ex quorum dodhrma expofiendum effet fidei de Incarnatio-
nis myfterio decretum tied & adt. 1. p. 337. primo loco ponit qua ex fcriptis illius
excerpta lunt. Nunc quid in illorum variis editionibus praftitum fit videamus.
I. De variis Operum S. Hilarii editionibus.
3. Ex Roberti Fortunaci Maclovienfis ad Badii editionem pi&fatione accipimus,
librös de Trmitate,ad Conftantium, contra Conftantium , contra Auxentium &
de Sy nodis, primum Georgii Cribelli prelbyteri opera in lucent prodiiffe ; turn
Commentaries in Pfalmorum explanatiohem à Johanne Solido Cracovio, adhor-
tante Jacobo Fabro Stapulenfi , é fitu & Iquallore fuiffe redemros ; ac tandem
EJ™ an- anno 1310. Badium Afcenfium , cùm à Guillelmo Parvo Regia confeffionis audi-
tore Tradtams in Matthæùm unà Cum epiftola ad Apram é landti Benigni Di-
vionenfis coenobio erutos accepiffet, eofdem cum pradidlis Hilarii Operibus pre-
lo luo Parifiis lubjecilfe ac divulgafle. Optandum fuerat, ut quemadmodum à
luppofititiis pura, ita & à mendis innumeris caftigata prodiiliet hac edido.
6. Tredecim poll annis Erafinus ad lihros poriflimùm de Trinitate caftigan-
dos anmium appulit : Tradtatus alios ut plurimùm aut neglexit prorlus, aut propter
veterum codicum penuriam emendare non valuit ; laudem tarnen luo ex
labore relaturus, fi fe à declamatoria prafatione abftinuiflèt, qua & liera Inqui-
* Re.ntfe- fidoni Romana , & Parifienfi * Theologia Facultati cenfiiris digna meritô vili
«»ƒ«- dft. In hac quippe , ut Gillotii verbis utamur , vanißimis coutumeliaßfque digreß-
Z fiumbus , quas gratioßs exeußationibus ineoolvit , plurima Hilarii didta geftaque fi_
Vn*issd niftram \in partem fie interpretatur , ut videacur ex liberiori quadam .carpendi
linäum virüm licentia gloriam fibi facere voluiflè. Modo enim Arianos excu-
lit j quo pium Prafulem acrius mordeat : modo qua virmtem in eo Ipirant,
vido tribuit. Ubi ille fumma moderationis 1ha fidem hinc facere conatur, quoi
per totum exfilii tempus nihil contra Arianas partes fatnolùm aut fcriplent aut
dixerit ; earn etiam fingit Erafinus tarn diuturni filentii caufam, quad in tanto
mundo, dißidiu nonnihil ambigeret Ulms animus qu<e <vera fides eßit. Quali veröde
TriJi.li. fide vel minimum dubitailè credendus fit.,qui le proipfa tuen da commori poffe,
nec ab ea poffe ulla ratione divelii & di'xit, & vere' fe dixiffe tarn longo tain-
que dinturno exfilio ac mukis alils praclare' .geftis evidentiftime' comprobavin
Quid illud , quod cùm folâ Chrifti cauâ , ut filenidann ruxnperet , penmotum fe /»c»»/««t.
teftaitur Hilarius, Erafinus vult hoefadham effe exfilii impanentia;Hisalnfquein- '"&y
dicavit, nnmquam fibi fatis notuam fuilfe forailfimi Confcffons animum 3 feque
illius Opera , in quibus inDrepidam fidei fuse conftandim tabique graphioè con-
fignavit, fcftinanri animo aitagife. Hinc mon litis accuraats leâjonum dcleâust
fepe edarn ntegle<äus. Hinc præpropera ilhus de Dodhoris noftri fcriptis, dodria
na, geftis, moribus , & pkrumque M i judicia. Hominds multis occupad lubenter
excufemus laplus , micro etiam filentio premeremus , nift natæ fixde quæ-
dam .opimiones Hilario contumeliolæ plurimorum animis altais infediffcnt. QuamJ
quam nemo eum fecile exeufatum habeat,quàd m dicenda de rebus gravifftmis
fenitenôa tam hiciiss tamq.ue praeceps fuent, CQns ennn eum non damnet, q.uod
quidquid Hieronymus contra Hilarium diaconum Luciferianum fcribit, ad Hi-
lâramn Piclavenfem epifeopum referat,Hcà poftmodum fateatur fe incertum elfe
an adversùs ipfum Hieronymi didta intelligeiula fint i Üt enim mittamus quod
non admodum abftrulà erat hiujus rei perceptio , certe' ab incerto in Catholicum
Ecclefiæ Doâorem ac defemforem pradradte luerefis fufpicio nullo patfto inji-
cienda erat. Hanc Erafini editionematino 1313. Bafileæ typis luis adornavit Fro- an. ijij.
benius : apud quem , adjetfto dé Patris & Filii mitate pfeudo-Tractatu anno
1333. recula elh ’ m ,
.a7- Erafini tarnen laborem plurimùm laudavit Ludovicus Mir*us, ipfe diligen-'an-uat-
tiâ vteit. Nam fcriptis exemplaribu.s accurate collatis , quidquid in eis à Frobea
miana edidoûe diverfum naôtus e û , non minore cura notavit. Plurimos codices
mira antiquitatis fe conculiffe te-ftatur , unos nommât Viâûrinos , qui çertè
andquitatis titulo à mukis longé fuperantur. Ex eadem- S. Viftoris "bibliotheca
eruit lihr.um de effenda Patris & Filii, duas ad Auguftinum epiftolas,ac Metrum
in Genefim : quæ eum genuuus Hilarii Operibus an. 1344. Parifiis apud viduam
Carolam Guillar éxeudi curàvit.
8. Hæc Mirai editio Omnium , quae anté & pèft prodiere , licét rioftro judù «n. •>/#*
cio caftigatior, ita tarnen rara e ft ,ut Iuftraris pluribus Parifints bibliothecis , earn
detegere nos polfe jam defperaremus, cùm in magno Carmelitarum Conventu
offendimus. Et eâ quidem negletââ, iramo nec memorata, Hilarii lucubrationes,
qudles ab Erafmo prodierant , tertio Bafileæ apud Frobenium anno 133®. vulo-a’
të funt •vigilantiffimè & ad plura exemplaria per D. Martimm Lypfium coilata
recognita. Neque hegahda eft in mendis typicis emaculandis Lypfii vigilanria:
md in conquirendis ac recenfendis mff curam poluilfe videtur longé minorent,
quant in exeogitandis conjeéturis , in quibus non feiriper , itnmo raro felix
fuit.
9- Nemini haefenus venerat in mentent, ut vitam Hilarii Operibus ipfius an V7ó
prætnitteret. Primus hoc opus tfufeepit Johannes Jac. Grinæus , quod anno 1370.
Eufebio Epifcopio Bafileæ in fronte lucubratiolium fanûi Dodoris edendum tra-
didit. Ai quàm jejuna, arida, imperfeàa ac fallà eft illius narratio ! Tempora vix
ufquam rede' affignat, piurima omittit Hiiarü gefta , faffa aliuüde adfeifeit , &
>n nafeentis hærefeos gratiam aliquot adjungit febellas vaide plieriles. Hæc porto
vita ex ils potifftmumconfkta eft, quæ adversùs Hilarium diaconum baptifiria
hæredcoruirt nott ' recipientem Hieronymus dialogo contra Lucifer, feripfit
Animadvertit quidem Grinæus ohjedari fibi poffe 3 eum ibi ab Hierönymo Hilarium
notât! qui in diaconi touneré defundüs âd epifeopatuni numquam per-
venerit : fed brevis ei fuccurrit expeditaqùe refponfio 3 mendum in Hieronymi
hbros irrepfiffe. Nön levions moment! éft , quod in eadem vita afferit , quoß
dam ex D. Hilarii collegia ßodates , fieue Canonicos quos vacant, exßitiße qui dicerent,
licere ipfis bonàrdbile cùnjugium comabem.eit infiituto Hilarii , qui legem de aeltbatù