©fendit
librifuireprehenfo
Apoiogiatn
illius perverbis
in-
fticuic.
lié. i. Dial.
lié. de Sy-
Refpanf 4.
*«/W- 4.
Refpmf. ƒ.
Refionf 4.
Refponf. 6.
Orientalin
perfufpê-
dtam lia- buit. :
H t - X. IV. é- nilib.
in Cmlib.
de Synod.
n. 8.
optima fidel fiatus candi, ut nec ea qua bene font confinât a A impiè przdicarent, communione polluerentur. ïpfè
vexentur, & quit male (tint intelleiïa refccentwr.
' ‘ - ne de Bafilio qüidem , Eleufîo , & Euftathio , qiios
in primis comimendat, fe fine timoré ac fiifpicione efle
fïgnificat. Vereer enim , inquit ad eos , nondum inte- ma
gram efle ipforlim fidem cbhteftatls , vereor Orientis
harefes in tempora fingula pullulantes. Hos quidem ab Aria-
nis recedere gratiilabatur , fed eofdem de fermento
yeteri aliquid adhuc retinere ingemifeebat. Certè Aria-
nam doârinam étfî damnabant, non fufeipiebant tarnen
catholicami Immo cùm decretum adversùs ho-
moufîon edebant , videbantur Arianr; cùm poftea
fa. Ea ratione prudentiflïmè cavit , ne Gallorum
-aliorumve , quibus ut cara admodum fides Nicæna,
ita fuipeâi valde erant novarum formularumcondi-
tores , offenfem incurreret. Non omnem tarnen vi-
tare potuit. Mox enim ei à nonnullis, nominatimqüe
à Lucifero exprobratum , èjuèd approbato homoeil-
f io , defenfores ejus Orientales orthodoxos habuiifet,
& in laudes eorum ita fuiflet effiifus, ut turpis adü-
lationis notam declinare nullatenus poflèt. Id non
fine fpeciali Dei nutu fa&um putamus : cùm ex Hi- g fupprimebaht , âd catholicos redire yelle exiftima-
Jarii refponfîs, quz è mfT. nunc primùm eruimus , bantur. Ea in caufa fie fe gefiit Hilarius , ut ad ejus
’ " fatis manifefta exemplum componere fe quifquepofïït, qui offendit
illuftrentur multa , quæ haétenus 1
fucrant.
53. A c primö quidem hinc certiüs innotefeit Hi-
lan i ingenium. Qualls enim quifque apud fe latent, con-
t wach a i lata probat, inquit Gregorius papa. Neque
graviorem contumeliam pati potuit vir redti fideique
amantiflimus, quam ut prz adulaiidi vitio fidem non
redtam appiobafle infimularetur. At verb Hilarius
nedum injuriam injuriis repellit , fed neque etiam
queritur de fe temere judicatum : quamvis initio
hzreticos ad faniorem fententiam revertentes, quos
tarnen nondüm conftet ab antiquis erroribus elfe alie-
nos. Tum enim prudentis eft benigne fufeipere ab
harrefi dencientes, & ad fidem orthodoxam allicere; fic
laudare quod fecerint, ut & intelligänt aliqtiid adhuc
fibi deefle; fic apud catholicös , ut ab eis recipiendis
minus abhorreant, cfficere, ut nec temere eis credant,
nec przcipiti cum ipfis commnnione in difcrimenfidei
veniant. Hac agendi ratione Hilarius etfi non omni-
Öperis fui tarn obnixe obteftatus fit /ne quifquam, Q noconfeeutus eft »proximc tarnen pervenit ad idqiiod
1 comperta ufque ad finem ratione diElorum, de fe judi-
candum exiftimaret. Totam autem culpam velut in
fe lufcipiens, quafi obfeurior ipfius fermo ju ftz re-
preheniioni locum dediflet , fe parum IntelleBum rc-
ip ondet: idque modelte demonitrat ex didtis fu is ,
quibus ita laudat Orientales , ut non veram eos fidem,
fed fpem dumtaxat vera fidei attuliflc przdicet. Non mi-
nori cum modeftia laudum earum, quas illis tribuit,
myfterium aperit, hoc fe fcilicet prseftitiffe , primb
u t , quod epifcopum maxime d e c e t, procacium convi-
ciorurn effugeret feeditatem : z°. ne in his , qua pojfent
quam excufabilia defends, Diderctur calumniari j quia religiofitm
eft Deo fua refervare , & u b i non eft evidens
malitia , de aliis tutiüs bene quam male judicature
3°. ut blandus allocutionis fermo illos ad ea utiliüs
audienda prapararet, in quibus occulta quarumdam
expofitionum feandala amad'us atque probrofius prode-
rentur : poftremb ut hoc padto adjunftä fibi eorum
benevolentiä, ab Imperatore contra Urfacium & Valentem
Orientis Occidentifque perturbatores pofiet
audiri, non fecus ac illl auditi jam fuerant adversiis
Eudoxium aliofque Anomceorum fautores. Sed quam
expetebat. Exinde enim Orientales benevolentiä
ejus capti, & in horum gratiam flexi fiint Galli. Hinc
illi Cönftantinopoli ab Anomceis iniqife habitiadHi-
larium lumma Cum fiducia Confugerunt, neque eis
arnicas litteras abnuerunt Galli Parifiis congregati.
jy. Tantis pro Ecclefiä curis diftentus , ut ofliciis
liiis nulla in parte deefiet,puel!a: ad virtutem infti- nkatem1«
tuende operam dare non neglexit. Neque curavit vcftjum
tantüm militi* fu<e ftipendium Ecclefix perfolvere, modeftiani
& ad Gallicanos prsefules epifeopatus fui in Chriito pcr‘uadc1,
■ /- __ vocem deftinare ; fed & filia: fii* Abrse caritatis pa-
terna; monimentum tranfmittere follicitusfuit. Hujus
nuptias, Deo fibi revelante., ut loquitur Fortünatus, Hb. 1
vel etiam ex uxoris litteris didicerat ambiri ab ado-
lefcente genere , fo rma, divitiilque admodum Ipe-
dfcabili. Ipfe verb magnam exfilii f e i , & eorum qu* y g m ^
pro Dei confeflione paflus era t, mercedem fore exi-
ftimans jfifilije Chriltum fponfum accipere mercre-
tur , hanc illi gratiam multis ä Deo precibus impe-
trarat. Primüm igitiir ei fponfi hujus tarn przclari
amorem ingenerare ftüdet , tum ut illo ejufque do-
fefe dignam efficiat hortatur > in primilque perh'tudinis
fiiavitatem fpirat illud ad objedtum de fimi- £ feadet, lit äbjefta omni vefte ferica, vel infedta, aut
Tmi/linie innmKifmno r<«>rr.r,nfiim > i X auro ornatä, vanos hujufmodi ornatus fibi oflerenti
approbatione refponfum ?Satis abfilute, do
mine firater Lucifir , cognofci potuit , invitum me homeeufii
mentionem habere. Sed quia tu ßmilitudinem Filii ad Patrem
pradicabas, demonflratio ejus d me fuit exponenda fine vitio.
Tantum Hilario ftudium pacis fu it, tanta erga Con-
feflores Chrifti religio, ut ne ab aliquo ex illis diilimorum
deinceps d icat: Sujjßcit mihi lana ovis mea , fitfficit mihi num. 6
color quem natura attulit , fiujficit mihi textus infumtuofus.
Non mihi impedimento fint tfta inutiles & fordida margari-
ta, qua exjpefto aliatn pretiofijjimam, pulcherrimam & uti-
lijjimam. Is enim in Ecclefiä mos antiquus feit 3 C y- Non vi
derer , fefe ad eorum etiam haud fatis accuratas Io- priani libro de habitu virginum & plurimis Hierony- tarnen
quendi rationes accommodarit. Utinam Lucifer ip- mi epiftolis valde teftatus, ut faerz virgines , abje- c?mfius
im itator potiüs fu ifle t, quam reprehenfor. Sane dto veftium-cultu , vulgaribus dumtaxat uterentur.
confeflionis gloriam pertinaci fchifmate non tur- Quamquam cum non ignoraret pater fapientia non
paffet. minore quam pietate przditus, virginitatem fuaderi
54- Habent & in his Refponfis feriptores catholici F pofle , fed ad eam cogi neminem debere ; fic filiz
rarum ejus modeftiz exemplum , qua rationem iis commendat illius decus, ut nullam ipfi neceflitatem
imponat. Immo czlefti fponfo , quem ei cooptarat,
non fpondet quidquam, donec ipfa fe ceteris eum an-
teferre fignificarit. Qtiocirca eam »quibus poteft litteris
, fibi refcribere ju b e t, nullo interrogato ; ne forte num. 7, .fi quem interrogaflet , referiptum ad illius magis
quam ad fiium arbitrium accommodafle putaretur.
A u d or ei tarnen e ft, ut fi quid diflicultatis patiatur
aut in epiftola, aut in hymhis quos unä miß t, con-
fulat matrem , quz paribus votis filiz fu z fandita-
tem exoptabat. ' Cap.vIHreddere
teneantur » quibus forte aliquid ex feriptis fuis
difplicüerit. Ex iifdem quoque tollitur omnis dubi-
tatio,habueritne Hilarius Orientales velut orthodoxos
& hzrefis minime fufpedos, necne. Plane enim decla-
r a t , fe fufpicionem ab his nullatenus ademifle, nec dl-
xifie veram ab eis. fidem allatam. Adjicit przterea, fe
fimilis fubfiantia piam intelligentiam non foluni dixifle ,
quia efle & impiam intelligeret; fed & eam.folam e£
fe piam admonuifle , qua unitatem fubfiantia pradicaret.
Quocirca de illis hoc unum teftatur, qubd eorum allqui
nonnulU piè verbis przferebant : at de pio cujufquam G D um hzc domefticz fimul & ecclefiafticz ca- ^ ‘seiiu-
. fenfe nihil afieverat. Eamdem ob caufam Gallos in
Orientem accitos laudat , qubd fe intr’a communio-
nem ipfius continentes a ceteris extra Galliasabftine-
rent : ne videlicet incauta eorum , qui homceufioa
ritatis pignora deportarentur in Gallias , Hilarius „ciu
quartum jam exfilii annum in Phrygia agens inter «gcffelic'
reliquos epifeopos per vicarium ac przfidem data WÊ&''
evedionjs copia Seleuci* adefle compellitur.Hzcubi
dixit
- U1A1L » nuuii iilijJciaLUI till uc CO I11I1U lpC-
” cialiter mandafle , fed judices generalem juflionem
• j fecutos , qua omnes epifeopos ad Concilium cogere
jubebantur , hunc quoque inter reliquos volentcsmi£
I cuifle; idque Dei nutu ita geftum , ut v ir divinarum
I rerum inftriuftiffimus , ciim de fide difceptandum
» e ra t, intereflet. A t verb fi generalis juffio ; cur Lucifer
d int Siüpicffls ^addit Imperatoren! dc eo n ih ilfp c -A convenirent , plnrimi dubirant. Cùm enim narret
lufllonem Socrates .Acacianr»«; nrimùm
, cur Eufebius Vercellenfis non leguntur accer-
fiti ? cur unus tot inter exfules Hilarius adefle com-
pellitur ? Num id potiüs fadtum Bafilii Ancyrani operr
a V, ( cuTju s nutu *p lurima tJu■r n6 g erfebnan tur’:1) c cuumm a aDb e eoo itérât? Sed neque eum ipfis Acacianis invifum facili
partes fuas non parum admvandas fperaret, quern R approbaveris, quos etiam poft hunc confeiTum con-
pprrooxxiimmee llaauuddaattoorreemm hhaabbumifflleètt.. NNeeqquuee iiss eerraatt HHÜilaa
B ftat ipfius expetiifle coftoauium. & fua ei feererior.
rius , qui multüm repugnaret , ciim illuftrandz ac
defendendz veritatis occafio , quam ftudiose quzri-
tabat , per fe oblata videretur. Interea verb Deus
fan&itatem ipfius illuftri figno declaravit.
57. Die enim Dominico caftelli cujufdam tern-
plum v ix erat ingrefiiis, cum -puclla gentilis , nomine
Florentia, multitudinem populiirrumpens,fer-
vum Deiillucadvenifle magna voce teftata eft. Qu*
---------- , I------ . .. .. ~ v - u i l l >.111111 IMIIU
Socrates » Acacianos primùm ad Concilium venire lib. 1
noIuiflè>nifipriùs ejicerentur cùmii qui antea depo-
fiti, turn illi qui in przfentia accufati erant ; aC tandem
iis qui in crimen vocati fuerant egreflls , introiflë :
ex numéro eorum , qui egredi coatfti f in t , Hilarium
exftitifle arbitrantur. A t verb quis depofitum dicat
, cujus loco nullus fuerat fuffedtus ? aut quis exi-
ftimet in przfentia infimulatum » qui magho cum favo-
re aConcilio exceprus, omnium in fe animos ac fludiacon-
vert erat? Sed neque eum ipfis Acacianis invifum facile
wi » vjuvjo uMiii pou. mine (.uiucii uni confiât
ipfius expetiifle colloquium, & fua ei fecretiora
fenfà fine fuco aperuilfe. Sic ipfe narrat quod eo
die geftum eft.
tl. Cum intellexijfent & hi, qui dijfimilem Deitm di- Ub.in Con-
eunt, hwnanas aures tanta impietatis verba, ( cujufmodi fiant. ». 14»
primo inconfeflu feb Eudoxii nomine recitata erant»)
nonfiifeepturas ejfe srurfum hi iffi( verba mutantes , non
animum i & ideo )fallaces potilts , qudm Ecclefia epifcon
„• _? ... ----- *;• Beasa rpi >, Jfi“d“em'" JfeWriObuUnMt ( aaic- ticeir ctiioo «Cwoonnceinliui adiiee ppeerrL Leeoonnàâmm
ÿ P h p r o v o l u t a , îllumque ut ft facro fynodo proponunt, in qua ) hommßm, & kmxHfim &
cruos figno Chrtfto mitiaret obteftans. non furre- — a i d M W S Ê k
xtt donee voti çompos fieret Moxque cum Floren- c audimi.m .fa.-lpfi v fm i W Z
t.o patte ac tot;i fannlia baptizata I fanftum Chrifti C — M« f J , L ßmm p Z
Confeiiorr em^ ‘P tftavos ufque ifvtvcuuttna> e.fUt ]; le.Uulmll UfiLbUi J,admill fibi v lu d if id , «, f»; m a i f t b f l J L
patrem folita dicere , non a quo generata, fed per
quern regenerata erat.
. ys. Is ubi Seleuciam venit,inquitSulpicius, ma-
1 gno cum favore exceptus, omnium in fe animos &
' ftudia converterat. Ac primum quzfitum a b eo ,q u z
» effet Gallorum fides: quia turn, Arianis prava de iis
. vulgantibus, fufpedi ab Orientalibus habebantur trio-
. nymam fblitarii Dei unionem fecundum Sabellium
credidifie. Sed expofita fide fua juxta ea quz N ic z z
■ Iiilariui ^Confiant.
», teftimonium. Ita abfolutis omnjum animis,intra con-
, fcientiamcommunionis necnon etiam in focietatem
, receptus, Concilioque adfeitus eft.
Ï9- In eo Concilio non fine ingenti dolore tantum
blafphemôrum reperit , quantum Conftantio placue-
rat. Ut tamen pluribus prodeflet ; & dolorem fuum
diflimulandum , & affabilcm omnibus fefe exhiben-
dum effe exiftimavit. Interim quz uniufcujuique
fides , quz ftudia effent, diligenter explorabat. Ac
primo quidem confeffu, qui anno jc9. die Septemb.
2 7 .habitus e ft, cùm très in partes feccfliffet Concilium
, deprehendit centum & quinque epifeopos pro
homoeufio, pro anomceufio autem decern & novem
ftare , nec homoufion conftantilïïmè defendi nifi ab
unis Ægyptiis, à quibus etiam Georgium Alexandria
num cxcipit. Et fàtetur quidem aliquos ex iis , qui
homoeufïon przdicabant, nonnulla piè verbis przfer-
r e ; at neque hoc de omnibus, de horum etiam fenfu
incertus, audet affirmare : cùm contrà ab anomceufii
defenforibus nihil nifi profaniflimum afferi tefte-
tur. Quanto autem perculfus horrore e f t , cùm , eo
przfente,publico in conventu recitatz funt infandz
Elldoxii hlafnhpmia» miiKnc npnpritinnam
Filii efie eum Patre damnajfent, vel effe fimilis fiibflantia dene-
gaffent, diffimilitudinem damnarent. Tunc mihi ait , Chri-
flum Deo fimilem non effe , fed fimilem Patri effe. Rurfus
hoc obfiurius mihi adhuc videbatur. De quo cum iterum interregnum,
tunc hacitalocutus efi: Dico eum dijfimilem Deo
effe, fimilem Patripojfi intelligi ; quia Pater voluifjit creatu-
ram ifiiufmodi creare, qua ftmilia fini vellet ,& idcircofimilem
Patri effe, quia voluntatis effet potiits film, qudm divi-
», c icuianic. aca expoiita nae iua juxta ea quz JNiczz nniittaont iss.. .. .. HHaacc aauuddiieennss hheebbuuii,, nneeqquuee ccrreeddiiddii,, ddoonneecc ccuumm pvuu--
n erant a patnbus confcripta, Occidentalibus perhibuit D blich ex confenfu omnium eorum profanijfma hujus fimilitu-
M ^-flimomum. 1^ abfolutis omnjum animis,intra con- dims ratio pradicaretur. Hzc Hilarii verba fi attentiùs
^i«.n.iiiv., puuncu iu cuuvciiiu rccicacz lunt inranaz u e us en
E---u-d oxii buKlauf^puhvei-muaiz. ,, vqjuuiibuuu,s ggVe.ln|Ve.rl cattLiIoUnlleCmlll 1i1n1 1D_/eCuUmII p oculatus.
cadere nullatenus poffe propugnabat? O mifiras , ex-
clamat, aures mens , qua tarn funefla vocis fomm audie-
runt j hac de Deo ab homine did, & de Chrifto in ecclefia
pradicari /Neque verb hzc patienter ferre potuerunt
aures in iis , quz gloriam Chrifti fpedant, minus fcru
pulofz ,• fed his recitatis tumultus exortus eft ,
Concilium in diverfa diftraâum.
^o. Poftridiequi pro homoeufio ftabant,in eecle-
fiam quz Seleuciz eft convenientes, occlufis foribus,
perieâaque fidei formula quz Antiochiz in enezniis
c d ita fuerat, cam fubferiptione fua confirmarunt. Nul
lu n dllhlnm (‘ ft1 nmn Hlllrmp nnl /...m .1
.......... r ------- • 'Viua li ailtlicius
perpendantur, primb ex his alterutrum efficitur , ut
au f tertio Concilii confeflui non interfuerit , aut
eum illi interfoifle non exiftimarit, qui ad animum
illius explorandum acceflerat. Deinde apparet',eum
ex duabus fadionibus , in qiias przfertim fynodus
difeeflerat, nulli aperte favifle. Turn mirari e ft, quam
benigne eum excipiat, cujus cxfecrabatur impieta-
tes, quamque fedate ac fine ulla difeepratione ipfum
hzretica fenfe fua pandentem audiatjac denique ubi ar-
£ Cana totius fe d z myfteria fblerter expifcatus eft,quam
amice , ea inter fe minime cohzrere infinuando, ilium
ad veritatem reducere conetur. Quid verb dc
ilia animi zquitate ac temperamia dicemus, qua quod
ab uno audivit,non ftatim,ut vulgb f i t , totiattri-
buit fetftz; fed ab omni fe aflenfu fuftinet, donee id-
ipfum publice ex confenfu omnium przdicetur? Hanc socrat.Ub
autem impiam fimilitudinis Filii cum Patre interpre- i.f.4 0 . *
tationem ciim Acacius, tota ipfius faftione confen-
tiente, quarto Concilii confeffu przdicarit i non fine
ratione opineris, Hilarium in eo cum ceteris fedifie.
De iis enim,iquz turn gefla funt, loquitur veluti teftis
ornlafnc
&
62. Poftero die Acacianis ad Concilium fzpiusac- Socrat.ibii,
cerfitis ac venire detredantibus , hi qui homoeufïon B p f isj
przdicabant, omnes eos qui maximè fine aliquo im- atLMrfi
pietatis pudore verba fuperiùs memorata loqueban- '
tur , condemnaverunt. In eo numéro , inquit Sul- « ’ •
picius , fuere Georgius ab Alexandria , Acacius, snip. png.
Eudoxius , Uranius , Leontius , Theodofius , Eva- i ss
grius , Theodolus. His Patrophilum adjungit So- Socrat-
crates, aliofque przterea rccenfet, quos à fua dumta- Hiûr °èon-
xat communione removêre. Condemnati advôlave- §2 cm ~
lue1 ac, cam lumcnptione luaconftrmarunt. Nul- runt ad regem fuum :exceptiquehonorificè, impieta- fiant.n.iy.
ti dubium eft, quin Hilarius una cum Ægyptiis ab G tes fuas quanta potuerunt ambitioncconfirmaverunt. (°fomento
conventu ab luent| utpote qui privatus erat, & Interea ab altera parte, ut erat mandatum , decern 4‘ M
;«S ujJ}taxat fadtioms. An verb tertio die Concilium deliguntur legati, qui Imperatorem de iis quz dccre- Theoiloret.
^rC US ’ ^ cert^ ex eo no^ prfùs egrefliis fit, verant certiorem fàcerent. Legatos illos , quos inter ÉÉ
quam cogeme Leona Comité rurfum omnes in unum PafiUus Ancy r z , Euftathtus Sebaftæ, Silvaniâ Tarfi, 8e f . t f t '
a a