FbUipp.i.7. £t halitu rcptnus ut homo , phantafiam corpo- A bapcizare in nomine Patris & Filii 8c Spiritus-
ris confitens elle, non corpus. Non exftet fan&i juffi , tantum in Jefu nomine A baptiza-
frh. 10 . } o . Evangelium Johannis : ne Sabellius difcat, E g o verunt. Vobis enim , Fracres ,vobis dico,qui
& Pater unum fiimus. Neque ifti nun c creature jam non lade alimini,fed firmo cibo valetis:
>4 l8- prædicacores fcriptum liabeant, Pater ma- Numquid, quia ifta lapientesmundinonintel-
jor me efi. Neque illi , qui diffimilem Patri ligunt,& hisftulta funt, nos cum mundo fa-
Mare.tj.jt. Filium affirmare volunt, legant : De die au- pientes erimus , ut hæc ftulta credamus ? Et
tem & hora nemo feit, neque Ægelï in calis 3 neque quia hæcimpiis cæca funt , nos non lucebi-
pilius 3nifi Pater folus. Non fint quoque libri mus intelleda veritate dodrinæ ? M a l e fan-
Moyfi:ne tenebræ Deo,qui innafcibilem lu- dis rebus præjudicatur, fi quia non landæ à
Gtn.t.t. cem habitat, coævæ fint 5 quia in Genefi poft B quibufdam habeantur, elle non debent. Non
a nodem dies coepta fit : ne anni * Mathufalæ ergo gloriemur cruce Chrifti, quia Icandalum
iïpet?j%o. ætatem diluvii excedant, 8c non tantum odo mundo eft:nequein vivente Deo mortem præ-
ctn. is. il. fint animæ refervatæ -.ne clamorem Sodomo- dicemus,neabimpiismortuus Deus arguatur.
rum repletis jam peccatis Deus audiens, tam- 86. Malè intelligitur homoufion : quid ad
quam ignorans clamorem , defeendat ut vi- me bene intelligentem ? Malè homoufione Sa-
deat an plena fint cum clamore peccata , 8c mofatenus confeflus eft : fed numquid meliùs
reperiatur Deus nefeire quod feiret : ne quif- Arii negaverunt ? Odoginta f epifeopi olim
b quam quoque fepeiientium fepulti b Moyfi relpuerunt 5 led trecenti 8c decem odo nuper
Peut, j4.6. pcjac fepulcrumj ne per hæc,ut hæretici pu- receperunt. 8 Et mihiquidem iple illenume-
tant, diverla lex ipfa fibi hoftis fit. Et quia hæc C rus nie fandus eft, in quo Abraham vidor re-
ab his nonintelliguntur ,nonleganturà nobis, gum impiorum , ab eo qui æterni facerdotii
Pereant quoque,fi videtur, ( quod non ego eft forma, benedicitur. Illi contra hæreticum
dixerim, led refponfionis neceflîtas , ) omnia improbaverunt : numquid & ifti non adver-
divina ilia &fanda Evangelia lalutishumanæ: sùm hæreticum probaverunt. Gravis audone
fe invicem contraria didorum opinione ritas eft veterum : numquid 8c horum levis
compugnent : ne mifiurus Dominüs Spiritum- fanditas eft ? Si contraria invicem fenferunt,
fandumipfe de Spiritu-fando natus legatur : debemus quafi judicesprobare melioratfi vec
c ne mortem gladio denuntiaturus uluris,emi rô & probando &improbandounum hutrum-
Manh. t6. giacEum paflurus indicat.-ne ad inferos de- que ftatuerunt, quid bene conftituta convel-
luu ii.j 6. feenfurus , in paradifo fit cum latrone : ne Dlimus ?
poftremô Apoftoli reperiantur in crimine,qui 87, Sed fortè dicetur mihi, Aliqui hodie
a De ânnis Mathufalx tefte AugulUno lib. i j . de Civ. Dei I
c. ij . olim fuie quaftio femofiffima, iis tamen, at idem docec lib. i.
depecc. O rig c zj. annuineranda , qux ignorari falva Glvriftiana
fide poffunt. Hanc quoque Hieronymus in Quxft. Hebr. dieu
dij'futatione omnium ecclefiarum ventilatam. Difputatio hinc nata
eft.qnod fecundùm lxx. incerpretum edicionem Mathufala 14.
ànnos poft diluvium vixifle computaretur : atque adeo animæ
plus quàm oâo fuiffent refervaeæ- Secundùm Hebrxam tamen,
cui no lira V ulgata confonac, nulla eft difieuhas : cùm ipfo diluvii
anno dcfunâus reperiatur. Ubi autem codices diiTentiunt,
et potius lingue credatur, inquit Augufiinus loco jam laudato de
Civ. Dei , unde eft in aliam per interprètes fact a tranflatto. Quam-
quam , ut idem ibid, fubjicit, in quibufdam codicibus gratis tribus,
uno latino , (fi uno etiam Syro inter fe confentientibus inventus eft
Mathufalem fex annis ante diluvium fuifit defunfttu.
b Non negac Hilarius, uti Scultetus loquitur, mortem Moyfi
contra ipfiflima Scripturx verba : fed cam ita in facris litteris
expreflam docet , ut fummam fub earum verbis difficultatem latere
indicet. Vide fis quod ea de re annotatum eft pag. 709.
not. d.
c Editi, ne mortem (fi gladium Reéliùs mlT. ne mortem gladio,
fcil. ufuris. ' • . . . .
d id eft, baptizaftc leguntur in Aftis, quorum proinde locutio
conciliandaeft cum præcepto Domini , quo juflic bapcizare in]
nomine Pacris &c. AgnoLcit Hilarius hoc Apoftolis àChriftoj
præceptum : atqui procul abcft.uc Apoftolos prarcepti Chrifti
tranfgrcfl'ores exiftimet : fupereft itaque ut dubitaverit faltem, an
Apoftoli in folo Chrifti nomine baptizaverint, quidquid ad versus
Bellarminum reclamet Scultetus. Baptilmus in nomine jefu
dici potuit, qui non ut prius Johannis, fed Jefu Chrifti auctori-
tate inftitucus fit , quamvis dandus in nomine Pacris & Filii &
Spiricus-fan&i.
« Athanafius lib. de Synod, p. 919. infinuare velle videtur,
Paulum Samofacenum non verbo homoufion harefim fuam expref-
fifie, fed cùm dcclihare tcntarct condemnacionem , illud per (o-
pnifma fie objeciflè : Si Chriftus non ex homine Deus factus eftj
igitur confubftantialis eft Patri :&> necejfarïb fequitur très ejfe fubftan-
tias , unam quidem qua prior fit ut princeps, rtliquat verb duos ex
ta oriundas. Adcoque ille non finccro animo homoufion confcf-
fus eft , quamvis aliud hîc. aflerat noftcr Hilarius. Cujus tamen
fententiam confirmât legatorum Ancyranorum epiftola fuperiûs
fummatim relata, qua vocem homoufion à Patribus Antioch, idco
zepudiatam effe teftantur, quia Samofateus per b.»c unihi tfcntUI
nuntupationem folitarium atque‘ unicum fibi efie Pattern & Filium
pradieabat. Et verb Athanafius Antiochence i y nodi contra Paulum
congregatx epiftolam fibi hxc feribenti defuifle prxmonens,
fatis indicat non exigendam à le eflê accuratam rei narrationcm.
Nibilo camen minus cum Hilario défendit vocabulum homoufion
eadem fide & ab Antiocheno Concilio repudiatum Sc à
Nicxno rcceptum.
f Septuaginca taniùm memoranturab Athanafi» lib. de Synod,
pag. 918. & 919. ContraBafilius diac. aliique monachi in libello
quern in Ephefino Concilio obtulerunt, centum oftoginta recen-
ient T . }. Concil. p 41 r. Scribit veto Eufebius lib. 7. c. i9.propè
inniimerabiles in earn fynodum convenifle.
E Ita Liberius apud Socratem lib. 4.C. n . ad Orientales re-
lcribens , Non fortutto cafu, inquit, fed divino nututot epiftoporum
n timer us adverfits Ariivefaniam congregatus eft ; quanto Jcilicet numéro
beatus Abraham tot hoftium millia per fidem profligavit. Qui-
bus confentiunt prologus Ambrofii in lib. 1. dc fide n. /. & prx*
fatiolib. 1. de Spiritu-landio , qui Pafchafiodiacono vulgôtribui-
tur. de quo fi quidem incidic fermo, non gravabitur lcdtor, fi
quxdam hie momenta aftètamus, quibus duos libros de Spiricu-
lanfto jpfi falso adferiptos elle confirmemus.
Obfervarunt jam nonnulli, libros illos in Vaticano mfi Fauflo
Rhegienfi attribui. Cui inferiptioni fuffragatur Gennadii audio-
ritas, duos libros de Spiritu-(ân£tq inter Faufti opera recenfentis:
favet vero plurimùm mira illorum librorum cum ceteris Faufti
Operibus confenfio. Namqueverbi gfatiâ lib. 1. cap. j . obje-
<ftum contra Filii xcernitatem eadem diluicur ratione , qua in
epiftola Faufti 16. Item lib. z. cap. 1. non fecus ac in prxdifta
epiftola , propugnatur Deum folum incorporeum eil'e, non ani-
mam humanam auc angelos. Plura fuppetunt hujulmodi argumenta}
led res non eft hujus loci Nobis tamen iterum ignolcat
ledtor, fi eum hinc plurimùm adjuvari polfe moncamus , ad ple-
rarumque pfcudo-Eufcbii Gallicani homiliarum audiorem inda-
gandum atque recognofcendum. Conférât enim i° horum librorum
prxfationem cum una prxdidti Eufebii homiliadc Symbolo,
cum hanc cum altera de Symbolo paritcr inlcripta , ac deinde
utramqae cum duabus de Nacivitate ac plerilque de Pafcha, de
Adfcenfione &c. tantam porro in iis inveniet confenfionem, ut neque
de parente ampliùs dubitaturus fit. Prxterea qui Eufebianam
nomiliam in fefto S. Trinicatis cum cap. 9. Sc iz . prxdidli libri
1. de Spiricu-fandto , necnon cum lib. 1. c. 4. compararit,ucrum-
que Opus ad eumdem pertinere facili negotio deprehendet.
h Sic cum Bad. mlC nifi quod in Remig. & Mich, uterque. Ac
Er. Lipf & Par unique. Ut raque ilia res, Icil. homoufii probatio
Sc improbatio,unaeftob/unitatem finis, quo in unam Filii di-
vinitatem xternitacemquc confirmandam confpirarunc.
ex
Matth, n
t
A3, jo. ,
Heir. j.|j
An quia 3
*0. cpifcd
pisrcjcdli
f
S
Gen. 14,
homoufion
i ferupuli leex
his, qui tum iynodo interfuerunt 3 tacen- A
dum a de homouno eile decreverunt. Et ego
invitus b liçèt refpondebo dicenti : Numquid
non 8c ipli tacenaum de homeeufio eile con-
ftituunt ? Oro vos , ne quifquam alius ex his
præter fenem Olium, 8c ipfum illum nimium
îèpulcri liii amantem , reperiatur, qui tacen-
dum eile exiftimet de utroque. Et quô tandem
in tantis hæreticorum furoribus recide-
mus , li dum non tttrumque reeipimus , néu-
trum retinemus? Non enim videri poteft im- ß
piè dici, ut quia neutrum. fcriptum .reperiatur
, aut neutrum conlitendum lit, aut utrum-
que.
88. Homoufion, lanètiflimi viri , intelligo
ex Deo Deum , non dilfimilis elfentiæ , non
divifum, led natum , 8c ex innafeibilis Dei fub-
llantia c cdhgenitam in Filio, fecundùm fimi-
litudinem , unigenitam nativitatem. Ita me
antea intelligentem, non mediocriter ad id
confirmavit homoufion. Quid fidem meam in C
homoufion damnas, quam per d homoeufii pro-
felfionem non potes non probare ? Damnas
enim fidem meam, vel potius tuam, cùm damnas
intelligentiam ejus in nomine. Sed malè
unius 8c fimilis h efie fubftandie. Sed homou- K
lion poteft male intelligi ? Conftituatur quali-
ter bene poflit intelligi. 1 Unum atque idem i
pie lapimus , rogo ut unum atque id^m quod
lapimus, pium inter nos efie vclimus. - Date
veniam , Fratres , quam frequenter popofei.
Ariani non eftis : curnegandohomoulioncen-
femini Ariani ?
89. Sed dicis : Movet me cum fcandalo Homau-
homoulii ambiguitas. Iterum audi,oro, fine fionnonca-
fcandalo : 8c me movet homoeufii nuditas. k culo. Cndl’
Multa fepe fallunt, quie fimilia funt. Ti- k
meo aurum bra&eaj, quia me fallere poflit
interius: & tamen auro fimile eft quod videtur.
Timpo ladis fimilitudinem ,ne oblatum mihi
lac, non lac ovium fit: quia ei fimile videatur
8c bubulum. Ut lac ovium La&i oviiim fimile
fit, non poteft fimile efie, nifi ovis fit. Simili- similitu-
tudo vera in veritate nature eft. Veritas autem do vcra-
in utroque nature 1 non negatur homoufion. 1
Hxc eft enim fecundfim eflentiam fimilitudoi
fi mafia mafia: confimilis nonfallat in bra£tea
fi lac quod concolor eft, non diverfum fit in
lapore. Simile auro quidquanv non poteft efie,
nifi aurum : fimile iadi, nifi fui generis fit,
efie non poterit. Fefellit me frequenter color
vini: .& tamen m guftatu, alterius generis' li- m
quorem recognovi. Vidi carnes carnibus fimi-
les: fed poftea mihi nature " dilfimilitudinem °
lapor prodidit. Has enim fimilitudines, qua;
non ex imitate nature fint,0 metuo. 0
90. Vereor enim, Fratres, Orientis ha;reles
alius intelligit ? Damnemus in commune vitio-
fam intelligentiam ,non auferamus fideilecu-
ritatem. Synodo e Samofatenæ fublcribendum
putas, ne lècundùm Samolàteni intelligentiam
quifquam fibi ufurpet homoufion ? Subfcriba-
mus &: Nicææ fynodo , ne homoufion f im- D
probent Ariani. Sed 8 verendum eft, ne le-
cundùm fidem non homoeufion fignificarevi-
deatur homoufion ? Decernatur nihil dilFerre,
in tempora lingula pullulantes : & p quid weitis
vereri me dicam ,jam 8c legi. Nihil quidem S^ um
* In mlT. de homoufion, ac poftea de homxufion. Facile quifcjuc
advercic object urn illud pcci cx Olio , qui cum Nicxnx I y nod o
interfuiftec, in conventu Sirmienfl homoufion caccnduni eflcdc-
crevic, auc cercè confcnfic. Quod lubindc dicic Hilarius cum fe-
pnlcri fui nimium amantem, Baronius ad an.} ƒ 7. n. 16. interpreca-
tuc corporis fui nimium amantem. Sic tamen hoc videcur poems
, intclligcndum , uc morti proximus in exfilio vitam finire, Sc na-
talium fepulcro carcre merucrit. Quod apcrtiùs Marccllinus ac
Fauftinus in.libello eloquuucur his verbis : Ofius metuensne fenex
dives exfilium proferiptionemve pateretur, dat mamss impietati.
Scnfiim noftrum confirmât Ambrofius epift. Sz. ad Vercellenfcs
p. 69.ubi do famftis Eufebio 8c Dionyfioin exfilium pulfisair,Non
defidcrJrunt p.urium fepulcrum , quibus refervabatur talefte domib
In hxc verba manifeftè cadit apologecica ilia nota : Satis
abfolute , Dominefirater Lucifer, cognofci potuit, invitum me homoeufii
mentionem habere :fed quia tu fimilitudinem Pilii ad Patrempra-
dicabas , demonftratio ejus à me fuit exponenda fine vitio. In mf.
tamen Carnut. & aliis ,ex quibus Uunc primùm eruitur, infecta
eft jsroximù poft hxc yccws fuperioris verba : Sed forte dicec
Par. poft Lipfium , coingenitam : malè & contra fidem ccre-
rorum librorum. Répugnât quippe uc nativitas fit, Sc ingenita.
Non difplicerct congenita. Nativicatcm congenitaln dicic Hilarius}
quia genita eft fimul acque exftitit innafeibilis eflentia. Addic
fecundùm fimilitudinem', nc degener putetur.
d In mlT. homoufii : quod non placet. Hîc urgentur Orientales,
quod homceufion vel fincerè profiteantur , vel non } fi fincerè,
id incelligant hoc verbo , quod Hilarius voce homoufion ; ac
proinde damnando ac prolcribendo homoufion , aut fuam ipfo-
rum fidem damnare , aut cercè homoeufion non fincerè pronteri
convincantur.
e V etc res libri cum Bad. Samofatrno. Unus è mlf. Colb. Samo-
fathei. Tcllerianus, Samofatheni. Plûtes adversus Paulum coa-
«ftas elle fynodos indicat Eufebius lib. 7. hift. c. Z7. 19.8c jo .
fed uullius Samofatenx mentionem facit. Primam namquc 8c
poftremam apercé déclarât cap Z7. & 19. Anciochix efle ce-
lcbratam. Et cùm dicat cap. z8. Firmilianum uni cx.illis inter-
fuifle , poftrcmx fynodi Antiochcnx epiftola narrat eumdem jam
antca bis Antiochiam convenifle.
f T cllerianus codex , improper cru Ariani.. Turn cum duobus
Carn. unp Remig. Sc Mich, lubjicic , Numquid (fi hic de homotu-
fione legentens admonui, non aliter oftendtns fufeipi oportert, nifi ad
unitatemfubftantia referretur. Quibus verbis pergit Hilarius ab ^
iniquis fe fufpicionibus purgarc. Mallemus initio , Numquid (fi
hie hometufiorielegentem, ecu eligentem. Ex Mirxi margine poflet re-
ftitui, Numquid (fi hie, ne homxufion negligenter fufeipiatur, non
admonui. Non hoc iblum libro, fed & lib 7. dc Trinit ea uiiiur
cautela, ut fimilitudinem prxdicans, earn uum. 16. cumxquali-
tate jungac, & num. }7 .a c } 9. cum uuitatc.
E Hunc locum in editis diverfimod& feedatum, & in aliquot
m(T. mutilum, relarcimus opc vetuftioris cxemplaris Colb. Germ.
Corb. unius Carn. &c.
h Bad. ejfentia (fi fubftantia. Quidam mlT. ejfentia fubftantia,
alii ejfentia fubftantia , alii ejfentia fubftantiam. Retincndum cum
Cam. uno Colb. Sc altcro Sorbon. eJJ'e fubftantia.
1 In vulgatis, unum atque idem fapimus, pium inter nos 8cc. In-
tegriorvifa eft lectio antiqui codicis Carnut. cuifavent & cete-
r i , maxime Colb. Sc Germ, in quibus exftat , unum atque idem
pie fapimus; rogo. ut unum atqtte idem quod fapimus inter nos effe
velimus.
k Ec hie fubnc&itur in mlT. (xpe nominatis, Anne quifquam
me exiftimare poterit homxufion velle fufeipere ,de quo ifta tra&avii
quod cum apologcticis accenlcndum.
1 Sic magno confenfu mff. id eft : cum veritas naturx in utroque
eft , ucrumquc illud non negatur homoufion. At editi, non
negatur homxufios. Porro in co , quod lubtcquicur, probatio habe-
tur fuperioris propofitionis, Similitudo vera ; non proximx hujus,,
Veritas autem.
10 Lipf. & Par. guftu. Carnut. mf. guftato alterius generis liquo-
re: maic. Nam hoc ipfum, quod vinum videbatur, vinum non efie
guftatu dicic fe recognovifle.
B Mff. Tell. Midi. Sc Carn. fimilitudinem fapor prodidit. Magi*
placet dijfimilitudinem. Turn iidem mff. cum altcro Carn. &
Remig. ftibjungunt, Numquid (fi hie fimilitudinis ncgligens fui t
verba ad Apologiam pertinentia , qux in fcqucntem fententiam
aptius cadunt.
® Lipfius, non metuo , particula negante dc fuo prav£ addita,
fine quafupetiils jam legcrat, Timeo aurum braHea ; neque tamen
in pofterioribus edit, caftigatus fuit.
P Sic mff. Editi verb, (fi quid verearedicam. Jam (fi legi. Mihi
quidem. Jam legit fuperius , quod hie dicit fe vereri. Timet
quippe, ne non uncera fit Orientalium fides ; quia Ancyrxdam-
narunt homoufion. Hoc autem illis jam num. 81. exprobravit in
hunc znodum ; Quid fidem meam in homoufion darnnas Scc.
HHhh