£>i. I.
Patrem häbemus Abraham * potens eft enim A efficienda eft ? Nempe ea quod credentium
Deus ex lapidibus iftis fufcitare filios Abrahæ. ------ ^ n"AA ‘ann(Vrt,ïr*
Quod autem in iram provocant, omnifariam
prophetæ loquuntur : Efaias, * In iracundiam
provocaftis fanckum Ifrael : ad Ezechiel quo-
que Spiritus loquitur, Fili hominis mitto te
ego ad domum Ifrael, qui exacerbaverunt me :
6c in Pfalmis, Exacerbaverunt fpiritum ejus-
& rurfum, Frequenter liberavi eos, ipfi verô
me exacerbaverunt. Omnes ergo operatioanimam
pofuerit in vitam 3 quod apoftolica:
przedicationi 6c Martyrum confelfioni con-
ftantiam d 6c perfeverantiam largitus fit con.
fitendi, quorum difcurlibus orbem terra: qui-
bufdam quafi pedibus caeleftis regni prxdica-
tio tranfcucurrit. In omnem enim terrain exiit
jfonus eorum. Et alibi fpiritalis difcurfus glo-
riam clamat Spiritus-fandus , Quam Ipeciofi
pedes evangelizantium bona , evangelizan-
1
nem & mifericordiam Dei in falutem gentium B tium pacem i Hæc ergo vox Iaudis Dei præ.
denegantes, in iram provocant mifericordiæ dicantium audienda præconio eft , Propheta
Haûenus
prophcti-
6c laîutis audorem : quia in le gloriofi 6c exal-
tati, iram ejus qui lolus gloriolos poteft efii-
cere exacerbant.
16. Interjedio rurfum diaplalmi, 6c fenfds
6c perlbnæ demutationem aocet. Nam fub
hac lignificatione fréquenter alterum , non-
numquam utrumque diftinguitur. Superior
enim fermo ex Prophetæ perfona omnis fuit_,
teftante : Qui pofiuit animam meam ad vitam
& non dédit commoveri pedes meos. Non enim
humanarum comminationum terriculis à curfu
prædicationis fuæ Apoftoli deflexi funt : ne-
que firmitas pedum inliftentium à fidei grellu
commota eft , quin femper judicii 6c regni
æterni Dominum prædicarent.
20. Locutus autem ex unius perlona Spiridicentis,
Vcnïte 3 & videte opera Dei, qukm ter- C tus prophetiæ , rem iplam non uni tantùm
QuoJ ^
■ ^ nomini competere fignificat. Nam cùm di- u
ribilis in confiliis fuper filios homimm 3 fequen-
tem verô apoftolicum elfe oportebat : ut his
invitantibus, iftis prædicantibus, eâdem do-
drinâ veteris ac novi Teftamenti prædicatio
contineretur.
17. Horum igitur adhortatio refertur ad
gentes, cùm dicitur, Bénédicité gentes Deum no-
flrum. Non ex inani noftrum Prophetæ fermo
fubjecit. Non utique illos, quos deos b puta.
bâtis, heroumnomina,vel elementorumcréa-Dplures> unanimitas doceturin pluribus. Sed
tiones, vel materiem metallorum j fed nofirum, “ j-— r'"" ~ ~fL
Sceum cujus opera recenfentur, qui terribilis
in confiliis fuper filios hominum, qui convertit
xillet, Et non dédit commoveri pedes meos 3 lub- 1
jecit, Quoniam probafii nos Deus, igné nos exa- ^
minafli 3 (icut examinatur argentum. Sermo ita-
que coeptus ex uno refertur ad plures. Eft
namque unus Ipiritus, 6c utia credentium fî-
des j fecundùm quod in geftis .Apoftolorum
eft, Erat credentium e anima 6c cor unum. -
Atque ita cùm ab uno coeptum defîgnatur in
mare in aridam, qui dominatur in virtute
fua in æternum. Hoc enim proprium apofto-
licæ dodrinæ eft, Deum ex Lege ac Prophe-
tis in Evangeliis prædicare.
18. Sed id quod confequitur , Et obaudite
vocem Iaudis ejus , intelligentiam confundit.
qüæ tandem comparationis fimilitudo eft,
examinatos eos igni, ficut examinatur argentum
? Et-, ut arbitror, examinandi argenti
ilia Ibla ratio eft, ut fordes quæ ex prima ter-
ræ f materie adhælèrint decoquantur, ut quæ
fraudulenter ex alterius metalli natura ad-
mixta fuerint purgentur. Deus itaque cre- i
dentes in fe non tamquam fidei eorum igna- J
rus examinât : fed quia etiam fecundùm Apo. u
Nam vox laudis, non ejus qui laudatur, fed E ftolum tentatio probationem affert, exami
ejus qui laudet, auditur. Et quomodo gentes nantur credentes non ad cognitionem Dei,
ut vocem laudis obaudiant admonentur ? Ve- led ad fui probationem : ut igne purgati , 6c
rum 6c hie latinitas noftra proprietatem dich ab admixtione vitiorum carnalium defiecati,
in tranllatione non reddidit. Nam hoc quod Iplendeant examinatx innocentia: claritate.
nobifeum feribitur , & obaudite vocem laudis 21. Tentationum autem genera 6c diverlas
ejus, a Grxcis ita di&um eft : %, c cutftiWn Martyrum vi&orias contuentes, feimus quibus
rlw tpovU* T 4 >t<ncoi <W- Quo verbo id figni- modis anima ponatur in vitam, cujus conficatur
ut obaudiri pofle efficiant vocem lau- temtu defxvientibus « poenarum ingeniis, a
dis ejus : quod pleniüs intelliget, qui memi- fidei grellu 6c teftimonio non moventur. Alii
nerit Dominum in Evangeliis dixilfe, Quod F enim in vinculis carcerum gloriantur, alii
• dico vobis in tenebris , dicite in lumine : 6c caeli in verberibus gratulantur , alii poteftati
quod in aure auditis , prxdicate luper tecta.
Deus namque conftanti 6c publica prxdica-
tione Iaudandus eft: neque debet in comme.
morandis virtutibus ejus fides noftra trepi-
dare.
i^. Sed qua: tandem vox laudis ejus audiri
a Sic mf. Reg. juxta grace, mgo&own.. At I ccufi $
diam provocafti. Vulgaca noftra, blafphemaverunt.
’ b par. ex mf. Mic. perturbatis.
. c Er. & Lipf. eix&rimiB. Par. dx.ymaa.it. Rcftituimus ex_Rcg.
mf. juxta caftigatierra Pfalmorum excmplaria gra:ca, cUviiauit,
ab axmiCp : quod Yerbum his duobus , JxMrnt mtitm.it, Sym-
machus exprellit, ac dcindc totidem , fcil. anditam f*cite, Vul-
gata noftra reddidit, Hilario quidera non nou , fed cetti quantum
ad hunc locum jam approbaca.
irreligioforum defecanda felicium capitum
colla fubmittunt : plures in exftructos rogos
currunt , 6c trepidantibus poenæ miniftris,
ignem faltu devotæ feftinationis infiliunt : alii
in profundum demergendi, non in aquas ne-
caturas, fed in refrigerium æternæ beatitudid
In mf. Reg. defidcracur ©> perfeverantiam.
• Sic m£f conftanter juxta grzeum , ubi in yulgath, anima
ttna & cor unum.
f Mendosè in vulgatis, materia.
8 Id eft, poenis ingeniosè excogitatis. Sic rurfum in Pfal. nS-
lit. 18. n. 9. Mortes non dico infer antur, fed cum poenarum ingeniif
innovent nr ■ Eo fere modo Plirjius junior in Pancg. ingenium (tana
Yocat cotnam ingeniosè exquificam.
pfal.ua-7
I >:
OsH1
I%IV0-
Vent j qui
ipfosimua-
W' }•
i8 f
nis decidunt , toto ipfo fe corpore Deo ho-
ftiam tamquam hblocaufta prsbentes.
22. Percurrit ergo per lia:c paflidnum genera
ex perfona Apoftolorum, Evangeliftarum,
Martyrum propheticus fermo, dicens , Igne
nos examinafli 3 ficut igne exaininatur argentum.
* Induxifii nos in laqueum, id eft, in cuftodia:
catenas. Pofuifii tribulatiofies in dorjum nofirum ?
poenas Icilicet verberum , quibus cum Apo-
ftolis Petrus gaudet, 6c Paulus exfultat. fm-
pofuifti homines fuper capita noflra. Tranfivimus
per ignem & aquam. Gloriolas videlicet Martyrum
mortes commemorat, gladii , ignis >
profundi. Sed qui tranfit per ignem 6c aquam,
non in his aboletur, fed in aliud per ilia tranfi
ducirur. Et quo tranfducatur Propheta non
nefeit , dicens , Et eduxifti nos in refrigerium-.
Hujus refrigerii 6c in loco alib meminit, dL
. cens * Convertere anima mea in requiem
» tuam, quia Dominus benefecit mihii Eripuit
» animam meam de morte 5 oculos meos de la-
» crymis, pedes meos de japfu. Bene placebo
• Domino in.regione viv^ium • animam videlicet
fuam in requiem beata: illius refurre-
dionis hortatus , in qua poft mortis iftius
tempus omni humanarum calamitatum labe-
cleterfa , non doletiir , non fletur, non pec-
catur , fed vivituri In hujus igitur beatitudi-
nis per ignem 6c aquam refrigerium edudi
funt.
23; Et he aut pertrahfeuntis aquas natatus,
aut tranlilientis ignem faltus * aut introdudio
. in refrigerium communis alicujus & terreni
loci requies fignificari exiftimaretur j adjecit,
Introibo in domum tuam in holocauftis. Holocau-
fta Hint integra hoftiarum corpora i qua quia
tota ad‘ ignem facrificii deferebantur , holo-
caufta Hint nuncupata. Per hxc igitur genera
poenarum i Martyres in fidei teftimo-
nium corpora fua hblocaufta voverunt: ut in
Dei domum, id eft, in*cjdeftis domicilii ha-
bitationem confummatis hoftiarum luarum
facrificiis introirent.
24. Sed quid tandem in hac corporum
fuorum oblatione voverunt ? Scilicet ut per
hxc martyrii fui exempla gentes ad Ipem regni
xterni erudirent. Qui enim turn Chri-
ftum prxdicabant, non fiBi quibus turn erat
cognitus, fed nobis qui futuri adhuc eramus,
vel quibus turn erat incognitus, pnedicabant.
Qux eorum prxdicatio b omnis pofteritatis
fidem ad martyrii defiderium accendit. Non
enim causa alia prxdicabant, nil! ut fidei fux
6c martyrii exemplo plures martyres erudirent.
Quod Paulus docuit, dicens, Ego Paulus
vindus Chrifti Jelu pro vobis gentibus.
* Jam in Pfal. j8. n. 6. obfavavimus innui, cacii ingreflum
iiephano p°ft mortem patuifle. idipfum hie de Martyribus cctcerilu(
iP ra:d‘cac/llr- Qujd enim caleftis domicilii habitatio, nifi
cam poiieflKj ? f, Martyribus confummatis hoftiarum fuarum
lacrihcns concedatur, ncceHc eft non differatur diu poft mortem,
°Cb ^ am Vlt?:ac corporis fui facrificia confummant.
c ?-cS- rof omnem pofteritatis fidem.
Ita cum mf Reg. editio Bad. At Er: Lipf. & Par. prima.
i <rVer, Sr* ca 'n Badii editione omifla Erafmus, cum fibi
deeUcnt horum T radatuum excmplaria mff. ex vuleatis bibliis
grscis utcumquc lupplcvit , ex quibus -hie pofuit ,
182,
A Atque bb id in hujus prædicationis frudu Deo
fe vota reddete confitentur , dicentes , Red-
dam tibi vota mea} * qua diftinxerunt labia mea. f- h-
Et locutum eft os meum intribulatione mea, *.Ho- Wdfy
locaufta medullata offeram tibi cum incenfo &
arietibits s offeram tibi boves cum hircis. An ignorât
Propheta ex perlbna Dei in Spiritu le locutum,
Non accipiam de domo tua vitulos , a9-9*
neque de gregibus tuis hircos ? & , Numquid lbid- ij-
manducabo carnes taurorum , aut languinem
B hircorum potabo ? 6c rurlum , Quoniam II vo- pfal- so.
luilles lacrificium, dedilfem utiqne, holocau- l8‘
ftis non deledaberis ? Cclïèt igitur opinionis
noftræ error, ut hæc vovifle Martyres exifti-
memus. Sed in martyriis pofterorum reddunc
Deo quæ loeutifunt vota, ipfi quidem fe pri-
mùm Deo voventes , 6c le iplos holocaufta
præbentes : quia in his domum Dei iritroibunt,
in palfionum fuanim tribulationibus Pauli voce
clamantes , Quis nos feparabit à caritate Rom-8- 4/•■.
C Dei ? tribulatio, an anguftia j an perfecutio , «
an fames , an nuditas , an periculum ? 6c , «
Confido quôd neque mors, neque vita, neque ibid. ji-.
priefentia, neque futura, neque creatura alia u
poterit nos lèparare à caritate Dei, quæ eft «
in Chrifto Jefu. Hæc ergo in tribulatione »
c primùm beatorum Martyrum vota funt, c
quæ in tribulationibus fuis loquuntur 6c fpon-
dent : turn deinde, ut ex nobis holocaufta me.
dullataconlumment. Medullata ob id,quia fi-
D des animæ 6c cordis olficium eft, refque hæc
voluntatis internæ eft. Cum incenfo quoque arie-
tes offeruntur.Quid autem fit incenlum,ita hoc
eodem pfalmoriim libro docemur * : Fiat ora-
tio mea tamquam inceilfum in corifpedu tuo j ait'
in incenfo, orationes intelligendas elfe figni- J" I4°#
ficans. Qui verô fiib arietum nomine often- Arietes.
dantur , anterior plàlmus oftendit, cùm ait,
Induti funt arietes ovium : in his enim tarn- pfal.64.ti>
quam in principibus gregum fignificat facer-
E dotes, quos dodtrinæ apoftolicæ eruditio cum
orationum odore ( Bonus enim, lecundùm l.cw.z.iyi
Apoftolum i in Chrifto odor furfius ) ad martyrii
ftudium profequitur» Non Iblùm autem Boves;
arietes cum incenfo offeruntur, led etiam boves
offeruntur, id eft, cbntumacis naturæ pe-
cora in culturam Dei mitigantur, in hoc man
tyrium Chrifti nominis doftrinis apoftolicis
edomitai
2j, In eo autem quod dicitur, Offeram tibi Hircin
F boves cum hiïcis 3 virtutem verbi ex hebræo in
græcuhl demutati latinus fermo non tenuit.
Nam quod nobifeum eft, offeram tibi boves cum
hircis 3 cum illis ita habetur,d cùolm cm (èém $ d
X&pulppM. Xslputppoi cum Græcis non pro-
prium, fed appellativum nomen hircorum eft,
omiffo fubfcquenté vocâljüio jtiVpV«- Ex kegii codicis valde
deformibus licteris, ut potc eXaracis à viro legendi ac feribendi
gr*cè p r o t lus imperitb, eorum hunc locum , quoad poceft, refar-
cimus. Ac primum cx eo , loco xfta'çar j ponimus ytijudfiar, à
voeabulo yfi/xyt feu jpi\juiu hiems ; : maximè cùm fubjiciac Hila-
ri,iis eodem voeabulo torrentes hiemalibuS pluviis auctos fignificari
: qui certc , non eriuntiantur. Deinde ex codem
mf. adjicimus ^ù/ucffoi , cui voeabulo aliquot charaltcres
præfignntur , ex quibus conjedamus, immo propè couftac; le*
gcndum cfl'c , à -jtfifaw ftl/naffti fum gratis &c-
M ij
nue S^cor-
Incenfum.
* fubaud.