Ancyranm fidei definitionibus, quibus auBores Sirmienfis bla/phemU iifque acquiefeentes
refeUuntur. Neque fufficientem libri hujus notitiam pr<efiat infcriptio de Synodis , qua in
mjf ab annis joo. obtinet. Hujus auBorem ejfe conjeBamus Hieronymum 5 qui cum non ha-
beret quo nomine hoc Opus breviter indicaret 3 appellant de Synodis, puta ad imitatio-
nem libri Athanaßi eadem ratione infiripti 5 cum quo quamdam habere videtur affinitatem.
Quamquam apud Athanafium Jpecialis eß titulus de Synodis Anminenfi & Seleucienfi;
de quibuspnmhm agit data operatepoßea velut ex occafione plures refert ßdei confejfio-
nes : non ui eas quidem 3 quemadmodum Hilarius, benigne excufet 3 fed ut Arianorum in
fide inconfiantiam demonftret. Vnde fit, ut etiamfiutriufque Opus in hoc fimile fit 3 quod
ambo exhibeant plures Orientaliumfidei definitiones : cum tarnen utriufque <valde diver-
fem fit confihum, nec titulus Athanafii libro pranotatus ad earn propriepartem pertineat,
qua cum hoc Hilarii Opere fimilis apparet j unius infmptio non debeat ejfe norma alterius.
Itaque hoc Opus non alio nomine ab ipfo Hilario inficriptum putamus 5 quam eorum ad quos
illud. mifit.Et quidem in omnibus probte not<e mjf.Jimp liciter epillola nuncupatur: neque aliter
laudatur a Facundo Hermian. lib. 10. c. 6. B. Hilarius5/»^»ir3Arianorum potentijflimus atque
acerrimus expugnator, & conllantiflimus fidei Chriltians defenfor3in epiftola, quam
de exfilio feripfit epifeopis Germanis prims & Germanis fecunds &c. Verum ut abfit
novitatis molefiia 5 titulum receptum de Synodis non mutamus: cut tarnen adjicimus, feu
de fide Orienralium, ut in fronte kabeat leBor brevem eorum qua traBanda funt indicem.
Traftatus VI. Hunc TraBatum 5 quern orationis fruBum 5 pacts fernen, & germen caritatis cogno-
ricatc com" rninare licet 3 Vigilium Tapf. vidijfe liquet ex libro ipfius j. contra Eutychen n. 3. nec fetis
mendacur. advertijfe quo fpeBaret. Eumdem laudavit Facundus non foliim lib. 10. c. 6. fed (dfi lib.
iz. cap. 3. Augufiinus verb epifl. 93• n. 5/. & 3z. adversus Vincentium Rogatifiaw vindicavit.
Tanti autem ilium fecit Hieronymus, ut propria eum manu defiripferit. Prolixum valde,
inquit epifl. 6. ad Florentium 3 librum de Synodis fandti Hilai ii, quern ei apud Treviros
manu meaipfe deferipferam, sque ut mihi transferas peto.
speculum VII. Neque ob hoc folum commendandus efl, qubd plura confinet gefia qua hifloriam
tmu^Hiia- illufirant , fed (fifi qubd veram acvivam pr<e fe ferat JanBiffimi Vrofulis ejfigiem. In eo
IU' enim uno TraBatu velut in jfieculo refplendent prope omnes Hilarii virtutes 3 prudentia}
conflantia 3 animi magnitudo fimul & demiffio feu humilitas Chriftiana 3 cafius amor patria3
pra-fertim fimmum pads fludium, fidei fincerttas atque integritas (dfc. Maxime autem egregia ilia
conciliandisfibi omnium animis nata lenitas atque mode fit a 3 qua praditum cumfuijfe tefia-
Rufin. ub. tur Rufinus, adeo ubique elucet3 ut vel nondum audito Rufini tefiimonio : praconceptam
1. hiji.e. 31 0plnionem ^ qUa animi eum paulo concitatioris ac vehementioris fuijfe putant3 fiatim
excufferimus uti falfamffi iniquam. Qua in fententia non mediocriter confirmamur ex fe-
datis ac melle conditis reJponfis ad ea:quce in hocce fuo TraBatu nonnulli male reprehenderunt.
In iis enim dare apparet inviBa ilia animi tranquillitas 3 qua potuit etiam leefus, pacatam di-
Bor urn rationem reddendo ,fuos delinire cenfores 3 irafei propria in caufa prorfus nefeivit.
Sed de illis refponfis, qua nunc primum e tenebris eruuntur 3 nonnihil Me praloquendum.
fim apoio- VIII. In codice CarnutenfiRomanislitteris feripto ante annos 3utividetur, 900. necnon
gaica hu- Michaelino hunc librum invenimusvariis in locis auBiorem. Ea, quibus auBiores funt3
rciponik. neque orationi reliqua fetis coherent, neque omnino ad earn non pertinent, Hilarium verb
prorfus fpirant, quem exhibent pro fe proprio nomine refpondentem. Eadem additamenta
iifdem in locis pm fe ferunt mjf. Tellerianus (§^ recentior Carnutenfis, fed ad marginem
dumtaxat adferipta. Remigianus verb alia in ipfo textu, alia in ora libri habet, pmmifil
admonitione qubd ea exflent in quibu/dam exemplaribus. Denique in pervetufio bafilica
Vaticana exemplari 3quod primam tantum hujus libri partem continere jam diximus 5 duo
hufufmodi additamenta reperire efl ipfi textui pariter inferta.
g g f e I -X. Ea autem omnia Hilarii ejfe tarn perfpicuum eft, ut id probare yelle fupervaca-
neum vide atur. At ficut ipfis libri diBis immixta 3 eorum ordinem confundunt 3 it a feorfim
fuis locis p6fit-a3 magno prafidio fent ad enodandas quafliones nonnullas, de quibus etiam-
num difputatur. Aliqua etiam nos docent Hilarii gefia feitu dignijfima , qua haBenus
latuerant jniMrum piiffimum Prafulem male apud quofdam ob hunc TraBatum audiijfe3
eumque nominatim a Luclfero^ hmd dubie Calaritano 3 (quern indolispaulo durioris atque
auflerioris frijfi nemo nefiit g) culpMum fitijp tumquam werbi Siutei*» approbatorem >
g ufalatorem nimmmqtte laudatorem Orientalium, quibufiam nmiffiks agens, illos ve-
luti wer* fidei pr*dicatom cdebrajfet. Neque a majoribus auditum erat, cum apologeticum
Opus inftituiffe: qmd faltem ex parte nobis reprxjentant prxdiBa corollaria, qua apolo-
getica ad reprekenfores libri de Synodis refponfa nuncupate placet.
X. De bis ambigere licet, fiele ffiane fiyit amplioris apologia fragmenta aftudiofo aliquo
fuis locis aptata, an ■ verb fint tantum nota appendices ad illttflrandos hujus li- anno«.
bri locos 3 qui reprehenfioni ' locum dederant, ab tpjbmet Hilario adtexta , & ad cenjo-
resfiuos cum libro iis notis illuflrato miff*. Probabile tarnen putamus, ilium a Lucifero
de iis qua turn fibi , turn aliis in hoc TraBatu difiplicuerant admonitum , eumdem ipfi
TraBatum brevibus illis refponfis auBum mififfe , quibus omnes de fidei fua finceritate ^
certiores fiaceret. An <verb ex Ulis refponfis nullum amplihs defiderandum f i t , non aufim
alferere : fi quidem wel ex iis, qua mne primum edrntur, codims alii alia habent, nullus
L i omnia. In mulcts nullum ocmrrit. In pluribus reperire eft primum fine aliis : fiecun-
dum autem uni mfi S. Petri de Vrbe debemus : denique in Carnutenfi & aliis , in quibus
cetera exftant, defiderantur duo priora. . . ..
XI. Singula autem adfitfipiciones amovendas eo magis funt idonea , quod ex iis ipfis
locis fiefie purget Hilarius ,in quibus reprehenfius fiuerat. Neceffarium certe erat hoc■ ficanda- Mus.
lum : ut ab ipfo cum jucunda quadasn animi admirations audiremus, quanta in tempe-
randis omnibus libri fiui verbis prudentid ufus effet. $uis enim jam non miretur fimul
amet demonftrantem , fie Orientales quidem laudajfe , fed abfique adulationis witio,
utpote quos objurgate fuo loco non praterierit ■ ac licet blando cos fiermonc allocutus f it ,
id fe prafertim feciffe, ut procacia effugiens conwtcia, occulta eorum expofitionum fcan-
dala utiliks deinde proderet: neque verb fie omnem ah eis faff icionem ademiffie, quos non
veram Sdxm.fid tantum verse fidei revocandse fpem attulifle dixeritfifi denique ho-'
mccufion invitum ac fiolo pads ftudio , ne videlicet a Lucifero illud pradicame diffident,
CAUtelH quantb maxima, fefcepijfe ? Faiso cre-
XII. Ex quibus jam mamfeße refellitur vulgaris opinio, qua Hilanus Orientales 3 dftu° qC.
qui Semiariani vulgb cognominantur,velutonhodoxos babuiffe,.eommque formulas tam-
luam catholicas approbate exifiimamr. Vidit quidem eos ad veram fidem prognjfitm facere,
vidit eorum formulas fenfiu catholico inteüeBas quodam modo fern pop s lauda-
■ vit, & quantum potuit promovit accedentes, iifque verum confejfionum fiuamm fienfium
(ut it a dicam) digeffit 3 & quaß liquatum blande propinavit: at ut prorfus catholicos habuit
numquam 3 neque Juljficionem ab eis adimere voluit.
XIII. Hinc quo que e vane feit 3 quod prope in omnium animis in fe derat 5 Hilarium
in hoc TraBatu de formulis Orientalium diverfia ab Athanafio in libro pariter de Synodis n*
inferipto finfiffe, <ejr quod iUe aperte damnat laudaffc. S i enim eos, qui Ancyr* cmgre- r10
gad Anomais acriter refliterunt, Filiique cum Patre in fubflantia fimilitudinem tot de-
cretis fianxerunt, neque veram fidem attulifle fienfit; longe minus eos attulifie fin firit,
qui aut Antiochix , aut Philippopoli, aut Sirmii nondum ita prope ad veram fidem accelerant
Si autem quis quxrat, cur non diverfia fientiens, tam diverfia loquitur: in promtu
eßrefiponfio. Attendatenim utriufque,ficopum facile conciliabit utriufque. fermonem. $uis j g g
enim neficiat iifdem derebus,pro confilii diverfitate I diverfiamfiermoms meundam efieratio- M S B
nem> Athanafio itaque , qui hoc fibi fuo libro praficripfierat, ut Ananos ex fidei formulis H M
toties editis totiefque mutatis , inconfiantis adcoque perverfi fidei convtnceret , pdam
(&r aperte improbanda erat tanta formularum varietas. At verb Hilario, qui hoc fibi ma-
xime propofuerat 5 ut & Orientalium benevolentiam captando, (dft in eorum favorem
nonnihil fieBendo Occidentales , umfique ad concordiam pacem in fynodis jam mdi-
Bis inenndm praparmt, mult a fuerunt dijfimulanda, formularum iteratb condendarum
excogitandx caufa, ac denique diBa quibus enuntiabantur benigne interpretanda.
X IV. Prxterea iis non ma ratione loquendum fu it ,'qui non uno tempore Jcripficmnt.
Scripftt namque Hilarius ante Anminenfiem finodmm, cum ei fipes erat, ut quemadmodum ris.
Orientales adversus Anomceos a ConBantio auditi erant, ita ipfi , quod in optatis fiemper
habuerat, adverstts Valentem M Vrfacium benigne audimur. Hoc autem f i fibi umquam
J D D d d nj