libri,
m in ifteria.
Dan. i.} S .
b
In hssc le-
vancur ocu-
l i , fed ab
his auxif
. ».
d
* ?•
Cujus, de
quo , ad
quem (it
379
nebatur, fed ad' id quod intelligi optabatur
in lege.
4. Mentis ergo oculos Propheta elevavit in
montes. Quofnam in montes ? Non utique in
hos lucis atque aris profanatos & conventibus
impios, neque in illos filvis horridos, faxis
nudos, præruptis invios , nivibus concretos :
quid enim in his aut admirationis aut fpei fi-
tum eft ? Sed montes accipimus propheticos
libros ex terra in altum elatos, per quos fit
in fuperiora confcenfus, 8c gradus in æterna.
Poterimus autem Sc montes exiftimare angelica
minifteria Sc cælorum virtutes Sc potefta-
tes, quarum minifterio nobis in fublimia præ~
ftatur adfeenfus. Si enim fecundùm a Danie-
lem Dominus ipfe mons magnus eft j non am.
bigendum eft , montes eos nuncupari, qui
præçepti ejus Sc voluntatis Sc communicandæ
in nos beatitudinis fiint miniftri.
5. In hos igitur montes Propheta oculos
b cordis elevans, horumque intra fe omnium
monita, minifteria, officia, dona contemplans,
Sc in his intelligentiæ fuæ lumen intendens,
reddidit fenfui fuo contemplatæ fpeciei integrant
perfedamque naturam, Sc totum id quod
cogitatione viderat, mente continuit, feiens
unde ei venturum eflèt auxilium, dicens, Vhde
veniet auxilium mibi. Statimque fibi beata con-
feffione refpondit, Auxilium meum à Domino,
qui fe c it calum & terram. Ad montes quidem
oçuli elevantur : quia per eos eft dodrinæ mi-
nifterium,c profedus, adfeenfus. Sed cum con-
fitendum fit unde veniat auxilium : Auxilium
meum à Domino , qui fe c it calum & terram. Hæc
felix fides eft , hæc vera confeffio , hæc fpes
æterna , Sc cæleftis benedidionis digna mu-
neribus.
6. Denique quia prophetia omnis in fpiritu
eft, ftatim beatam hanc ejus confeffionem d in
perfonâ Prophetæ fandi Spiritus confecuta be-
nedidio eft : N e det in commotionempedem tuum,
neque dormitet qui cufiodit te. Senfus ipfe fignifL
cat converfionem fadam eflè perfonæ. Ad eum
enim, qui fuperiùs locutus eft, fèrmo convertis
eft : N e det in commotiohem. Quis ? Nempe
qui fecit cælum8cterram. Pedemtuum. Cujus?
quærimus. Namque ejus qui levavit oculos in
montes , Sc qui confeflTus eft quod auxilium
ejus eflèt à Domino. Sed Sc illud , ne d e t , op-
tantis Sc benedicentis affedus eft. e Et quis
optât ? Ille fcilicet qui nobis eft, præter Dominum
, alius advocatus, de quo ait, Et alium
advocatum f mittet vobis : qui Sc loquitur in
prophetis. Quid ergo advocatus hie loquitur ?
Confeflorem utique hujus fidei Sc Ipei bene-
A dicit: N e det in commotionem pedem tuum, neque
dormitet qui cufiodit te. Sed utraque ha:c indi-
gna Deo funt, ut Sc commotioni tradat &
dormitet j Sc poft cuftodia; vigiliam ex quadam
laboris continuatione requiefcat, Sed ante
qitam id attingamus , quid in pede fignifica.
tionis fit, tradandum eft.
7. Pes eft pars corporis, omne corpus in res
efficiendas agendafque circumferens. Etquia &
Scriptura per corporalia fpiritalia docet &111
B invifibilia per vifibilia demonftrat ; fub pedis
nomine motus mentis no ft r a: incefliifque fieni.
ficat, ut in hoc eodem Propheta 5 Mei autem y
paulö minüs moti funt pedes. Utique hi fem.
per carnales moventur in corpore: Sc quomo-
do pericüli res eft, quod pame fint moti, quo.
rum ut femper moveantur proprium officium
eft ? Sed Sc in Evangeliis Dominus pedes alios u
fignificans, dextrum fcandaliza,ntem juffit ab.
feindi, dicens , Et fi pes tuus dexter fcanda. ^
Clizat te, abfeinde eum. Numquid fi in pede41
dextro fcandalum eft , minüs fcandalizabit5
finifter ? Aut quid ilia pars corporis poteft ten.
tationis afferre, ciim ipfa abfque aliquo appe-
titionis affedu folum s in re habeat minifterium
neceflaria; fervitutis ? Ergo ut oculi mentis
ita Sc pedes intelligendi funt, habentes in fe
Sc intelligentia; vifum, Sc voluntatis motio.
nem.
8. Non eft autem intelligendum , quoj
Dideo ifta benedidio fit, N e det in commotionem
pedem tuum, tamquam aliquos Deus tradat jn
vitia, in qua; pedibus corrupts mentis inve_
himur. Non ille nos tradit, led cüm ab eo
abfeedimus conlequitur h. Nam cüm pedjbus |
corrupts: mentis invehimur, non ille nos tra,
dit, fed nos ab eo per peccata defcifcjmus
Et cüm in peccatoribus ipfe non habitet dif-
ceffionem noftram ab eo confequitur Sc abfeef.
fio ejus a nobis 5 quia nos ab eo per peccata dif. ' j
E cedimus. Et difeedente eo a nobis, in omnes
delidorum foveas incidimus, Sc per ampliffi-
mam mortis viam currimus, * dominatui dx. *r.t
monum fubditi, quibus nos Dei a nobis abf-
ceflio derelinquit. Et defolatio ejus idcirco fra. ”',t
ditio eft, quiapeccatores obtinere diabolus nifi
! Deo ab his abfeedente non poterit.
9 . Ceterüm nobis penes eum manentibus, Q?1
vel eo in nobis manente, pervigil cuftodia eft, 3
Sc indefefla munitio. Verüm fi per teporem fi-5 ’
F dei dormiamus , k dormit ipfe in nobis. Non
enim in sterna Virtute fomnus aut requies
eft, cujus Angeli Sc nomine Sc natura vigilantes
Tant 5 hsc enim funt terrenis corporibus ne-
ceflaria : fed quia fecundüm fidem noftram
* Turon. mf. Danihelam.
b Abcrt cordis à mff. Reg. & Turon.
« Sola edicio Par. perfetius accejfus. Alii libri , profecius accejfus,
excepco Turon. cx quo reponimus profeftiis, adfeenfus. Poflct &
hoc cotum fic reftitui, quia per eos , puta vel propheticos libros,
vel Angelos , doctrina mtnifierio profectus éft adfeenfus, mentis ni-
mirum ad fuperiora & æterna.
- <* Edici, ad perfonam. Rcâiùs mf.- Turon. in perfona , fcilicct
Prophetæ hîc loquentis.
e Ita in mff. At in vulgaris , & quis optauit? ille utique opta-
v it , qui in nobis eft prater Deum alius advocatus : non bene fo-
nat illud prater Deum, quafi Spiritus-fanftus, qui eft adyocatus
alius, Dcus non effet.
K f Bad. Er. & Lipf. mitto. Vu.mittam. Pratfcrimus cum mff.Reg.
ac Turon. mittetquomodö rurfum legitur in P&l. n y . num. 7-
8 Editi , in fe. Verius mff. Reg. ac Turon. in re feil, exfe*
quenda, non autem in appetenda.
h Hie fubaud. traditio : nifi malis cum mil' Turon. & R«g-
confequitur fr abfceffio ejus d nobis; quia nos ab eo 8c c. omilfis quin-
que verfibus intermediis.
1 Perpcram hie apud Par.prxfixa eft prxpofitio d : cum hie ver-
bum obtinere poffefiionem fonct ,non permiflionem. Porroobtinec
nos diabolus cdm difeedit Deus. Difcedir autem Dcus cum pec-
camus.
Editi, Numquid dormit fr ipfe nobifeum ! nequaquam. Non t»i*>
8cc. caftigantur autoritäre mff.
I aut vigilanteni j aut dormientem * D e i auxi-
I lium nobifeum aut v ig ilab it, aut dormiét :
l idcirco Dominus frequenter Sc vigilans figni-
EretuY ficatur, Scv dotmiens. Quo exemplo illud in
hoceoderh pröpheta diStum e f t, Cum fanflo
H B fanftus eris, Sc cum perverfo perverteris. Num. I quid Deus non femper fandus eft, ut etiam
K aliquando perverfiis fit ? N on utiquev Non I enim quidquam nifi bonum in eo Sc æternum
I eft . fed quia fecundüm uniufeujufque mores I ac ftudium unieuique Deus adjacet > idcirco
I & perverfis averfus, Sc fandus in fandis efti
EXmm i°- Atque ut oftenderet ex noftra potiüs
Expers. ad fidem dormitione fbmnum eflè euftodiæ, I neque in naturam euftodiæ cæleftis fbmni re- I quiem convenire, quia indefefla fît Sc æterna-
* +,;| ftatim conneXuit , E cce non d o rm ita b it, n eque
1 d orm iet, q u i cu fio d it Ifr a e l. Imprecatus fuperiùs
■ ne dormitaret, nunc neque dormitare neque I dormire ait : dormitationem fuperiùs ex no-
L i ftra ab eo difeeffione fignificans ^ nunc autem i
I neque dormitare neque dormire, quia fit æter-
! nitas indefefla, demonftrans. Sed quis h ic e f t ,
I qui neque dormitet, neque dormiat ? Ille fei-
jCT.)r. licet, qui eußodit ifrael. ifrael Genefis expo-
lüaei qu:s. nit eum eflè qui Deum viderit. Jacob enim
1 patriarcha poft ludam, quam cum Deo ha-
R buerat, hoc nomen accepit. Ultra humanam
I naturam Deum contuens fidei fuæ oculis, di-
■ gnus hoc nomine eft. Deum autem adeo vi-
I a i t , ut benedici fe ab eo precaretur. Memi- '
I nit & Paulus efle nunc in plebe gentium 4 id
}sl. i.litf. eft, in populo Eccléfiæ, Ifrael dicens , Pax
I fuper eum, 8c fuper Ifrael D e i j ne fortè no-
E men hoc antiquæ tantüm illius plebis fuifle R exiftimaretur. Ergo 8c fi ille non dormit qui
R cuftodit Ifrael, & proprium Ifrael nomen eft
R Deum videntis j iife necefle eft cuftodiatur,
R qui elevatis ad montes oculis vidit, Sc dixit,
I Auxilium meüm à Domino, qui fe c it calum (ff
terram. Impenditur ergo fidei huic cæleftis !
f cuftodia, 8c æternæ vigiliæ munitionem con-
[ » felfio ifta fortitur, quæ * perfeStè feétanda,
R öbtinenda, retinenda e f t , numquam euftodiâ
R ejus in nos , quem fie confitebimur, dormiente.
[ ^ ii. A c ne alicujus alterius b infomnis eufto-
■ dia demonftrari exiftimaretur -y fubjicitur, D o rn
minus cüfiodiet te : ille utique, qui fecit cælum
R 8c terram. Dehinc euftodiæ ipfius ratio diftin.
cta eft : Dominus proteclio tua jupra manum dex-
I teroe tua. Jam 8c fuperiùs diximus, per ea quæ
K corporalia funt, fignifîcari incorporalia, Infir-
I mitas enim intelligentiæ noftræ confèqui invi- 1 fibilia non poteft, nifi per vifibilium compa-
I rationem : ut nunc id quod dicitur, fenfum
K J noftrum nifi per nomen manûs 8c dexteræ non
adit. Quamquam hîc contra naturæ intélli-
[ gentiam manus 8c dextera pofita fit. Sic enim
* M B ptïfeEfi à mff. Rcg. & Tiiron.
E r . > ‘a fomms, duobus verbis. Patet unicum effe ; ut »»-
E Jomnts nunc dicatUr, quæ proximè numquam dormiens cuftodia nun-
I ff“5aU C^‘ RcSius *la“ec *» fotmum cuftodia. Mic. omnem cu-
I fiodtam. Vcram lcûionem exhibet Turoncnfis.
c Hic ad marginem adfcripfic Erafmus, Atqut ntmc etiam Grtci
I ,extr*mJf&Hnt>*londextra.'NoD tarnen Hilarius ita legic (blus. Earn-
[ cni lettionem fcquicur AugulUnus. Hanc exhibent vetera pfal-
. dicitur j Dominus proteflio tua fiipra mariuni
° dextera tua. Abfôluta res eflèt j fi dictum «
eflèt fupra manum dexteram tuam. At vero
cùm ita dicatur, fupra manum dextera tu a j figni-
ficari videtur dextera * haberts manum Sc dexteram
8c finiftram. Höc non recipit, nec natura Dextera
hominis, nec fenfus. Verùm femper Scriptura clU:d'
dexteram partem optimam atque utiliflîmani
demonftrat. Et quidem Evangelia per eos qui Matth, aj.
à dextera 8c finiftra fünt, fignificantiam in-
telligentiæ utriufque monftrabunt. Manum ve- Manus.
rô efFe&um omnis operis accipimus. Unde
illud etiam ab hoc eodem propheta fic di&um
eft : Libéra me de ore leonis^ 8c de manu ca- pfai ^i.t-t.
nis unicam meam. Neque enim in hoc ani- & ti"
mal oblatrans Sc rabidüm pars d hæc corporis d
conveniebat : fed ab operibus fe malitiæ libe-
rari deprecatur. Ergo quia adverfantes nobis
dæmonum virtutes, optima Sc validiflima fidei
noftræ opera debilitare Sc convulnerare
contendunt 5 idcirco fupra manum dextera cuftodia
Dei vigilatura promittitur : ut illibata
in nobis bonæ voluntatis opera perfeverent,
quibus manentibus æterni illius 8c beati tem-
poris regno, abfterfa omni infirmitate corpo-
reæ labis, e utemur. e
12 Nam id nobis in eo quod fèquitur f Pro*. f
phetæ fpiritus pollicetur, dicens, P e r diem f o l f - *•
non uret t e , neque luna per noBem. Elementorum Solis & |u*
horum natura hanc in fe efficientiam habet j "* ProPnc‘
1 ut unumquodque eorum in fuo tempore hu-
manorum corporum vires per demutâtionem
imbecillæ in nobis fubftantiæ infirmet, ut fol
calore, luna frigore adurat : fitque per anni
cürfum talis eorumdem converfio, ut hiberno
tempore fol non adurat, luna adurente i fèd
folvat j s rurfumque æftivis menfîbus fol urat, g
Sc luna diflolvat.
i^. Qui itaque hæc pütant corporàliter in-- Pftimi hi
telligendâ ; quæro quid aflerant Prophetam ei,
qui in montes oculos fuos elevaverit, polliceri tciiigendû
in eo quod dicitur ^ P e r diem f i l non uret t e ,
neque luna per notlem/'Non enim manente natura
corporis noftri, natura quoque elementorum
demutabilis fiet j ut non naturæ fuæ in
naturam noftram confuetudine perfeverent,
Aut numquid quifquam audebit hänc fibi in
hoc fieculo firmitatem corporis fperare , ne
aduri node ac die poffit, beato patriarcha
Jacob peruftum fe nodis frigore s 8c calore
dieiconquerente, cüm dicit,Et fuidiei geru- g«-)i.+o.
ftus calore, Sc gehl nodis ?
14. Sed Propheta nunc, vel Spiritus per Quicds *-
Prophetam novit illam beatitudinem tempo-tcrnK fcll_
rum ! in qua à nobis omnis demutatio corpo-
reæ infirmitâtis äbfeedit, in qua non frigus,
non calor, non nox SC demutatio , fed æterna
dies Sc beata temperies fit, juftitiæ in nos fble
I ccria, Roman um, Mediolan. Carnucenlc, Gcrmancnfc.
d Bad. & Er. cum mff. hu jus corporis.
* Editi , mancipemur. Verius mff. utemur. Quippe verbuth utt
ptofrui Hüario familiäre eft, uc viderceft in Pfal. i . n. i j . 8c 16.
f In vulgaris , prophetia fpiritus.
. 6 Audtoriracc mff. Reg. & Turon. removimus hinc Yerba lurin'
avertente fe foie urat, quæ gloflcma fapiunt.