limitations per leges M. Britannia:, regnantibus
tum nupero gloriofi'oi'.nx memoria? rege Guillel-
mo 111, turn hodiernâ domina r.egina latas , 8c
fancitas ad altè memoratæ dominée reginæ proge-
niem ; eâque déficiente , ad ferenifîîmam princi-
pem Sophiam , eledricem, Brunfvici dotariam,
& ejufciem hæredes in lineâ proteftantium Han-
noveranâ : rex cathol. fuprà memôracam fuccef-
fionem agnofcit, eademque gratam fib i, ; atque
hæredibus , & fucceflfoiibus fuis elfe , ac in per-
petuum fore, fub fide 8c verbo regis , oppigne-
rato fuo & fucceflbrum honore déclarât.
V I .
Promittit porro rex catholicus , tam fuo quam
hæredum & fùcceflorum nomine , quod nullum
«Ilo tempore auxiiium., aut confîlium præftabn
uniquæ perfonnæ , aut perfonnis quæ, quäcum-
que de caufa, didæ fucceflioni fe fe opponere
molientur.
V I I I .
Liber fit ufus navigations & commerciorum
inter utriufque fubditos , fecundum confuetudines
antiquas j atque tradatus commerciorum , qui
Madriti jam nunc confedi aut mox conficiendi
funt.
Navigationis & commerciorum ufus ad Indias
occidentales Hifpanici juris eodem in ftatu ma-
neat quo fuit tempore regis catholici Caroli I I ,
quo igitur régula hæc obfervetur ; conventum
ipeciatim e ft, quod gallis, feu nationi cuilibet
cumque nulla unquam licentia dabitur navigandi
mercaturam exercendi, aut nigriias vel res quaf-
cunique in ditiones Americanas coronæ Hifpaniæ
parentes introducendi, præterquam quod trada-
tibiis commerciorum fuprâ didis , 8c juribus in
padione conceffis , vulgo & AJftento de Negros
nuncupatâ concordatum fuerit : prætereà conven-
rum eft quod neque rex catholicus, neque hære-
des fucceflorefque ejus ullas ditiones in America
Hifpanici juris, vel ullam eôrumdem partem ,
callis five nationis aliæ cuicumque cedent $ è
contra autem providet regina, & fpondet fe ope-
jam daturam ut limites, antiquæ ditionum fuarum
Americanarum reftituantur, figanturque prout régis
catholici Caroli II fuprà didi tempore ftete-
rant,
I X.
Conventum infuper eft quod omnes utriufque
iegni fubditi, circa omnia jura commercia con-
cernentia, iifdem privilegiis utentur quibus gal-
liarum fubditi, aut amiciffima quæque gens externa
utuntur, aut de hinc uti poflunt.
X .
P>ex catholicus, pro fe & fuccdforibus fuis,
cedit coronæ Magnæ Britanniæ proprietatem urbis
&'arcis Gibraltar, unsque cura portu in perpetuum
} proprietas nominata M. Britanniæ çedi-
tur abfque communicatione aliquâ apertâ cum regio
ne circum vicinâ ; terrain versùs commeatum
tarnen . refque neceftarias in ufiim militum , præ~
fidiaviorùm , incolarum , naviumque in portu ftan-
tium , pecuniâ nu-merafâ in ditior.e Hifpanicâ circum
vicinâ, emere iiceat : nec Judæis neque
Mauris facultas concedatur in dida urbe Gibral-
taricâ commorandi, nequè ullum receptgcultim
maneat Maurorum navibus bellicis ih portu didæ
uibis , quo communicatio ab Hifpaniâ ad lep-
tam civitatem impediatur; Mauris tarnen , eo-
rumque navigiis , mercaturæ folum exercendæ
gratia, introïtus in po'num Gibraltaricum dene-
gar i nequit : prcmittit regina M. Britanniæ ut in-
colis præfatæ urbis Romano eatholicis religionis
fuæ liber ufus indulgfcatur $ quod fi vero coronæ
M. Briranniæ commddum vifum fuerit ab fe aliéna
re didæ urbis Gibràlturicæ proprietatem, primis
ante alios ejus redimendæ optjo coronæ Hifpani-
cæ. deferatur.
X I.
Rex porro catholicus, pro fe fuifque hæredibus
8c fuccefloribus , cedit coronæ M. Britanniæ
totam infulam Minorca: in perpetuum, fpecia-
tim verb urbem Mahon j provifum tarnen eft ,
ut nullum rèceptaculum patebit Mauroruiri navi-
bus beliicis quibufctimque, in quovis portu didæ
infulæ promittit regina M. Britanniæ , quod fi
quando infulam Minorcæ , locaque in eamdem
fua quovis modo alienari contigerit, dabitur coronæ
Hifpaniæ prima optio : fpondet infuper regia
fua majeftas M. Britanniæ ut incoJæ omnes in»
fulæ præfatæ bonis fuis , & honoribus fruantur,
atque religionis romano ca.tholicæ liber ufus iis
permittatur : poterunt etiam fuis honoribus &
bonis fru i, qui nunc fuæ catholicæ majef. fervi-
tio addidi funt ; 8c liceat quicumque qui præ-
fatam infulam relinquere voluerit, bona fua ven-
dere.
X I I.
Rex catholicus dat porro M. fuæ Britannicæ,
8c focietati fubditorum fuorum ad id conftituræ,
exclufis tam fubditis Hifpanicis quam aliis omnibus
, padione,m de introducendis nigritis in partes
diverfas ditionum M. fuæ cathol. in America
» vulgo el patio deel aßiento de Negros , per 30
annorum fpatium continuata ferie , initio fado
à primo die menfis Maii anno 1713 , iifdem fub
cónditionibus quibus eadem fruebantur Galli,
unà cum tradatibus terræ à rege catholico defi-
gnandis , 8c focietati præfatæ , vulgo la compa ?:
gnie deel ajjtemo , tribuendis in loco quodam com ■
modo ad fluvium rio de la Plata nominatum ( nullis
vedigalibus pendendis ) ad nutriendos eos qu’
didæ focietati ferviunt, eorumque nigritas, aè ■
que ibidem in tuto cuftodiantur didi nigritæ quoad
divenditi fuerint, atque infuper ut ibi naves ad
didam focietatem fpedantes ad terram appellant}
regt autem catholico fas fit officiarium conftituere
in dido loco , qui ne quid admittatur fuis com-
modis contrarium obfervet} fin controverfiæ fub-
oriantur interdidum officiarum 8c rerum focieta-
tis fuprà memoratæ curatores, ab urbis Buenos-
Ayeres præfedum deferentur ab eodem dijudican-
dæ. Voluit prætereà rex catholicus alia commoda
didæ focietati concedere, quæ pleniùs explican-
tur in padlione ilia , d ajfiento de Negros nun-
oupatâ, conclusâ Madriti 16 ipaii 1713 •
X I I I .
Rex catholicus, in gratiam fuæ majeftatis Britannicæ
, concedit Cataloniæ incolis , non folum
amneftiam , unà cum plena pofleflione bonorum
Riorum omnium honorumque , fed etiam privilégia
omnia iis da t, auibus Caftiliæ utriufque in-
colæ è cundis Hifpaniarum incolis régis catho-
lico imprimis diledi infruentur.
X I V .
Quandoquidem etiam rex catholicus rogatu re-
giæ fuæ majeftatis M. Britanniæ regnum Siciliæ,
Celfitudini fuæ regiæ Vidori Amedep, duci Sa-
baudiæ, cedere voluerit per tradatum inter didam
regiam catholicam majeftatem 8c regiam Celfiru-
dinem Sabaudiæ hodie initum , ante didâ fua regia
M. Mag. Britanniæ promittit fefe curaturam,
u c , deficientibus ex domo Sabaudiæ hæredibus
mafeulis , præfati Siciliæ regni pofîelfio ad coro-
nam Hifpanicam revertatur } confentitque ut re-
gnumSiciliæ nullo fub’prætextu alienari, donarive
poflit principi, aut ftatuit cuilibet quocumque,
præter quam régi Hifpaniæ catholico & fucceffo-
ribus ejus.
X V .
Regiæ fuæ majeftates utrinque rénovant omnes
tradatus pacis , 8c commerciorum inter coronas,
M. Britanniæ , atque Hifpaniæ ante hac conclu-
fos i quandoquidem ex parte Hifpaniæ urgetur
jura quædam pifeationis , ad infulam Terræ-No-
væ exercendæ ad Cantabros aliofve regis cathol.
fubditos pertinere, confentit majeftas fua Britannica
ut privilégia omnia quæ Cantabri , aliive
Hifpaniæ populi jure fibi vindicare potetunt, ipfis
conferventur.
X V I .
Quandoquidem in conventione de armifti-
tio inftituendo à die 11 ( 2x ) menfis augufti
proximepræteriti inter regiam fuam majeftatem M.
Britanniæ, & regem chriftianum fadâ, quam rex
catholicus pomprobavit, ftipulatum fît quibus ca->
fibus n a v e s merçes, aliaque bona mobilia hinc.
inde capta in prædam occupanti cederent, conventum
eft quod ante didi armiftitii leges in pleno
rigore manebünt.
X V I I .
Si fubditiis alterutrius prædidarum regiarum
MM. committat aliquid , quo minus obfervetuc
præfens tradatus, hæc pax non idcirco infringe-
tur i fubditus autem ille poenas folvet.
t
X V I I I .
Sin autem fopitæ fimultates inter didas regias
MM. aliquando renoventur, fubditis alterutrium
didarum MM. femeftre fpatium concedatur,
quo quid vis ex fuis facultatibus vendant, aut quo
libitum erit transférant , feque ipfos inde reci-
piant.
Primas articùlus fcparatus.
Conventum eft quod cum fua R. M. Cathol.
omnino fibi propofîcum habeat ditionum ad co-
ronam Hifpaniæ %>edantium alienatiotiem ulterio-
rem non efie confenfuram, pro inde fua R. M.
Mag. Britanniæ fpondet, velle fe in ils confiliis
perfîftere quibus ab ipsâ provifum eft ne quis ex
partibus belligerantibus ulteriorem partis alicujus
monarchiæ Hifpaniæ avulfionem exigat.
Secundus articulas feparatus.
Regina Magnæ Britanniæ fpondet fe effedurarti
ut D. principifla Urfîni, mittatur in pofleflionem.
ducatûs Limburgi, aut aliarum ditionum quæ in
Belgicis provinciis fubrogabantur , cum omnimo-
dâ & independenti fuperioritate, quæ reditum
30000 fcutorüm annuatim reddant, fecundum
tenorem diplomatis à regiâ maj. cathol. didæ D.
principiflæ, diq 28 odobris , antii 1 7 1 1 , con-
cefli.
Traité de paix entre VEfpagne & le duc de Savoie 9
conclu a Utrecht en I7 13.
I I I.
Par les raifons du repos 8c de l ’équilibre de
l’Europe, par lefquelies fa majefté catholique a
fait pour foi 8c pour tous fes defeendans , la renonciation
à la couronne de France le 5 novembre
1 7 1 2 , 8c la déclaration que fa majefté catholique
a fait par le même ade paffé pour loi
le 8 de mars dernier, qu’au défaut de fes defeendans
, elle aflure la fucceftion de la couronne
d'Efpagne 8c des Indes à fon akefte royale de
Savoie 8c à fes defeendans mâles î par les mêmes
raifons, il eft ftipulé que ledit ade du y
novembre doit être tenu pour une partie du pré-
fént traitéa aufïi-bien que Fade du 9 dudit mois
de novembre fait par les Cortès d’Efpagne, qui