
X L V .
Sera le préfent traité publié, vérifié, & enre-<
giftré. où on a coutume de faire les publications ,.
vérifications •& enrégiftrernens.
L’article féparé de ce traité dérôge à l’a'rticle
féparé du fufdit traité de 1678. L’imposition de
cinquante fols par tonneau, 'établie en France fur
les navires des étrangers ce fiera entièrement à ;
TaVenir à l’égard des navires des fujets des états-*
généraux des Provinces-Unres, 8e ne pourra dé- i
formais être rétablie , excepté feulement quand:
lefdits navires prendront des marchandifes en
France , & qu’ils les tranfporteront d’un port de'
France en un autre pp'rt de France, pour les y dé- i
charger.
Traité de paix conclu le l'o feptembre 1697 a R i f
wick , entre le férênijjtme & très-puijfant prince
Guillaume I I I , roi dè ta 'Grande-Bretagne 3 d’une
part s & lejérénijfime & très puiffant prince -Louis
X I y , roi de France <S* de Navarre , d ’autre'
part.
Notum fit, quod poftquam belîum accenfum
ïnter^ fereniifimum potentiflimum principem
dominum Guillelmum I I I , magnæ Britanniæ re-
gem , & fereniflimum ac potentiflimum principem
ac dominum Ludovicum XIV, Deigratiâ regem
chriftianiflimum, eo perdû&æ res funt, ftudio
potentiflimi & gloriofiflimi memoriæ principis Ca-
roli XI regis Sueciæ, 8c fucceiforis ejus Caroli
X II, ut in mutuas pacis leges convenerint.
I.
Pax fit perpétua inter potentiflimum ac fereniflimum
principem Guillelmum III magna: Britanniæ
regem, & fereniflimum ac potentiflimum
principem regem chriftianiflimum eorttmque fuc-
cêflbres, eorumque régna»
I V.
Rex chriftianiflimus fpondet ,pro fe & fuccef-
ioribus fuis , quodnulla omnino ratione pertur-
babit prædi&um dominum regem magnæ Britanniæ
in libéra poffeflione regnorum, regiônum ,
terrarum , aut dominationum , vel dominiorum
quibus in præfenti fruitur, honorem fuum idcirco
oppignorans , fub‘ fide & verbo regis , quod nèc
direôtè nec indire&è, alicui aut aliqtiibus ex ini-
mkis'prædiéii domini regis magnæ Britanniæ auxi •
l'ium dabit , nçc. quoquo modo favebit confpi-(
rationibus , aut machinàtionibus , quas contrà*
prædiétum regem ubivis locorum excitare aut me-*
ditari poffunt rebelles , 8c maJevoliidem viciftim
fpondet dominus rex Magnæ Britanniæ fe faéiu-
rum ergà prædiétum regem chriftianiflimum pro
fe, & fuccefloribus fuis regrbus Magnæ Britanniæ.
V .
Liber fit ufus navigatîonis 8c commercii inter
fubditos diétorüm dominorum regum , pro ut
olim erat.
V I.
Reftituet dominus rex chriftianiflimus domino
régi Magnæ Britanniæ omnes regiones infulas,
arces, 8c colonias quas poffidebant angli ante
hujus belli deçlarâtionem j & vice verfâ dominus
rex Magnæ Britanniæ reftituet domino régi chrif-
ttaniflimo omnes regiones infulas , arces , 8c colonias
quas poffidebant Galli ante ejufdem belli
declarationem.
V I I I .
Conftituentur ab utrâque parte commifîarri >jt
qui poflint determinare prætentiones quas aflFert
uterque dominorum regum in loca in fînu Hud-
foni fita*
I X .
Omnes litteræ, tam repreflaliarum quam marcæ
& contra marcæ , quæ haftenus conceffæ fuerint,
nullæ habeantur , nec ullæ in pofterum conce-
dantur , iiilï ilfius , qui repreflaliarumlitre ras ftbi
çoncedi petit, libellus fupplex minrftro regis ,
contra cujus fubditos litteræ poftulantur , ibidem
degenti editus fuerit} ut is intrà 4 menfium fpa-
tium aut citius in contrarium inquirere poffit ,
aut procurare ut ex parte rei adïori fatfsfiat j fi
vero regis illius contra cujus fubditos repreflaliæ
poftulantur, nullus minifter ibi degat, reprefla-
liarum litteræ non concedantur nili poft fpatium
4 menfium , cornputandorum à die quo libellus,
fupplex régi, contrà cujus fubditos repreflaliæ pe^
tuntur , aut ipfius confilio oblatus fuerit.
X.
Omnes naves , merces, aliaque bona mobilia,
quæ poft fubfcriptionem & publicationem præfentis
traftatus 3 utrinque occupari poter unt, intrà fpatium
ndierum, in raatibus Britannicis & feptentrio-
nalibus j ultra fpatium 6 hebdomadarum à diéiis
maribus ùfque ad San&i Vincentii Promontorium >
tum intrà fpatium 10 hebdomadum ultra diâuni
Promontorium , lineam æquinodlialem , ta*m in
Oceano , mari Méditerranée, quam alibi, deni-
que intrà fpatium 6 menfium trans terminos præ-
didlæ lineæ per univerfum orbem occupantium ma-
neant.
X I.
Si accidat per imprudefttiam aut aliam caufarn,
ut quivis fubditus alterutrius prædiélorum do-
♦ninorum regum commitat aliquid quo præfens
traélatus efteftum fuum non fortiatür, pax idcirco
non interruropetur , fed fubditus ifte folùm modo
de fuo fadlo proprio refpondebit, & p£nas per-
folvet.
X I I.
Sin fopitæ fimultates inter didos dominos reges
aliquando renovantur, &in apertum bellum erum-
pant naves , merces , 8c bona quævis mobilia alterutrius
partis quæ in ditione partis adverfæ extare
deprehendetuK, fifeo non addicentur i fed
fubditis femeftre fpatium h'inc inde concedatur
quo quid vis ex fuis facuitaubus quo libitum erit
transférant.
X I I I.
Quantum adprincipatum Araufionenfem, aliaf-
que terras quæ pertinent ad pfædidum dominum
regem Magnæ Britanniæ , articulus feparatus
traäatus Neomagenfîs inter regem chriftianiflimum
8c dominos ordines generales unitarum Belgii
provinciarum , 10 augufti anni 1678 conçlufi,
effedum fortietur.
X I V.
TraHatus pacis inter regem chriftianiflimum 8r
defundum eledorem Bràndeburgicum , ad fan um
Sandi Germani in Laye , die 29 junii 1679 con-
■ clufus , in priftino fuo vigore manebit.
X V.
Tractatus inter fuam majeftatem chriftianifli-
mam 8c celfitudinem regiam Sabaudiæ 9 augufti
1696 conclufus, confirmetur.
^X V I.
Sereniflimus ac potentifîirnus princeps Carolus
rex Sueciæ cum omnibus fuis ditionibus , huic
traflatui fit inclufus.
A r t i c u l u s s e.p A rR a t u s.,
Rex .chriftianiflimus fpondet quod liberum fit
imperatori, & imperio ufque ad primam diem
menfis novembris proximè fequentis , condiciones
pacis à rege chriftianiflimo propofiras accipere ,
nifi aliter conventum fuerit inter Cæfaream majeftatem
8c imperium 8c majeftatem chriftianifli-
mam î & fi intrà præfixum tèmpus majeftas Cæ-
farea non accipiat eas conditiones , non licitum
erit régi Magnæ Britanniæ, vel diredè vel indi-
rédè huic tcaâatui contrà venire.
Traité de paix entre fa majefté tres-chrétienne & fa
majefté catholique, conclu par la médiation de
Charles X I & Charles X I I , rois de Suède , à
Rifwick , le 20 feptembre 1697.
I.
II y aura bonne 8c durable paix entre les rois
très-chrétien , 8c catholique , leurs fuccefleurs 8c
héritiers , leurs royaumes 8c fujets 5 ils s’entr’aimeront
comme bons frères.
IV .
Seront en la pofleflion de fa majefté catholique
les places de Gironne, Roxe, & Belver en l’état
qu’elles ont été prifes , avec l’artillerie qui s’y
eft trouvée , & toutes les autres villes , places,
forts , lieux & châtellenies généralement quelconques
qui font occupées par les ,armes de fa
majefté très-chrétienne depuis le traité de Ni-
mègue dans,la principauté de Catalogne , où ailleurs
en Efpagne j fera ainfi remife de même au
pouvoir 8c fouveraineté de fa majefté catholique,
la ville de Barcelonne , forts & fortifications eu
dépendans , avec toute l’artillerie , en l’état auquel
le tout s’eft trouvé au jour de la paix.
V.
La ville & forterefle de Luxembourg en 1 état
auquel elle fe trouve préfentemenc fans y rien
démolir , avec l’artillerie qui s’y eft trouvée
aü ienis de la prife , enfembie la province de
Luxembourg & comté de Chyni, en toutes leurs
confîftances , feront remis au pouvoir, fouve-
rainete & pofleflion du roi catholique.
V L
La forterefle de Charles-Roi fera pareillement
remife au pouvoir & fous la fouveraineté de fa
majefté catholique, fans y rien démolir, de même
que l’artillerie qui s’y eft trouvée lors de la prife.
V I I.
Sera remife auflï à la fouveraineté 8c pofiTdfion
de fa majefté catholique la ville de Mons , avec
fes fortifications , dans l’état auquel elle fe trouve
à préfent, enfemble l’artillerie, qui s'y eft trouvée
au tems de la prife , & h banlieue 8c la prévôté
de^ la même ville, en toute fa confiftance -, de
même que la ville d'Ath dans l’état ou elle étoit
au tems de fa dernière prife avec l’artillerie qui
eft trouvée audit jour 5 enfemble la banlieue,
châtellenie & annexes de la ville 5 à la réferve des
lieux ci-après , favoir, le bourg d’Antoin , Vauix ,
Gaurin, Hamcroix , Beders , Conftangin le fief