343 cafli tranfirent, quam audaees per confuecudinem, aut
aliunde, tota fecuritate tranfilirent. Fit autem diver-
lio talis multiplicité!*. Quandoque per impreffionem fi-
gni fanblæ Crucis in pebtore, vel in fronte, quod al i-
qui reputant efficaciffimum, ficut illud lignum eft
triumphale atque lalutiferum, fummæ prætereà humi-
litatis j vincit autem humilitas laqueos diaboli, dicente
Antonio. Fit hæc diverlio aliquando per Iælîonem ali-
3 4 4 & refecari faciliter poflunt, cujufmodi flint lubrici af-
pefhis, viltis inepti, locietas plufqu&m decet arnica-
bibs in fe gerens delebtationem, etfinonde per fe li-
bidinolam, periculofam tamen, 8c plus fenfualem, qua;
nihilominiis aliquando fub officiis aliquibus lpiritualis
adificii (ut eft Confeffio, vel leblio, veleruaitio)co-
lorai'e, immo verius obfcurare fe conatUr. Sed 8c ca-
c diverlio aliquando per hefionem ali- . veat aliorsum Superior fibi & fufpicionibus nimiis; 4
quam corporalem in lingua, vel alibi. Quandoque per quadam (ut lie loquar) inutili aelotypia circa fubditos
quandam exprobrationcm 8c allocutionem lëveram fua-
rum cogitationum, tanquam diet aliquis apparens ten-
tator exteriùs, lie dicendo : Phy phy de vobis, cogita-
tiones vililiîmæ, procul hinc abite , in malam horam
venencis, Ihm aliis occupatus j non do vobis auditum,
non vifum, difcedite ab hinc Syrenes ulque in exitium
dulccs. Fit & hæc diverlio nonnunquam per irrilionem
quandam talis illulionis, conliirgentis tarn multiplici-
ter in animo, & turpker. Fit denique per vitationem
otii, per Confeflionem puram & nudam, 8c fupra mo-
dum per Ipem & implorationem divini auxilii, line
quo continens nemo plané elle poteft..
fe continent, non indicens feilicet jejunia excefliva,
vel feparans eos ab invicem inutilité!*, 8c fpiritualia
colloquia, vel officia vetans. Serva denique comicum
illud : N e quid nimis. Et illud Sapientis : N o li ni-
mium efte juftus, Eccle. vil. 17. quia qui nimis emungit,
elicit fanguinem. Prov.xxx. 3 3.
Difficile eft, fàteor, inhac refeaiireamcdiocritate
tenere, fed Ipiritualis omnia dijudicat, velut in aère
fplendido radiante foie, velut prætereà in fonte lucido
& illimi : judicat infuper omnem diem. Rom. xiv. f .
Carnah’s verb judicat velut in acre tencbrolo, lole non
radiante, aut velut in fonte turbido 8c limolo, non difi-
# cernensdegroffis, etiam reptilibusvenenofisimmixtis,
P r o p o j i t io N o n a . velut prætereà in domo caliginofa , vix attredando
difeernens hæcabillis. Judicat poftremo vix inter diem
J ) I f fic ile e ft , vel impoffibile, abfque divina révéla- Scnobtem, 8citafrequentiffimefefefallit6cimpingitin
tione cognofcere generaliter & certitudinaliter radi- die velut in tenebris. Sed falvare ilium debet fpiritualis
cem 8c caulam pollutionis diurnæ, ft videlicet pro- du&rix manus. Quod fi renititur, fiDucemfpernit,fi
veniat ex conlcniu vero , vel interpretative 3 au t13 Præmonftrator fibi, fi Prior 8c Abbasfuusmavult elle,
confenfu direbto, vel indirebfco 3 aut à confenfu pie- dum it per tenebras & abrupta, portabit quidemille
no 1 vel imperfedo j aut ft abfque ullo confenfu fupe- damnationem fuam, 8c Dux liber evadet.
rioris rationis, vel inferiors provenerit.
Puto propofitionem hanc conliderantibus die no-
tam. Ex quo conrèquenter infertur, quod quia Bea-
tus eft vir qui femper eft pavidus, Prov.XXVUi. 14. &
quod bonarum mentium eft facere confcientiam, ubi
de necelhtate non diet aliquando facienda, expedit de
talibus confiteri, 8c non line conlilio. prudentum Sc
expertorum talia nihili pendere, vel contemnere infe
ipfts. Talis autem Confeffio lit pura 6c devota , in
qua manifeftet fe homo, Sc occulta cordis fui Sacer-
doti difereto, & prudenti, vel experto, qui noverit
qualitatem morbi difeernere, Sc conlilium falubre con-
fitenti tribuere, lècundùm conditiones ejus, Sc particula
r s alias circunftantias, Sc cui merito fides adhibebatur
omnimoda à confitente. Hoc deCônfeffionepurafà-
cienda,non tantum in præfentl materia locum habet, led
in omni morbo Ipirituali eft efficaciffimum remedium.
Expedit autem quod poft conlilium acceptum
à prudentibus , expertis Sc devotis, dimittat homo
fcrupulos & timorés mmios 3 alioquin caderet in lu-
perbiam fpiritûs, nolens captivare Intel ledum fuum
ad conlilium feniomm. Caderet nihilominiis in pufilla-
ninlitatem quandam Sc inquietiidiném fpiritûs, quæ
non pofîêt-liifficienter recipere ilium , clijus in pace
faSlus eft locus , P f l x x v . 3. nëc âfcendérét unquam
talis anima in perfedionis fublirnitâtem. Debet verb
Superior 8c expertus, cujus in hac i*e quæritur conlilium
à fubditis, poftquam exploraverit omnia, dicere
definitiva Sc folida refpoiilione, tu fac ita 3 quoniamli
Medicus in mèdendô vacillaveiit, qualis in ægroto
Iperanda erit fecura ftabilitas ? Hinc Tragicus ait ; Oui
dubiam falutem dat âffliftis) negdt.
Propojttio Décima.
^ D obviandum periculis Sc lerupulis, qui cônlîif-
gunt ex fluxti foedo diurno , confiderandæ Hint
diligenter caulæ Sc radices, ut eis agnitis fiatdiligens
Sc difereta provilio. Dilcretam verb dicimus prôvi-
lionem, quæ ncc velit ablcmdere caülÎTs cum majori de-
ti imento periculi, fit Icandalo, quàm hujulmodi flüXüs,
qui quandoque non eft nili venialis, ptæfertim dum humor
ille eft médius quern diximüS3 nee éx 'adVêïio
permittit ea licentioseficri, q ii* dele culpanda luiit,
Propofitio Unde dm a.
P Ollutionem corporalem quandoque pratcedit con-
lenfus, quandoque comittatur, quandoque lenlus
eft circa earn, nonconlenfus, quandoque verb fenlus
earn operatin', Sc ita fit non lolum cum confenfu, vei
lenlu, led exconlenfu. Ultimum horumgravius eft,
Sc reddit proprie pollutionem culpabilem. Denique
tria prima licet non reddant proprib & de per le pollutionem
culpabilem, lirnt tamen ipla culpse Sc peccata.
Alterum verb, quando feilicet pollutio lit cum lenlu,
non tamen cumconlenlii, non eftdeperlepeccatum,
immo frequenter auget meritum tanquam materia vir-
tUtis, dum reliftitur violentiae paffionis, quae dum len-
q titur , ipfa magis Sc magis allicit, Sc impellit, quare
limiliter reliftentia habet plus virtutis. Addamusquod
etfi pollutio corporalis, & vere feminalis diurna, vel
nobturna, nullo modo debet feienter extorqueri, etiam
prolanitate, vel alleviatione corporis, vel judicii rationis
confequendi. Si tamen.dum fine tali conlenlii pro-
curanteeam, velextofqtiente, provenit, ipfaplaceat:
non quia dele&atio eft, fed quia alleviationem corporis
operatur, haec non judicatur efle peccatum. Videat
tamen homo prsefertim novitiUs, nehujufmodi com-
placentiS le leducat, praetendens unum Sc agens alterum.
Salubrius eft itaque cogitationes Sc judicia circa
rem hanc divertere, quam habere.
Propofitio Duodecima.
J ) Ollutiodiurna, velnobbrrna, dum fentitur efflue-
f e , non debet violentbr prohiberi 3 fi probabiliter
«ftimetur quod hujufino.di violentia fruftrsi diet,
D nihilominiis pm exercitatibnC virtutis, & pro evafione
periculi videtur expediCns, Ot homo conetur prohiberc
quantum lentit, vel experitur commode fieri pofie.
Quoniam etli h x c retentio nocere debeat corpori, pro-
derit animas. Natura denique poftmodiimunomodo,
vel alio, talem humorem a leejicit. Patetin mulieri-
bus puerperis, quibus ficcdfttin* mammte , diim non
elicitur la c , alioquinfemper fluere paratum eft. Sic
pollutiones flue, immo 6c pruritus, tutius non utendo,
Vd non exerceado, fed abuiaead© yiacuntur. Sciunt
expeiti cüam in pruritu fenfuali. Hsec autem pollutio.
etiam in vigilia, fi in principio ufque adfinemhabeat
iueiter rationeni, Scvoluntatem renitentem , quantum
poteft, juxta cafum negotii, voluntas reputabi-
tur nedum non peccafle mortaliter; fed multipliciter
meruifle; juxta illud B. Lucias. Si me invitam corru-
peris , mihi caflitas thiplicabiter ad coronam. Poteft
autem cafus diurnae pollutionis euenire circa cos qui
in Scripturis, & Sanctorum Dodtorum didtis, per quas
moderaripofiunthujufmodi triftitite, & anguftiat cordis
irrationabiles, de morce & tranfitu uniulcujirique,
quantumeunque propinquus fuerit aut dilefihis.
Conjideratio Prima
Eft fundata in Dei Creatoris ilULVUJt uuuo p- -------- ---------- ----------- 'j“-* . --------------— — —*-------- ivnioufutriia vuo,,luntate, corihabent
deneceffitateaudireConfeffiones3 velaliquata- A fiderando videlicet exprelîàmvoluntatem, aut juftiffilia
cogitare , vel agere, ad quæ fequitur aliquando,
renitentibus eis toto pofie , Sc fibi præcavcntibus ab
initio ufque ad finem, talis paffio foeditatis. Quod fi
quisdicit, omittat talis, qui tarnfragiliseft, &lubri-
cus audire Confefliones , Sc prædicare , Sc fimilia.
Relpondetur, quod in multiscafibus non oportet hoc
fieri, propter neceffitatem confilii, & evitationem fcan-
dali, Sc obligationem officii. Sed quales Hint ifti cafus,
non poteft generaliter arte determinari. Referamus hoc
ad illud quod fapiens judicabit, circunftantiarum con-
ditione penfata. Coni'ulo tamen ut auditurus Confeffio-
nesinhujufmodi periculo,accedat præparatus cum timoré
& tremore. Avertat infuper quantum poteft fa-
ciem, feuoculumcamis, & non minus oculum mentis
ab afpe&u fenfuali illius qui loquitur, vel confitetui*3
fed alcendat in arcem rationis, illicque recogitet ani-
mam illius velut ægrotam Sc lauciam , quià caro non
mam Dei omnipotentis permiffionem, cui omnis hü-
mana voluntas finaliter conformari debet, Sc non obviate
per impatientiam, Sc perverfam murmurationem.
Et ifta fola confideratio (quod feilicet fic Crcatori totius
mundi, qui Dominus nofter eft metuendiffimus, placet)
optime lufficere deberet, ut in bona lumerctur pa-
tientia, non modo mors, quæ evitari non poteft, verum
etiam omnes adverfitates, atque afflidtiones corporales,
Sc fpirituales, quas humana patiturcreatura.
Nihil enim fit (utdi&umeft) fine voluntate exprelîà,
aut juftaDei permiffione. Secundiim hanc confidera-
tionem Sanólus Hieronymus Ecclefiæ Doótor glorio-
lus dicit : ,, Si plangamus 6c deploremus parentes Sc
,, amicos nofti'os mortuos, quos firmiter credimus re-
„ furreduros cum corporibus, quid faceremiis, fi Deus
Iblummodo eos mori præciperet abfque Ipe reliure-
óiionis ? „ Sola igitur Ilia voluntas ad confolationem
prodeftquicquam. Joan. vi. 64. Denique celebraturus, fi d fufficere debet, cui quidem voluntati omnes nofti as fub-
— —fi. — 1— /’’-**~ jicdie debemus affedtiones. Ad hoc propofitum dicit
Seneca in Epiftola quadam ad Lucillum difcipulum :
T lace at homini omne quod Deo placet , non ob aliam
caufam, nifi quia ei placet. Hoc eft notabile di£!um
ab homine, qui Chriftianus non erat.
Confideratio Secunda.
Eft bona jequitas, per quam juftiffimum eft, Sc ra-
tionabiliffimum aliquem illud quod luum e f t , cum
vultrecipei*e. Omne autem, quod nos habemus, fuit
veluti mutuo acceptum ä Domino lupremo totius mund
i , ä quo omne venit bonum magnum & panaim.
Ideo fi nobis dederit corpus & aniniam, poteft recipere
ilia eadem quotiens voluerit, ntillam nobis faciendo injur
km . De quo dicit landfcus Hieronymus. Nihil abs te
abftulit, qui filttm fmttmm fmm d tepofttdavit. Aliud de
hoc ad te non fpeftat, quamhmniliter illi gratias agere.
_ Sic fecit fimdhis homo Job nominatus, cum in omni,
^ q u * eum circundabat tribulatione, tarn mortis omnium
filiorum 6c filiarum ejus, 8c perditionis omnium
bonorum luorum quam de crucjeliffima asgritudine 6c
percuffione divina, qua; eum moleftabat a planta pedum
ad verticem ufque, nullum impatientiie verbum
protulit contra Deum, feddulciterclamavit: Dominus
nofter omnia dedit, '& omnia aufert, fictit illi placuit fa-
Slum efl. Sitgloriofiim nomenfuum benediEhtm & fanfilifi-
catum. J o b .i.2 i. Verbumhocmaximeabimpatientia
diftabat, autmurmuratione.
poteft officium hoc differre poft Mifiam luam, tutius
a g it , quoniam recens hujufmodi fluxus plus impedit
celebrationem quam vetus. Conftituat fe prasterea
Cbnfeflor in illo ftatu corporis, in quo minus ftimu-
labitur, ut ftet, vel flebtat genua, velalicubi fepro-
fternat. Sit inluper fermo fuus, dum ad talia ventum
fuerit, brevis 6c rigidus , prafertim ubi confitcnS
paratus eft, non retinente verecundia, Iponte totum
virus evomere: fed ubi per affabilitatem quandam 0-,
portet a confitente nimis verecundo nuditatem fuse fee-
ditatis extorquere , profeblo majus ineft periculum.
Sed fi charitas ad fuec fcecfafcrutandadefcendat , non
curiofitas , aut lubricitas, juvabit charitatis Aublhor
Dcus, faciens cum tent at tone proven turn, t . Cor. x. 12.
Notentur ad intelle&um pleniorem prsemillbrum pri-
mo Summa ConfeHonim Tit. j . l . 3. Debigamis, ubi
quseritur, quomodoperditurvirginitas. Item Trabla-
tulus, quem aferibunt aliqui Sancto T h om « , fed magis
apparet ex ftylo 6c materia, quod fit Bonaventuras,
qui incipit : Quoniam fundamentum , & janua , Sec.
Sc eft utilis multum. Finis.
JOANNI S GERSONII
Dottoris & CancelUrii t t r iß e n ß s
T R A C T A T U S
D E
C O N S O L A T I O N E
I N M O R T E M A M I C O R U M
Govern continens Conjiderat tones.
A d M S. Codd. Via. 284.
EO quod omnis humana creatura fragilis eft conditions
, Sc femper ad finem, hoc eft, ad mortem
tendit, nec ullus f it , qui poftremum evi-
tare valeat palîum (quemadmodbm unulquifque perci-
pit ) 6c nihilominus tamen complures Hint, qui de morte
parentum fuqrum, amicorum, interdum maximam
mcuiTunt triftitiam, cordilque anguftiam, quam ratio
non poteft, aut non vult töllere, aut emendare3 fè-
quuntui in brevi bonæ aliquæ confidcrationes fundat«e
Confideratio Tertia.
Eft de neceffitate mortis inevitabili. Scire debemus,
humanam creaturam mortalem in hunc mundum non
pofitam efie, ut continue ibimaneat, led Iblummodo
hie eft ut in exilio quodam Sc peregrinatione, ad fa-
ciendam dignam pcenitentiam , ut tandem digna fit
tranlportari ad finalem habitationem 6c naturalem fuam
patriam, quæ illi concelîà eft ab Omnipotent! Deo Pâtre
fuo, fi me ejus lervaverit Mandata. Ideo necefle eft,
eamcitb, aut tardé mundum derelinqucre. Res etiam,
quæ evitari non boteft, fed certiffime expeblatur, fi
ipla advenerit, nmplicitas eft multum turbari, ac fi eilet cafus novus, & cui apponipolfet remedium. Ad
propofitum hoc dicit lânéîus David Propheta in Pfalte-
rio : Quis eft hic qui femper vivet in hoc feilicet mun-
• d o , & non videbit mortem 1 Pftl. Lxxxvin. 4p. ac fi
Y 5 non