1444 atque dicenti: Sur g e , quare obdormis? Pfal.XLin.25.
Exurge a mortuis, & illuminabit te Chriftus. Ephcf.v.14.
Convincitur fcilicet veritate , quia tempus furgendi
advcnit, nifi tantüm verba lcnta &fomnolenta modo
j ecce modo j fine , quafi, paulul um $ fed mode &
modo, ut dicit Auguftinus in 7. Confef. ubi hancfopo-
rationem in perfona fua pulchre profequitur, Non habebat
me dum, fine paululum prodibat in longttm. Sic
H43 abundantia nimia temporalium rerum, quae more flu-
entis aquas continue decurrunt, ac labuntur •, nemo
verb C ut Seneca ait) cum iärcinis enatat : quo mihi
Beatiffimus Ludovicus tanto majori prasconio laudan-
dus occurrit, quantb magna divitiatum opulentiacir-
cunfufusomniafprcvit, omnia contempfit, omnia po-
fuit in conculcatione pras amore Dei noflri. Quam-
quam quid attinet fallaces fzeculi divitias fedlari ? Scfe
funt : tcftimonio Byantis viri fapientilîimj, qui ex publico
exciuciare? Vrereanimam? Corpus frangere, prop- A itaque dormiunt fomnium fuum, fomniantes fehabe-
ter illa acquirenda, ad qiue tu inhias? Tuaenim non re thefauros immenfos , te n ih il invenient omnesviri
incendio fugiens, ceteris pretiofàrum rerum pondéré
onuftis, interrogatus quid ita nihil ex bonis fuis
fecurn ferret ; Bona me a , inquit, mecum porto j illa
allutadnitt uemgr efguaiu as ribllietr aPnros,p hqeutæaH paebéatocruec .g eftabat. Cui Va qui congre-
gant non fua. H abac. n. 9. Cur ergo ilium divitem
putas , quem aurea fuppellex in via fcquitur, qui in
eofmt n? ibus provinciis a'rat, cui multùm fuburbani agri Omnia cum dixeris (inquit Seneca) 'pauper eft. Quare? Quia debet: quantum, inquies? Et omnia:
nifi forte intereflè judicas , utrum ab homine, an à
fortuna mutuum fumpferit. Nemo enim nafcitur dives
> quifquis exit in lucem, vifus eft laéte 6c panno
eflè contentus. Ab his autem initiis nobis Régna non
fùfficiunt. Quo reétiùs admirari mihi viftis eft Flao
divitiarum in manibus fu is , Pf. lxxv.6. quod videlicet
in tyemendo Judicio pro redemptione animæ fùæ proférant,
quia nihil pofuerunt in manu Chrifti dicentis : Efu-
r iv i, f it iv i , nudus f u i , 6cc. Matth, xxv. 3 f . 3 6.
Haétenùs fâtis invexiflè videor adversùs divites fæ-
culi j hora eft primum fermonem retexere. Beatifli-
mus igitur Ludovicus hujus florentiflimi Regni Rex
eximius, attendens ultra ea quæ diéta funt, quod
eleemofyna viri quafi facculus cumipfo. Eccli. xvi 1.18.
valdè multa pauperibus erogavit ? Quicquid Judæa,
Arabia, Oriens, Occidens mittit, hujus aliquid ha-
bebat, fed nihil horum amabat: 6c infumma, rerum
temporalium ubertate pauper# æternæ beatitudiniscu-
mulabat divitias, ‘immenfa fupernorum charitate fla-
grans ficut Angelus Dei, illi Angelo merito compa-
randus , qui in>flamma facrificii afcendit in ccelum.
eus: quamobrem, ficut in morbis fit, inquibuscùm B Judith x i 1. Et hoc de principals
tentata diu remedia non profunt, ea abjicimus, & alii-
gamus alia, 6c plerumque contraria j cur etiam cum
experiamur quod divitias quasfitae cupiditatem non
fuatnamanut,r fed inflammant potius tarnen remediis non ? Unde Seneca: Congregetur in te quicquid multi
locupletes pojfederant, ultra privatum pecunia modum fortuna
teprovehat, auro tegat, purpura vefiiat, & ad hoc
modus deliciarum & opinio te producat, ut terram marmo-
ribus abfiondas: non tantum tibi habere lice at, fed calca-
re divitias : accedant fiatua & piftura, & quicquid ars
till,i luxuria elaboraverit , majora capere ab his dices. qBueint é igitur monet apud eum Epicurus : S i v is , in- , Phitoclea , divitem facere , non pecunia adjiciendum,
fed cupiditati detrahendum eft. Et apud Virgilium: A u -
reo ramo evulfo, inferipetuntur. Quia, ut Serviusait:
Div itiis facile mort ales intereunt. Neque tarnen ex tanto
divitiarum acervo, nifi forte panniculum fordidum
lerStie icpufniudso re(guitm pinroc.p oPfirtou mq ueor apt)r ædmiciettnednudmumef,t dqeufood-
torfiafi cfiuunmt , qvuiæde laidc eRt Eegcicsl efCiaamth otluiccir i,m amxiimniefl rpaerretjiuneftni-t
tiam, ac fubditorum injurias vindicate, primum ne
fiant, aut cùm illatæ fuerint, ulcifci. De primo ait
Ifidorus : Lib.ethimol. Cognofcant inquit, Principes facu-
l i Deo f e effe rationem reddituros, propter Ecclefiam quam a
Chrifto tuendam fufeeperunt. Sanè fi prifeis Gentilium
Imperatoribus non folùm conlervandæ, verùm etiam
amplificandæ prophanæ Religionis falforum deorum
fuorum tanta cura fuit, ut decern Principum filiifin-
gulis Hetruriæ populis percipiendæ , non facrorum
quidem , led execrandorum fuorum difeiplinæ gratia
traderentur. Quanta devotione & follicitudine decet
Principes Catholicos Sacrofandlam Dei veri Religio-
nem tueri ac defendere? Nequedubitaveritis, inquit
atque detritum, quo ne horrorifimus, opinor, efferi- £ Valerius maximus, Sacris Imperia fervire, infra fe humus.
Prudenter ergo admodùm Rex ille noviflima fui ---------- ------™ ------— ;------c. a: recordatus éft, qui pannum, quo fudarium fibi con-
fuendum ftatuerat, in fignum erigi atque cxplicatum
per civitatem deferrijuflit per præconem vociferantcm:
■ Hoc dicit Princeps : dum ejfem Dominus duodecim Reg-
norum , hoc folùm de gloria me a , & de diuitiis meisef-
feram. Ad idem redit quod Cicero Tufculanarumqua-
ftionum Libro 6. ponit de Sardanapalo , qui fepulchro
•fiio feribi imperavit : Hac habeo qua ed i, quaque ex-
faturata libido haufit, See. Quid ergo infaniæ eft, propter
res fie tranfitorias, fugaces, momentaneas anxiari,
confumi, 6c æternas divitias quæfitu faciles relinquere ?
An non ftultitiâ magnâ ille laboraret, quialicubiæta-
tem aéturus de domo fibi non provideret : ubi verb
hftorufpeirtcatt u? ruVsi teail perto ufneabmto pnroæblèlenms,, apda fluattuiar æm vaigtæna æ ctoenr--
nitatem comparata, minus in infinitum, quàm fpatium
unius nobtis eft. Spes impii (irfquit Sapiens) quafi
manarum rerum futurum regimen exiftimantia, fidi-
vinæ potentiæ benè ac conftantcr fuillènt famulata.
At Beatus Ludovicus non pro dilatando Imperio, led
religiolb Fidei Chriftianæ zelo Dei famulatus, Ecclefiam
Regni fui temporibusfuis pacatam tenuit. Ne-
que ut Marcellus ille Imperator , cujus memoria ob
earn rem tum in honore erat, virtuti 6c honori tem-
pla dicavit, fed nunc benignilfimo virtutum omnium
Largitori, nunc honorandilfimæ ejus Matri, devota
templa, nonduolblbm, led (utanteà dixi) benèin-
numera conftruxit atque dotavit. Viros Ecclefiafti-
cos in honore habuit, quod Deus magis ab his, ut
aiebat, honoraretur 6c glorificaretur. Et in infti-
tutione , jquam propria manu confcriptam Philippo
pulcherrimæ indolis adolefcenti filio luo leniori re-
liquit, eum fingulariter admonet, ne , fi unquam
ad Regni gubernacula perveniret, viris Ecclefiafti-
cis in perfonis aut rebus ullam violentiam fieri fineret ;
lanugo, vel tanquam memoria hofpitis unius diei pratereun- D libenter inculcans in auribus luis egregium iltis.
Sap.v. if. Et Pfalmus ad Deum loquens: M ille
annianteoculostuos, tanquam dies hefterna; Pf. lxxxix. 4. 6c tarnen fepe clamat Salvator nofter : Primum
quarite regnum D e i j Matth, v 1. 35. at nos oblurdef-
cimus. Sed admonet, quam difficile qui pecuniam ha-
bent intrabunt in illud , 6c nos non intelligere fimula-
mus. Ssepe pulfat 5 6c lomno cupiditatum noftra-
rtuudmin perfeoffpio, ariust, ninopnr iefxtipneurmgi ffeoimranuur m, aruurt sliiiisp erreamtie arlgtii--
mur. Neque habemusquid ei refpondeamus vocanti
lud relponfum Philippi avi lui, quod quibufdam Con-
filiariis fuis eum acritcr increpantibus qubd tam multdaesd
iitn. jurias ab Ecclefiafticis viris impunè toleraret, Credo, inquit, quod nonnulla ab his injuria in
me proficifuntur j fed cüm meditor honores , quos maxi-
mos mihi Deus tribuit, decrevi fanïïiüs mihifore multa
perpeti, quam aliquid facere, propter quod- oriatur
fcandalum in Ecclefia, ac facer D e i cultus in minijpo
turbetur. O Catholicum refponfum , 6c è. magnae
pietatis fonte profiliens! Utinam moderni Principes,
nojter O eggredietur ante nos , ' & p u g n d b it bellapro nobis. If. i <5.Et capitulo lequenti Dominus ad Samuelem de Saiil:
Vnge eum Ducem fitper populum meum Ifra e f & falva-
bit populum meum de manu Philiftinorum. Rursiis, quia
Jonathas putabatur occilus a Xriphone, quajfierunt
omnes Gentes qua: erant in circuitu Jud*orum,
conterere eos, dicentes: Non habent Principem & ad-
! 4 4 f utinam fimiicm animum ad Ecclefiam gererent: non
cnim ipfa fub hoc horrendo fchifmate tandiii proftraltaarjaecnumifrl,
è tn, onno dné njuiqruae, vneonnereajnudsulimbe ortlaimte sSqauceortdidoitèiiv nioo-
men (quod ab Apoftolo eleBum, finSlum, regale nun-
cupaturl i .Pet.11.9O nunc exprobrationis loco,& vitupdâ
d o toe Prr e f c f e „ Ur''^ ^ P ^ l C h r i f t i eoS,dtcentes :Non haben,P nnct[emé - ad- WÊÊÊÊaÊÊÊUÊÊÊmÊÊmmmBÊBÊBÊA WSBmiïum s,e ^ / - A et.am, mortuo Jùda Machabteo, mifernm.m i l , & t u e n d e arma&fima. & e x t e r n admn,r.um v f . irruptionem fecirunt in omnibus f i n i L I f r a i l , eodem
Libro cap. ix. 2 3. Magna proculdubio moderatio-
ne ulus eft Beatilfimus Rex nofter in beUis quacum-
que ratione movendis , led multa 6c maxima, cùm
illis gerendis funblus eft æquitate 6c magnitudine, mira
circunfpebtione providens, ne humilis plebs, &
quiin defiblo non participabant ullo, quantum erat
polübile , damno afficerentur : quamobrem omnia
lummoperè vitabat incendia, 6c per vim obfidionis
hoftem coarétabat. Tranfiens etiam per Monafteria,
6c alia loca virorum Religioforum, claves horreorum 6c
cellariorum recipi jubebat, ne ulla eis jaétura luo tran*
fitu inferri pofièt. Longé aliter fit proh dolor, his
diebus J Si enim ad propullandum holies exercitum
quandoque congrcgemus, hi primo inveftigabunt
quæ fint prædia Ecclefiafiça : fi quid ex eis repérant
quod ex ulu fit, mox rapietur , aufereturque.
preh ende arma & firn a , & exurge ip adjutorium ci. E f-
junde frameam & conclude adversùs eos qui earn perfè-
quuntur, Pf xxxiv. Z. 3. quatenùs tuisdefenfa auxiliis
canticum Judith ftrenuilîimæ mulieris pfallerc queat :
Vivit Dominus D eus nofter, quoniam cuftodivit me Angelus
ejus. Judith, xn. 20. Sed quomodo ad regium munus
pertineat Juftitiam fubditis miniftrare , quod fecundo
groponfaumerqaume, : neminem veftrum ambigere puto : le- Abominabiles Régi , qui agunt impie, quia
Juftitiafirmatur folium ejus. Prov.xvi.12. Et Diligite
Juftitiam, qui judicatis terram. Sap. 1. 1. Unde Tu 1-
bbuuss ze.xDtueOlitf f,i ciise j:u pso tfatqnutaâmm vJuimft iteifalèm odifgtennifdfiimt, isluatu dnie- ’
illelricq upiadiecmun, tuqru, i,p ouftl uvnetr bfion ee juulsl au Jtuafrt,i tmiæa lpeafritciicou&laf cvei--
vere. Cujus rationem ipfe fubdit; quia archipirata
mdifsi ,æ qauuat hrteehrn pqruæitduarm; di iBfperatiaMt, auMt intiergficitMur à fBo i
ipfe ait, fum part.tionem, latronum nonnulli adeó' non ran,,',™ . ' . i ---- 7 — “ p-* p ce.l , llCUE pîpoltee natiets, efvuarftei rupnart,t ituiot n' Iemmp,e rlaattorroensu Rmo mnoannnourlulmi a dceios
icnotnefredquumen cteerd neraernrta. t, Pqoufatl ihtears n, odni acpou,d JMufetidtoiæs f loaluùdmes ,‘
lfiebdiveitdiaemnt uarp ouldim M baejnoèr ems ofuraotsi JRuefgtietisæ c ofnrufteintudtæi. Ncaaumsa
cum premeretur, inquit, iners multitudo ab his qui
majores opes habebant, ad unum aliquem confugie-
bdoavnitcvuisr ttuatnet ap rvæirfttuatnet epmræ. cIetallperboa^t,â ouBt ematiinfolirmesu astLquue
humiles ofFenfi à potentioribus, non ad inferiores atque
médiocres, lcd ad ipfum Regem (tanta nimirùm
erat eis confidentia Juftitiæ ab eo reportandæ) reâo
tramite currerent; quia fteiem non afpiciebat in Ju-
dicio, nullis precibus fleétebatur, contrà Barones &
fMuoasg,n aqtueoss, cmoanxtirmà ea mfitcuidûeimbaots hfearbveirteo repsr o&b efsam, ialitäqruees
adeo quod contrà germanum proprium Sententias plu
tnuomn atabn itpufmis epqlueirtuibmuqs u6ec flætipdeintudri aarbii s hnooffttirbisu s: , eqouruamn
ædes fi occupantur, diripiuntur facultates 8c pecora,
multa quæ pudore commemorare deterreor, in cis
committuntur. Itaque pauper vulgus undique tundi-
tfntrio 6, c 6vce xtaetrutiro , ianb hipoffisti beuxsa éIcliiolinciehtu, sa ,b e6xc earlciiist uq nuoæ-
cum eis majores folito accrefcunt. Et funt hommes,
quoi um in reperiendis novis pugnandi modis tota cu-
îateritur, nunc folus adversùs folum, nunc numerus
adversùs numerum. Hic fine galca, ille fine peélo-.
rah, alius fine feuto vel lorica, quorum lànè alteri
cupiditate opum moventur, alteri quidem ambitione
glonæ, viri fords 6c ftrenui Iplendorem ulùrpantes.
Illi nonnunquam non falluntur, quia pleriquc ea ratione
Itjcupletes fuêre. Ifti vero fortitudinis aut ftre-
nuitatis vani, gloriam, propter hujulcemodi præfiirfi-
. 7 - O ----------- . . - . u p u j u i u m p iU - ptam audaciam, nunfjuàm funt aflecuti. Sicut Tullius
c™pLpsr eoseramuehZ i,lbrus •fronundavit 19 » • I\ J 1 ^wid uiuucns, ne
abmde gravamina ulla aut fuis perfonis inferrent, aut
inferri in fiiis territoriis finerent.
ne Mtaurnltean Jnuuiinicti ;nca rlirlaaf:l hm aihbiu cnoden ceurirtr.u nCt uemxe menpilma ' CBoemnaetsu
Craalemmp afnoiua;m fa, cqerueit rperqou fiurif pqiucieonndea hmormeuicmidmii icliotreamm,
peatiffimo Rege accufabatur; proponeretque fe para-
tum efle ficere partibus Juftitiam: quia Beatiffimus
Rex cognovit quod per potentes Regni ejus abfolu-
tio mmio favore procurabatur , refpondit ita: E x
quo reusiße tantum favorem referit in Curia ifia ' non
pffumadducut credam, sju'od de eo fieret reOurn kudi.
emm ,n Cuna mferiori. Quamobrem ne fraus ulla fieret
Juftitite aut parti conquerenti, noluit eum dimit-
tere ■ ilb fpeciofo Angelorum ordini digniffime infe-
rendus, qui, ut Gregorius ait, tanta divinitatis replen-
■fua ■décer9nât •9 ficu9t for9ihim»r e , ! l &„ i ea,■s Ju“daiic“iaa É B B committat. Ex quibus conflatur, quod
ffaarraabbumnt, mmaalLos dj ,e mmeeddiioo .j juußkoorruumm.. Matth, xm. ~l£n D S l Ä »imus non eft, qui commodi, aut ^ujus figuram Joannes vidit, Angelnm fcilicet exeun-
■dcucaBm. H pHoc. i mqu.od eft, decoelo, habentem folcem
T e r t i u m q u o d f u p e r i i i s d i x i a d R e g i s r a t i o n e m p e r t i -
M ü l 1 P * « I -Reg. v m . 1 0 . u b i f i l i i I f r a e l , p o f t - fqouæam poufntualvaoticoenpios fatpuelarifel-netnest dinaqriu fiiubni tR : egem, rationem fndicabi, nos R ex
Tomt I I I . Pars U l .
fijuftitia vacat, pugnatque non pro falute communi, fed
pro fuis commodis, in vitio eftj non modo enim illud vir -
tuns non eft. Allegat di£lum Platonis. Animus para-
tus ad periculum, f i fua cupiditate, non utilitate com-
muni impellitur, audacia pottus nomen habet, quamfor-
t it Admis : Ex quo infert Tullius: Itaque fortes viros &
magndhimos eofdem ? & fimplicis veritatis amïcos , mimi
q u e fallaces ejfe volumus, qua funt ex media laude ju -
ßimtUpc. lhtFuarc, ilqliumifèq uaius taeltmif fim(uot a inpifme oa ietf)t galdo rrieæs icnujpuifdtai-s
tatc. Virtutine, quæfb, tribuendum erit, folo hu-
manæ laudis appetitu in diferimen præfèntis mortis
uftro irruere? Quæ fi/equatur, illeveriffimè eritho-
micida fui, qui nullo impellente, fine ratione, fine
utili täte, intèmpeftam fibi mortem afciverit : fin aiium
occidat, reus erit Judicio, præfèrtim cùm idem per
fuperbiam committat. Ex quibus conflatur, quod!
. ü _-----------— 'JWl WU1U1VU1,«UL gloriæ fuæ, fed qui communis utilitatis causa res mag6cn
apse,r ic&u lvoeruhmem :e ntfeirc uart dfueacse gruenrti tJ,o fpûleen, afDquacv idla,b oJuris
das Machabæus j ficut forte fecerunt Horatii 6c Cu-
rii, qui quatenus finis illi diuturno atrocique bellodd*
retur, quod inter Albanos 6c Romanos mifèrè gere-
batur} produéli, hi fcilicet tergemini Horatii à Romanis}
illi videlicet tergemini Curii ab Albanis , inter
fe conférant, quoaimetfi finguli, fortitudine cio-
Ym ^ riam