k fe præfentantcs 6c fimilia. Advertitis exiftimq quoniam
modus ifte elucidandi naturam atque diftindionem
Dominiorum reducit fe tandem ad divinam voluntatem,
liberaliffima dignatione donantem fe yario modo creatu-
ris. Alter Verö modus ad didamen practicum redæ
rationis divinas fefe relblvebat, fed in eandem proifos
cadunt fententiam.
Secundam differentiam'invenimus, quoniam Dominium
Charitatis (quia non quxrit quae lira funt)
pateft ex equo competere quotlibetDominis propter
fui fpiritualitatem abfque fui diminutione , quemad-
modum Deus firam Dominium communieat Angelis
,&hominibus nec inde minoratur. Sed Dominium civile
turn propter iui materialitatem, ut fic dicamus, turn juiiLlcniCiJuam. i i . . j 1V o ‘ _
Nunc ex prsecedentibus aliqua concludamus. E t . propterappropnaüonemquodammodoavsraijiôtquæ-
. r. _ . . r n ■ . • r... n •. -Vi --- « ** mvw lîi/i npmiit PY tr-primo quod definitio ifta Juftitia:* Juftitia eft perpénnr
» r>mri-niis rnnvPlntua
6c conftans voluntas jus fiium unicuique tribuens *
competit principaliter Juftitia: divinæ in ordineadfuas
creaturas: Deus nempe folus eft qui voluntate perpétua
6c conftanti dat unicuique quod fuum e l l , fuum
inquam non ex debito rigoris j fed ex liberaliffima 6c
dignantiffima condefcenfione aut donatione Creatoris.
Rurftis quia omnia propter feipliim operatus eft Do-
minus , ipfe omnium habet folus plenarium Dominium
& eflèntiale. Dum ergo quæritur radix diviniDomi-
nii foulque titulus -, faciliter inveniretur in didamine
rediffimo foæ rationis 6c beneplacito voluntatis 5 fed
& fontale principium cujuflibet Dominii apudPatrem
reperitur , quamquam Filio 6c Spiritui fandto colla-
tum lit idem penitiis cumPatre, 6c aPatre per ema-
nationes internales., tarn ex didamine redtæ rationis
foæ, quàm ex beneplacito foæ voluntatis. Porro ft
nomen Juftitiæ transferre placeat ad juftitias particirentem
qua: ilia funt, nequit ex asquo pluribus conveni-
re: nam quamvis eveniret quod habeant Dominium civile
R e x 6c vafallus vel Burgenfis luper candem heredita-
tem j hoc tarnen non eft ex sequo, neque eodeni Jure ,
neque fimili plenitudine civilis poteftatis. Poftremb
diftindtionem tertiam habent, quia civile eft retinibi-
le vel abdicabile, fervata charitate j non lie Evangelr
cum j unde quia civile politicis Legibus innititur 6c
inftitutionibus, ut quod quidlibet rem foam poffit alie-
nare vel vendere vel commutare, earn infoper defen-
dere judicialiter atque repetere , aut modis aliis con-
fervare* 6c talia agere magnam ftepe habet follicitu-
dinem annexam* propterea Dominium hoc follicitum
eft anxium 6c poenale, 6c poteft abdicariafej poteft
nihilominus jufte retineri 6c exerceri, etiam extra
charitatem, fecundum mox dicenda: Charitatis verb
Dominium quis abdicare, aut vellet aut jufte poflet,
quoniam illud nihil aliud eft quam filialisadoptio Dei,
patas in creatuns effent juxta varietatem creatura- r> vel aliquid confequcns ad illam * idcirco jure nequit
rum 8c donorum diverfæ deferiptiönesJuftitiæ, con- abdicari, f is « nec Chantas repudian ju fte poffer.
fiderando quod Juftitia fit quodammodo actus a Jure
habitus vel tanquam habitupi-oveniens: aut forte con-
vementius eft transvertere quod Juftitia fit habitus vel
tanquam habitus conformis divinxjufti'.uv, ijuii.icr.i-
que imitativus per participationem; 8c Jus a&us fit vel
ufus vel effeaus talis Juftitis. Ifto modo diceremus
aliam effe Juftitiam: originalem, aliam gratuitam non
gratificantem, qu® in membra plurafecemitur, maxi-
me in civilem Juftitiam ScPolitiam , tarncanonicam
quam legal cm : altera inde eft Juftitia gratae gratum
Facientis: altera poftremb glori® beatificantis. Ifta-
rum Juftitiarum quippe quaelibet eft habitus vel quafi
habitus5 quo redditur lure vel illi quod ilium eft,
prout exigit talis Juftitia, protendendo etiam nomen
Juftiti® ad naturam ipfam, ut a Deo jufta liberalita-
te dohatam. - - . . . .
Atyferb quoniam •..ltercratur multi an Civile 8c gene-
raliter omne Dominium praeFupponat pro: Fundamen-
to Charitatem : notandum eft conFormiter ad prte-
mifla , quod ficut liberalitas divina fe communicans.,
non communicat fe fecundum omnem plenitudem
luam, led dat lingidis prout vua ; iiu dum lubtrahit
le a lua ci-eatura jufto judicio-quia, peccavit e i , non
lubtrabit fe penitiis, quin aliqua donorum luorum milc-
ricordi 8c dignantiffima liberalitate refervet cidem creature
quo siilo dubictatis l'crupulo dlcemus, quod Dominium
Civile 8c Politicum non prsefupponunt ut infit jufte
alicui per titulum Charitatis; unde quamvis creatura
rationalis non fit fimpliciter jufta* fine Charitate, ell
tamen in cafibus juftus Dominus Civilis autPoliticus:
8c hoc rationabiliter a luprema Juftitia ftatutum eft,
ne Dominia Civilia apud homines femper incerta 8c
dubia, mutabiliquefluitationevacillarent , nec aliquid
haberent utilitatis, roboris vel momenti. Numquid
David perdidit Jus in Regno , quia adulterii crimine
pollutus eft ? Numquid apud infideles quos toties
ScripturaRegesnominat, nullus omnino jufte politi-
zat? Abfit. Quid miriim fi non quoplibct crimen
tollat Jus dominandi civiliter, quandq per iplum jus
non tollitur Corpus Chrifti confeerandi, 8c .cetera
exercendi digniffima Sacramentorum myfteria. Quod
fi quis contenders ifta non fieri prorsus jufte extra
charitatem, videat ne quid nominis eum fallatdehoc
quod eft aliquid jufte fieri. E t breviter ifta eadem
eft penjtus difficultas 8c fimiliter enodanda, qualiseft
Ula,,’aii)a.bFqae Charitate poteft aliquis bene moraliter
opefari1,; nam 8c jufte dominari civiliter morale eft.
Addamus prseterea quod ficut Civilia Dominia ratione
peccati, 8c pro extrinfeca utilitate Reipublictefolum
in d u& fu n t , 8c non conferuntur regulariter abfque
Ceterum dimiila interim protradtiorie de Juftitia
& Dominio & Jure pro ftatu natur® integral, fimi-^
liter pro ftatu naturae glorificat® , loquamur aliquid
de ftatu naturae lapfa:, 8c de ftatu naturx per charitatem
reparataehic in via j oftendentes quantum inter-
fit inter iua Dominia, 8c praefertim inter ilia quaufita-
tius inter Doctores ventilantur. E t jam deFcripfimus
Dominium Civile Feu Politicum. Similiter Dominium
charitatis , . (quod antonomatice Evangelicum quidam
appellant. ■,
Ex quorum deFcriptiotnbps treat differentias elici-
mus inter Dominium Civile 8c Evangelicum hoc modo
fumptum. Nam quoniam aliter nonnunquam accipitur
, ut patuit prius cum iplum delbribebatur die
, alioquin flueret in nihilum : quamobrem abf-
poteftas propinqua afiumendi res alias in Fui faculta-
tem vel ufiim, iecundumRegulas 8c Leges Juris pro-
prie divini : hoc enim modo convenit plurimum
cum civili, nec eft in Folo charitatis titulo ftabilitum
ut dicetur. Itaque Dominium Civile inftitutum eft
occafione peccati originalis & aliorum indé confe- fignis exterioribus
quentium, qujbus non exftantibus Dominium tale d e -^ ' '
fic non perditur eorum jus regufuiflêt
: Dominium verb Charitatis non præfupponit
peccata , fed eft immediate à Deo derivation ficut
rola Charitas : Civile autem magis humana adinven-
tione 8c utilitatis public® reFpeÊtu ftatutum eft ; ni-
mirum propterea fi radicem infeétam habens illius (a-
porem contrahit, 8c fi vix eiftreetur 8c teneturabfque
contaminatidne per aliquod dclictorum : radix
verb Dominii Evangelici eft Charitas quæ fattens eft,
bçmfna ejî3 8cc. i Cor. xm. 4.
lariter abfque peccatis manifeuis, nec ex quibufeunque,
feilicet ex illis qu® ftai-e nequeunt cum debito ulu talis
Dominii in Republica, & dum perSententiamde-
fimtivam talia efle monftrata lunt 8c damnata. Exempli
gratia. Vafallus aliquis babet ex dono Domini. B. he-
reditatemadfidelitatem-fibi pr®ftandam; vafallus ifte
non pro quocumque deli£to perdet hereditatem, immo
pro nullo interiori, fed nec pro exteriori, nifi contrar
ie ty fidelitati debit® Domino, 8c adhuc ante Senten-
tiam definitivam non erit ab hereditate Ipoliatus,
quamniodum
quemdam appellationis ab co, vel fubtradtio?
nis à poteftate foæ obedientiæ declinarij nifi forte
quis ollenderet Conftitutionem aliquam rervelatamob-
ftare, quia humanum Jus hoc naturale tollere non pp-
tuit j fiuidatur enim in titulo natüntlis exiftentiæ com-
mûnieatæ à Deo ipfî creaturæ rational!, ad quem ti-
tulüm confequitur jus defendendi fe 6c noxia repellen-
33 quamvis ]3riüs ita fpoliari merüifletj aliud quippe eft
demereri Jure fpoliationem hereditatis, aliud de fa6to
fpoliationis 8c perditionis poena pledti., Exhinc per-
penditur quod nulla ha:refis occulta, nulla • fimonia
mentalis, nullum denique crimen occultum tqllit civile
Dominium, five Legale 6ctemporale. Neque confequens
Dominium, five illud fit Canonicum 6c fpirituale,
eft fi tales coinmittunt in fopremum Domi-^ di, hoc cfl vim vi repcllendi modo priîis expofito:
vel in titulo charitatis ad quem confequitur Jus refogien-
di omne peccatum mortale, aut caflitatem foam con-
fervandi. Hoc verb jus non extenditur ad innoxios,
fic quod ex eorum morte poffim vitam meam proro-
gare, nec ad Judices qui via Juris me condemnarent
etiam ihnocentem: fed neque tenet ubi via Juris abfque
num Deum crimen læfæ Majeflatis 6ceidem prodito- 1 1
res exiflunt, quod omnia perdant continub quæ ab
ipfo fofeeperunt, prout fiipra dedudum eft : alioquin
peccator mox annihilatione punieretur. Hujuf- •
modi autem ignorantia fallit multos, 6c nominatim
quofdam ex Dodoribus Anglicanis, 6c longe dete-
rius quofdam ex hæreticis qui omnem à Prælatls, fi noil
fint in Charitate tollendam effe dicunt obedientiam,
tanquam jus omne foperioritatis amiferint : errant
prætereà erica Dominium Summi Pontificis, illi qui
pro quolibet delido occulto, aut etiam pro publico
non contrario diredè ufoi foæ poteftatis, abejufdem
obedientia tanquam à non Papa difeederent. Cur autem
*addimus tanquam à rton Papa -, infi'a docebimus.
E x his perfpicua eft tertia differentia Dominii Charitatis
à Dominio Civili j quoniam Deus fe folo immediate
dat titulum Charitatis, ad omnia propinquoJure
affomenda in fui facültatem, fi*uendo velutendo li-g
eite 6c meritoriè, quo titulo flaute illud inabdiçabi-
le eft Dominium, quo foblato repente tollitur,ut verum
fit quod Jacöbus Apoftolus ait : Qm in mo fec-
caverït faüus efi omnium reus. Jacob, il., i o. Ctir autem
didum fit, propinquo Jure, alias doeuimus, quoniam
peccator Jus tale, fed remotum habet ante ob-
flinationem, dum faciendo quod in fe eft ad illud
præparare fe jus habet. Sed in Civilibus Dominiis
ficut alii tituli font ea fuhdäntes,ita remanent m^nen-
-tibus titulis fois in integritate foa, quoufque per L eges
Civiles fecundùm quas ilia Dominia regulantuf 6c
robur affomunt cafîàntur, quemadmodum RexFrah-
ciæ Regnum habet titulo focceffionis heréditai'iæ ex
primo confenfo civium foorum. Sunt autem quædam
publica crimina propter quæ Leges civiles judicarent
Iiune focceffionis titulum annullandum fore ex oppo-
fito civium difeenfo. In aliis titulis eft communis
eledio j
vel
effe
admodum expreflà Décréta font de eledione Summi
Pontificis, quod hærefis tune, aut poftmodùm , po-
tefl ad invalidationem eledionis • aut éledi deflitutio-
nem operari,- fîcut dicit exprefle Berriardus in qua-
dam Epiftola de fehifmate Petri Leonis, quod eleäio
•vitiofa debet friùs examinari ratione, & cajfarijudicio.
Quod qualiter 6c quando veriim fit, iflud ex Jurium
exprefîa declaratione cognofcitur -, quoriiarh fi paffim
pro voluntate cujuflibet liceret difeederé à foo fope-
riore abfque Sententia judicii, ratione hujus vel illius
delidi quod eidem quis imponit,, quis non videat
omnia Dominia protinùs foré mifera confufione tur-
banda ? Rurfos ex adverfo fi foperiores pro foa. libidine
poffent inferiores dejicere, conculearé, affligere
6c perdere,6c quod eorum violentiæ fe opponere neque
fado neque verbo liceret $ male irent Refpubli-
cæ , pro quarum utilitate poteftas omnis flatuta eft.
Male prætereà diet quibufdam perfonis fingulari- j^
tali via fadi aperta eft j aut ubi libido regnat alium
impetendi magis quam fe defendendi. Nunc apertior
via eft ad inveitigandum qualis fit habitudo Domino-
rum civilium ad fobditos 6c e converfo, in omniPo-
litia tarn Ecclefiaflica quam feculari: eft enim apud
quamlibet Politiam fuum Jus naturale -y eft prseterea
fuum Jus divinum feu in charitate feu in aliis gratui-
tis donis fundatum, quee Jura 6c Dominia inde con-
fequehtia .nulla pofiimt humana conilitutiorie deftitui |
ut quod Politia tendat ad fiii confcrvationem, 6c ne
foa^ deperditioni viis congruis obnitaturj quod nihil
agat contra Leges edemas mortaliter delinquendo 6C
.confimiles, ex quibus palam infertur de Politia qua-
libet, ficut de perfona fingulari modo. dicebatur,quod
contra foperiorem fuum quemlibet impetentem earn
via fadi, jus habet vim vi repellere. Exempli gratia.'
Papa de quo minus videretur, fi via fadi vellet ignes
fpai'gere per domos Chrillianorum, per fe vel alios im-
probos, aut mulieres violate, non propter hoc deli-
neret efle Papa;, attamen nullidubium efle debet quin
huie viee fadi Efcclefia vel ejus pars poflet via fadi
demolitioni foorum bonorum, violation! uxorum re-
fiftere, etiam per incarcerationem realem Papa:, ubi
tunc aliter neque via juris neque via fadi obftare re-
lidum eft, quanto magis hoc agere fas haberet Ec-
clefla vel pars Ecclefise ubi foa caflitas fpmtualis irt.
Legis divina: obfervatione, aiit foa unitas in qua vita
foa pofita eft, ab aliquo Papa, via fadi ,.certiffime
yio'lari qusereretur. (^iod fi quis in oppbfitum mille
bus, ubi foperiores fui viafàd i, fpretoomniJuris or-
dine, eis vim inferrent y fi vim illam per vim repellc-
re nefàs foret quod utique fàs foret immutabili Jure na-
turali, fi modeflia inrepellendo vini vi confervetur, Ser-
vatur autem quando'refiflitur quantum t equiritui- 6c.fof-
ficit, fecundum qualitatem injuriæ declinandam, 6c in-
tentione præcipua fefe Confervandi. Qua in re!ftatim
apparet multos cafos eflè poffibiles , in quibus aliq,uis:;
gerens fe pro Papa, 6c pro " tali habitus ab Ecclefia, .
poterit à fobdito licite occidi vel incarcerari, vel per
TomilH. Pars I.
ne poffit. judicari. Refpondemus quod poteftas fope-
rioris nihil poteft flatuere adverfus veritatem Legis
natufalis 6c divinæ j quod infoper poteftas eorum da
ta eft non in deflrudionem, fed in ædificationem,
quibus, improbè agentibus, modis fimilibus ad præta-
dos fi refiflitur, jarn non poteflati , fed eoium im-
probitati refiflitur. Scimns tamen quod cum mode-'-
ilia magna 6c timoré, 6c non nifi cogente manifefla
neceffitate talia attentarè fecurum eft. Quoin Ioconi-
mis délirant quidam Juriftamm, qui textibus fliis ad-
eo fixi, adeo preffi cohærent, quod ad Leges naturales
6c divinas fecundum quas adæquari humanas atque
moderari necefle eft non afliirgunt. Denique mix-
fio atque concui'fos variorum Dominiôfüm in eadem
perfona Papæ multós. facit paralogizare j dum ilia à
feipfis fecernere, vel nolunt vel nefeiunt..
Habet itaque Papa primo Dominium foperioritatis
à Ghriflo fopra totam Ecclefiam cum plenitudine po-.
teflatis in eis quæ fpirituale regimen Ecclefiæ propriè
didum refpiciunt. Habet prætereà fecundo potefta-
teni Canonicam fuper res Ecclefiæ quæ dicuntur im-
propriè fpirituales, quemadmodum font collationës
quædam Beneficiorum 6c Jurifdictionom quafi tem-
poralium atque proventùum. Habet tertio potefta-
tân ex confenfo tam Principum, præfertim lmpda-
torum, quàm aliorum lîibditorum iii quàdam tempo-
falium appropriatione,-, quam ei confiât Jure divino*
nequaquam .convenire*,; quoniam 6c fi dicerctur Do-
C min^