efl latronc publico. E t nominatur fecundus hie iniraicus
hærefis blafphemans , qux habitum gerit Chriftianæ
Rcligionis, in cujus fe caftris tenet, quàmvis fit ei
adve'rfiflima, eumque prorsùs deftrueret, fi hoc face-
re permitteretur. Ipfà enim eft felfitatismagiftra, ge-
nita ex opinionc nimis feiendi de feipfo, cujus nutrix
eft curiofitas fuperba , quæ plura quàm necefiè fit
inquirerevult.' Contraid quod dicit Apoftolus:, Non
plus fapere quam oportet , fed Japere ad fobrittatem.
Rom. xr i. 3. Contra falfum h u n c & pericuiofum ,
inimicum fttmiliarem armaverunt ft Sai’.cii Docto-
res Sandte Ecclefiæ , & præftantcs , validique
Theologi præteritæ tempeftatis. Soli enim feien-
tiæ rheologicæ , & non alteri principaliter competit
refiftere & repugnare felfo huic inimico, ejufque de-
clarare malitiam. Tales fuerunt Sandhis Ambrofius,
Sandtus Auguftinus, & Sandtus Hieronymus. Reverà
laudandi funt ftrenui hi Dodlores veritatis defenfores,
per quos Sandta Ecclefia, & Fides ab hærefi purgata
fuit, & fàlfitate, nobifque viam oftenderunt, & fe-
mitam Paradifiitfneris. Et utinam manu tenuiflèmus
taies Dodtores, qui conftanter veritatem procurabant,
& prædicabant. Credo cnim hærefim regnare modo
in cordibus complurium, in tantùm , vel ampliùs
quàm fblebat tune, licèt fe non manifeftat ad extrà,
propter timorem mundanum , & propter timorem
poenæ ipfius ignis : forores tarnen ejus , & cognatæ
germante admodùm publiée regnant. Et ficut cog-
nolcitur ignis per fumum tp arbor per frudhim , &
cervus per veftigium 5 fie poteft cognofci hærefis,
quæ fe abfcondit in cordibus humanis, per opera,
verba , & ligna quæ ad extrà fefe-produnt. Verum
eft didtum Jefu Chrifti, qui ait : A fruSlibus eorum
cognofcetis eos. Matth, vu. 1 S. Et fecundiim Ehilo-
fophuminEthicis: Talis efl tmuft/uififue , ejualia dicit,
& operatur. Cognofcetis, inquit Dominus nofter in
Evangelio, à frudfcibus homines, non quidem per verba.
Confideremus vitam multorum Chriftianorum,
Nobilium , & aliorum : nos eos videbimus taies ,
aut pejores quàm Infidèles, veluti fi Deum non exi-
ftimarent elfe qui puniret malos, &remuneraretbonos
, aut quod nunquam haberent Ijiem aliam vitam
habendi poll: præfentem, non plus quàm mutæ be-
ftiæ.
Omitto loqui de communibus vitiis,ficut de fuperbia,
rapinis, ufuris, fraudibus, deceptionibus, luxuria, adu-
latione : fed confideremus fpecialiter vida quæ funt pro-
pinqua & vicina hærefi. Perfpiciamtis opprobria quæ di-
cuntur quolibet die de Deo: & Principes videntes, &
feientes, ac preferentes talia, non prohibentesfaltem
fimplici verbo, graviffimè peccant, nec oftendunt fc
talem habere Fidem, talem amoremSc fidelitatem ad
juftum eorum Dominum, quemadmodùm deberent.
E t fi aliqui fuorum Prædecelferum hæc pafli fuerint j
peccatum, & negligentia talium non eos exeufat.
Non pofietis minus facere vos Principes, & Domini,
quàm faltem prohibere fubjedhs veftris, qui funt in
Curia veftra , tam probrofa & blafphematoria jura-
menta. Nam hic effet honor vefter» necnocerepof-
fet, fedvaldèproficeret, & vos erga Deum, &mun-
dum laudem acquireretis.
Aliud vitium& caufa hærefis,eft negligentia, & incuria
audiendi loqui de D eo , vilipenfio, & irrifio fan- 1
£tx Scripturæ : & hic non immorabor diutiùs de hoc
loquendo, qualiterPrælati Sandte Ecclefiæ ipfam fei-
re debent, docere & defendere, exemplo Antecefio-
rum liiorum, & remunerare eos quifacramaddifcunt-
Scripturam -, & quomodo Principes aliter deberent
audire loqui deea, exemplo Caroli M agn i, & fan-
f li Ludovici, aliorumque.
Sed quia videri polfet his qui ad malum conver-
tunt omne quod dici audiunt, me loqui ob aliam
rem quàm propter bonum ; hæc in præfentiarùm
miflà fado, Ut loquar de alio quodamvitio, hærefi
proximo, quod eft fortilegium, 8 c fuperftitio, ftul-
taque credulitas, ut idololatria. Magna cft abomi-
natio inter Chriftianos , falfâs videre credulitates
quæ regnant non modo inter vetulas fortilegas , fed
ctiam inter plurcs Dominos 8 c Nobiles. Venit ergo
aliquis il lufor, aliquis diabolorum invocator, qui pro-
mittit fefe {cire rcs furtivas , aut perditas , 8 c fecre-
ta -, ftatim illi creditur citiùs quàm Chriftianæ Fidei,
in rebus quæ in ratione fundantur. Et certiftime
hoc accidit propter firmæ credulitatis dèfeâum in
Deum, qui vetat omnia fortilegia, omnesillufiones,
fuperftitioncs taies, & diabolorum adorationes, quemadmodùm
apparet Deut. xm. 8 t xvm. 8 c aliis locis plu-
ribus. Et fi dicas quod utuntur bonis, 8 c fanèlis
verbis. Refpondeo : tanto pejùs hoc valere, quo-
niam nominibus per quæ adorari debet Deus , ipfi
adorant diabolum, & ei fàcrificant, 8 c etiam femper
immifeent verba incognita, figna, 8 c figuras extra-
neas. Dices infuper quod fæpcnumero perfpiciun-
tur dicere veritatem : hoc eflè poteft j fed qui benè
perfpexerit, 8c fapienter interrogaverit, inter centum
diéfca vix unum verum erit. Si enim facere fci-
rent quod promittunt -, invenire thefauros , & res
perditas, fànare infirmos, feire fecreta, mox eflènt
omnium ditiflimi, 8c fàpientiflimi, quod ncquaquam
verum eft, quia funt ftultiflîmi, miferrimi,"8c magis
vilipenfi inter alios: 8c tandem fefe falfos fentiunt,
& eos qui credunt, & eos qui utuntur, aut confen-
tiunt ut utatur quis. Idololatras diabolorum eflè confiât
malediélos à D eo, cxcommunicatosàSanâraEc-
clcfia, fivecredant, fine non. De hac materiaferip-
ferunt multi Doélores, ficut Auguftinus, D e divin a-
tione damonum. 8c Lib. 8 . de Civ. D e i , 8c Guilliel-
mus Epifcopus Parifienfis, L ib . D e univerfo, & D e F i de
& Legibus. Magifter Nicolaus deOrefme in quod-
libetisfiiis : in Libre D e conjtgnatione cjualitatum, & plu-
res alii. Sed etiam nonne fchifma & divifio San£be
Ecclefiæ, quæ tamdiù in Chriftianis régnât, repu-
tanda eft hærefis? Ita profeélo: gloriofusenim&ex-
cellentiffimus Doélor San6tus Hieronymus dicit, quod
divifio fanélæ Ecclefiæ hærefis e f t , aut non fine
hasrefi. Sed malo tacere de horribili, & dam-
nabili Chriftianorum negligentia, qui tanto tempore
fufïèrunt hanc divifionem , quàm palulùm dicere.
Tantoperè occupati fumus in propriis noftris
negotiis, quod ad Deum nolumus intendere, contra
hoc’ quod ipfe dicit : Friminn e/tiarite regnum D e iy
! & juftitiam ejus. Matth’. VI. 33. hoc eft: Qmrite pri-
ntttm , & ante omnia regnum Dei & juftitiam ejus.
Ideo mirandum non eft, fi omnia male gubernentur.
Heu quàm alterius vitæ & conditionis erant San£li
Prælati, & Doélores antiqui, qui ad Sanélam Eccle-
fiam fundandam, & ftabiliendam, & ad refiftendum
hærefi, expofucrunt omnem eorum ftatum, & vitam
propriam : & modo tales funt hi qui earn turbant,
aut devaftant undequaque, per dominandi cupiditatem,
& bonæ credulitatis, divinæque fapientiæ defeélum.
Propter hoc tamen Principes nequaquàmexcufo, qui
in tam magno negotio, in tam grandi San6tæ Ecclefiæ
defolatione non poftierunt remedium , aut po-
nunt, fecundiim pofie unufquifque fuum , & feire,
quocumque alio temporali negotio pofthabito, & p o -
) tiùs cito quàm tarde j femper enim de pejori in pejus
itur. Fateor quidem hoc difficile eflè, & magnas
requiri expenfàs : fed per taies res acquiritur Regnum
de quo dicit Salvator nofter Jeftis Chriftus in verbis
propofitis, quod Regnum coelorum acquiritur per
vim.
Tertius inimicus, qui fæpè facit & fecit prælium
animæ devotæ ad Regnum Paradifi tendenti, eft caro
luxuriofa. Hunc inimicum nobifeum nutrimus, &
eum in finu noftro tenemus, veluti ferpentem quen-
dam, aut feorpionem, qui eft ufque adeo perverfæ
naturæ, quod quango plus boni & placidi illi fecerit
* anima,
i J 4 9 anima, tanto plus ei nocivus eft & rebellis, &velu
ti falfa ancilla pedem ponitfupra gutturDominæfuæ.
Nimis periculofùs & îleceptivus hic inimicus: ferit
enim ofculando, & occidit amplexando. Apparet in
principio amorem ejus admodum eflè dulcem , de-
leétabilem, & multùm placentcm -, fed in fine fuam
difeooperit malitiam, quia ducit animam illaqueatam
laqueis Ôc catenis peccati, &malæconfuetudinis,
que ad horribilem fqyeam, in quam ipfelabitur. Fal-
fiflimus hic inimicus fuperatur à gloriofis Confeflori-
bus, ScVirginibus gloriofis], & illis quifervaverùnt
caftitatem, nec malis fuis fuggeftionibus fe inclinave-
rint,five confenferint jqui duxerunt vitam Angelicam,&
magis illi quæ in paradifo e ft , fimilcm ,ubi necjue mbenty
necjue mbentur. Matth. xxn. 30. Maximoperèlaudan-
da foret viftoria de hoc inimico tam deceptivo, qui admodùm
difficulterfuperari poteft, intantum ut credam
multas virgines excellentiorem gloriam habituras, quàm
aliquos Martyres , qui'a vicerunt carnem luxuriofâm
pro toto tempore vitæ fuæ, quod difficiles eft quàm
brevi tempore mortem futtincre. Hi fciunt qui peri-
culum faciunt. Valentius, qui oâragintaannosnatus
erat, & erat virgo, benè oftendit per fuum refj^on-
fum fuam fortitudincm, quid eflèt quando recitaban-
tur coram eo ftrenuitates & . fuæ vièloriæ, quæ in
magno erant numéro. Non glorior (inquit) nifi de t
un a viStoria j efl maximus inimicus , quem habui j & B
hunc fuperaviy carnem videlicet. Hunc inimicum vicerunt
fanèlæ Virgines, quia bona voluntas, &amor
Deo ferviendi dicebat eis quomodo amorfdileélionis
luxuriofæ ftolidiflimus erat, & carni nimiùm domi-
nabatur, quern Plato rationabiliter malorum cibum
appellabat. Mali enim capiuntur voluptatibus carnis,
ficut pifeis hamo vel efca quæ ponitur in fine hami.
Hoc récitât Tullius in Libro De feneBute. Et conformi-
ter ad hoc dicit Sapiens, quodficutpfees cajjiuntur hamo,
ita&aves laqueo &cc .Ec cle.iX.il. Ejice, ô animade-
vota, perverfam nutricem luxuriam, otiofem illam
fetuam. Secundùm enim quod dicit Poëta Ovidius.
Otia f i tollas periere Cupidinis arcus.
Fuge malam luxurioforum focietatem, ut eorum lu-
xuriofe, turpia, immunda, & diflbluta verba, quæ
animam inflammant per malas cogitationes. Cor■
Aliter dicere eflèt hærefis. Scire debes, &fempci
recordari quod Regnum Domini noftri per poenam
acquiritur & vim.
Declaravi ergo dliqualiter , & ad noftram reduxi
inftruèlionem, quomodo gloriofi Sanèli & San6læ,
quorum hodiè celcbramus Solennitatem, acquifierunt
Regnum Domini noftri per vim ,& poenam, fecundùm
très ftatus qui funt in Paradifo , & très principales
inimicos viarum exploratores, qui font explorato-
res Regni hujus introitum impedientes. Apoftoli &
Martyres acquiefierunt ipfum per copftantiam adver-
sùs tyrannidem. Patriarchæ, Prophetæ, & D06I0-
res habendo fapientiam contra blafphemantem hærefim.
Sanèfci Confeflores & Virgines habendo conti-
nentiam contra carnem luxuriofâm. Nos Chriftia-
n i , ô devotè populus, vitam eorum quos lauda-
mus hodic ad memoriam reducimus , & ab eis auxi-
lium petimus per preces, & devotas orationes : cer-
tis enim de caufis, præcipuè propter très, Solcnnita-
tem facimus vièlorioforum, & glorioforum Paradifi
Sandlo^um. Verum eft quod fuper hoc quod didtum
eft multæ formari poflènt quæftiones ad ho-
diernam pertinentes Solennitatem, quarum aliquas
Breviter abfblvam.
Prima Quaflio.
Qutfe res eft Paradifos ? Refpondeo: Paradifos eft,
clarc videre Deum facie ad faciem 5 eum fomme ama-
re , & de vifione, 8c amore ejus inseftimabiliter lae-
tari, abfquequacumque invidiai habere perfedtam fe-
curitatem fic perpetuo permanendi. Per quod patet
hominem pofle efle in Paradifo , abfque hoc ut fit
fuperius incoelis j ficut fuit dc latrone, cui in cru-
ce dixit Jcflis Chriftus: JFJodte mecum eris in Paradi-
fo. Luc. xxiii. 43. Patet etiam Paradifum non efle
incomedendo, inbibendo, aut in Iuxuriando, quem-
admodum dicunt Saraceni j talis enim Paradifos po-
tius fpedlaret ad mutas beftias, quam ad homines:
qui enim bene confident, eflet Paradifos nimis im-
mundusj fi enim biberetur 8c manducaretur, ne-
cefle eflet confuetam fequi immunditiam. Ariftote-
.......... .......................... les fummusPhilqfophus, ratione naturali oftendit ferumpunt
bonos mores collocjuia prava.° 1. Cor. xv. 33. C h'citatem noftram in bonis animae efle, nonautemcor-
Duc vitam fufficienter fobriam. Nam (fecundum
quod dicit Poeta Terentius) Abfijue Cerere & Baccho
friget Venus, hoc eft , per fobrietatem, & abftinen-
tiam moderatur luxuria. Audi fzepenumerb devotaj
& fan£ta verba Ecclefite Sandtas ad hoevitium evitan-
dum. Sicdocet fandtus Hieronymus: Am a fludia litter
arum , & carnis vitia non amabis. Cogita infamiam,
& dchonorationem qu« fequitur quoad mundum,
8c irrecuperabile damnum quoad futurum feculum.
Modicum efl quod deleSlat, inquit Gregorius, -sternum
vero quod cruciat: hoc eft, deledtatio fopradidti peccati
eft tranfitoria, Sccito in hoc mundo lapfaj fed
posna quas in altero mundo fequitur , eft asterna.
Nequaqu^m dicas, te caftitatem fervare non pofle,
ciim videas tantam catervam puellarum , 8c mulie-
rum j qua: tam fragilis font conditionis, qux carnem
Viccrunt 8c foperarunt, 8c ad virginitatem fervandam
voluntarie fe in mortem tradiderunt. Omitto exem-
pla qux font innumera, quorum multa recitat San-
dlus Hieronymus in primo contra Jovinianum. Non dicas
te craftina die caftitatem fervaturumj nam fecundum
quod dicit Ovidius,
Q u i non efl hodie, eras minus Optus erit; .
hoc eft, qui hodie fibi non cavere vult, multo minus
eras fibi cavere volet, propter malam confuetu-
dinem, qux admodum difficilis eft foperationis. E x clude
omnem hujus peccati occafionem. Si denfom
dicas, difficile efle, 8c maximam peenam, Carnalita-
tem foperare : fateor. Scio multo facilius efle earn
vituperare , quam vitare: attamen eft res poffibilis.
pons, -Primo & decimo Ethicorum. Ad propofitum:
Regnum D e i non efl efca & potus. Rom. xiv. ty . V e rum
eft corpus habiturum fommam deleélationem ;
fed erit per beatitudinis animæ redundantiam, 8c non
per applicationem rerum fenfibilium,ad extra, faltem
quoad taélum & guftum.
Secunda Qudflio.
Si Sanóti Paradifi cognofeant amicos eorum 8c parentes
qui falvati funt, autdamnati? Dicoquod f ic ,
8c dico ultra , unumquemque cognofcere orationes
qux fiunt pro eis; hoc enim ad eorum fpeèlat beati-
tudinem. E t dico eos orare pro nobis , 8c fxpius
bona g ratix, & fortunx impei;are, qux alias non ha-
beremus: non quidem quod Sanéti Paradifi fint ini
ftatu meriti j fed meruerunt in hoc mundo ut pre-
I ces eorum exaudiantur in akero.
Tertia Qaaftio.
Si tantùm profit orare aliquem Sanèlum minoris
meriti, quemadmodùm quemquam alium ? Dico quod
fie*, interdùm propter unam trium caufârum : aut
propter orationis devotionem, quæ major eft ad unum
Sandtum quàm ad alium : 8c quia Deus concedit di-
verfas gratias diverfis Sandlis, 8c pro aliquibus facit
miracula, quæ pro aliis faceret minime, qui tamen
gloriofiores font : etiam Deus vult omnes Sandlos
foos honorari* 8c quanto pluies font fupplicantes,
tanto