tur Sanéti San£læque omnes, quafi nihil ad eumfpe-
élet, diffimulat *, 8c clames licèt, 8c mare coelo con-
fundas, fcdet, filet, nec moveriampliùs poteft.
Qjikm f i dura file x , vel fiat Aiarpefia cames. Cum verb de flatus fui & pomparum diminutione
ei levé verbum infonuerit, atteritur velociter , verè
irafeitur, 8c pro eo ipfo digladiari paratus eft, adeo
illi de tota Fidei fubverfione, quàm de parvatempo-
ralium diminutione cura minor.
Interrogo nunc, quisillorum duorum, an S anétus
Rex , vel Prælatus talis , fuos fubditos potiùs fpiri-
tualiter regere dicendus eft? Necdubito, quinconfe-
ftim, Regem refpondeas, nifi fortafle ex illorum es numéro
, qui dicunt fieri non poflè, ut Rex de fpiritualibus
licite curam gerat, quia temporalium tantummodo ad-
miniftrationcm fufcepit. Hoc fi verum eft, utinàm nec
adeo curarent temporalia, qui fpiritualium difpenfatores
efiè debent ! Sed per Dei atquc hominum Fidcm ! Ita ergo
Veritas, Religioque detrimentum patietur, 8c Rex
Chriftianiffimus non refiftet An eft ita extremæ infide-
litatis nota, nolle Fidem defendere,-, quin etiam, ne
ab aliis tueatur , velle prohibere. Mirus agricola,
qui agrum fibi commifilim regere nefeit, nec didicit
quidem j 8c tarnen fuis ultro infeftus eft cultoribus.
Sed animum fluéluantem contineo, & ad te regre-
dior, gloriofiflimc Rex, qui & Fidem tueri, 8c Deo
famulari magnum exiftimabas Imperium } qui modis
omnibus procurafti tanquam Sacerdotalis Rex, utpo-
pulus triplex tuus tibi æternæ diademac aerxp etrrieptl icfei lRicietgatnisi rfeegmimitainme i,m pqou-i
ni meruifti : rexifti equidem te in ordine ad teipfum,
tanquam liber, 6c Dominus ;. rexifti te in ordine ad
proximum, tanquam regnator optimus -, rexifti te, 8c
proximum in ordine ad Deum, tanquam decorem in-
adbu teuxso. rdiDo ep rtæem eirfgîuom a petfitf ï: ïmè concludo thema quod iudutus efl, 8cc. Pfâl.xcu. Dominus i. In quibus regnavit verbis decorem
intue-
ri licet Regis noftri libertatem , quam fervitus non
foedavit : Dominus. Regis noftri dignitatem quam po-
pulus honoravit : regnavit. Regis noftri claritatera
vel fanblitatem, quam amiélus adornavit : Si quæftio fiat de Regis noftri decorem in-
refponde dutus efl.libertate,
quia Dominus eft. Joan. xxi. 7. Si quæftio
fiat de Regis noftri dignitate , die in Gentibus, quia
Dgiosm nionfutsr ir ceglanraivtaitt.e ,P fràelf.pxocnvd. e1,0 . qSuii aq uæftio fiat de Réfortitude
& decor
indumentum ejus. Prov.xxxi. 2f. Abfque dedu&ionc
ulteriori libetfub hoc metro finem ftatuere :
Rex & progenies inelyta Regum.
Ccelefli nimiùm plena decore
D t plufquam nivea lilia fulgens
Tu noflris fa'cilem te dato votis
Rex Ludovice.
Dum rexit fragilis fpiritus artus ,
Francorum populo ju ra dedifti.
Nunc celfa refidens pulcher in aula,
Nos 9 Regnumque tuum cernis ab alto K
JMente ferena.
Parvulofque dies cernere défis.
Sed curam capias more vetuflo.
Noftri fillicitum fer quejuvamen.
"Ut tecum placido detur in avo
Vita beata. Amen.
FaSla efl h<tc Collatio per Dominum Cancellarium
in F eft0 Beati Ludovici , in Collegio Navarra,
dum adhuc effet filùm Baccalarius
in Theologia.
O ANN IS GERSONII
D o ff or is dr Cancel lar it Parifienfis
S E K U O
D E
A N G E LI I S.
Collat. ad MSS. Codd. Vi£t. 463. & Navarr. unum.
FaBum efl pralmm magnum in ccelo, Michael & An *
gelt ejus prdiabantur cum dracone. Apoc. xii. 7.*
D E Angdis locuturi, cognatamAngelisvirgi-
nitatem, 5c ab eifdem ofHciolifiime ialutatam
fiducialiter adeamus;. &'ut pergratiaeinfufio-
ä nem fedetur in nobis vitiorum, draconifque pradium,
illam falutemus: oratione Angelica, diccntes : A v e
Adaruz gratia, plena , ÖCC.
p A C T Z J M efl, & c . Apoe.xn. 7. Quemadrao- '
düm duplex eft codum, glorias videlicet, 6cEc-
c'cfiic, illud lursum, hoc verb deorsiim, licut per
gloflam fuper thema, 6c M a t th .i^ . notatumeft: lie
in duplici coelo Mich ae l & Angeli ejus praliati f in e
cum dracone. Et primitus in empyreo carlo, de quo
prasfensSermo loquetur. Poftmodum in inferiori,
quod eft Ecclefia, dequovidebitur in Collatione. E t
in primis, Reverendi Patres, Michael, cujus hodie
Fefta colimus, quanta dignitate, quantaque virtutis
eminentia praditus fuerit, prophetica hate Joannis
.verba, fecundum Beati Gregorii expolitioncm patenter
infinuant. FaBum e f l , inquit, prdwm &c. Opor-
tet profedlp , ut magnus , magnifque 8c infignibus
titulis illufiratus extiterit, quem in pradio magno cce-
lefti Ducem , ac figniferum fui exercitus prtecipuum
univerfalis Imperator, ac Regum fupremus inftituit:
C cujus infuper dominationi, fiveducatui, videturom?
nesBeatorum fpirituum acies quodammodo fubjecifle.
Michael, inquit, & Angeli ejus. Sienirn Beati omnes
Angeli, quemadmodum verifimile eft , contra
draconem , Luciferum videlicet, aliofque perverfos
Angelos prseliabantur, coniequens eft illos omnes
fub Michaele Archangelo militafle. Alioquin
quomodo dixiflet Propheta : Michael & Angeli ejus.
. Sed, hoc interim omiflb, non irrationabiliter qute-
ritur , quomodo Michaelis cum dracone magnum
in ccelo fadum fit pradium , 8c unde tam fubi-
tum inter eos malum ichifinatis eruperit, ut mox
in fuas creationis exqrdio tam hoftiliter diflenferint,
atque decertarint, quafi ad Poetarum figmenta rela-
bamur; fiq enim poetica fingit licentia, ex ferpenti-
nis dentibus a Cadmo humi jadtis militiam armatam
furrexifie, 6c confeftim alternis concidiflevulneribus.
M e t am. 3 . Ad cujus rei (quae in abdito latet) dif-
1Jfolutionem, repetenda eft altius narratio.
Poftquam omnipotentiflima: ac liberaliflimte Dei
bonitati placuit leipfum in creaturas diffiandere, mun
dum hunc tanquam Regnumaliquod pulcherrimum ac
maximum,non naturali quadam,8c teterna neceditate(ut
Philolbphi fomniant) fed (pontanea libertate fabricavit;
in quo condidit palatium praeclarilfimum, ac perma-
gnificum, quale decebat habere univerfalem ac fum-
■ mumlmperatorem. Ulicquoque exercitum fijum, 8c
inclytam Magnatum ac militum fuorum familiam mox
creavit, condens videlicet Angelorum naturam, 8c fi-
mul largiens gratiam,vel gratum facientem,ut Pratpofi-
tivus, Saudtus Thomas, Durandus, Holkot tenentjvel
tantummodo gratis datam, utMagiftri, & Domini
Antifiodorenfis, multorumque eft opinio. Inquacon-
trarietate id quod ccrtum eft teneamus : eos in magno
luminc cognitionis, tarn fupernaturalis de D eo ,
quàm naturalis de ceteris entibus, crcatos extitifiè.
Juxtà quod exponit egregius Doftor Auguftinus illud
Genef. i . Fiat lux , ad irradiationem hu-
jus mundi fubftantiarum nobiliffimarum à Vcr-
bo Patris luminofiflimo , & fententiofiffimo.
tcrea non unum Principcm, fed duos habiturus fit
mundus, Deum & teiplüm ? Erras itaque vehementer,
& intolerabili vanitate cxtollcris, fi Deo Fattori
noftro fubefi'e, & dominantiflimam ejus majeftatem
cognofcerc refugis j aut dominium fuper nos quale
habet, aut fine meritis, aut fine fervitutis viciflitudi-
ne ufurpare contcndis. Et omitte , qusefo, titulos
tuos enumerando jaélare; fed memineris ä quo illos
fufeepifti. life quidem eft, cui pleniflimam, &abfi
Ab iftis .autem fpiritibus palatium illud fummi A que ullius proprietatis retentione l'ubje£liffimam debes
Regis , quod ccelum eft empyreum , nomen ha-
b e t , non mediocrem ornatum fufeepifle probabile
eft. Nam fi corpus humanum ex animte prsefentia
mira decoris fuavitate refpergitur, nitet & pulchri-
tudine, nimirum fi ccelum illud a tot & tantis fpiritibus
habitatum jocundiflima ferenitate difFunditur &
refulget. Fucrunt autem primitus Angeli quos lo-
quimur, ante glorise confummats: largitionem viato-
res conftituti, fcilicet in ftatu & viae, & meriti, ut
beatitudinem per ftrenuos a6lus infra certam temporis
morulam mererentur, vel non merentes, ilia perpetuo
privarentur. Sed 6 nunquam fecurum penitus vise
ftatum! O nunquam fatis per fc- ftabilem creaturam
non a; Deo fpecialiter ftabilitam > quin potius fibi
relifta tanto variabilior, & vanitati fubjeftior videri
poteft, quanto in naturalibus extiterit perfedlior! Ec-
ce enim, fi Beati Gregorii, 6c non Damafceni fenten-
tise crcdimus j Lucifer fupremus fuit Angelorum, 6c
hie tamen primus a perfedlione fiia decidit, primus
obedientiam. Et fi fapientia placet, fi pulchritudo,
fi voluptas, quanto ha;c omnia in Deo quam in te
prsecla! a, 8c prsecelfiora reperies ? Si dominandi glo-
riam tantopere concupifcis ? Nunquid ille eft gloria
ftuiobrlijm 6ifcf iimllaam, ppoofttqeruias mob ntoinne erfet, i mfia gdienbaibtail ifsu bexjecdclliloenne-
t6eci pfum eidem liibmiferis. Ille enim eft gloria noftra, honor fumme arduus, qui non fuperbia, fed hu-
militate poflidetür : cujus fubintus fupremum eft dominium
creaturse jocundiffimum, atque naturaliflimum.
Propterea divinis tc Legibus fubjice, abdicata in omnibus
Voluntate propria : nam ftolida temeritate im-
perium ab illo qui fblus dare poteft impetrare quasris, fi
tc eidem aut pr^tuleris, aut non fubmiferisj nec minus
temere ab alio cxpe£tabis obedientiam, fi illam
prius Domino tuo prseftarc renueris.
H*ec autem ab eis non abfona, ut credibile eft,
Reverendi Patres, Michaelem Archangelum pro com-
morbo peccati vulneratus interiit. Nam dum pul-B pefetf eeeqnudidae Lmu cfuifpeerri bfiuæp eprebfiati sm, o8ncu aidfleeo jiunv faeb riatp. ienTsa, n^atac
chritudine, fapientia, fortitudine, ceterifque doti-
bus fuis, non ad humilitatem 6c Dei gloriam j fed ad
fuperbam vanitatem utitur, dumque in fuiconfidera-
tione cupidus permanet, improbiffimam dominandi li-
bidinem am plexus eft, fchifmaque graviffimum con-
citavit. Afcendam, inquit, in ccelum, fuper aftra çoeli,
exaltabo folium meum j afcendam fuper altitudinem nu~
bium, & fimilis ero Altiffimo. Ifa. xiy. 14. Hoc ut
vidit Michael, zelo Dei accenfus, nec ferre valens
ut alius h.onorem Dei ufurparet. Primo, difputati-
'^um, 6c quafi fcholafticum, five gymnafticum præ-
lium cum eodem aggreditur, quatenùs ipfum anteà
rationibus, quàm viribus confutaret : hie eft enim
corre&ionis ordo rebciffimus, errantem prius monere,
quàm punire. Habuit igitur Michael orationem hu-
jufmodi. Attende tibi, 0 Lucifer, 8c quid agas videy
noli fuper temetipfum inaniter erigi, needixeris:
Super aftra çoeli exaltabo folium meum, & fimilis ero A lt if - q
(îmo. Neque enim quicquam habes, quod non acceperis. ^
S i autem accepiftiyquidgloriaris^quafinon acceperis? 1 .Cor.
iv. 7. Afpicis , ut te nobifeum gratuita voluntate
condiderit Altiflimus, rationem dedit 6c intelligen-
tiam, liberum contulit arbitrium, donis infuper gra-
tuitis armavit, ornavit, :illuftravit : quæ omnia non
ad noftram, fed illius laudem, 8c gloriam, grata fe-
dulitate referenda funt, ut cognitus cogitetur, cogi-
tatus diligatur, dilebltis jugiter, 6c infeparabilis tanquam
fponfus amplexetur. Sic enim Leges fuas in-
didit, ut eidem foli velut fponfo adhæreamus, fècun-
dum vim apprehenfivam, in ,eo quod eft veritas lu-
minofiffimaj fecundum concufcipilem , in eo quod
voluptas fuaviffima ac pulcherrima j fecundiim irafeibilem,
in eo quod gloria fiiprema , 6c bonum fum- D prise damnationis c.ertitudo perterreatj quinetiam do
me arduum quod poffit adipifei. Quo pado igitur ^ ^ * ‘ " ’ ' ‘
ab illo per inconfidcrationem diverteris ?
Quamobrem, amor.elibidinofo, tibi ipfi adherens in-
nitcris prudentias, 6c vansE puichritudini tuas ? Cur
infuper fornicariis amplexibus inanem 6c vane glorio-
fiim dominandi titulumcompiederis? Afcendam, inquis,
fin ccelum , fuper aftra cosli ponam folium meum ,
afcendam fuper altitudinem nubium, & fimilis ero A l tiffimo.
Similis Altiffimo , Lucifer $ ita videlicet,
quafi non infinite diftet ä Creatoris fublimitate
creature: cujuflibet finitas 6c declitivas: quafi prasincredibili
caligine cæcitatis obvolvens, ut8ccæcos,
6c furdos efficiat, quos poffidet. Nec miraberis hoc
in fubftantiis fublimioribus contigifle, cum ad hominum
confiderationem defeenderis. Hominem vide-
bis ambitiofum, quem fuperbiæ paffio taliter occupa-
tum tenet, ut nec labore, nec monitis, nec terrori-
bus, nec vexapione, necirrifionibus, necipfbdemùm
mortis periculo abfterreri poteft, quin modicam 8c
vanam fui gloriaculam modis omnibus per fas, per-
que nefas, conetur profequi} 8c quin velut fera in-
domitiffima in tela etiam, 8c in enfes ruat. Hoc in
torneamentis 6c exercitiis militum poenofiffimis, hoc
indominiis tyrannorumeverfiffimis, 8clabore, curif-
que immortalibus pleniffimis. Hoc rursùs in hypo- critarum fpontaneis cruciationibus, 8c ceteris quam-
plurimis liquido perpenditur. Hinc apud Tragicum
Atræus de Edippo ait :
Régna nunc fperat me a ,
Ha c fpe min anti fulmine ocçurret fo v i ,
Mac Jpe fubibit gurgitis tumid 1 minas ,
Dubiumque Lybica Syrtis intrabit, 8cc. Ambitio quippè eft, quæ bellorum omnium in terra,
marique genitrix fuit, quæ fingularum regionum populos
fuis cum Regibus in miferandas præcipitavit mortes-
m , ut cetera omittam quibus hiftoriæ plenæ funt : quis
facinorofiffimum lchifma, per quod animæ tot pericli-
tantur, genuit ? Quis genitum hucufquc pertinacif-
fimo fpidtu fovit ? Ütique fuperbia, 6c ambitio dominandi.
Et hæc adeo dira eft, crudelis, atroxôchor-
renda, ut earn nec miferanda Ecclefiæ diffipatio mo-
v.eat, née emolliat præcedentium fuperborum tam
multiplex punitio, nec denique Judicii divini, 8c prodlrina
Domini ac Salvator is noftri in contemptumver- ,
titur, quae tota dehumilitatis laude,. ac prcecepto con-
texta eft. .Unde 6c in Evangelio pr^fentis Domini-
c*e decimae feptimae, cum fub cxemplo nuptias pr^-
mififlet Chriftus: Cum invitatus fue.ris.Md. nuptias, re-
cumbe. in noviffimo loco..: Luc. xiv. 8 . • iii fine fic con-
clufit: Q u i fe humiliat, exalt aldtitr, &• qui f i exalt a t,
humiliabitur. jr, j 1.. Et in Evangelio .'quod de An-
gelis canitur: Q u i joumiliaverit y^, inqiiit, utparvu-
Ifts iftey hie major erst in. Regno ctxldrum. Matt. xvm.
4. .Spernuntur tamen ifta ab hominibus noftri temporisy