I y 2 3 joannis Gerfoniï 15-24
Ita luxit Maria, ita Paulus, ita Petrus, ßcceteriin-
fiumeri, poll plenam, & certam fuorum peccatorum
remiflionem. Itaque ifta tria fe hie per communica-
tionem quandam ample&untur : beatitudo , luétus,
confolatio. E t ex oppofito ad confiderationem no-
ftram inferre licet illos efle hominum miferrimos,
& à beatitudine remotiflimos pro hac vita, quivelex
elevatiône, vel ex vana confolatione, vel peccatorum
nimia obduratione lugere fugiunt, horrent, defpi-
ciunt. Igitur Beati qui lugent, quoniam ipfi confola-
bumur. Hæc tandem fompta fint ex fecunda radicc
in hoc termino luElus adhærente. I
P R o tertia 8c poftrema ædificii noftri ftru&ura con->
fummahda in hoc termino confolatio, repetere non
pigeat quid eft confolatio. Confolatio efl habitus anima
^ quo inclinatur ampleEli quodammodo & mire fibiob-
jeElum fib ratione boni, honefli, & convenientis appre-
henfitm. Confolatio autem aétualis, eftvitalis & mul-
cebris mows anima ex tali habitu, & inclinatione con-
furgens. Ecce quod duo concurrunt ad integritatem
bonæ confolationis ; apprehenfio potentiæcognitivæ,
& ratio obje&alis honefti, & convenientis. Etquo-
niam potentia quæ apprehendit, fi fit indifpofita,
& ab harraonia débitas proportionis diferafliata, faciliter
decipitur in judicio, aut quandoefue nihilTentitj p
oportet omnino noftram cognitivam rationalem benè
difpofitam eflè, fi benè'per earn quærimus apprehen-
dere, 8c in objeéto convenientis honeftatis confolari.
Exemplum à fenfualitate fumamus. Da febricitanti vi-
num, illud amaricabit linguam ejus. Oftende lippo
lumen gratiflimum, ille conturbabitur. Exulceratum
palpa leniter, tarnen non deleétationem, fod dolorem
acerrimum inférés. Odorcs fuaviflimos non fontit
reumaticus. Surdaftris non eft dele&amento vox ca-
nora, dulcifque lymphonia. Non fecùs æftimandum eft
de fenfibus animas interioribus. Quidmerefpicis, quid
admiraris, fi rationi fuos quinque fenfos eflè dixi ?
Nonne eft in ea vifus fpiritualis y quo cernitur pul-
ohritudo, decor 8c candor lucis illius æterÆæ, cujus lumen
fignatum eft fuper nosPQuo vifo videre nonne fc di-
cit Apoftolus, nunc per Jpeculum & tn anigmatefiunc autem
facie adfaciemh .Cor.xm. 1 2. Eft auditus fpiritualis,quo
percipitur fumma barmoniaveritatis, dequoProphe-
ta ait : Audiam quid loquatur in me Dominus. Pf. LXXXIV. (
9. Eft prætcreà guftus,ad quem invitabat idem Prophe-
ta : Gußate & videte, &c. P f x xxm. 9. Eft infoper taétus
fpiritualis, alioquin non dixiflèt fponfa in Canticis : Lava
ejus fub capite meo, & dexter a illius amplexabitur
me. Cant. 11.6. Et Ofculetur me ofiulo orisJui. 1 .1 . De-
nique olfàétum elle in ratione, probat vox ejufdem
fponfie ad fponfum : Trahe me pofi te, curremus in odo-
remunguentorumtuorum. ÿ. 4. Nos verb cogitationes,8c
motiones, 8c fenfationes hujus quintuplicis fenfus ra-
dicatas in uno liberoarbitrio hominis, folitifumusap-
pellare nomine vifionis j ut vide quid fonet, quid læ-
dit : 8c fecundùm hoc propriè, 8c intégré dicit Au-
guftinus, quod vifio efl tota mer ce s. Namamorem,
8c dileftionem cum deleétatione hoc modo vifio in fe
claudit, 8c hoc modo qui plura diligit, plus cogno-
foit. Hoc modo contemplatio ad felicitatem ftifficit
integrandam. Proindè fenfibus iftis quinque reforma-
tis, 8c lànatis per luâum , ( nam lu&us eft potiffi-
mum ad hujufmodi purgationem 8c fànationem inftru-
mentum) quis non agrtofeat quàm vehemens dele-
étatio confequatur ex conjunétione cujuflibet hujufmodi
fenfuum cum foo objeéfco convenientiflimo? Et
quod eft objeétum illud ? Ütique Deus, omne bonum,
ficut Dominus Moyfi repromifit : Oflendam tibi omne
bonum. Exod. xxxm. 19. Ipfe nimirùm eft vifoi
fumma pulchritudo, auditui fumma harmonia, olfà-
étui odor foaviflimus, guftui panis fapidiflimus, ta-
éfcui fommè foavis, intimus, 8c conjunéfus. Vide
quàm conjunétus : Nam qui adharet Deo, mus fpiritus
eft cumeo.^. Cor. vi. 17-Hæc omnia Aüguftinus,G regorius,
8c Hugo, 8c ceteri thcologizantes,nobis valdè impa-
res, paflim cantant; 8c noscircà phantafiarumfumos
plus obnubilantes quàm illuminantes, plus fumantes
quàm flammantes, languemus, arâamur, arefoimus,
atque vanefeimus, ut ob tales Forte dixerit ClimacuS,
Theologiam non convenire nifi lugentibus. Et penlàte,
precorj precor, advertite, fi fenfus naturales, 8c im-
perfeéti, tanta nos'obleétatione trahant, 8c rapiant,
etiam ufque ad furiam, ex apprehenfione objeétorum,
plane imperfeétorum, 8c plurimùm amaritudinis ha-
bentium. Quis exiftimare fufficiet, quanta eft ilia de-
leéfcatio, quantus torrens voluptatis fobriæ 8c fince-
ræ, dùm perfe&iflima potentia objeéto fùo perfeéfif-
fimo fob hac ratione quintuplici fimul apprehenfione
cônjungitur 8c unitur ? Hoc fenfit intime, qui tarn alte
clamavit : Quàm magna multitudo dulcedinù tua,
Domine, quam abfcondifli tementibus te\ P f.x x x .20.
Vellem nobis tempus fofficere, ad confirmandam
hanc veritatem exemplis illuftriflîmis Sandforum illo-
rum, quorum memoriam recolit Ecclefia. Nam per
adaptationem quandam liceret hos quinque fenfus ad
quintuplicem ftatum Bcatorum traducere. Olfadfum
ad Patriarchas 8c Prophetas : vifom ad Apoftolos 8c
Difcipulos : auditum ad Martyres ; guftum ad Confef-
fores j tadfum fpiritualiter ad Virgines 8c Continentes.
Oftenderemus quemadmodùm ludtus purgavit, 8c fà-
navit hos fenfus in eis, feptima beatitudine mediante.
Et ex deforiptione boni ludtus illud palam elicitur. Lu-
dlus fânavit olfadlum à fluido reumate affluentium bo-
norumterrenorum, per paupertatem fpiritûs in Patriar-
chis 8c Prophetis, etiam inter médias divitias. Lu-
6lus purgavit vifom ab inflatione fuperbiæ tumidæ, 8c
âbacri morfu vindiétæ felleæ atque pungitivæ, permi-
titatem in Apoftolis. Ludlus purgavit auditum in
Martyribus ab impletioné tremula terrenarum follici-
tudinum, 8c à proprii commodi vifcofitate, per efo-
riem juftitiæ, 8c mifericordiæ impenfionem. »Luéfus
purgavit 8c fanavit guftum in Confefloribus, à febri-
li Scfordido humorefeedorum defideriorum,permundi-
tiam cordis. Ludlus denique purgavit, 8c fanavit tadfum
fpiritualcm in Virginibus 8c Continentibus, ab inquietif-
fima prurigincfoedæ carnalitatisperpacem fpiritus.
Porro neque lingua dicere , neque mens percipe-
; re poteft , quanta ad hanc fanitatem , 8c reforma-
tionem à luétu faéfam fubfecuta fit confolatio : ex
magnitudine fuorum effeéfuum, ejus plenitudo con-
cludatur. Hæc nempe confolatio foo odore traxit
Abraham de terra, 8ccognatione fua, 8cimmolatio-
nem proprii unigeniti nihili pendere compulit. Sic
de ceteris Patriarchis, 8c Prophetis foo modo. Hæc
confolatio fua pulchritudine dueebat Apoftolös gauden-
tes a confgeüu Concilié 8cc. A 6 t.v .4 i. Per ipfius dulcem
harmomam lapides Stephano, ignis Laurentio, Agathas
career, carbones igniti Tyburtio, Vincentio
fartagines dulcefcebant. Quid amplius? Per hanc
utique fàpidiffimam confolationem vafta folitudo
eremi , fames , fitis , nuditas , & omnia quæ
horrida 8c afpera humana mortalitasrcfugit, caàbea-
) tis Confefloribus ultro fufeepta font. Denique tenellæ
puellulæ hac confolationediviniamplexûsconfortatæ,
extinxerunt impetum ignis concupifcentiæ infernalis,
8c eis placuit cælibatus, nuptiæ defpeèfæfont, mors
omnium terribilior abfque ullo terrorc fufeepta eft.
Benè ergo habet hoc tertium fundamentum in hoc
•termino confolatio, validum eft ficut præcedentia, 8c
fuftinere fine collapfu ftruéluram quadrifariæ confi-
derationis poteft.
Prima Confideratio.
Lugentes nonlblùm non contriftat quicquid eis acci-
derit,ut dejufto Sapiens loquitur} f r o v , xii.i i , fed etiam
ipfos
Sermo II. de omnibus SanBis. iy26
Tertia Cónfideratiö.
mm ipfos iætificatjôc confolatur. Ratio in promptu eft5quo-
niam apprehenduntquicquid evenit eis, tanquammif.
fomeisàPatremifericordiarum, & à fapientia divinæ
■ providentiæ, qu%, attmgit itfine ufque ad fmem fonder &
dijfonit omnia fiiaviter. Sap.vin. i.tanquam etiam coopérais
Lugentes qui habitant infepulchris, quimoriuntur
tota die ficut ovesoccifionis, qui exafperant in feipfis,
in bonuln füum, fecundùm Ajioftolicam fenten-
quirenuunt confolari ut confolentur, qtii defeendunt
laMiini fit trifte eodem • i S j m ininfernumviventes,internum vivemes, hoc hoc eft,eft, ccoonnfifdideerarannddo oiliiluiumm fifficbi
laaum , lit trilte , eodem per omnia vultu , eodem., pracavent, fufeipiunt etiam in hac vita marorem con
ludtu,eadem confolatione per arma inflitUk A folacionem ouam oui
tiam ; fit illud mors, fit tribulatio, fit angullia, fit
---------7 . --------7 V LSI L Li , CUUCJT1
lu ftu , eadem'confolatione pugnant f e r drma ju flitu d
d e x t r is , & a fn if lr is . 2. Cor. VI. 7.
Miiatur hicaliquis de Sandfis noftris,miretur quomo-
do Epicurus voluptatis aflertor dixit (tefte Seneca j fo-
• cftndum ejfifiirtuofo ^ torreriintauro Phalaridis. Etdum
naoriens vermibus fcateret,banc vocem emifit: F elicijf-
mumhunc diem & beatijjitnum ago. Nonne pnctcrea hoc
vidit oculatiffimus Philofophorum Ariftoteles dicens, in
'virtmfo omnia conpmare ramni. Igitur erant fideles ifii
Philofopbi, opponetaliquis, aut abfque Fide intelligi
poflunt qua creduntur: ubi eft ergo .illud t it ific r e -
d id e n t isn o n intelligetu ? Ego autem quales ifti fue-
rint Pbilofophi, non difputo. Scio tamen nec menti-
tum fuifle Prophetam , nec intqlle&um talium mer-
catum haberi pofle, abfque pravia Fidei, faltem infbr-
mis colluftratione. E t forte veritas fefe per ora infi-
delium,ficutolimperafinumBalaam, &perCaipham
revelavit. Propterea ipfos intcllexifle pleni qua; dice-
bant non aflero; fed ita tamen fentiendumeflej con-
ftanter affirmo. Sed dicunt — nos UILL1L dicere iLd ita , velad VC1 aCI Ici—
fo -B ceptarent TIr HI llon?lnum ^unti
Vorem Fidei, vel Religioriis ReligionisM adulationem,B S— velnoftræ
dccePtloms profeflionis laudem, quafi videlicet oflicium noftrum
mentiri fit. Garriant quod voluerint -, profe&o etfi
ceflàret nunc omnis obligatio ad Fidem 8c Religio-
nem j certa tamen, 8c com per ta ratio in hac me ve-
ritate teneret, beatos 8c confolatos eflè lugentes, in
multis quoque veritatibus Fidei non minüs extraneis.
Subindè miraculum hoc confolationis in adverfitati-
bus fit ex gratia Dei fpecialiter 8c ex ford aduatione ra-
tionis in recogitatione divinæ providentiæ , paternæ
omnipotentifîimæ 8c fapientiflimæ & optimæ. Quæ
aèfuatio fortis vel trahit ad fo, vel impedit aèfus infe-
riorum potentiarüm, aut fàltem ne foum aètum impe-
diant dimittit, 8c remittit. Fundatur hoc in ilia régula
Philofophiæ : Majores motus impediunt minores.
Qy °d autem in Chrifti pafllone non ita contigerit,
cudui ni îiciu viLctujcijurcnjconfolationem
quam qui confolationibus carnalibus 8c in-
dignis fe rotos præcipites dant. Quoniam ibimoxde-
lecfatio eflîuit, Ôc ftimuli graves, 8c hami inclufi
fixi manent, infelicem animam corrodentes adeo
quod longé majoris vitæ funt boni pleriquc, cùmfit
in ei sfteufa ôc læta mens quafi ju g e convivium Prov. 1 f .
i f .animtisyerogaudens atatemfloridam facit. xvn. 22.
Quarto. Confideratio.
Hommes corrupti fenfus, fpecialiter perfapientiam
tei renam, animalem & diabolicam, non plus audien-
d! funt, non plus confulendi, aut credendi, fi contra
ea quæ diximus de luétu, 8c beatitudine, 8c
confolatione h'.traverint, quàm fi poreus laudaretvo-
luptatem, culpatismunditiis: autquomodofebridtans,
vel mulier prægnans, vel aliter læfus audiretur, fi contra
fenfationes eorum hominum qui làni fon t, dit-
. -----------r ----------------- . - « l e u u u m u i u u ii c il . n i e
ingent fe corollariumdeTe, BeataV irg o , quseRe-
gina cttlorum vocari digna e s , quia dùm tuam per-
tranfivit animam gladiusPaflîonis Filii tui, anima tua
nihilominùs confolatione plena fuit. Denique ex his
elucet , quo paéto in fapientem neque injuria cadit,
neque læfio.
Secundo Confideratio.
Epictirus collocans hominis felicitatem in volup-
tate animi, fi confequenter locutus eft , pofuit eam
fimiliter in luétu pro ftatu præfenti. Itaqüé did
nequit quod félicitas noftra jfit in voluptate , nifi
comitante; non cnimipfa eft finis ultimus, fed folus
Deus per dileétionem , & cognitionem apprehenfos.
Comitatur autem pari modo, de neceflitate, felicitatem
iftam luétus conforgens ex'apprehenfione malorum
111" m lin n p fl'o /îm t- T-------- • v • ..
*- _---- ----VIL J IUIU UCCCpLlUIUS
non credendi, corrupt io Icilicct judicii ex corruprio-
ne potenriæ apreheridentis judiCantis. Proptereâ dé
confolatione, & beatitudine noftra plus aliquando cré-
dendum eft fimplicibus idiotis, tanquam plus in hoc
vere làpienribus, & per experientiam intimaro philo-
fophantibus, & qui pro Confuetudinè, & luétu, &
gratia , puros habent fonfos interiores, quàm alils
quantumlibet eruditis cum fuis corruptivis, & foedis
defiderüs, obnubilantibus & amaricare, defipereque
facientibus omnem fenfum rationîs, cujus corruptio-
nis manifeftum fignum eft, quod dolere nequeunt de
peccatis. Quid dico, nequeunt? Latantureckmcùm
mulefecermt, & exultant in rebus pejfmiis. Prov.il 14
adeo fenfus eorum à fanâitate, & à vita bona longé
abelt, adeo prorsus obtorpuit. Et quoniam tanta oc-
cun-it nobis hodiè teftium turba Sanétorum, Sanétaüt
inhonefta funt, %el ■ ■ ■ 1 1 D Lugen“ s ’ & Pénitentes audite cum gaudio p ra — cum ■ , ■ M B H B B H H i H i S ü . j - - 7 ■ —..—.V.M4UO uiH'LUUlVd ; Ulccn
emm quod cum vitiis , & erroribus poffit haberi ve-
ra voluptas, & pax animi, eft ponere incompoffibi-
lia. Dominus erat qui. dixit: Non efl pax impiis; Ifa.
lvii. z l . quoniäm natura per os fynderefis jugitervitas
obmurmurat ; & per intelligentiam, erroribus;
quemadmodum lapis extra locum pofitus , inquietus
quodammodo eft, cujus fignum accipimus, quod pre-
mit obftantia. Hinc collaudandus eft Heraclitus, quem
referunt Juvenalis, & Seneca, continue flevifle; col-
oportebat ^ flcbateofine> & circunftantiis quibus
Tomi HI. Pars I n .
* — --------- LUUl V-<IirUCO
beatos clie qui lugent, quoniam confblabuntur j profe-
dto non minns eis in hoc quamPhilofophisinaliisfuis
inveffiigationibus credere squum eft: utrumque enim
par eft ratiocinatioois fuldmentum in experientia fi.
turn, ut palam tradit Dionyfius, 8 .cap. Dedivimstio-
mtmbus. F t Dominus Antifiodorenfis, in cap. Ded o-
nofapientU. Licet igitur non folacredulitate, Ted etiam -
cum iiitelligentia fideliter aflerere thema propofitum:
Beati qui lugent, quoniam ipfi confblabuntur.
Stabilita veritate Fidei noftrx- foper hoc triplici
fundamento trium terminorumfomptithematis, Beatitudo
, LuElus, Confolatio, 8c Fide ad intelleftionem (ficut
arbitror) dedu6la , non ad meriti evacuationem
(temper enim primas.veritati, non rationi Fides iimiti-
tur.) fed ad ejus contra reprobos imfores prasconium;
tota in admonitione tranfeat 8c finiatur oratio.
Lugentes, 8cpebnitentes, auditecumgaudio pra>
A A- L ---------- •----H U iil il IcC CÄ ClC lUUm;
Audite beatos qui lugent, quoniam confolabuntur. Beatus
vero luâus, ad cujus menlàm in teereto mentis cenaculo
duodecim fruélus Ipiritus miniftrantur, enumerati ab
Apoftolo ad Galat. v. l t . Charitas , gaudium, pax,
patientia, benigpitas, bonitas, longanimitas} manfuetu.
do, fides, munditia, cohnnentia, caflitas. Salubrisluétus,
quiÆgyptiacam vitiorum turbam funditùs mer-
g it , qui capita draconum , hoe e f t , initia malarum
fuggeftionum contribulatin aquisfuis, quifuperaquas
Babylonis fedens & flens , allidit parvulos ejus ad petram
, qui fordes carnalitatis abluens , oblivionem
D d d d d 2 etiam