Joannis Gerfonii t)2^
923
confiteri, & fi Curatus illi focultatem neget, nihilo-
minus ire débet. Tarnen perfora non debet facile
hujufmodi certa judicia facere. Sic etiam diccrem in
pluribus cafibus, 6c materia Confeffionis. An opor-
•teat perfonam dicere omnes malas cogitationes fuas,
& numcrum earum. Refpondeo quod cogitationes
quæ fontpeccata mortalia, fidici poffent, 6c nume-
rari, fecuriùs effet èas dicere j fufficit tarnen in bona
quadam generalitate, 6c humilitate fo accuiare, utdi-
cendoj toties in hoc peccavi, ut nefeiam numerüm.
E t taliter, ut Confelfor benè intelligat quod Confi-
tens dicere intendit, non texendo longas fabulas, nil
propofito conducentes. Quoad cogitationes quæ non
font peccata mortalia, 6c aliquando plures movent ad
malum, quàm ad bonum, non eft opus dicere in par-
ticulari, immb melius eft interdùm eas fobticere.
An perfona poffit perdere virginitatem foam per fo-
Jam cogitationem ? Refpondeo quod fic , quantum
ad virginitatem animæ, 6c ergà Deum 3 6c hoc fit per
malum confenfom ad opus carnale. Et quoad corpus
, perfona per fe fola virginitatem folvere poteft.
Quoad primum cafum pcenitentia reftituit ftatum vir-
-ginitatis, non autem quantum ad fecundum, fi corpus
eft violatum j Adulterem non tetigi , virgo non fitm ,
ait Bafilius. Solent vocari omnes mulieres virgines,
quæ non habuerunt conjundionem viri ? Notate
quod male cogitare eft ficut coluber aut teftudo,
quæ omnino intrat caput foum : Beatus qui tenebit, &c.
Bfal. cxxxvi. p . Eft tanquam congeries fili, 6c tan-
quam Dedali labyrinthus," tanquam carbo vivens, 6cc.
Pejfigi foedus, & c . Job. xxxr. i . Contra carnales cogitationes
font remedia : puta occupatio, cogitare de
mortuis, fo ofifendere, vel cogitare de fo, vel fpue-
re, loqui alteri, vel projicere aquam frigidam , for-
gere fubito d e led o , cogitare peenam infernalem aut
temporalem, quam perfona fibi infliget, ut hifpidum
veftimentum, non bibere vinum, non habere argentum,
ledo carere, autre quam perfona diligit, 6c
erit meritorium, 6cc. Confiderate quid poftmodùm
fit habitura. Et incipiendum eft obligare fe priùs
ad dicendum fomel : Adiferere , vel ter Pater nofler.
Quod cor non videt, de hoG nondolet: Ocuius meus
depradatus efl, & e . Thren. hi. f i . Videre perfonam
âliquam pulchram , 6c fomere deledationem , eftne
peccatum mortale ? Dico fæpenumero eft periculofe
curiofitas, 6c fæpè caufa malæ æftimationis ipfi marito,
aut Matri: 6c fæpè caufe faciendi peccare in foperbia
vel luxuria perfonam quæ infpicitur, foppofitoqubd
non defiderctur > & fecundum illos frudus bonos,
aut malos judicate quale fit peccatum, 6c fecundum
radicem cogitationis veftræ , 6c malum quod infertis
alteri. Cognofco perfonam quæ centies 6c centies
omifit infpicere alios propter aliquas fupradidas caufes
potiùs quàm ne ipfe peccaret., Notate de bonis per-
fonis, quæ ne videantur cavere debent, ôcc. Et de
bafilifeo. Videre fo omnino nudum , 6c nudam, vel
deledabiliter fpeculari fe , eftne peccatum ? Refpondeo
vobis quod refbiciatis finem quiaccidit, &in-
tentionem quam habetis, 6c fecundum hoc judicate
de cafo. Notate de Pigmalione. Notate de bafilifeo,
aut de tigride. Videre res ad extra in beftiis, in pi-
6furis, vel alibi, quæ font inhoneftæ , eftne peccatum
? Refpondeo ut prius. Difficile eft præfertim
legere libros moventes ad luxuriam , quin fit peccatum
mortale. Et hi qui eos retinent, deberent com-
pelli per eorum Confeflbres ad comburendos eos, aut
lacerandos, ne ipfi, vel alii ampliiispeccarent, ficut
Ovidius eft, vel pars Romantii deRofe, velcirculi,
vel choreæ , aut cantus nimiùm difloluti. Judicate
ergo qualcm pcenitentiam agere debeant illi qui eos
ficiunt, 6c publicant, foper quo plenius feripfi. Eo-
dem dicerem modo de piduris foedis, 6c inhone-
ft s. Videre, aut fe oftendere in balneis, veltermis,
coram pueris ejufdcm progeniei, eftne peccatum ?
Refpondeo quod regulariter eft res, à qua abftinendum
eft , fi pueri habeant ultra, duos annos j quam-
vis cnim illi qui font quatuor , vel fox Annorum ibi
tunc non cogitant malum, tamen poftquam pervene-
rint ad Eetatem , memoria eorum qua: viderunt re-
d i t , 6c graviter eos tentat.' Adhuc amplius dico
quod homines Matrimonio conjundi, vel alii, non
A dicant, nec faciant rem quameunqueinhoneftam, vi-
dentibus vel audientibus parvis pueris, non amplius
quam in prasfentia Angeli. Notate quofdam indul-
gentiarum modos. Videre choreas eftne peccatum?
Dic6 quod fi perfona male movetur tunc, vel po-
ftea, 6c bene afpicit} videndum eft, vel fi per afpec-
tum foum, vel affiftentiam videatur dare audaciam,
6c approbationem diflolutioni, eft periculum peccati,
6c abftinendum, fic debent facere Prariati, Curati, 6c
Religiofi. Notate de Ariftotele , qui prsecipiebat,
Helenam expelli. Notate de Pericle. Notate dcDa-
vid, 6c Dina, 6cSamfone. Notate defanda Moniali
qu£e mifit oculos foos , 6cc. Notate de illis qui non
vellent videre Matres fuas. Audire verba difloluta,
vel praeceps ftultorum amantium non confentiendo,
eftne peccatum ? Dico quod fic , 6c femina , quic-
quid dicat, cafta non eft quemadmodum efie deberet
, fi eas libenter audiat, 6c rogari permittat, aut
loquatur immoderate. Notate quomodo perfona
g facere poteft figna, quod cafta fit, 6c quomodo non.
Audire feculares cantus , choreas 6c fiftulatores, eftne
peccatum ? Sumere potes refponfom per hoc
quod didum eft, videre etiam vel audire fecrcta con-
jundorum matrimonio ,. vel aliorum. Confidera
etiam quod intra periculum luxurize eft mala curiofitas
, 6c fit alteri quod quis nollet fibi fieri, videlicet
audiendo fecretum alterius. Notate de bubo-
nibus, de firenibus, 6c de muliere ilia quas diceba-
tur Cyrce. Notate de afpide. Notate quod mulieres
hortata: ad malum ab alio debent revelare
parentibus eorum, vel marito, etiam de Confeflore
earum. Ofcula fontne femper peccata ? Refpondeo,
quod ofcula quae fiunt inter maritos, in quibus fer-
vatur honeftas talis, qualis eft ofculum pads in Ec-
clefia, aut in aperto, font fine peccatoj poftent tamen
fieri tali inordinatione, quod eflet abominabile
valde peccatum mortale. Non dico amplius^ Si
ofcula fiant inter extraneos, 6c in publico , 6c per
q confoetudinem patrix, 6c per amicitiam generis, fine
immunda cogitatione, ibi non eft peccatum $ fed
voluntas talis efie poteft, 6c tale patet fequi malum,
quod eligibilius eflet, habere puerum ex cognata fua
germana. Et praecipue hoc locum habet in homini-
bus Rcligiofis, 6c in perfonis ejufdem progenici, aut
fexus, 6c in loco fecreto, 6c diu. Remitto unam-
quamque perfonam ad confeientiam propriam. Notate
de Didone, quam Virgilius fingit cecidifle in
amorem AEneae per hoc quod ofculata eft Afcanium
JEncx filium. Luxuria ncc fidem nec rationem nec legem
habet. Notate de illo qui Matris fuas manum tange-
rc voluit. Amor fpiritualis facile labitur in nudum car-
nalem amorem. Verba quas fiunt inter chorifandum
cantando, 6c inter ftultos amatores jurando, 6c peje-
rando, 6c per irriforcs, 6c irridentes utriufque fexus
decipiendoalterum, fontne peccata? Refpondeo quod
hoc feire poteftis per hoc quod di£him eft, 6c videndo
mala quae indc proccdunt, 6c inhoneftationes, ac con-
D tra Deum 6c contra Fidem errores qui dicuntur:
6c quod eft proprium diaboli officium j attraherc &
movere alios ad malum. Juramenta ftultorum ama-
torum fontne fcrvanda ? Dico , quod aliqua forvanda
font, 6c aliqua non, fecundum bonum, aut malum
quod eveniret. Si juramentuip eft honeftum, 6c pof-
fibile, debet fervari. An obligetur perfona reducere
ad bonam viam aliam quam decepit per faftum fuum,
vel verba? Refpondeo, quod fic, fecundum totum
pofle fuum. E t hoc ci injungi debet in pcenitentia,
quod
9 i y Sermo 'Dom.IV. Advent. Contra Luxuriam. 9 26
quod fiat in omnibus perfonis. Nota , opus eft hîc
loqui contra Romancium de Rofâ, qui vult in perfona
rationis, quod dicantur difloluta talia verba ad
luxuriam incendentia. Et eft ratio quarè dióta ejus
font prohibenda, fimiliter hujufmodi verba. Notate
Senecam.
Turpia, 6cc. Noe6cCham, Tullius, fànétusAu-
guftinus. Notate periculum Romancii, 6c fimilium
vel alio quovis modo, is non effet in ftatu falutis. Et
feias quod pueri non celant alibi, ubi opus eflet ce-
lare, fed celant, ubi ncceffitas eflet dicere, 6c per
hoc mille, 6c mille damnamur. An confitendæ fint
illufiones 6c turpia fomnia quæ inter dormiendum
contingunt ? Confolo quod fic , quia ignoratur ex
qua caufa eveniat talis fnigilitas, ut pollution fi per
gulam, vel malam cogitationem, vel per inordina-
6cc. Et turpitudineni finis 6cc. videatur finis. No- ^ tum geftum, vel per nimium jejunium,
rate de puero , qui benè retinuit malum Romancii.
Notate quod eft damnatus, nifi poenitentiam egerit.
Notate quod pcena foa crefcit, poena quidem àc-
ceflbria 6c accidentalis. Odorare bonos odores, vel
aliam rem quameunque deleètabilem, eftne peccatum?
Dico quod hie infpiciendus eft finis 6c inten-
t io , 6c honeftas, vel inhoneftas, 6c malum quod
hinç accidere poteft, aut accidit. Dicamus finaliter
de taélu diverfîmodè. Scribere literas amatorias viri
ad mulierem, aut mulieris ad virum, an fit peccatum
? Refpondeo quod refpiciati3 finem, 6c inten-
tionem, 6c hîc nefcio quid dicam, fi meliiis fit mulierem
feire feribere, 6c legere, quàm non, ob bona
ex una parte, 6c mala ex altera quæ pofîûnt con-
tingere. An chorifare femper fit peccatum ? Dico
quod non, in pluribus cafibus, quantum eft de fe >
fed fragilitas hominum talis eft, quemadmodum dif-
ficulter fiunt choreæ fine diverfis peccatis. Certum
eft quod qui propter choream omittit perfieere
quod eft faciendum, aut fecit feienter alterum peccare,
peccat graviter. E t cum choreæ font inordina-
tæ omnino publicæ, 6c fine rationis menfora, aut
quando mulieres impregnatæ perdunt fruétum earum,
ficut accidit. Nota quod omnia peccata chorifent
in chorea 6cc. Tangere pueros in facie j 6c alibi, eftne
peccatum ? Dico quod melius eft fe abftinere, 6c
cadere poteft, vel accidere majus peccatum, quàm
habere decern pueros de foa propria cognata germana.
Per hoc etiam quod pueri tangant fe mutuo 5 utinam
confoetudo effet in Gallia, ut pueri feparatim dormirent
in parvis le£tis, quantumeunque effent fratres,
6c forores, vel alii, ficut in Flandria ea eft.cçnfoetu-
do. An poffit femina fefe ornare, 6c monftrare publice
capillos foos ? Refpondeo hîc quod major fo-
brietas in veftimentis 6c talibus ornamentis meiior effet
6c fecurior. Infpicite breviter finem 6c intentio-
nem, 6c quod ex hoc contingit} ne tamen omhinb C
damnem omnes mulieres quæ fie fe ornant, 6c co-
piofe fe parant fecundum ftatum earum, maritorum
foorum, 6c fecundum confoetudinem patriæ, ad ca-
piendam aliqualiter confolationem fuam. Dico quod
ad hoc dabant antiquitus Romani tales habitus mulie-
ribus, ad eas honorandas, 6c foftinenda mala quæ
in Matrimonio filios portando patiebantur. Et certè
fieri non poteft quod femina fe eo modo habeat,
quin^ ftulti infpebtatorcs earum damna feciant. Et in-
terdum plus infpiciendo fimpliciorem , quàni earn
quæ eft magis adornata, fiçut dicit Ovidius de Lu-
cretia refpeftu Tarquinii. Sunt tamen aliqui geftus
qui excufari nequeunt à peccatoj & aliqui habitus
tarn ftriéti font, ut fruétus minus benè fe habeat,
vel moriatur. Parvi pueri, qui non noiaint efie peccatum
id quod alii jubent eos fecere, debentne poft-
modum confiteri j quando cognofeunt malum,’ quod
tunefiebant, quemadmodum fæpè accidit? Gonfu-
0 quod fic. Habetis in fando Gregorio quod
.puer quinqUe ann° rum fujt fedus vefanus inter bra-
_ p i pj| : magnam
debilitatem, fi poll faduin laetaris delcdatione quam
fumpfifti, incipies peccare.
An Confefibr debeat fecere, ut promittat is quem
abfolvit, fe non velle in peccatum relabi, vel recidi-
vare. Si peccatum eft valde inordinatum, 6c.contra
omnem honeftatem, poteft Presbyter interdum fecere
ut promittat ipfe culpabilis non velle recidiva-
re , ad oftendendum 6c magis inordinationem, 6c obli-
gationem, qu^ jam ipfum obligat, feilicet Prxceptum
Dei. Et hoc proprie non eft votum , quia quae-
libet perfona quas confitetur, debet habere fir-
mum propofitum , 6c exprefium non recidivandi 5
cum tamen pecCata font communia 5 vel fi cogitat
Confefibr - quod per hujufmodi promiffionem perfona*
non Citius abftinebit, non font requirendse hujufmodi
prorniffiones , 6c juramenta. Et quia difficile
eft feire illas circumftantias, fecurius eft, de
ü communi curfo, abftinere ab hujufmodi promiffioni-
bus faciendis, & poftuldndis. Hie erit finis rogando
Dominum noftrum per gloriofom Adventum fuum,
6c mediante oratione Domini noftras, 6c Sandi
Joannis, quod nos defendat 6c protegat ä malis 6c
incommodis qua; luxuria folet adducere 6cc.
JOANN I S GERSO N I I
Doff or is dr CancelUrii Parifie^ts,
; E R M o
C O N T R A LUXURI AM.
DOMINICA IV.
A D V E N T U S.
Pcenitemini.
I
Collât, ad eofd. AdSS. Codd.
N benedi&a hac die ad te recur ramus, Mater Dei
gloriofe, in hac die quæ eft Vigilia fàcratæ fb-
lemnitatis, quando benedictum Filium tuumeum
gaudio 6c confolatione genuifti j cum gaudium dif-
fofom fuit per uhiverfum mundum j cum darum lumen
defeendit ad illuminandumobfeuram noétem er-
rorum, 6c vitiorum noftrorum -, cum venit Deus no-
fter, 6c vifibiliter nobis apparuit, Domina Virgo di-
gniffima, per illam dignitatem, excellentiam 6c no-
bilitatem quam ea die recepifti, concede nobis per
tuam interceffionem, taliter præparare viam operatio-
num noftrarum, taliter pur^are corda noftra per in-
tegram pcenitentiam, fecundum quod cognatus tuus,
Sandus Joannes Baptifta confoluit, 6c præcepit, in
eft nmwp fH °lu*“ iniinidapparebantei, &mortuus ß quarto"hijus Adventus ÊvangdîrfacgloriofùsFilius
ieranHr»" j u^5nt^ s^ac!È^at’ ..Pe" tuus ac^ nos dignetur venire, dignetur in nobismanej^
ando, & maledicendo, 6c fortaffis etiam aliter,
a etis quoque quod indiluvio, 6c dcftru&ione So-
omæ- parvi pueri fimul perditi font. - Et interdum
accidit quod comburitur beftia propter peccatum
îominis, quam vis beftia nefeiret quid faciébat. Et
qui impediret pueros ne hoc fecerent, fedcelarent,
re in hac confecrata die, ad quod impetrandum te fa-
lutabimus, dicentes: Ave Maria &c.
S i tribus tranfedis Dominicis diebus vos hortatus
fom in pcenitentiam contra gulam, 6c luxuriam, in
quibus de tribus löcutus fom Adventibus hodiè fpe-
cidlius in hac vigilia vobis dicerc debeo, ut ponatis manum