corarp divina majcftate ddmodum humiliter revcren-
terque fe inciinavit. Dcus meus, inquit ipfa, Ma-
giftcr meus, 8c Imperator meus, non ornnino igna-
ra Tum pulchri inccepti quodfa&uruses, 8c exccllen-
tjs Domina;, quam propofuifti formare. Et quamvis
tua potentia, bene fcio, tua lapientia, 8c magnificen-
tia in nullo meo egeat fervitio, me tarnen humiliter
offero: quodtibi placitumeft precipe, iibentcremm
obediam. Hocque tibi notum fit, necme, nec ancillas
meas ulia ulijras fidlione , quominus omnia dc- A
mus 8c plantemus in hac Domina, omnem corpora-
lem pulchritudinem: nam fuper animam ejus nil ha-
bemus poteftatis •, led quoad corpus conferemus ei omnem
deleftationem, omnem fanitatem, harmoniam 8c
temperantiam compkxionis. Et breviter bene dice-
re poterit quod crit bonis meis , bonis nature (cum
fit pro te) fuper omnes alias quas unquäm fuerunt,
erunt, 8c funt, abundantiflime adornata 8c dotata.
Expandam, Sc infpirabo per faciem ejus-luciditatem
quandam, pulchritudinem, dulcedinem plenam fim-
plicitatis, honoris 8c benignitatis. Ettaliter compo-
nam caftum ejus afpe&um, didta fua, fo&a 8c mores,
quod omnibus earn afpicientibus erit exemplar,
liber, 8c fpeculum pulchritudinis, nobilitatis, boni
amoris 8c honeftatis. Et ficut formavi 8c figuravi
corpus Regis magni Priami taliter ut fola fpecie 8c
afpedlu ejus dicebatur efie dignus Imperio , Species
Priami digna efl Imperio , excellentius feciam de illaj
ita quod omnes quamtumvis etiam invidi dicent: ec-
ce Dominam dignam quae fit Imperatrix, coronata- J
que Regina. Poteft hie applicari de Hedtore, qui
non videbatur viri mortalis puer efie, led D ei, utpa-
tet in Ethicis. Sic Virgo ilia beatiflima.
Eo padlo loquebatur Natura, cum ex parte altera,
feilicet ex parte ccelefti, veniebat Domina altera, quae
fuo geftu, habitu 8c moribus valde proprie aflimila-
batur Reginas. Facies ejus multo clarius fulgebat
quam l o l , per quod poterat judicari nativitatem ejus
porius divinam efie 8c coeleftem, quam mortalem,
vel terrenam. Ipfa nomen habebat: Charitas amoro-
fa, prima filia veriDei amoris, Regina omnium vir-
tutum , Domina Naturae 8c Magiftra : 8c eft virtus
quas facit Deum amari fuper omnia. Qu« nomine
alio Gratia Dei appellatur. Pulchra erat ejus focietas $
nam ab una parte circundabat earn foror fua Sapientia
8c Veritas, Prudentia, Intelledus, Confilium, & Fides.
E x altera parte Fortitudo, Continentia, Fideli-
tas, Juftitia.,Pax,Mifericordia,Humilitas,Diligentia,,
Liberalitas 8c Benignitas. Et per has virtutes, dicithic
Boetius, fa&um efie corpus hominis jufti, quemad-
modum priüs allegavi. Cum Natura easvidiflet, valde
reverenter fe coram eis inciinavit j nec Deus non
cognovit filiam fuamCharitatem, fed ad ofculum ejus
caftum atque amorofum ipfam recepit: deinde con-
ceflit illi dicere quod videbatur ei placitum. Tunc
convivium fecit forori fuae germanae 8c foc i«, Sapien-
t i « , afferre verbum , 8c exponere quod inter ipfas
virtutes fuiflet conclufum in earum fimul collocutio-
ne feu confiftorio, quamvis Sapientia fe humiliter ex-
cufaret •, nihil tarnen erat,quin ab ea Charitas obtineret.
Qu « quidem Sapientia hoc modo eft exorfa: Altifli-
me, potentiflime, fapientiflime,incomparabilis,uni-
ce ac fumme Imperator , ignara fum, 8c me ufque-
quaque indignam exiftimo , quicquam coram divina
tua majeftate effari, prsefertim de re qu« tangere pof-
fit propofitum tuum, providentiam, voluntatem, 8c
ordinationem. Attamen benignitas tu a , dementia
atque libertas, qu« nos liberaliter oc generole abfque
meritis noftris creavit, mihi audaciam contulit loquen-
di 8c recitandi id quod humilis filia tua Charitas 8c
foci« ejus deliberarunt, mihique dicendum injunxe-
runt. Ipf« melius id facere nofeerent j fed quoniam
fic eis placet, libenterobtemperabo.
Imperator altiflime, Charitas, humilis filia tua 8c devota,
& nos cetera: virtutes, afficimur, non fine caufa,
magna, inæftimabiliquelætitia, cùm ad Miferiçordiæ
fupplicationcm venis, & te inclinas ad terrain defcende-
re, humanum genus redimere, nobis quoque habitatio-
nem no fl ram , à qua tamdiù expulfæ Turnus reftitue-
re > quoniam adverfarius nofter letalis , peccaturn,
jgnominiofus & crudelis tyrannus, cum Omni fua ma-
ledifta federate, ignorantia, infidelitate, idololatria,
fuperbia, avaritia, luxuria, invidia,, acedia , gula,
& aliis vitiis innumeris, occupaverant in terra qua-
fi omnia hofpitia, 8c violenta-tenent caftella, civi-
tates, fortalitiaque fpiripualia tuæ humanæ creaturæ,
adeb vt non inepte ad hanc humani generis miferiam
adaptari pöffit quod Ovidius Metam. de Cata-
çlyfinofcribit.
Q m terra tatet fera r e g m t Erinftys ,
In facimts mrajjè jut.es , dertt ociùs omnes , ,
Q xas meruere fa ti fießatyfementia.
O quam benedi&a erit hora, cùm«crudelis , felli-
tus, & delpiciendus tyrannùs, peccaturn feilicet, &
deteftabilés fui fpoïiatores expellehtur à jufta noilra
hereditate & doino propria. O Deu s , nonne hoc
videbimus ? Fortunatæ erimus , cùm illud f ie t , &
cùm in loco iræ erit dementia, m loco luxuriæ con-
' tinentia , in loco mendacii veritas, in loco fuperbiæ
humilitas, & fie de aliis. EthoceftprimummeæLc-
gationispun&um, tibi dehocgratiasagere,fecundùm
noftram fâcultatem & vires; Jicèt multù majus fit be-
ncnicium ( fratear equidem ) quàm gratiæ quæ per
- nos agi poilint. Frætcreà quia tuam percepimus voluntatem
eflè, creare atque producerefummam quandam
& excellentemDominam fuper omnes alias, quæ
unquam fuerunt, vel erunt; & breyiter talem, quæ
digna fit eflè Mater tu a , foror tua, fponfa tua &
arnica. Ad te verum SccertumPatrem venimus, humiliter
laborem noftrum offerentes diligenter & ex
corde bono; ad hoc negotium unaquæque fecundùm
poflèiùum & officium quod nobis accommadafti,
fine præfiimptione , adulatione & jaâantia dicimus,
nil nos oblivioni tradituras, quin fit omnino perfefta,
tota pulchra 8c digna quæ à te ametur. Sinè nobis,
non dubium eft, quod vis potes. Sed te ro g o , non
contemnas oblationem hanc 8tfervitium, quoniam in
hoc honorem noftrum, nobilitatem, bonitatem, valorem,
Stfemammaximoperèaugmentais. Noseam
donabimus innocentia 8c virginitateAbel, FideAbra-
hæ , conftantia Jofuë, lâpientia Salomonis. Ipfa pul-
chra erit ut R a ch e l, fecunda ut L ia , Sapiens ut Re-
becca, devota ut Elias, nobilis ut David. Excedet
Moyfen in dementia , Job in patientia & c .
Intereà dùm h x c fieret àllocutio venir ;fic etenim
Deus voluit) de terra fan£ta, de civitate Nazareth in
patria Galilææ,- Domina quædam , virtutum filja,
quæ O ratio dicebatur, 8cfubmiffa facie parvaque læ-
titia veniebat fervidè inftanter , 8c devotè, ex parte
Joachim 8c làn£tæ Annæ, ut eis impetrare poffetfô-
bolem , ut eflènt immunes 8c liberæ à Legis maledi-
étione 8c opprobrio. Poftquàm Natura hoc vidiffet 8c
fanè'intellexiflêt, dixit, benè hoc fieri 'non poflë,
quia Joachim 8c làn£ta Anna feues eflènt, infecundi
8c fteriles ; ideo fruftrà 8c in vanum iplbs ejufcemo-
di rem poftulare. Sed Oratio non magnircdt iplàm N a-
ù tu ram, nec verba ejus; immole convertit fiduciali-
ter ad Charitatem , 8c erga virtutum collegium, ab
eis quærendo lùbfidium 8c opitulamen, allegando
quod veniret â bonis earum amicis 8c holpitibus,
Joachim 8c fanda Anna. Tune haud mora omnes
communi aflenfù genua flexerunt ante thronum divi-
næ majeftatis, 8c per ipfarum virtutum ordinationem
fermonem continuavit Domina Sapientia, 8c dixit in
hunemodum: Pater omnipotens, benediâa 8c£èlici
die, fi tibi placet, 8c tempore opportuno hùc vemt
Oratio devota ex parte duorum bonorum famulorum
8c amicorum Joachim 8c fiuclæ Annæ, poftularefobolem.
1321 Sermo de Concepttone B. Maria Virànis. m ,
bolem. Ubi enimin terrainvenies perlbnasduas. auæ r » « terra inveniesperlbnasduas,quæ . . . r _ O ‘ A J ^ ■ "
te magis intégré ament, ferviaiit, honorent, & L e gem
tuam oblèrvent. Non malo ulù conlùmunt, nec
aiflïpant bona quæ eis conceflifti ; nam dividunt ea
in trespartes: unamproTemplo tuo&Miniftris tuis.
Aliam pro pauperibus. Tertiam pro eorum guberna-
tione 8c re familiari. Honçftiùs 8c jocundiùs nos virtutes
non fufeipimur in terra , quàm in pulchra, ornatiflîma,.
L e xp e r te fummum Judicem, 8c Legiflatorem
ut omms progenies ab Adam St Eva defSndens pei’
focietatem naturalem viri 8c mulieris , perdet hanc
hereditatem & fubjefta eritpëccatoôri|nali Ouc-
madmodum d,aum eft, fi arnica tua qufm tam pül-
chram efficere v is , percipiatur per Joachim 8c fan-
öam Annam : fic oratio & nos te deprecamur , dubito
» « H « B -^ulapeccatiorinibns.
8c Ipirituali habitatione confcientiariim illo- ùi™}« &- “ “ Peccatl orI"
rum duorum. [Si itaque tibi cordi cflèt , ' ut hæc A I - DuirV S , , j L. ° m P“ ntatcm , innocentiam
quam W vis'ut fit tota pulchra 8c amicltua fingu- „ - " Â ™ l Uæ Pm uKt JUam quæ Ma-
Jans, fieret per eos Ôc generaretur, atque concipêe-
tur} magnum gaudium 8c exultatio foret nobis omrit
Quod autem ad nobilitatem ; quamvis omnes
nobiles fint ftéli per te' qui benè öperantur.: Seisil-
los duos eflè de genere 8c fanguine Regali, boni amici
tui David, ScSacerdotali iplius Aaron: ideó non de-
ficiet in nobilitate , qux ab eis defcendet. Et parüm
me movet quod allegat Natura, ipfos eflèinfruiftuo-
fps 8c fteriles. Pqtentia enini tua infinita eft, 8c me-
lius lpeclat (ut videtur) quod ilia qua: debet eflè mi-
rabilior inter alias , in omni pulchritudine, Sc boni-
tate, ä te mirabiliter 8c per miraculuin formetur, po-
tius quam per Iblam naturam.
Verum eil:, Domine (ne, quicquam celem)' quod
fcrupulus quidam , dubitatio , 8c quasftio me arripit
in hoc negotio , fi lie adimpleretur per opus matri
moflii, 8c percipere potes jullitiam quæ me notât, r corffioe’ Invid‘a incane, avaritiain
ccoonnffuulliitt,, 88cc iinn "aauiirreemm ^aaddvveerrttiitt.. NNoovviiffttii Mvere DDeeuuss!? B H H Q-Uare..?
qualiter primohomini Ad « dedifti pro fe 8c pro omnibus
filiis ejus fucceflöribus her.editatem , non temporalem
modo , ut puta paradifum terreftrem; fed
(quod eligibilius erat 8c melius) ei conceflifti heredi-
tatem Ipiritualem. H « c hereditas erat donum grati«,
& virtus qu«dam , ex numero noftro 8c locietate,
qu« Juftitia originalis dicebatur. Talis virtus per tuam
ordinationem taliter eum gubernaflet, 8c omnes eos
qui ipfam habuiflent 8cfervaftent, quod anima tenuif-
Jet pacate in fubje&ione 8c obedientia carnem, membra,
corporeosfenfus, fineullarebellione, velinobe-
dientia, in hoc quod ratio fapiensdeliberaflet, voluif-
f e t , aut pr«cepiflet, Sc quod majus eft, perexcel-
lentiam illius virtutis , 8c hereditatem Juftiti« origi-
nalis homo femper habuiflet verum judicium fine er-
f o i e , bonam voluntatem fine peccati perpetratione,
fenfualitatem bene gubernatam fine motu, velpaflio
i-avV-M n j T 7 V K Matel
tua diet debet, fponfa tua, 8c fingukris arnica.
N e tamen audias Juftitam rlgorofam foftim ; fed inÉlupHer
hhoHc dibcerIe vd^,luë<n’dt. mtura & virtutes præfentes
Naturapoftéàquam cOntCflàei à Deo loquéndi &-
cultas fuiflet, fie eft loctita : Sels, Domine, quodfecuncaTdeberern1!!
mC-am ^ Je8aleI!} inftitutionem ptodu-
cere deberem hommes tales quod in Regnb eorum fni-
tuali nulla effetrebéllio carnàlitatis vel fenfualitatïscontrarationem;
quiaLexmeanaturalisjuftiflimaeft Ideo
petoquodearo quæeftancilla, fem8cfamula,rÆil
ficiat contra aiiStoritatem 8c voluntatem animæ, quæ
S T ^ D° r a’ & Magiftra. O b h a n c L -
lam paffiones & mordinati motus turpes funt 8c culpabi-
les m homimbus, qui non funt tales in beftiis ut fuperbia
B B J el.turP«udo inequo , non eft crudelitas
înleone, aftutia in vulpe, invidia in cane, avaritia i
„ 1 1 , ; , , • vjumin lerationem
non habent, qua alio modo taliabruta regere debeat
ficut ratio eft in homine. Ideb mihi apparef fub corre’
fto n e tu a , mdecens effe tibi fummoPrincipi, 8cmifoirirm1]
n am,Car tUa haberet taIem H I B in
ml M ! Rb8" ° fT B B i bruta. Et quod prima
Mater Eva m hoc habuiflet majus privilesium in
nativitatefua, f qua erat W e r tua8 Nam
ipfa Eva fine rebell,one fkfta fhit. Addo huic quM
jus meum jus naturale eft, quhd filius debethonom-
re Matrem fuam , quemadmodum femper in fchola
meapradicaverunt difeipulimei, Philofophi, 8 cP ^ ! '
t x . Sed quomodofiifficienterhonoraretur, fiinhone-
ftum paicatum m ea aliquo tempore dominaretur ? V e-
■ » Obedientia) cqm tu fummus Princeps
vis habere Matrem carnahter in terra, illi debe-
bis honorem, reverentiam, fervitium , obedientiam.
N ec huic contradicet Juftitia. Nunc autem apparet,
lllam Legem non bene adimpleri,fi in hujufmodi abominc
deteftabili in videndo, a u d ien ^ 'ln g Z a ^ , c natione. immunHu-io Rr __ J
vel m tangendo: præfa-vaffet, 8c cuftodiviffethomi-C r em W ."dltla>...8i: fuble a >one peccati, aliquo
nem à morte, & minîftraflèt eivitamcorporalemflne W ? am quaf efle debet häbitacufudore,
poena, feu laborer nec in dolore mulier pe-
periffet. Ecce donum pulchrum, & hereditatem bo-
nam, Sed Heu Adam 8c Eva ingrati hujus, cito de-
liquerunt contra Majeftatem tuam Regalem, Divinam,
8c Imperialem , tranfgrediendo Præceptum tuum de
non manducando pomum , 8c præponendo volunta-
tem eorum tu« voluntati per originalem, ftultamque
i ebcllionem 8cc.Quapropter fecundùm omnem Legem
lcriptam, 8c Juftitiam etiam , quæ confèrvatur inter
homines, meruerunt, non modo mori ; fed cum hoc
perdere omnem hereditatem pro fe 8c filiis fuis , tàm
temporalem paradifum terreftem, quàm fpiritualem,
Juftitiam originalem, ratione criminis læfæ Majeftax
t cue ueoet
Jum, templum 8c palatium totius puritatis.
Sicargumentabatur Obedientia, cùm fenflt Charita-
tem, quæ 8c caufam fuam voluit enarrare, cuireve-
■ H Pater,omniP°Mns, (ait Chantas)
w me fecifla (Scmteme gloiifico) Reginam'’virtutum,
8c fine me quæcunque ipfarum non perfaftè conveni-
rct humanæ creaturæ , nec concederetur. Sum ilia,
quæ cas illuminât ficut fol colores, Sc vivifico animam
ficut anima corpus, 8c fine me mortua eft anima, ac
împotens facere quamtunque operationemftudiofam,
ficut corpus fine anima. Si ergo contingcret (quod ab-
fit) quod aliquo tempore m conceptione èius vel po-
ftea cflèmelongata 8c extra illam Dominam, ratione
P^ j exT 'fflÊÈÊi pcecî u onSlnab's, qüis eam euftodi-
Fuit ulteriùs permiftum regnare in eis , in eorum mnô ° Pa<^° ^ ea habitarepoftèm. Videafpmtuali
Regno diras quidam 8c injuriofiffimus tyran- D effet q& ideùturpîs™ fetid"* T f fpir.itualiter “ ortua
uus, qui peccaturn originale nominatur, prodoco r ih f J foetlda>. deform,s , nonplacens
bonæ v\ vùtutis,-y ^ Scregimiife Juflitiæ originaîis.^igiuaus. wneu,
O heu° 1?.f f i t o t l s Ânoeloram^A ^ *“ ? &
plus quameenties! Heu quàm quam dura mufatio.mutatio, deuuàm de quam
& fepaîarl PerP«uo ab
magno bono, m quam magnum malum; dequalife-
icitate, in qualem miferiam 8c adverfitatem! Male-
ltta fit Inobedientia, quae tale generavit malum,
«aento, o humana creatura, expavefeendum habes
exemplum quod Dei Pracepta qualiacunque funt,
non lnfringas nec tranfgrediaris. Cum ergo &fta fuceis.
Jit fi in lllo ftatumoreretur, abfque dubio «ter-
nam ingrederetur damnationem. Etiam ipfa effet ha-
bitatio tenebrarum, quæ lumen portaredebet. R eA^
dixit Sapientia, admodùm impertinens eflèt fi fic
ret: 8c matutina Stella in ortu ejus eclipfim faccr”
Rofa nova deficeret, Fons gratiæ defilieret, Flosh-
liipallcfccret^ Mater vitæ mortua effet, Reginamul
° 3 di