glorietur. Stupor, eft timör ex difliieta imaginatione
provenions, ne vincatur. Admiratio, eft timpr ex ma-
gnitudine imaginationiS proveniens, ne vincatur. Ago-
nia, eft timor in expebtatüne infortunii, ne infortune-
ur.
Paßiönes re/peBu mali ardui ut habitL
Manfuetudo, dum animus confirmatur ne afliirgat
^ ad vindibtam. Ira , dum animus afliirgit ad vindibtam
SEQUUNTUR. ALl Q. UA
DE P A S S I ONIBU S
A N I M Æ.
A d eofdem Codd. MSS.
PA s s i o , eft motusfebtus in appetitu ex apprehenfione
boni vel mali vel inclinatio ad ta-
lem motum. Pafii© appetitus intellebtivi fe-
quitUr apprehenfionem immediatam intellebfcüs fine
morn corporis. Paftio appetitus fenfitivi, eft motus ex
apprehenfione fenfiis immediate in phantafia boni vel
mali, cum alteratione corporis. Paflionum aline naturales
, qru J non fequuntur cognitionem 5 alia: animales
, qua: fequuntur cognitionem boni vel mali multi-
pliciter , inclinative ad motum, id eft inclinatio exit
in motum ex apprehenfione motive abhialiter : qu£e-
dam infequuntur folam Cognitionem fenfitivam phantafia:
cum immutatione corporis , qua: dam cognitionem
intellebtivam fine mutatione corporis , queedam
folam apprehenfionem, qusedam fequuntur operatio-
nes. E t ita paftio non eft nifi fequela.
Paßiönes reffeclufimflick boni, funt:
Amor, complacentia vel acceptatio, qua: aftimilat
appetitum imprimendo formam connaturalem objecto.
Concupifcentia vel defiderium in voluntate, mö-
vet trahendo ad fe. Delebtatio vel gaudium infenfu ,
unit 8c quietat in fe appetitum. Sic agens naturale
primo dat formam fecundö motum tertio quietem
8c locum. Delebtationum alia dicitrn' jocunditas, qua:
eft delebtatio in bono cognito ut anima apta eft ad
illud j alia hilaritas, qua: eft delebtatio in bono, dici-
turque ferenitas. Alacritas dicitur refpcbtu bona:
difpofitionis. Exulatio refpcbtu plena: länitatis. Lse-
titia relpebtu pröfperitatis propriarum rerum. Gra-
tulatio dicitur relpebtu amicorum.
Paßiönes refpe&u Itmplicis mali, funt:
: irarum alia levis , alia acuta, alia velox , alia
amara. Partes, flint offenlio appetitiis : indignatio in
offendentem : appetitus poenæ offendentis : affiirre-
btio ad vindibtam. Caufæ amoris funt, bonitas, co-
gnitio, fimilitudo.
AHoe faßtones.
ConditioneS 6dii fieri ex amore, movere fortius
quam amor. Non fieri à fe nifi per accidens : fieri
contra veritatem per accidens : fieri in v ili, ut contra
humanam naturam. Concupifcentiarum alia fen-
fiialis, alia naturalis, alia innaturalis, alia finita refpe-
btu mediorum , alia infinita relpebtu finis. Effebtus
amoris fimt unio mutua, inhæfio, extafis, zelus,
læfio corporis, quælibet alia paftio. Caufæ delebtatio-
nis: operatiomotus, fpes , memoria, triftitia de per
g accidens, abtioaliéna, beneficentia, fimilitudo, admiratio.
Affebtus delebtationis 8c ConditioneS. Dilata-
tio 8c defiderium fiii. Perficere operationem. Impe-
dire ulurn fui de per accidens. Subitam cfle 8c fimul to-
tam. Magis lentiri dumabeft, 8c earn prodit indigen-
tia. Regulam effe abtuum, confiderando eamuteftin
finali bono. Caufæ doloris, bonum amifliim , malum
conjunbtum , concupifcentia , appetitus vanita-
tis, poteftas infiiperabilis. Conditiones triftitiæ, con-
trariari delebtationi 8c contemplationi de per accidens,
magis refugitur quàm delebtatio quæritur , major eft
interior quàm exterior. Species triftitiæ, anxietas, an-
guftia, acedia. Mifericordia refpebhi alieni mali Ut
propinquum eft. Invidia refpebtu alieni boni, zelus,
nemefis. Effebhis triftitiæ 8c conditiones : ifnpeditad-
difeere per fe -, juvat addifeere per accidens > aggravat
animam $ débilitât operationem > nocet plus aliis paf-
fionibus. Quædam malitia eft malitianaturæ, quæ-
dam malitia morum.
Remedium triftitiee* delebtatio, fletus, compaffio
Odium , difplicentia vel abominatio, dum malum ^amicorum, contemplatio veritatis, fomnus, balneum.
Caufie fpei: experientia virium, inexperientia per accidens,
juventus, ebrietas. Effebhis fpeicaufatamo-
rem, auget operationem, dirigit in finem, etiam in
brutis fimilitudinariè.
Caufe audacia:: Spes, fortitude propria, experiert-
tiapericulorum fiiperatorum, inexperientia de per accidens,
pecunia amici, cultus D e i , nulli nocuiffe,
multus fanguis, caliditas, ebrietas, gaudium infupe-
ratum. Effebhis audacias feu conditio, fortior eft in prin-
cipio quam in fine, nifi de per accidens: tremere fecit ex
ira admixta, revocatur calor ad cor. Species timoris:
movet ut cognitum. Fuga vel recufatio , dum mo-
vet ut .futurum. Triftitia vel dolor , dum mövet ut
abtu incurfiim. Triftitia: fpecies funt. Achos ex apprehenfione
proprii infortunii, ab a, quod eft fine, 8c
chos^ quod ell; vox. Acedia, ex apprehenfione pro-
prii laboris, 8c eft aggravatio per angariam. Nemefis
, ex apprehenfione alieni boni, quo indignus eft pof-
fidens. Invidia , ex apprehenfione boni dignè habi-
t i : Zelus , triftitia de maio culpa: alterius, tamillius
quern amat 8c quern odit. Mifericordia , triftitia de
malo poena: alterius.
Pajfones refpe&u boni ut ardui, funt :
fegnities, erubefeentia, verecundia, admiratio, ftu-
por, agonia. Caufie timoris : repentinum peccafle,
remedium poflibile fed difficile, amor fiiivelaliorum,
defeblus in hoc vel in illo. Effebhis timoria: contrablio,
revocatio calorisad cor, infirma conciliatio, tremor,
impedimentum operationis , egeftiones. Caufie irse’:
Dparvipenfio, defpebtio, juftitia propria ad alios, ex-
cellentia propria refpeblu defpicientis, 8c beneficentia
vel amicitia prior, excellentia lzedendi 8c hoc de per accidens.
Spes certa, quæ fecit appetitum trahi ad le 8c af-
furgere. Defperatio certa, quæ fecit caderc appetitum
à fe repellendo. Spes incerta cum formidine.
Defperatio incerta aim formidine.
Pajfwnesrefpe&u maü futuri, funt:
Audacia , qua appetitus confurgit ad repellendum.
Timor , qua cadit ratione difficultatis. Timor alius
dicitur fegnities , qui eft* ex futuro labore in opera-
tione, 8c caufet acediam præfentem. Enibefcentia,
eft timor in expebtatione convitii ne confundatur. Ve-
recundia, timor deprehenfionis in turpi abhi, 8c ne
Impedimentum vindibta: tarnen fuperabile,
defpeblio ftudiorum noftrorum 8c eorum quasagimus,
fufpicio quod non infit excellentia quam appetimus,
ignorantia nominis noftr i vel conditionis. Effebhis iras
8c conditiones: Fervor cordis, delebtatio ex fpe. T r iftitia
ex timore nunciat mala aliorum: ceffet ex tempore,
ceflat ex magno malo illato, Adverfatio , tacet
aliquant
aliquando, quandoque loquitur nimis. Immutatio
vuftis 8c geftus in oculis & dentibus. Species iræ ex
effcbhi nominatæ : furor, infania, rancor 5 hinc ira-
torum quidam acuti, amari, difficiles. Prima,: amor,
complacentia, acceptatio, coaptatio : düeâao magis
dicitur de délibérante amore qui fequitur judicium :
liquefebbio, quafi deberct intraiæ rem amatam. Se-
cunda: concupifcientia, defiderium, libido, quæ in-^
cluditcorruptdam carnis : amor inhians, fulpk ium,
afpiratio, languor ex abfentia rei amatæ, fervor,in-
tenfiim defiderium. Tertia: deledatfe, jucunditas,
qua adaptatur anima ad illud : hilaritas, ferenitas,
quæ oftenduntur in vultu pacato , alacritas r-efpebhi
bonæ difpofitionis , exultatio, quæ oftenditur gefti-
bus , lætitia inquantùm dilatât, gràtulatio rdpebhi
boni amicorum , jubilus oftenditur in vocibus 8c fu-
fpiriis, amor quiefcens, applaufus per geftus ad arai-
cos, laus, gratiarum ablio, voluptas., quafi volubi-
litasbine indè , gaudium, unio, intimatio, ample-
xus, illapfùs, quies, pax, fuavitas, dulcor, dormi-
tio fpiritûs, fapor, fruitio. Quarta : odium , difplicentia,
abominatio, rancor, odium inveteratum,
deteftatio, quia maledibba, exeaatio, quia nefenda.
Quinta: fuga, reeufetio, honor. Sexta: triftitia,
dolor, achos quafi fine voce , acedia, aggravatio,
angaria ex apprehenfione proprii laboris , nemefis ^
ex apprehenfione alieni boni quo indignus eft, indi-
gnatio , invidia ex apprehenfione alieni boni quo di-
gnus eft, ut fupra, zelus. Triftitia de malo culpæ
alterius, tam illius quem amat, quàm iftius quem
odit, mifericordia , triftitia de malo poenæ alterius,
compaffio, indulgentia, æmulatio, afpernatio, man-
fuetudo dum non poteft afliirgere in vindibtam , languor
ex abfentia rei amatæ , anguftia , anxietas,
plangor, gemitus, clamor, ejulatus, rugitus, fin-
gultus, concuflio vifceium, fletus, ftridor, tunfio
peâoris, torfiomanuum, tunfio frontis, profhatio,
meror, poenitentia , difplicentia, attririo, contritio, fbl-
licirudo. Septima: Spes, afllirredâo in arduum, fees
cum formidine. Obfcava : defperatio, audacia ,aflïirrea:io
m vindiâam , ftrenuitas, magnitudo cordis, fidu-
cia. Nona: Timor, fegnities ex feturblabore, tædium,
feftidium, languor, erubefeentia , timor in
expebfcatione convitii ne confundatur, utfoprà. Spaf-(
mus, extafis, exclamatio, reverentia & contrabtio
fiii, & refilitio ab altero alto, defebtio, fiii vilipen-
fio & dejeââo , magnificatio , exaltatio, humiliatio
fui , ira levis, velox, acuta, amara, exCandefcen-
tia, ferocitas, crudelitas, rufticitas, contraria do-
melHcitas, adulatio, nobilitas. Pater optimus j hinc
ametur. In cæleftibus, hinc defideretur. Præfens
in affebfcibus interioribus j hinc amplexetur per dele-
âationem. Jubens non peccare -, hinc odiat,ur pec-
catum, fligiatur, deteftetur cum dolore, promittens
Regnum æternum , fit fpes ineo, fit defe defperatio.
Altiffimus Judex, hinc timor, reverentia, ftu-
por. Potentiffimus adjutorj hihc audacia & fiducia.
2Lelotes animarum -, hinc ira 8c zelus contra peccato-
res inducentes ad peccandum.
E N U M E R A T I O
P E C C A T O R U M
Ab A l b 5 r t o Pofita
In X X IV . Capitulo Compendiifui fuper Theologian?.
A 4 Éofd. Codd. MSS\ )
Peccata cordis funt haï.
C o g i t a t 10 , deléâatio, confenfus, defiderium
mali, voluntas peryerfe, infidelitas, îndevotio,
præfümptio, defjferatio, timor malè hümiliaris,
amor male accendens, fufpicio, invidia, ira, odium, ti-
mereferviliter, exultatio in adverfis proximi, contcm-
ptuspauperum vel peccatorum, perfonarum acceptio,
perfidia, affectus inordinatus parentum carnalium ,in-
epta lætitia, feculi •triftitia, impatientia, avaritia, fu-
perbia , perplexitas, obftinatio, malitia, tædium boni
, acedia, inconftantia, poenitentia, poenitentiæ dolor
quia non fecit ampfilis mali, hypocrifis, amor
placendi, timor difplîcendi, verecundia de bono opéré
, amor piûvatus, fenfcs fingularis, ambitio digni-
tatum, vana gloria de bonis naturæ, fortunæ 8c gra-
tiæ,' verecundia de pauperibus amicis, contemptus
admonitionis ad poenitentiam.
Peccata oris funt hoec.
Crebra juratio, perjurium, hlafphemia , irreve-
renter nomen Dei afiumei'e, veritatem impugnare,'
Dcum de aura 8c aliis inftruere , contra Dcum murmurais,
irreverenter Floras dicerc, detraclio, adulatio,
mendacium, vituperium, malcdibtio, infema-
tio, contentio, comminatio, conjuratio, impugna-
tjo veritatis agnitæ 5 impugnatio charitatis fraternæ,
.feminatio difeordiæ, proditio, felfum teftimonium,
mala confilia, dei’ifio, contradibfcioobedientiæ, per-
\ vertere bona facta, in Ecclefiis placitare, reprehen-
dere alium injuftè aut in quo dehquit, vaniloquium,
multiloquiiim, ftultiloquium, proferre verba otiofit
vel fuperflua vel curiofe, jabtantia, verborum politic)
, peccatorum defenfio feu exeufetio in peccatis,
clamor, rifus, cachinnus, turpiloquium, lenocinium^
cantare cantilenas feculares, in cantu Ecclefiæ ftude-
re magis vocem fingere vel frangere quàm devotè cantare,
murmurare, verba fairrilia 8c ad rifiim moven-
tia proferre, in injufta caufe pro alio advocare, malum
commendare.
Peccata oferis funt hoec & Jtmilia.
Gula, luxuria, ebrietas, fecrilegium, fimonia,
fertilegium, viplâtio dienim Solemnium , indignum
communicais, votorum frabtio, apoftafia, difiollu-
! tio indivino Officio, fcandalizare exemplo malo pro-
ximum five corrumpere , lædere hominem vel in
rébus vel inperfbna vel in fema,furtum,rapina, ufu-
ra, deceptio, ludus, venditio juftitiæ, exabtiones
injuftæ, aufcültare mala, joculatoribus fua dare, ne-
ceffai'ia fibifubftrahae, fuperfluafumere, ultra vires
quippiam aggredi, coiifuetudo peecandi, recidivatio,
fimulatio, tueri Officium ad quod non fufficit, vel
quod fine peccato non agitur , chorizare, novitates
& febfcas adinvenire, Majoribus rebéllare, minores
opprimere, delinquere vim, auditu, tabtu, guftu,
odoratu, lubhi, ofeulis, itincribus, nutibus, man-
datis, feripturis , circunftantias aggravantes admitte-
re, quæ funt tempiis, locus, moaus, numerus, per-
fona, mora, feientia, ætas, tentationemprævenire,
feipfiim ad peccandum cogere.
Peccata omijjionis funt hoecpff fimilia.
De Deo non cogitare, ipftim non timere vel amar
r e , gratias ei non agere , opera fua ad.peum non
referre, de peccatis non dolere, ad gratiam ejus fe
non præparare, , gi'atia accepta non uti, nec eam con-
fervai'e ^ ad jiiipirationem divinam non fe convcr-
tere , voluntatem fuam voluntati Dei non confonna-
re, ad Oratibnes divinas non attendere, Orationes
débitas omittere, ea ad quæ tenetur negligere, Con-
feffionem tempore .debito omittere, Parentes non
honorare, bonas ocbiipationcs'nigere, bonis alterius
non. gaudere 8c malis non triftari, iniuriasnonremit-
3cre, fidem proximo non fervare, delinquentes non
cor