1039 Joannis Gerfonii
non docent pueros laborare-uno vel alio modo. Aliud
periculum, eft futur» paupertatis periculum, 6c de
malis quæ eveniunt, præfertim in feneólute. Non fe
ponendum eft ad periculum. Notate ctiam bonaacqui-
renda efle pro liberis fuis. Parentes 6cc. 2 .Cor.xxii. 14./»
I above homimmnon fitnt 6cc. Pf. Lxxn. f . Notate hie honorabiliorem
nit perfona ad perfeverantiam ? Refpondeo quod per
ponendo modum 6c freilum in omnibus fuis opera-
tionibus. Excmplum de muliere quæ pedibus. adir-
bit fan&um Jacob per continuation«« &c. Excmplum
de auriga cui dibtum fuit cum fatis tempefti-
vè pofle urbem attingere fi non feftinaret, & fe_
ftinando fregiç currum fuam. Per hoc quod didturn
ticulum efle Burgenfi ftatui ipfum efle la- I . x_
I O 4 O
boriofum quam otiolum, quamvis varii fint laborum * eft , facile percipere poflumus quomodo acedia im-
modi ; ut magifter aliquis di&ator , 6c profpe&or pedit ftudioium laborem dupliciter , fcilicet per male
negotii magis proficit fine magno labore. Perfona for
tis 6c qu» vidlum lucrari poflet an poflit mendicare ?
Refpondeo, inquantum tangit Burgenfes, quod nifi
bonus finis aliquem excufet hominem fic mendicant
tem: mendicitas talis eft peccatum, & tanquam furtum
: nam intentio dantium eft quod pauper fit
& impotens, 6c fub hac intentione ei confertur elee-
mofyna, non autem alias. Cum autem oppofito modo
l i t , eft hie fidtio qu» rapit bona 6c eleemofy-
nas qu» efle dcber«nt pauperum. Notate hie contra
illos chaymos. D ix i : nifi bonus finis excufet 5 quo-
niam in habitufeculari homo aliquis poflet habere ta-
lem mtentionem mendicandi, ficut habere debent
Rcliogiofimendicantcs, adoftendendam humilitatem,
6c ferviendum Deo magis fine cura : Diccbam infu-
per pigritiam facere vigorofum tyborem mollem 6c
deficientem ad continuandum opus fuum , hoc eft ,
laborare 6c nimis laborare. inimicus femper hanchar
bet cautelam, quod ciipi non poteft una via impedi-
re , labitur in aliam. bi videat, perfonam multum
inclinatam efle ad laborandum , non tanriim conabi-
tur earn tentarc per acediam, ficut per malum laborem
, fcilicet ad malum finem aut malam intentio-
nem, vel per mala media j quemadmodum cernimus
aliquos faeculares, 6c alios qui non poflent perfifte-
re , nifi continue alquid operentur: ideo diebus Fe-
ftis fe occupant in malis operibus , cum cogitandum
diet de D eo , aut adeundus Sermo, ficut in ludo taxil-
lorum , in cauponis 6cc. vel volunt, 6c impediunt
fe , 6c alios. Notate de ludis 6c haftiludiis quas fieri
poflunt. Notate de illis qui nimias dicunt oratio-
nes. Quando denuo incipiendum fit, 6c quando non.
Cum inimicus aliud efficere non poteft , hortatur ad
indiferete laborandum , 6c talitcr ut perfona poftquando
perfona mox dimittit opus fuum incceptum, B modum eft pigra, veljt nolit, quia incidit in»gritu-
quando reperit aliquam poenam vel fetigationem. dines, 6c alia inconvenientia. Exemplum de Eremi-
r ta feindente petram 6cc. Exemplum de illis qui nimium
cogitando ad corum mercimonias, & ut acqui-
rant ftulti efficiuntur. Exemplum de pueris qui-
Exemplum de illis qui dimittunt orationes fuas, fi
fenonfenferintindevotione, 6c tarnen tanto magis eas
eontinuare debent. Notate exemplum de illo qui
vult illuminate ignem ad calefaciendum fe. Notate
exemplum de milvo , qui de pejore in pejus progre-
ditur. Notate de Moniali, de leopardo 6cc. De illo
qui gravatus fuit ab alio qui laborabat. Quseftio :
Eftne homo de ftatu Burgenfi vel civili ? 6cc. N o tate
quomodo civilitas otiofa eft in foro. Notate to-
tum ilium Pfalmum. lxxii. Quam bonus Ifrael Deus ,
6c de malis quas faciunt hi qui non laborant. Quas-
ftio : fi laborator fingat fe laborare , & non laboret
fecundum totum pofle fuum , anne peccet ? Refpondeo
quod fi faciat fecundum quod folitum eft fieri
plerumque de bona »quitate , fatisfacit, foppofi-
to quod fibi parcat inter laborandum , propter bo-
num corporis fui. Praetereä fi fibi parcat ad jejunanbus
nulla dimittitur rccreatio. Excmplum quod labo-
ris varietas bona eft. Exemplum de his qui occidunt
cquos corum per nimium laborem. Ideo non tanto-
perè hortandum eft ad laborandum, quin etiam dica-
tur qualiter laborandum fit. Notate quomodo unum
idemque exemplum aut do&rina nocebituni, 6cpro-
derit alter i , ut exemplum parvi animalis in muroab-
feonfi 6c formicæ, 6c exemplum de mufea, 6c do-
éfcrina Ieiu Chrifti, quod non eflè debeamus ninais cu-
riofi, per exemplum avium. Videamus igitur quomo-
db cura aut follicitudo fieri poflit ? Refpondeo pofle
fieri ipfàm quatuor modis. Aut propter defperationem
de divina providentia j aut nimium fe occupando in
talibus occupationibus 6c araittendo rationem fuam
dum , vel Deum adorandum , 6c propter hoc opus q in aliis negotiis j vel per menfuram, fecundum bonam
fuum notabilitcr imminuatur, devotionem habet fine
difcretione, 6c peccat -, nifi fit per fàcultatem magiftri
fui, vel per obligationem Ecclefiæ perfona aliqua fortis.
Dixi demùm quod pigritiafacit hominem mutabilem 6c
inftabilem quoad non perfeverare. Perfeverantia vir-
tus quædam eft , quæ coronat. Inimicus per tædium
intcrdùm vincit illos quos non poteft vinccre per in-
fultus, 6c infidiatur uno tempore fortius, quam alio.
Infidiatur calcaneo quoniam novit optime quod
fi tunc deficiat, fe perditurum prædam fuam. Stulti
igitur funt qui expédiant præliari contra eum ufque
ad horam illam. Notate exemplum de ludo feacorum.
Si homo fineret amitti vires fuas 6cc. Quæftio, fi perfona
aliqua bene egerit fere ulque ad finem , 6c non
continuet, perdetne quicquid egit ? Refpondeo ,
caftim hunc rarb contingere , quod is qui benè vixe-
rit male moriatur ; bona vita , bonum attrahit finem.
Nihiiominùs tamen dico, benefa&a præcedenprudentiam
pro fej aut quarto pro Republica : Duo
ultimi fieri pofliint, 6c non duo alii modi.. Fac quod
debes 6c Deusfupplebitrefiduum, ideo rogamuseum
in quartapetitione: PanemnofirumMatt. vi. i i .6 cc.
quotidiè vidlum petimus. Per hoc patet quando 6c
quomodo fieri poteft thdàurus; De lècundo pundlo.
Omitto quæftionem qqis flatus fit melior 5 an illo-
rum qui laborant corporaliter , aut illorum qui non
laborant, fed occupati font in Dei Servitio ? Et quarc
illud ordinatum fit, 6c ctiam quomodo laborare pofli-
mus inFeftis vel non, 6c ob quam neceflitatem. Et
quæro fi tædium de vita propria eft peccatum mortale
? Refpondeo quod tædium vitæ propriæ contingit
vel per acediam 6c languorem defperationis de Dei
auxilio , vel propter defiderium ad Paradifom perve-
niendi, ac evadendi hujus mundi pericula , vel per
ægritudinem , vel per tentationem. Secunda caufa
bona e f t , prima non. Languor iftetolli debet aut per
tia amitti quoad gloriam Paradifi habendam, fed non pj medicinam, aut per focietatem bonam , aut per oraquoad
hoc quod eft minus damnari. Quæftio : quæ
conditio periculofior eft , aut inconftantia , aut ob-
ftinatio ? Obftinatio pejor eft , 6c periculofior, nul-
li crcdidit confilio. N otate de filiis inconftantiæ -, Cle-
rico, Logico, Aftrologo, Advocato, mercatore, milite,
defponfato , afino , in unoquoque ftatu eft aliquod
malum quod difficulter attentatur , nec tamen fine
attentatione cognofcitur Quæftio : fi tædium habeat
dc vita fua 6cc. ut pofteà per quid magis pervetionem
6c cantum fpiritualem , aut per cogitationem
de Fide foa , 6c quod nihil eft de hoc mundo. No-
ta quod recreationes carnales non tollunt illud t»dium 5
verum potius ipfom inflammant, ut redeat. Exemplum
de cane , quem quis fugat jaciendo os pingue,
deinde redit fiepius & acrius.
t o a n -
1041 Sermo in Tiommica Sexagefma. 1042
JOANNIS GERSONII
Voltoris & CittcelUrii Fttrificnfis
S E R M O
I N D O M I N I C A
S E X A G E S IM A L :
D E I R A .
• Incipiens per Thema .
P O E N I T E M I N I .
j 4d eofd. Codd. AdSS.
Exiit qui fèminat. Luc. VIII. f .
VEni fecundùm myfterium hodiernæ parabolæ
feminare, Dei auxilio,femen bonum verbi Dei.
Habeamus igitur poenitentiam 6c patientiam:
quemadmodùm enim deelarabo, per poenitentiam ôc
patientiam , bonam in cordibus noftris acquirimus
feientiam. Velit Deus qubd hoc femen benè cri-
bretur, ventiletur 6c purgetur, 6c fine mixtura ftipu- J
læ vanitatis, quodque fecerim diligentiam, ut fit fine
mixtura cujufeunque mali feminis falfitatis.- Velit in-
foper Deus , quod terra noftrorum cordium benè fit
diîpofita ad recipiendum femen hoc utiliter & ad com-
modum, ne habeat ilia impedimenta de quibus poft-
modùm fomus dibturi j fine hoc fcilicet, qubd terra
noftra fit caîcata, petrofà, fpinofa. Et quia terra no-
ftra ex fe malediéla eft, neccflè eft quod Dominus
detbenignitatem in terra noftra, 6c terra noftra dabit
frubhim fuum, mediante tua interceflione, Virgo, Mater
, Puella , quæ fuifti & es virginalis terra fiçe cor-
ruptione 6c fine maledibtione, quæ germinafti 6c attu-
lifti benedièfcum vitæ fruclum, 6c Salvatorem noftrum.
Rorate coeli dejîtper , 6cc. Ifaiæ. xlv. 8. Adquod impe-
trandum, 6cc.
T ïO E N I T E M IN I c r é d i t é Evangelio, Marc. 1.1 y.
ubi pribs.Ex«/ quifermant. Lu c.vin.f. Et fecundo,fecundùm
Evangelii myfterium fie dico, qubd per poenitentiam
6c patientiam crefcit in cordibus noftris bonum
femen. De bono femine quod feminatum foit in diverfîs
partibus terræ loquitur hodiernum Evangelium per parabolæ
modum. Dicam igitur in primis textum, deinde
fumam moralem expofitionem, fecundùm vitium contra
cflfenatam iram quæ non affert frublum in patientia,
fecundùm quod dicit finis Evangelii, quod tamen fieri
debet.
Exiit qui fèminat feminare fèmen fuum , & inter fe-
minandum aliquod femen cecidit juxta warn, & volucres
coeli comederunt illud. j 4 liud cecidit fujtrà petram , &
po flquÀm germinaffet, aruit : non enim habebat humorem.
uiliud cecidit inter Jpinas & fpina fimul crefcentes fuffo- '
caverunt illud. ^4 liud cecidit in terram bonam , quod
crefeendo fruiïum attulit centuplum. Et dùm hac diceret
J efus, clamabat dicens : Qui habet aures audiendi, au-
diat. Difcipuli interrogaverunt quai fs effet hac parabola.
Vefrum ef\ inquit, cognofcere myfterium regni D e i, &
vobis datum eft Jîc cognofcere : aliis autem in par abolis,
ut videntes non videant, & audientes non intelligant.
Semen eft verbum Dei j hi qui funt juxta viam, funt qui
audtunt ipfùmy deindè venit diabolus, & aufert verbum
hoca cordibus eorum , ne per F idem falventur. Hoc quod
cecidit fùpra petram funt hi qui cum gaudio recipiunt
verbum Dei , fed non habènt radicem , quia ad tempus
credunt CT in tempore tentationis recedunt. Semen quod
cecidit intra fpinas funt illi qui audiunt & euntes fuffo-
cantur follicitudinibus , divitiis & voluptatibus hujus vitjt-
Tomi II I , Pars I I I .
nec ullum afferunt frultum. Semen quod cadit interram
bonam j hi funt qui corde bono dr optimo audiunt verbum
D e i , er ipfum fervant, fruftumquc afferunt in patientia.
Per hunc finem videtis quod per pcenitentiam 6t
patientiam crefcit bonum femcn , aufoultando hoc
Evangelium, qubd eft: cor fi interiores ad intra aper-
tas habeat aures, nulli dubium quin valde timere debeat
6c tremere, prasfertim propter trescaufas aut res, quas
prasfens continet Evangelium. Una eft parvus fru&us
boni feminis: duntaxat enim quarta pars cadit in terram
bonam , 6c facit frublum bonum , quod fpe&at
ad aliud Evangelium,ubi dicebatur quod multi funt vocati
pauciverb electi Matt.xxu. 14 .6c falvati. H ie eft do&rina
pro Pi £Edicatoribus, qui ccflare non debent cum ali-
qui proficiunt, licet alii multi non proficiant, quamvis
malitia talis efle poflet, utprorsusforettacendum.
Alia caufa eft, mirabile Judicium D ei, 6c expavefccn-
da ordinatio , cum permittit qubd multi audiant 6c
videant extrinfece quoad corpus quid facere debeantj
femper tamen intrinfece animas aures claufas habent 6c
fordas in punitionem defenfionis eorum. Propterea
accidit quod non convertentur ad benefaciendum per
bonum*confenfom, quantumeunque audiant Sermones,
vel videant Scripturas 6c cxempla coram eis j immo
femper eunt de pejore in pejus, nec quicquam eos ad
hoc poteft retraherej ficut hie dicit Deusjudaeos non
fuifle digtios, ut clare 6c intelligibiliter fieret fermo.
coram eis quo coftverterentur. Et hie manifefte o-
ftenditur nobis gratia: ncceflitas, 6c metuendus pecca-
ti horror , cum homo per peccatum adtalem ducitur
carcitatem aut forditatem, ut etiam irridcat illos qui
eum ad bonum nituntur convcrtere. Dantur in reprobum
fenfum: patet dePharaone, 6c denobifmetipfis,
qui cernimus quoflibet mori, 6cc. 1
Tertia caufa eft quod patientia eft ncceflaria ad faciendum
bonum fru&um. Et patientia folumeftinadver-
fitate abfque hoc, ut femper habeamus in hoc mundo
gaudium. Et quia patientia folum eft in adverfitate ,
quam quafi femper habebimus in hoc mundo, vel in
altero, vel in utroque. Tetra 6c dura res eft hoc co-
gitare, vel inteliigere 5 fed duriorutfuftineatur. Melius
tamen valet hie hoc pati, quam alibi: hie nam-
j que eft Curia mifericordix*. Nota exemplum defan-
o:a femina , qux ad patientiam acquirendam poftu-
lavita fanblo Athanafio' ancillam litigiofiflimam. N o ta
de Pofthumio , 6c accufatione ejus. Dicamus igitur
quoad fenfom moralem, qubd fi unaqusequebona
terraportaredebeat frublum fuum in patientia, fecundum
quod hodiernum Evangelium concludit, necefle
eft impatientiam efle adverlam omni bono femini ad
bene frubfcificandum. Et revera fic eft. Impatientia omnia
vaftat, quaeprocedit 6c nafeitur ex rancore 6c ira.
E t invenio iram tribus modis diverfificari. Una eft fubi-
ta, fecunda prolixa, tertiagravans. Et fecundum h»c
tria, ita facit terram cordis noftri efle fterilem boni fru-
d:us pcenitenti», propter unam trium caufarum qu»
tangunturin Evangelio. Ira enimfubita, fecit terram
cordis noftri efle calcatam. Ira prolixa vel longa nimis,
) fecit earn efle petrofam. Ira gravans, fecit earn efle fpino-
ftm 6c damnofem: fecundum hoc tres erunt in hoc Ser-
mone partes. Irafubitacft inhominibus qui facile ira-
fcuntur, 6c inflammantur. Et tunc omne id aperiunt
quod in corde habent j propterea Horatius earn vocat
tor tarn.
Secretumque teges & vino tortus & ira.
Ideo dico qubd cordis terra per hanc iram eft veluti
in aperto, 6c poteft inimicus auferre omne bonum quod
feminatum eratin illam terram cordis irati, 6c fiepius
crefcunt fpinae injuriarum, malcdi&ionum, juramen-
torum 6c perjuriorum , minarum , rcvelationum ip-
forum fecretorum per verbum, aut fignum. Hsec ira
aflimilatur tonitruo , quod fobito fecit magnum fo-
nitum , 6c mox ceflat i vel alicui magno igni ftupa-
rum , aut pulverum machinarum, ubi fit magnus
V v v fonitus