Joannw Gerfonii 2 44
2 4 3
mittit ut terreat perfonam, vel reddat earn hebetein
vel facit ei diflortum vultum, ut perfonam labi'faciant
in lutum peccati. Item interdùm per hujilfinodi co-
' gitationes ad extra, contingerepolîùnt aliquæopera-
tiones quæ client peccata grandia' 6c foedà ^ fi Con-
lenfus perfebtus efièt: fed cum .calls non ad fit cofifein-
fus, operationes iliæ non habent plus peccati qu'äm
non affuerit confenfus: debet ergo perfona vilipende-
re hujufmodi cogitationes quoad confcientiam peccati.
E t fi dicas tales cogitationes inclinare ad peccatum
malorum confenfiium 6c inordinatam deleclationem
ac cprdis pacem turbarc : refpondeo hie quod certe
tentatio qua: prodeft, magnum habet meritum quando
ei refiflitur, 6c de ipfä habetur difplicentia , & nos
cogitationes. Neque confitendum efl de illis bpera- itiagis aflüelcimus ut vigilemus Hiper nos 6c cullodiationibus,
prtefertim nifi difcleto.Prcsbytero , vel ad
femel declarandum omnia, ut poflea Confeflor tribus
verbis totum faólum pofiit intclligere. E t potefl dici
fic. Habui cogitationes tales, me invito,, tam violen-
tas , ut talis evenerit effeébus. Et contingit, qubd
quanto plus vellet perfona re filler e , tantb plus cade-
ret: quantb enim magis quis cogitct, tantb magis for-
tificatur imaginatio, a qua talis cmanat effeólus.
Demum adhibenda ell diligentia fua corrigendi al-
terum, modb id fiat per difcretionem , 6c opinetur
qubd corrcblus bene utetur correólione illa, meliorque
efficietur. Alias quifpiam debet vel potell tacere 6c
reprobare malum per folam difplicentia; cilcnfioncm.
T R A C T A T U S
J O A N N I S G E R S O N I I
DoSioris Cancellarii Parijïenfïs
Contra Foedam Tentationem
B L A S P H EMI A ,
u4d M S. Cod. FiEl. 284.
T E n t a t i o fceda qua; nomine alio blafphemïa
appellatur, folet etfe admodum gravis, admodüm
periculofa 6c damnum minans perfonis, qua; no-
mus nosipfos, recurramufque ad Dei auxilium.
S’ed ad melius intelligendum hanc miateriam 6c re-
media , expediens eil aliquantulum declarare caufäs,
ob quns fceda; tentationes contingunt. Interdum con-
tingunt per folam tentationem vel fuggeftionem ini-
mici fic phantafiam 6c imaginationem fimplicis hominis
6c dnnocentis turbantis j quemadmodum in prasfa-
to Eremita, 6c quemadmodum fatis judicare poflümus
in compluribus juvenilibus hominibus pütis , fimpli-
cibus 6c caflis qui nunquam aiidirent dici fimiles blaf-
phemias, quin adeb dare meditentur ipliis, tanquam
fi intra ipfos hujufmodi de fabfco dicerentur tentationes
j utdicendo, negaDeum, maledicDeo, 6c alias
multo pejores feediorefque loquelas. Sed quid ? Deus
permittit hujufmodi tentationem vel ad humiliandam
perfonam illam , ficut fuit datus flimulus talis Apoll
ftolo, fecundum multos Doblores, autadiplam exer-
citandam in bello contra inimicum 6c cognofocndo
ejus malitiam, 6c vincendum eum 6c monftrandum ac
declarandum aliis, vel propter aliquam fimilem ratio-
nem. Et remedium (ut datum fuit dibto Eremita;)
eil qubd folum quiseas irrideat tanquam cogitando vel
dicendo inimico: profebto admodum turpis es, im-
mundus 6c valde horribiliscumadducis hujufmodi fee-
das immunditias > fed eil omne hoc quod mihi inferre
poteris , vel gravare me quamdiu anima claufa fuerit
fera bona; refutations contra tentationem , hoc c fl,
quod mihi non placeat, nec egome tibi dedamutfo-
mam delebbationem in ea. E t eft hic bonum remedium,
viter cor fuum apponuntut ferviant Deo 6c fibi apec-
catis caveant, perveniantque ad bonam devotionem :
mo enim fe cruciat 6c turbat, opinaturque fe perdi-
tum ïril cum hujufmodi fceda; cogitationes contra ho-
honorem Dei aut contra >an£los vel Sanctas aliquas, aut
contra Fidem vel callitatem contingunt tam impuden-
tcr ut fit horrendum, necfciuntvel non audent qua;-
/ rere remedium; quemadmodum habemus de quodam
Eremita, qui viginti annis taliter fuit affliótus, qubd
tandem fe in defperationem cogitabat projicere , do-q vel clamant, vel n
6c cognofcit perfona quam facillime feexpedit
per talcm hujufmodi refponfionem irrifionis vel vili-
penfionis. Et ecce percipimus fimile in aliquibus pue-
ris bene educatis, quos cum quis credit reddere pavi-
dos 6c attonitos per vultusdeformitatem, autperlar-
vas vel magnum clamorem, üt fe ab itinere avertant
in quo ambulant, nil curant, nifi quod riden'do afpe-
blant, alii minus bene educati cadunt prae pydore,
nec veniflet ad fanbtum quendam Patrem plorans, 6c
tarn verecundus ut non auderet cum intucri, nec di-
cere potuit feedam fuam tentationem, immo earn feri-
pto dédit. Non fecit*fan£lus Pater ifle, ut nonnulli
6c fine experientia Confédérés, qui non fanant talem
tentationem, cum ab eis petitur fänatio, immo eam
augmentant exprobrando, blafphemando 6c condem-
nando perfonam quæ earn fuflinet. Immo dibtus fan-
blus Pater confeflim Eremitam hunc confortavit, dein-
de yeluti per jocum ridens dixit, fiippone manum tuam
capiti meo. Tunc adjungens ait: Accipio fuper caput
hoc omne peccatum quod habes in illa tentatio-
ne 5 non ampliiis dubites , nec tibi facias confcientiam,
ego omne onus illud fürno. Eremita ifle ver-
tit refponfum hoc in admirationem cum lætitiaadmix-
tam, 6c interrogavit unde hoc efict? Refponde mihi
(ait Pater fanbtus) an unquam tentatio illa fceda
•evertuntur. Aliud exemplum eft
de canibus allatrantibus vel de anferibus fibilantibus,
qua; melius vinci non poflunt, ut a clamore ceflent,
quam iter fuum peragendo 6c illa nihilipendendo :
quanto enim quis magis fiflit, tanto magis vociferan-
tur, quemadmodum de illo dicitur qui voluit retinere
ventum pallio fuo, quo minus ventus efiet j quo magis
id efficere conabatur, eo magis ventum fentiebat.
Sed interdum tales tentationes fceda; caufas habent
naturales, fecundum corporis difpofitionem: vel quia
cerebrum nimis vacuum efl ob jejunium vel per aliam
fatigationem: vel quia nimis plenum efl 6c grave fu-
mis fpif^is 6c corruptis ob nimiam potationem vel co-
meflionem: vel efl quia perfona efl otiofa: vel efl ob
malam confuetudinem audiendi 6c refpiciendi ad extra
curiose tales foedas 6c pudendas immunditias : vel efl
propter nimium delinquendi timorem erga Deum 6c
. . . I . _ ‘ . __ iIp ftim Wof.1fVe.n1VdIeWnHd11i y quemadmodum vVJiVd.He-mJUuUÄs aamliq juu el im 11 tibi pJacuent. Heu Domme, mquit, non , fed fum-Drc6te ambulare fuper lignum aliquod, fi ad terrain po-
mopere mihi difplicet: Patctergodicebat SanblusPa- fitum fit,abfque hoequod cadat: quodvfacere nequi-
ter illam cogitationem non efie tuam per ratiomscon- ret, fi timeret periculum, vel fi fub eo foveam afpifènfum
j fed provenit ex inimici tentatione, qui vult
te hoc modo fatigare 6c in devium ponere : die igitür
deinceps cum talis venerit tentatio, inimice blafphe-
mia tua tibi fit 6c fuper te , nihil ejus meumcfl, ego
Deum adoro, honoro 6c credo. Poftea Eremita ille
non habuit tentationem uliam. Et révéra, pro régula
generali, quæcumque tentationes cogitationumdi-
verfarum quæ fèntiuntur, non font peccata mortalia fi
afpiceret
profundam: pari modo videmus quod in loco ob-
feuro 6c tenebrofo naturaliter timorem habemus, ve-
limus nofimus, adeb ut interdum propter ilium timorem
quis videatur fibi vidcre res nigras 6c turpes vel
audire voces aliquas pavorem incutientes. Dicamus
itaque, qubd quoad primas duas caufas tales homines
magis opus habent medicina 6c bono regimine corpo-
rali, quam doblrina. Tertiaefl otiofitasflulta, tan-
'quam
143?; Contra Tentationem Blafphemia. 246
quam pervetfa magi(lra profeblo ipfa complura docefe trahe <?um per alterum infeiius j nunquam Qnim intra-
mala, perfoham; deflruitf?, ^m recipil per ardentem Vet. Secunda dobltina: cum perfona révelaveritten-
flammam 6©pudëntifomlm/V e l pbr airiofafn 6c flul- tationenl fuam feedam Patri fuo fpirituali per temlinos
tam judiciorum Dei inquifitionem: aliorfom ergo ver- generales, non expedit quod dicat eam in fpeciali, nifi
tenda efl mens 6c cogitatio ,r-quod efl principalereme- eflèt ad melius cognofcendum ex qua caufa blafphc-
diumj & hoc per diverfarti. fit occupationem 6c pla- mia ilia procedit, nec hoc fiat ffopius : quanto cnim
centem talem , ne adhiittatuf alio dirigi cogitatus. plus quis tentationem illam tollqre vellet confitendo,
Exemplum ad hoc defanblo Antonio, qui in defer to ^ vel eamrevelando, pejus illi fiepius contingeret, cum
fomel conquei'ebatür, dicens: 'Domme, falVarivolo,^ non fit neceflitas ut quis cbnfiteatur, quando non cfl
fed cogitajtidhes mea; non me finimt. Tuncapparuit
ci Angelus-unTorma labbrrätoris, fjui pro aliquo tempore
laborabat, deinde orabat, poflea refebtionem
fuam fomebat, quam cum fompfiflet rursum labora*
bat. E t dixit e i: Antoni fic fac, 6c poteris falvari.
Certe non efl tarn foeda cogitatio, quin eam flultao-
tiofitas.inveniat-, in animamque inducat quae eam re-
ci'pit, 6c efl anima talis tanquam molaris in mola, qui
femper vertitur, foque deflruit 6c inflammat fi aliud
non habeat quod moldt. Ideo expediens non efl qubd
juvenilis aetatis homines fe omnino contemplationi de-
dere velint, hoc efl folummodo cogitate de Deo vel
peccatum, ut dibtum efl, nifi fortaffis quando perfona
efl in catlfa per unam pr^diblarum quinque caufa-
rum naturalium, tunc opus efl peterc confilium 6c ve-
niam de talibus caufis, ut fi perfona fit otiofa vel cu-
riofa, vel fi nimium jejunet: fed hic potefi bene quis
confitcri 6c petere confilium ob caufam, non expo-
nendoapate tales blafphemias , 6cc. Tertia doblri-
na: diligaitifiime cavendum cfl ne quidquam dicatur, ‘
fiat vel pra;fentetur Coram pueris 6c juvenilis aetatisi
hominibus, quod eos pofiit tunc vel poflmodum inci-
tare ad tales feedas tentationes: quemadmodum font
hi qui audabler contra Fidem loquunturin forma joci
ad Sanótos ejus ; non enim fatis virtutis habent, u tid ß vel aliter, ficut funt illi qui loquunturde Sacramenfaciant.
Et valet ha;c doblrina in noviflima caufa qua;
efl de exceflivo timole, ad qukm prödefl etiam cogitate
ad Dei mifericordiam, 6c fe omnino proflernerd
in illam, non femper cogitando rigoro'am ejus jufli-
tiam tanquam de Deo diffidendo , vel volendo de fe
fiiCere quod fine divina gratia quis facere non potefi.
Quarta caufa eft, malaconfuetudo6c curiofitas: femper
curiofitas aflbciabilis efl 6c litigiofa. Et ilia caufa
difficultcr fimari potefi 6c tolli: cUjüs tarnen remedium
efl omnino 6c diiigenter imaginationem foam advCrte-
rc. Et fuppofito qubd millies veniat ilia tentatio ,
millies retrudatur tanquam per vilipenficnem vel per
lignum CrUcis 6c fofpirium ad Deum, vel ad Domi
to Matrimonii, aut oflendunt de fablo ipfum in pra;-
fentia puerorum fiibrum vel alii prjefentantes turpes
imagines, aut picluras diflolutionum, vel qui nutriunt
canes aut fimiles res, quas videndo, audiendo vel tan-
gendojnterdum habent cogitationes admodum immun-
das 6c feedas, vel interdum horribiliflimum opus ex-
plent, non obflante poena ignis per Leges ordinata 6c
inflituta, non dico ampliiis. Qiiarta doblrina: Tentatio
foeda vel blafphemia 6c fere unaqueeque alia quze
venit inter cogitahdum, melius vincitur fugiendo quam
aggrediendo, volendo ipfam vincere per cogitationem;
caufa bona efl 5 quanto enim perfona magis vult ex-
tinguere ignem magnum flando, tantb magis ipfum
nam noflram , vel fibi afiligendö aliquem dolorem,(jinflammat. Pariformitervirtutesimaginativæin phan-
vel ut taliter agas ut unufquifque vellet te ducere 6c tafiafortificanturfemper,cogitando 6cin eis perfiflen-
oflendere aliquam rem contra voluntatem tuam ver- do: 6c melius valet celare cogitationem 6c leviterco-
t-Cndö alió faciem tuam, vel claudendo aurés animæ
yel corporis contra hu jufmodi mufeas infernales admo-
dùm pungentes 6c immundas : accipe patientiam ,
quæ te vindicabit, 6c eas ad foum convertet commo-
dum.:
Sumamus, fo per hoc quod diblum efl j 6c ad ipfum
melius intelligendum 6c fervandum, aliquas doblrinas.
Prima c f l : periculofiffima res efl cum perfona ( prefer
tim illiterata) devotionem habet, fi bono careat
confiliario, fapienti 6c experto, 6c cui omnino con-
fidat in omnibus lecretis luis 6c bonis confortationigitai*
e, quam finere talem cogitationem manere ineo
qui eam habet, 6cnunquam permittere utaugeatur6c
radices fumat. Sic videmus incogitatione ir<e6cvin-
di6fcas, in avaritia, in invidiaj fed fingulariter in hac
tentatione fceda ac turpi. Et breviter, aqua pcenitenda;
inlachrymis 6c dolore cordis pro peccatisfois, melius
extinguit illam cogitationem, lavat animam, tergit 8c
mundat, quam quidquam aliud: modb hoc fit per men-
furam, taliter ut caput non ltedatur, 6c bona fpes de
mifericordia Dei femper maneat abfquc cafo in mag-
nam defperationem: femper opinando fe defeblurum
Paradifum ingredi volentem 6c ex feipfo, hoc efl fine
dublore , 6c jam pedem iinum habeat in Paradifo,
: Habilitai
täte magis quam Pater 6c Mater carnales. Laus fitllli;
Gratiàs quoque agimus ei. Amen.
Tom. 111. Pars I. J O A P