447 fcqui fervitium Ecclcfiafticurti, continuabit illud, nihil
aliud attendens, quod lociis noverit impofitum. Pau-
lus ita miniftrabit temporalia, ut non necefle habeant
conqueri fpiritualibus intendentes. Andreas induftria
iideli fcribet Libros aliis profuturos. Jacobus itaque
fe dabit devotioni, ita ftudebit in ccelis converfari,
quod aliis in occupatione pofitis gratiam, auxilium,
6c gloriam valeat promereri. Redfce ficut in uno corpore
Joannù Gerfin it 448
nec fpiritus in manibus Prælati pönitür, aut recipi-
tur -, fed caro.
Anima. Negate nequeo, ficut 6c non dolere non
valeo miferiam noftram hanc communem, quæ ut frequenter
incedit non redto, nec immaculato calle. Sed
nonne verum eft Apoftoli diélum ? Qui Epifcopatum
defiderat, bonum opus defiderat. i .T im . III.I. Quod
di&um comprehendit in fe primatum quorumlibet aliodeputatum,
vero laudatur membrum, fi rite fecerit officium ^ rum regimium.
quamvis appareat altero vilius -, vitupéra-
tur autem j fi præpoftere velit alienum, licet honora-
bilius officium accipere. Sic in corpore myftico di-
vifîones gratiarum effe commemoravit pluries Apo-
ftolus. Poteft ille prædicare, fit ita 5 poteft etiam
libéré contemplari. Poteft in hominemanus vice pedum
corpus aliquando fuftentare: nemo tamen dice-
ret, manus debere paffim ambulationi fe tradere.
Anima. Sentio commonita multaque profonde re-
cogitas, quod centralis, finalis, pundcalifque redu-
<Stio in via Dei eft præ ceteris omnibus veraciteragno-
fcerc, quid jubeat Deus. Sit ille fiimmus Abbas nolter,
fit nofter Paftor, nos oves fimplices pafeuæ ejus : alio-
quin quantumcumque fit zelus ardens &fervidus, ille
t.inquam feientia carenspræceps eft ad ruinam.
Theologtis. Proptereà Beatus vir qui in Lege Domini
meditatur die ac noble,- Pf. i. 2. ut feiat quid jubendo,
prohibendoque velit Deus. Nam per Confilium liga-
Theologus. Trahis ad materiam diu multumque nobis
alias ventilatam. Sed hoc unum referre placet ad
prasfens, veluti concluferim per Apoftolicaverba. Si
potes liber fieri, magis utere. i.C o r .v il. 21. Scisquo-
niam omnis Praslatio feu dominatio veriffime fervitus
eft. Necfruftra, nec fi&e , nec mendose dicit fe
Summus Pontifex Servum fervorum , tanquam ha-
bens omnes homines impofitosfuper caput fuum, red-
diturus de omnibus rationem. Si confideret igitur ve-
hementer 6c acriter homo, quod nihil defepoffithu-
mana induftria pro falute, pro corre&ionc, pro eru-
ditione hominum -, ita u t , ubi plus aliquando profi-
cere credidcrit, ibidem non prodefle, fed obeffe frequenter
reperiatur, quia perverfi difficile corriguntur &
fiultorum infinite eft numerus. Edcle. 1.1 f . Mirabitur
profe&o ftoliditatem human« pratiiimptionis, nonex-
pedlantis ut vocetur: nec vocari fatiseffet, nifi fimul
cogeretur. Quo padto cogeretur? Per autoritatem 6c
tur nemo, quamvis raro fia t , ut homines PræceptaB Legem, velDeirevelantis, velPrælatimittentis, vel
ji-----X ------ ftrenue compulergaennt,t isq,u ivne lq uinoedvaitmabmiloisd on efcuepfefirteartiosg. ent
6c mifeeantur Confiliis. Vide quod, qui diligit Deum
(exempl i gratia) fub quatuor gradibus, pofiet implere
Pr«ceptum fub uno gradu, vel duobus : fecit igitur
amplius quam necefle fuerit ad falutem, quod fuper-
erogatio Confilii nominari poteft. Adde multos efle,
qui perfedtioribus operibus intendentes minus incom-
parabiliter acquirerent de perfectione diledtionis Dei,
quam in fua propria vel eledlione, vel vocatione, per-
manentesin imperfedtioribus. Fuit apud Athenasqui-
dam magnus civis, cui quafipro contumelia commif*
fa eft emundatio platearum civitatis : Sufcipio libens
inquit, 6c talem operam dabo, ut ipfa civitas munda
fit. Quo fic impleto contingit, ut officium priusvi-
lilfimum gloriofum putaretur. Dixit unus de pruden-
tibus noftr« «tatis, dum fieret collatio fuper officiis,
vel artibus, vel feientiis: Quifquis in fua arte fic ex-
Sed allegabis Gregorium in Homiliis. Nemo eft qui
Veraciter dicere pojfit-, Laientum minimi accept, non eft
unde rationem gonere cogar. O Deus «quiflime, quot
hominum temerarios aufus, hasc confideratio minus in-
telledfafefellit! Qiiotinfulfas, inanes, êcnoxiaspro-
ximorum reprehenfiones induxit! Teftis eft 6c Wal-
denfium fedtacumfuis complicibus innumeris, adver-
sus quos oportuit Decretales condere, ne quis auto-
ritate propria pr«fomeret pr«dicare, quod ad ceteros
adtus hierarchicos extenditur -, immonecfraternacor-
redtio fieri fecurè poteft, nifi multo diferetionis felc
condita fit.
Anima. Qua ratione poterit ergo divinum Prsece-
ptum compleri: Dilige proximum tuum ficut teipfitm ?
Matth, xix. ip. Cui confonat illud Sapientis: Mandavit
Deus unicuique de proximofuo. Eccli.xvil. l2 .D e -
hibetfe, ut excellât in.ea, ille laudandus, ille fufei- £ nique de eleemofyna non tam corporaliter, quàmfpi-
pEiirefânSÎdRSuRs , ille d.riilii'grreanndauiisf «e.f‘It- . rit-iimIîi"i=»i- F t nniïi mfllpnu'ifnr aui. Ti-umen-
Anima. Supereft adhuc fcrupulus vehemens , or-
tum fiabens ex prædiclis, quæ videntur after ere, nullum
efîè Confilium vel quærendum, veldandum, nifi
dePræceptis. Quod dicere quid aliud eft, quam Con-
filiorum prærogativam penitus annulare, dimiflo quolibet
homine in latitudine Præceptorum.
Theologus. Si data .effet cuilibet homini tantacogni-
tio divinorum Præceptorum, tanta ad illorum comr
pletionem diledlio, quanta requiritur 6c fufficit adfi-
nem beatitudinisacquirendum, non effet opus amplio-
ri Confilio, hæc fententia efîèt fâtis cuilibet : Hocfac
& vives, Lu c.x . 28. Veriim longe aliter eft. Hinc
Religiones particulares fub Chrifti Religione generali
& de fe fufficienti fuperadditæ multiplicatæquc funt.
Hinc quotidie nova vel incipientium in via Dei : vel in
ea proficientium Confilia. Hinc porro tarn multiplex
ritualiter largienda. Et quia maledicitur qui frumen-
turn abficondit in populis, Prov. xi. 26. Nam fapientia
abfeondita & thefaurus invifus, qua utilitas in utrifque ?
Eccli. x x . 3 2. Et fèrvus piger non quia diffipavit, fed
quia in fudario ( quod mundum eft) pecuniam fervavit
Domini, feveriffime damnatus eft.
I. Theologus. Monent iftadumallegantur. Habendum
eft idcircö fiiper talibus confilium, ut feire valeat homo
quid agendum -, agendum intelligo, non per fb-
lam erogationem Confilii, fed neceffitate Præcepti.
Confurgit autem Præceptum altero trium modorum
quos tetigimus, vel à Deo révélante, vel Prælatolegitime
jubente, yel urgente neceffitate. Addimus quar-
tum fi fadla eft obligatio, ultronea voluntate. Quæ vero
fit ncceffitas urgens, determinari non poteft , nifi,
prout Sapiens judicabit, quamvis collatio de obliga-
tionc ad eleemofynam corporalem fâtis approximat
apud plurimos conquifitio partim verax, partim fallax ad inveniendum Obligationen! eleemofynæ fpiritualis.
6c fæpiùs mendax , fuper diftributione talenti com- T u qui times de abfeonfione talenti, qui dum tibi
miffi, quale fibi quifque fuadet levibus ex caufis ef~le vacas, dicis, ut quid perditio hæc ? Exerce potilfidatum:
fit illud talentum feientia conquifita, fitelo-
quentia in rebus humanis, fit animarum regendarum
ars, fit zelus earum. Hinc appetitus ille non dicam ab
initio Pnelaturarum, Magifteriorum, Officiorum, Pr«-
dicationis ad populum, quae omnia non revelaret caro
6c fanguis. Denique Religionum ingreflus 6c Profeffio
mifeet aliquando fecum pulverem, fi non lutum den-
fum fuftentationis habend« carnaliter, otiose 6c laute.
mum tui cordis talentum,, fac omnibus de illo fervitium.
Sit in eo peregrinatio tua , fit prasdica-
tio, fit cqmmonitio,^ fit eleempfynae diftributio, fit
illud Hofpitaje miferorum omnium. Quo paöo
dices? Orando pro qualibet,.r6c in qualibet adver-
fitate proximorum pro , fua eruditione , caftigatio-
pe, confqlatiofie, patientia.j cibo, pptu, vefte, fani-
täte. Seiet Pater omnium Deus, 6c y ° k t defidenum
pau-
/lao 2)* Meditatione 4 f o
pauperis exaudire, & prsparationem eomm audiet mum ingrata proditio demeruit auferri hanc juftitiam
auris fua. P /x. 17- originalem, fubintravit pondus graviffimum concomi-
Anima. Quantum poteft colligere attentio mea de tans peccatum , quod miferam & captivam animam
prEmiffis- nmnibus circa perfeflionem cordis in Dei di- trahere non ceflat ad hfima, tanquam circumligata
leftione conquifitisi’ primum& praecipuumeft, fem- fit funibus, catenis, & compedibus, vintlainmen-
per oculum cordis habere J p r o u t Sapiens juffit} , dictate & ferro, PC cvi. io. Sicque modo mirabili,
ad ilia ' quafracefit Deus: Eccli. in. 2.1. cetera verb immo confufione miferabili, eft iadla ordinis prioris
omnia tanquam juvantia qusedam acceflöria reputare,^ canverfio; immö perva-fio, quod in homine lie mer-
nifi pro quanto fuerint vehvoto proprio vel Superioris fo tenebris & carcere cteco, conturbatus eft in iraocuinjunéta
præcepto. Non ita tamen , ut accfpiamus
twafivelomen malitia libertatem i.Pe t. II. 17. in divinorum
latitudine Præceptorum ; fedbona & æquafi-
àefcaàeoeaisfirvirelDe.o infanäitate & jußitia coram
ipfi omnibus.diebus nàfiris y Luc. 1 .7 p . nec ita pericu-
lum amemus, ut pereamus in illo.
Theologus. Rcélè colligis, verè lêntis, ha:c fac,
ut djligere Deum ex toto cordé,vperfeâoque co-
gnöfearis.
JOANNIS GERSONII
Dotions dr CancelUrii Parifienßs,
TRACTATULUS
CONSOLATORIUS
D E
M E D I T A T I O N E .
A d M S S . Codd. ViSl. 28f . Colbert. pp. Navarr.
unum. M . Targny.
C O N S I D E R A T I O I.
Quid fit Me ditatio & de triglici oculo.
ME D I T A T IO cordis mei in conffieSlu tuo
ferny er. P fx vm . i f . Felix certè, qui cum
Propheta poteft ex fententia dicere verbum
iftud. Sed videamus'primo, quid fit meditatio cordis
, non pro carnali, fed fpirituali corde. Eft autem
meditatio, vehemens cordis applicatio ad aliquid in-
veftigandum 6c inveniendum fruóhiosè. E t hæc applicatio
fortis habet difficultatem, quæ quandoque eft
major, quandoque minor. Quod ut intelligamus,
præfiipponamus ex creditis, 6c ab experientia, cor no-
ftrum conditum effe, 6c habere tres fpecies oculorum -,
oculosfcilicetmentales, rationales, 6c fenfuales. Et
ex illis eft utrobique unus oculus in cognitione, 6c alius
in affeótione. Fundatur hæc diftin&io in quadamalia
diftin6tione, qua diftinguimus hominem habere por-
tionem, feu freiem rationis duplicem, quarum fiipe-
rior vertitur ad Leges æternas, altera ad temporales,
neutra tamen in aóhi fuo dependet ab organo corporeo.
Sub iftis eft ratio immerfr ebrpori, quæ fenfualitas
appellatur. Primus horum oculorum vocatur ab ali-
quibus, oculus mentis j alter, oculus rationis: ter-
tius, oculus corporis.
C O N S I D E R A T I O I I .
Ifte triylex oculus yer peccatum conturbatus efl.
P U IT ab initio benè conditæ rationalis creaturæ ta-
lisordo, ordinifque tranquillitas, quod ad nutum
oc merum imperium fenfiialitas rationiinferiori, 6c inferior
ratio fiiperiori ferviebat. Et erat ab inferioribus
ad fuperiora pronus 6c freilis afeenfus , faciente hoc
levitate originalis juftitiæ fiibvehentis fursîim corda,
quemadmodum naturaliter ignis fua levitate ferturfur-
sum. A t verb poftquam adversus Dominum fupre-
TomilII. fars II.
lus utriufquetriplex, per infeclionem in fenfualitate,
per obnubilationem in inferiori rationis portione, 6c
per quandam exc«cationem in rationis portione fu-
periori.
C O N S I D E R A T I O I I I .
Meditandi difficultas provenit ex poena peccati prin-
cipaliter
J J A b e m o s ecce primariam eaulim difScultatis,
quam in meditatione fentimus , quam in baben-
dis lemper ad Dominum oculis expefimut. Faeit hoc
poenalis gravedo deorsum jugiter impellens, quemadmodum
videte eft fenfibiliter in aqusedtwäu, quitota
: facilitate defluit in ima ; continetur autem, vel fur-
g sum levatur, non nifi cum violentia. Non alitcreft
dc humano corde, quod ad infimapronum leviteref-
fluit, hacqtie & iliac, veluti fine retinaculo, vel la-
bore, defeendit. Quoniam, u taitPoeta:
Facilis defienfits Averni:
Sed revocare gradum, fiijserafque evadere ad auras,
Hoc opus, hie labor eft. ■ —
C O N S I D E R A T I O IV .
Meditatio non films fit in. cognitiva5 fid etiamin
affecliva.
J p E its cR U T EM U R conlequcnterexptxdictisna-
turam, feu proprietatem meditationis; quoniam
ex hoc ipfo quam neceflaria nobis ad Deum tendenti-
bus exiftat videbimus. Dix’imus autem,&repetimus,
, quod meditatio eft fortis & vehemens applicatio , vel
attentio animi ad aliquid inveftigandum, & inveniendum
fructuose: addimus, frudtuose, ne meditatio ver-
gataut in fuperftitionem, aut in curiofitatem, vel in
melancholicatn ftoliditatem. Dicamus ergo comple-
öentes, quod meditatio eft vehemens & falubris animi
applicatio ad aliquid inveftigandum , vel experi-
mentaiiter cognoicendum. Ponamus hoc ultimum,
propter naturam ipfius affedtionis, qux diveria lorti-
tur nomina, proportionabiliter ad conditionem cogni-
tionis: non enim poteft aliter aftedtiocognoft:i,quam
experimentaliter per eum qui eä afficiturj quam ex-
perimentalis affedlionis cognitionem, non poteft earn
habens, in alium, verbis quibuflibetfiindere, nifi fi-
militer affedbus fit ille alter: quoniam film novit, fi-
cut in Apocalipfi feribitur, qui accigit. Apoc. n. 17.
Propterea vocatur manna abfeonditum. Exemplum
eft perlpicuum in illo qui novit dulcedinem mellis fo-
lum per dodlrinam , ficut Medicus fanus nofeit in-
u firmantis dolorem. Hase autem dulcedo a guftante,
& hie dolor ab mgrotante longe abter cognofcun-
C O N S I D E R A T I O V.
. Meditantt necejfaria eft longanimitas ,
nis arde at.
t ignis devotiep
E R P EN D iM .ti.s ex his, quàm profundèfenferit
Propheta naturam meditationis, diimait: Inme-
ditatione mea exardefeet ignis. Pf. xxxvni. A. Utrum-
F f que