i1n 4tri5pli7ci Regno. Una fiiit ad feipfum -, alia ad proximum $ tertia ad Deum. Rursus ternarium
thruipjulisc iq ucaotnefrindietaratitsi ofnteel,l a8rici md ifftuinlg&einotniuem q ufautmuoerm vuisr teux-
tum Cardinalium : quæ diftm&io poiita à Philofo-
phis & Theologis, nominatim à Plotirio Platonico,
& à rccitatione ejus in hoc à Macrobio. Nam tri-
ptrliipcelimd ciofntafmid eqrautaitoenren idtautoedme nvairrituumtu mnu mcoenrufimât peexrf ihcaec-
rteia. , STuenmt pigeirtaunrvtiiar,t utFeos rqtiutuatduoo,r CJuafrtdiriniaa.l esE: tP-hrüadruemm
quælibet convenit homini, vel utordinatus eft ad fe-
ipfum, in Regno monafljco ; aututordinatus àd alte-
rum, in Regno politico ; aut ut ordinatus ad Deum, in
Rrieæg,n ofe Ecuvnadnog emlicood.,o ,P proimlitoic æm,o dtoe rdtiioc umntoudr op uprugragtjot-i
avneilm niu. llæDfee netx, eamuptflaorliib Duse on cihoinl vaedn iprernoopfocfuitnutmur,. quHiai
(ünt très flatus hierarchici, & très actus, quifent pur-
gare , illuminate, perficere, £tc. de quibus Dio-
nyfius in multis loris. Hæc igitur pro fùndamento
memori mente retinentes, circumvolvamus paulifper
aciem noftræ confidêrationis raptim & in tranfitu per
hunPcri mfteal lfatreullma idnu coodreonnaar iRumeg.is noftri fuit fulgor læ-
tus & ferenus prudentiæ purgatoriæ, cujus officium,
vel influxus eft, omnem animi cogitationem prin-
cdiepsa,l it8ecr riand diii vtionta f duinrti g, eqreu ;o t 8fcu nhtuCica tchoorlriecfæp ovnedrietta tFesi.
Vel radii > ratio, intelledlus, circunfpedlio, providen-
tia, docilitas, cautio, 8cc. Hane ab adolefcèntia
hdaùbmer Le itftteurdisufietc riinse 8lyct uCsa t8hco lficerise neirfutidmirui sf tRudeuxit ,n oqfutaenr,
tum fatis erat ad Deum Fide fincera cognofcendum,
8c cognitum diügendum. Ea porro quæ didicerat,
poftmodùm filio fuo propria manü feripfit : ubi in
parvo Opufculo magna nitet prudentiæ hujus Sanrii
bcillairsi tMudaote. r fEuat, hàicq luaaü ddanodmai ohcacbuurriti t upniad è& t amliae mdiolcrea--
ret, ficut Terentii fêrmo eft, Deteftandæ fiait ex
adverfo miferæ Matres noftri temporis , quæ mille
modis perdunt filios fuos in omni gradu & ordine,
dùm moribus, Scexemplis perditis narrant puerisfuis
fabulationes, fed non ut Lex tua, Domine Deus nofter,
& infânias falfas Prudentia fîdelis in Rege noftro ni-
tuit fignis multis. Primo, dùm dixit, fe nolle videre
miracula pro Sacramento Altaris confirmando. Secpuronpdtoe,
r d hùomc indtee rF fiîdmep floiclleiscfiètudse nasu dbiaefbsaèt,. STeermrtioon,edsùamu-
dire non confundebatur.. Quarto, dùm Volait ut fi-
bi veritas diceretur ab omnibus, 8c hoc monuit in Filio,
ut talon-fè præberet, cui dicere veritatem homines
non timerent. Sciebat quod Principes cùm
multa habeant, non habent (ut Seneca ait) qui eis
fdàilctaemt v efirgitnaitse: mL,o q&ui mipinfii fniobbi icspaulafcae fnutinat., dùm dicunt Princeps Ife. xxx. 10. autem qui libenter audit verba mendacity verba
adulationis, omnesminißros habet impies. Prov. xxix.
ta. ficut teftimonium ab experientia fompfit Sapaimenics.
i tiaD: eCnuijqmu ea uprreæs ccllaaruèf ad, icnteuv mer ietfatt eàm T uabll iaom iinco Daue-
diat, hujttt falus defperanda eß.
Secunda ftella, fuit ferenus fulgor temperantiæ purgatoriæ.
Cujus officium eft, ea moderate fumere,
curitas, magnificentia, conftantia, tolerantia, fir-
mitas, longanimitas, perfeverantia. Hæc fortitudo
. fatis enituit in Regno proprio, in forti domatione car-
nis propriæ, cum illo Imperatore Valeriano, qui dixit
, fè de uno triumpho gloriari, quia hoftëm fevifi
, fimQuunaar tdao fmteullear, afut,i t cfualrgnoemr f efrueanmus. Tuftitiæ purgatoriæ.
Cujus officium eft, vires omnes fuas ad ordinem re-
ä se rationis difponere. Cujus radii funt: innocentia,
amicitia, concordia, pax, latria, dulia, pietas, religio,
humanitas, contritio, poenitentia, fatisfaâio.
Hane ftellam nonne habuit Rex nofter, dum voluntas
fubdka fuit Deo, dùm re£tè imperavit viribus in-
ferioribus, dùm inferiores obfecutæ funt? Et è contra
in perverfiffimo quorundam Regno videmus, quod
agfiinnau rsa, tifoc ipliecdeitbcuosr peujuss, ifneddigentien ctohnrocunlocRateugr.n iF, oe8tdRuem
prorsùs 8t inhonorum fpedtaculum, quanquàm quo-
tidiHanisu qmu,a tu8oc rp fuublgliocruimbu.s enitefeit hominis Regnum in
fêipfo, 8t ehitefeebat in Ludovico. Dédit jgitur ei Dominus
glorUm Re gm , in hoc primo Regno. Proindè cir-
cumducamus oculos noftræ confiderationis ad fecun-
dum quaternarium,8c videbimus quintam ftellam & pri-
mam in hoc ordine, quam dicimus fulgorem ferenum
B pturrund Renetgiæn upmol iFtircaæn.c iDæé, dpirtu idliean ftteerl dlai rriagdeinods ofu fotas tpuesro mto
nes in finem fuum,fècundùm confilium Ariftotelis inpo-
liticis: Undè Caulàs Rex nofter perfbnaliter& fedulus
audSieexbtaatm,p rfutedlelnamte rp eoxnaimmiunsa bteamt, pceerlaenrittieær tpeormlitiincaæb afut.lgorem
ferenum 8c honorum. Cujus inter cetera officium
eft, aliénas conjuges, aut filias non concupif-
cere vel rapere : in qua virtute fi Scipio, quia cap-
tivam unam reddidit, plurimùm collaudatur à Romanis,
Rex nofter quantis eft præconiis extollendus,
qui inter tot captivas nulla abufiis eft ? Tarquinius
quia Lucretiam intemperanter corrupit, Regno priva-
tus eft, datus in exemplum, ut dilcant aliénas non
rapSeerpet iPmrianmci pfetesl liammp uedfli'ec i.ponimus fortitudinis politicæ
fulgorem ferenum. Hæc fortitudo fatis enituit in
ReOg&e anvoafmtro f itnel lbaemll iesf l8èc dciacricmeures Jbuafrtbitairæo rupmoli.ticæ fulgboureerme,
fe8rce nhuæmc.d Cicuitjuusr. r afd.i funt,jus fuum unicuique tri- Ethic: præclariffima virtu-
tum. De Juftitia Regis noftri tota Legenda fua ref-
Cper(â eft, confonè in hoc ad fimilitudines noftras de
ftellis. Undè 8c fibi aferibitur, quod habuit quafi
pro oraculo fingulari illud: Beati quifaciunt Judieium
&Jiiflitiam, ôte. Pf cv. T,. His quatuor fulgoribus
illuftravit Regnum Franciæ inclytum Rex nofter, con-
fulendo Reipublicæ, eamque tuendo, ut reponatur
jurQe uinictjeure eßoisi qmueonst oerge rse agliiuoss fPecoeërtea mloeqreunitduor. } ^
De quibus etiam Scipio loquitur in fomnio fùo, quod
à Cicerone in libro De Republica induètum, eft a Mo-
crobio diligenter expofitum, ubi defenfores Reipublicæ
æthereas adipifeuntur manfiones. Et ita Rex nofter
habuit gloriam Regni fècundi. Denique in quatuor
itfutoisrv riertluiqtuibouss f,u lugto fruens t fperuerngoast i8 acn diimvini,o sf quumaifmi quusa qtuuoar
noviffimas Hellas. Et per has decoratur, illuftratur,
8c effulget Regnum tertium, Regnum Charitatis, fea
u x corporis ufus requirit. Hujus radii funt mode: D cundum vitam contemplativam, & a:____(rtKrWac nn. nam, inchoative quidem, 8c imperfecte in hoc lxculo,
R a8dc iiant iaol tneorona fee lfitceiltlaatce, cqounafeu mefmt aptaru.dentia purgati
animi, facit fpiritualia fola 8c divina (quafi nihil aliud
lfuitt)i icmopnotefmfibpillaer ie jf t hhoocm aincqibuuirse orec cdyifpfaictiisll.i muSmtn,d e8c ve- (in-
quit-Sencca) bontt m entis quam nemo accupatusinvenitt non dicit habuit, fed invenit; quoniam habita poteft
in mediis occupationibus conlervari, ficut in Snaonfctlroo
ftiæverecundia, caftitas, frugalitas , fobrietas & pu-
dicitia. Ex quibus omnibus ficut Regem noftrum
commendat Legenda fua , (corpus enim jejuniis multis
atterebat) ita plures è juVenibus hominibus hujus
foedæ ætatis noftræ vita reproba inculpât.
Tertia ftella, fuit fulgor ferenus fortitudinis purgatoriæ.
Cujus officium eft, non terreri morte, vel
ceteris incommodis corporis, vel fame , ad peccan-
dum. Cujus radii funt : magnanimitas, fiducia, fe-
J4f7 noftro , & David, & Bernardo, & aliis, See. Radiatio decimae ftellae, quae ,eft temperantia purmgaetir
ea,n ifmedi tpeernreitniiass ocbulpividifietai.tes facit non folum repri-
Radiatio undecimse ftellae, qus eft fortitudo purgnaeftie
iaant iimrafie, i,f eccuitp ipaatf lnliohniels ignorare non vincere, ut
bet tnjemore & tn veflimento fuo feriptum: Rex Re gum & Dominus dominamium. Apoc. xix. 16. recurre-
mdicuesn, tefsi p: lAacveet, Mparor iiampetranda Spiritus fan&i gratia, D O MINUS regnavit , &c. Scribitur ubi
fupra. Pofiturus Collationis hujus fundamenta
Radiatio duodecimaé ftëlfe qua: eft juftida fecit ’ R^gnum f conMnlcum, <luod » ;
mentem cum fuperha&divina Lege fociari, ut’fervetA D e i h e trT J u eS B « qU° X'tn’ Z I 'a ucnuums lepair ipteusrp. etI/ummm ofe,e udtu Bs cirmnairdtauns llo, qu&it uLr: A cdZ F™ra- ^ tres de monte Dei, fit fpiritus id quod Deus , id-
eft, fit impeccabilis per gratiam, ficuti eft Deus per
naturam : ita enim ex circunftantia liter« judicatur }
aqiuioaqmu ivni aesr.raflet exponendó: 8c h«c magis glori« funt
nomExen hcoocn gdruüoad einnStreirop rnetiatótiroën, e nfoonnnaeb Rit,e gliusc inso fdtari-
tionem, ut Ludovicus, quafi lucis dator nominetur ?
O quanto igitur, 8c quam fpedtabili decore refulgé-
broanta a fnteilmlaar uRmeg disu ondoefctirmi in triplici Regno fiio, hac co
radiantium coronata. Et per
contrarium cseca tetraque caliginc penè omnia h*ec
Regna in Ecclefia fanófca Dei confunduntur, obvol-
vunturque. Quale verb Regnum inter ifta fit perfeâiùs?
geritur: undè eft illud, &fimiiia: Regnavit Da v id Taper
,I fra il. a.Reg.vin. if. Regnum deificum, quo
Deus excolitur; de quo accipi poteft illud: Auferétur
a vobis Regnum D e i , & dabilurgenti facientifruEtuiejus. Marc.xxi.43: PrimumRcgnum eft hominis, moraine
ad feipfum. Secundum in.ordine ad proximum.
Tertium in ordine ad Deum. Hæc autem tria Regna
breviteradmodùm notât Joannes. Apoc. v. 10. Feci-
ß j , inquit, ms Deo noßro Regnum, quoad primum;
& faccrdetesSj. quoad fecundum, & regnabimus fitper
terram quoad tertium. Simile habetur 1. Vet. 11. Ifti
Regno triplici trifaria fervitus oppofita eft atquc contraria.
Undè quædanr eft fervitus culpabilis, cùm
quis eft. in peecatorum foeditate: Q u i enim facit petû
catum , firvus eß peccati. Joan. viti. 3 4. Et fic a qm
quts fuperatus e ß , fervus ejus efficitur 2. Pet. n., 19.
Non dubium quin Regnum tertium, Regnum D SeiVitmTolprahilic ervvus eJu? 1>. et' n ‘ l 9 ' EEvvaannggeelliiccuumm,, iinn ttiittuulloo ffuubbjjee&ifitoionnisi saadd CChhaarriittaatteemm ffttaa-- B r 1.,^.um(luis cftfubPrincpum pote- bilitum : dc quo plura dicenda dient, applicando
turn ad Ecclefiam, & fchifina prtefens; turn ad Re-
ligiofos& perferios; tum ad Regem noftrum , often-
dendo qualiter Regnum fccundum,Regnum fcilicet po-
liticüm & civile, huic Regno, & fuse perfection! ne-
quaquam repugriabat: immo quod &injufti, fecundum
idlluuod dRoemginnuamri, tceortniutrma p, hajunfttaef ipaomf lailmiqtu foercuumn.dum alia
Poftremo qualis in unoquoqde iftorum Regnorum
Jurifdiäio fegnet, qualis pugna, quales Leges & alia
plurimainducj potuerant; fed nec temporis anguftia,
nec memoria retinere paffe diet, & ad audiendum
vxoitsa sf roerdtadfildeiffeleftti.ditos incompta, inconoinriaque proli-
Hare funtReverendi Patres, fercüla pauca in vafis
vmeirnbifotrraurme m, ichui dme doitm Lnairbguisto qr uoam: nfiäutmis btuomno riummp rDoevuissö.
ftate: *de qua: Latifèrviemus Regi. Gen. xr.vn' 2f
dSuelrivtiattues :e xdeee rqaubail i:s ,S edruvimet isq duiiiss eaflti eninis iqduoi lnoorun mda bcuren-t vobis requiem die aenafte. Jerem. xvi. 13. Triavero
hare Regna in prasafliimptis verbis nobis afpiciendapro-
ponuntur. Primum, .cumpra:mittitur,Z)ov«>7w. Selcuupnedruadmd,
i tucru,m dfeucobrjeumn ginitduurt,u sr eegftn.avit. Tertium, cum Etquomodo, dieet
aliquis, decoris nominefpirituale Regnum intelligi pof- I
ret. Gonvenienter utique; nam decor crcaturx eft
mom dneibs irtea ie,j us& f ufubujesö dioecnoer a edf Dt ,e uumt . fiPt uqlucehmriatuddmooednuimm
convenit ei. Sicut ait Avicen. 8. Metaph. fua cap. 7.
prout recitat Doctor profundus, in Summa. Nihil au-"
tem magis convenit creatui-as rationali, quam ut in
finem fuum propter qucmfeétaeft, inflexibiliterten-
vdiaatt,: tSenerdveinred oa umtehma eDreeaot ,r eginnhaartcr eenfdt,o q&ue u eti dSeemn efcear:-
bbiimluuss£ ccuumm EEcccdleeffiiaa.'0' ■ qUem COncludendo ora’ C placet w Ê Ê Ê Ê Ê Ê Ë adGallionem terrDeneuo sa cq tueim Speoartaulmi R eLgundoo avdic ctetemle fCiios nRfeefgfbnri egmlo rtiuaumm t,r adne- fRluegliuflmi, jeefjuus Cqbure.iffulim Fuisli im tueir nitoiss co&he fiendteesr ceeßfßeoinaisb,u s& eRmegfi-s dem Regni tribune ejje confines. Pereundem, &c.
JOANNI S GERSONI I
D o lt oris & Cance/larii Varifienfis
C O L L A T I O
I N F E S T O
B I
L U D O V I C 9
Ad MSS. Codd. Vi6l. 453. 138. 8c Navärr. unum.
bertas eß.
fieEt pt oqlül olnefiavmitu htius judisv ,i fi6otn eamlio ,r utmre sd ilfuocrimdaatrieo iinntfeenriduos
örationes , five cohfidcrationes Beatiffimi Regis noftri,
quantum mihi ex alto datum fuerit, commen-
dativas. Prima erit dc ipfius Regno five Dominio, in
ordine ad feipftim. Sccunda, de ipfius Regno, in ordine
ad proximum. Tertia, de ejus deedre & Rcgno, in ordine
ad Deum. Auditores, interpretefque benevolos
p6lte pxi opsr,e fcicourb: i &ab herorca veexroor,a tcuomrr fepdelroarness ivnocisp hioa.bere fiip-
Quibus jam verbis regiam dignitatem 8t digniffimam
majeftatenrtuameloquar, Gloriofiffime Rex, 6tRe-
gum omnium decor atque ftupor , Ludovice, cua:-
nam fecundia pales virtutibus tuis laudes dabit ? Sunt
equidem eximii 6c ingentes laiidum tituli, quibus feiges
: aft intet illos primum , 6t quodammodö pne-
H tciifpliumuumm i no hbaticn ueiilfeti adrboimtriinoiru,m q u, bd8c cmuie inptfiisu stu ptera sRfteagn
Dominus regnavit, decorem indutus eft.
SCriptum eft. P fal% XCII< x. quemadmodum ä Re-
ovce raebn dcoo dMemag pifrt«roc lnaoreft,r oe lheogdainetaclrlqeugca tduemd ueÖxtnitmit,.
Q exToormdito I IeIn.i mV aCrso IllIaIt,ionis adMatremillius, quiha-
num debitis Legibus moderafti. Qualis nempe laus eit,
hominem aliis pr;cciic , 6c febjeötos habere quam-
ipllluudri metoisa,m fpi leefifpimfeims creognevreen i8act ?p rIafrteufdle anuetfeemie rnito, nc iniimfi
viri boni, 8c bene inftituti eft proprium i nec refert fqeuba mju gdie f emrvuilttuist e qpuriafpiciaipmi tetrti;u mfi pnheeqtu, ifqliumaims, mduurilftolis-
mmiafnqcuiep iucump ifduibtajticibieunsd fuemrv fuem p,r te6bcu eigrinto. miPnriotefdifafirme ufmi- qudem ä Claudiano di£tum eft:
Z z z z Si