-trams, 5c qua; pracclarioresHint faciliter agriofcemus.
Gratuitum liquidem tum ell a Deo & antdeo pmeicnciautmum i m, mperrdcifautpe pcoofintfot ittiar-
rnen quod Adam fuerit in gratia. Civile nequa-
quam 3 quoniam fi nulla fuiflet transgrellio , 11 pr«-
terea non eilet cffrenis hominum cupiditas (cui etiam
ipfe. Dcus non lufficit, pnelium tantum 6c tarn
grandis perolio) nullum fuiflet inter homines plus
quam inter Angelos civile dominium. Viliim ell in'
Adam 6c patebit in gloria. Quapropter radix inccr-
ta ell 6c origo talis dominii. Hoc aperte in illius
executione 6c retcntione 6c acquilitione lapimus 3 quoniam
vix aut nunquam ablque peccati lordibus ac-
quiritur, retinetur, difpenläturj nunquam abfque cu-
ris ultricibus, abfque anxietatibus plurimis aut litibus
inquietis , aut periculis multis fuos detinet amatores.
Compatitur infupcr feciim nequiflimam fervitutem 6c
peflimis fiepe collatum ell, eis qui proditores funt ve-
ri dominii, rei criminis l«fie Majeilatis, in eum fe-
ditioli, in cives Regni, homicid« fui, 6c indigni pane
quo velcuntur. Qualiter verb 6c quam proprie tales
le Dominos appellant, ipli viderint. Seciiselide
dominio gratia;, quod purum ell, hemm, fanblum,
jucundum, quietum 6c fecurum 3 fundatum denique
in Regulis divin« artis, non ut civile dominium in
traditionibus hominum, quandoque lupervacuis, quan-
doque nequillimis. Secundam differentiam aflignat-
pr«di£ta defcriptio, quod dominium civile limul 6c
ex aequo ell incommunicabile pluribus, quamquam di-
yerlis modis non ex aequo compatiatur plures Dominos,
ut Regem 6c Burgenfem vel militem. Confur-
agribt laauttieomne ,h «gcr oinflciotime m6cu engiceallbaitleit atsa leisx dimompeinrfiei b:l ionnoen,
enim potell diverlis 6c multis «que plene licut paucis
in uliim fuum cedere. Ex adverfo gratuitum 6c Evan-
gelicum dominium compatitur fecum quollibet Dominos,
propter fui fpiritualitatem 6c communicabilita-
tem 6c bonitatem , ad exemplar liipremi dominii,
quod ex aequo communicat fe pluribus licut uni. Hoc
ell dominium charitatis latum nimis. Quae charitas
non ell ambitiofa, nec apprepriare fibi qu«ritqu« lua
funt. 1 Cor. xin. Sic Patentes primi nihil libi ante ca-
fum appropriaflent, fed nec Angeli vel Beati: lie Deus
ablque fui dominii detrimento coalliimit Angelos 6c
homines , in quos transfundit Monarchialem potefta-
tem, dans eis omnia in manus : lie demum Pater 6c^
Filius 6c Spiritus fanblus teres perfonae ex aequo plenif-
lime libi cun6la fubjiciunt. Tertia fuperadditur differentia
3 quoniam civile dominium potell abdicari 6c
repudiari fervata juftitia 3 potell etiam ab invito tolli:
nam propter quid aliud quotidie liunt mercationes,
emptiones, venditiones 6caliae commutationes? Propter
quid aliud infuper perllrepunt 6c reboant -odiofie |
lites, rabiolajurgia, improbae contentionesjudiciorum
lfioterern dlioummi nparnos rfeepmeetet nadllori anuxtittu ?e nEdto r6e mDfcuuasm ae ,q uciufliitmae-
quanta ell in hoc praecellentia dignitatis in gratuito
fuper civili dominio 3 quoniam licut tu Deus tuum
communicas dominium abfque deperditione 6c abdi-
catione, lie jullo cuilibet fas ell compati fecum quan-
tumlibet plures Dominos, 6c nihil deperdere, immo
extenfius habere dominium. Propterea non habet ne-
celle jullus contendere in judicio propter hoc dominium,
feiens omnia effe liia, ubicumque 6c quocum-.
que fucrint tranlportata live collocata: ulurpare quo-
que libi fas ell vocem illamPhilofophi cujufdam ab in-
fceecnulam u frebree nfutias.f ugientis, 6c nihil bonorum terrenorum Omnia mea , inquit, mecum for to.
Saeviant tyranni, fortuna feroxinfurgat adversus julli
corpus aut bona quaelibet extrinfeca 3 nihil ab eo ra-
pietur, quin in fuum dominium 6c commodum refer-
vetur 6c ferviat, etiam pro llatu natura: lapfie 3 quia de
llatu nature integr« vel glorificat« nulla ell dubi-
tatio. Amplius nulla tale dominium contrahit inbps
dvaritià, quominùs fccnerctur cum Deo 8c proximo,
bona fua emit 6c vendit, juxta Ifiiiæ Præcc-
ptum , cap. l v . V. 6c abfque auro 6c afgento 6c ulla
commutatlonc, fupplc civili, vinum compun&ionis 6c
lac deVbtionis, 6c aim Deo negotiator de regno coc-
lorum. Ex quo 6c quölriodb negetiatur? ex nurhifi-
mate prctiolo 6c aureo charitatis. Sed de co quod
priiis fuum erat, quo pabto negotiari dicetur ? quia
certc illud quod Ilium priùs erat uno modo , cfficit
fuum pluribus modis tali negotiatidnis foenore 3 quem-
admodùm fpeculum concavum recipiens radiofiim fo-
lis illuminationcm, illam à fe reflectendo fiirhim co-
piolorem efficit 6c itcrum iterumque luminofiorem.
Non diffîmiliter anima fanbla concava per humilita-
tem, 6c terfaper vitæ miinditiam, dona Dei per gratiæ
redonationcm fibiipfi multiplicat, 6c in tali do-
nandi meditatione exardelcit ignis corufeus 6c fplcn-
didiflimus divinæ illullrationis atque dilebtionis. Sciunt
experti quod loquimur. Sic plus abfque ulla ællima-
tione acquirit liberalis charitas erogando 6c commu-
nicando, quàm refervando 6c appropriando polîît a-
vara fordidaque tenacitas. Dc qua verb 6c philofophi-
cc Hieronymus enunciavit ad Paulinum j quod eideefi
tdm quod habet, quàm quod non habet. Sic poftremo
frublum uberiorem placidioremque recipit jullus ex
divitiis alienis , ex auro, ex margaritis , ex equis,
thefiiuris, 6c aliis, quam plcrumque folusciviliterta-
lium dominator 6c amator. Hoc cx alto intuebatur
Sapiens dum ait Eccleliallcs v. 9. Quod qui amat divin
as , fruElum non cafiet ex eis. Fill bills divitiarum
ell redemptio animæ propriæ, 6c fufficientia 6cfatie-
tas atque lecuritas. Hos frublus magis capit jullus,
aliénas divitias vel contemnendo, vel per eas in Dei
laudem alîùrgendo, quam proprietarii, qui tantum-
modo capiunt ex eis lpinas curarum pungentium, 6c
tribulos anxiarum occupationum. Debet hæc con-
lîderatio plurimùm compefcere animum bene inllitu-
tum 6c morigeratum, ab appetitu anxio grandis poE
feffionis aut adminillrationis civilis 3 quoniam pecca-
torum maculis contreblantes inquinant, aut lâltem
peccandi periculis involvunt 6cinnebhint: non latiant
hominem , excruciant potius novis cupiditatibus 6c
curis fuperfluis. Et ubi hint opes , ibi funt 6c qui
confumunt eas. Agnofcitis (ut arbitror) ex hac differentia
triplici, quoniam pulchrior ell dominatio,
fcecundior atque divinior quæ extitulogratiæ, quàm
ea quæ ex titulo politicæ aut civilis jullitiæ oritur 6c
accrefcit : Polîèt igitur Eccleliallicus Monarchatus abf-
que tali multitudine dominiorum civilium qualem af-
picimus, elîè perfeblior 6c Chrillo llmilior , qui dominii
exercitium à le penitùs abdicavit.
Confundit poltremb hæc præclara Veritas llultam
avaritiam nofh'am , confundit 6c crudelem invidiam.
Verb 6c proprie llultam dixerim avaritiam, quægau-
det lola appropriatione eorum quæ diviniùs habentur
communia. Sed nonne crudelis, nonne monllro 11-
milis invidia, quæ bona lua aut quæ lua ellent fi vel-
let, odit, quia in aliis adefle confpicit, mordet, la-
cerat, conllimit, 6c dilfipat. Profeblo fi quis bene
prædicat, fi quis gloriose operatur, fi quis etiam mi-
raculis claret, omnia hæc mea lunt, omnia hæc ago
in proximis : tantiimmodo vitam 6c titulum gratiæ
invidiæ culpa non dellruat. Similitudinem offerat
(Apollolus i. ad Corinth. 12.. 6c ad Rom. fimiliter 12.
de corpore vero, in quo manus operatur pro oculo,
6c de manu videt oculus.
Tertia Confideratio.
Superaddamus tertiam confiderationem ollenden-
tem ex præmilfis, qualiter idem homo ell in unum
dives 6c pauper 3 vel ut Apollolus loquitur : Nihil
habens 6c omnia polfidens, feiens abundare 6c feiens
penu-
2 < D f
penuriam pat!, & in altiffima paupcrtace fuperabun-
dans z Corinth, vm. Hoc ita accipiendum eft, ut 1-
dem homo fit pauper mundo, & dives inDeum: fie
enim loquitur Chriftus Luct xu. Nihil habens (fal-
tem quoad affe&um) eivilice & politice , & omnia
gratuite pofiidens.
Tales.invenimus omnes jullos nolentjqs utirebusle-
cundunt traditiones humanas defendendo eas in connipotens
fapientise divinze virtus de peccatis aliorum
bona pro julliseliceret ( A t tingit enim ipfa k fine pcc-
cati novillimo ufque ad finem primum ju Hi, quod Do-
minus e l l , fortiter, & diffonit omnia fuavifer , Sap.
vm. i. facit quoque ut tècundum diblum Gregorii
qui in ctmElis delinquunt,. in cuntlij feriantur, ut verunt
fit ijllud Sap,. V. 1 1 . Pugnakit contra infenfatos orbister-
rarum. Numquid non hoc jultiffime. Toto fiquitentiofo
judicio , propter curas inextricabiles , quæ do- A dein orbe terrarum in Domini fui contumeliam abufi
minium talc utplurimum cr-orvntlielXqmuuuninttuiirf. MA/fartttttUh . fiint lv nmma nimnfnm in /»1« fu it in inim-iom /»_
Sulïicit eis titulus gratiæ, 6c volenti tollere tunicam
aut beneficium, dimittunt 8c pallium, aut ipfo fàblo
fi expedit, aut fic agere promptus 6c paratus ell animus
3 primo Timoth. 11. habentes alimenta 6c quibus
tegantur, his contend funt 3 etiam fi divitiis omnibus
terrenis opulentiffimi videantur. Erunt igitur tales
(dieet nobis aliquis) foliReligiofi 6c paupertatispro-
feflores ? Nequaquam ita neceffe ell. Non oportet
Ut voto aut converlationis mutatione res à le terrenas
abjiciant. Paupertas ell introrsùs in animo fibi bené
confcio, quæ effugans tyrannidem fævamcupiditatis,
dilatât regnum charitatis, 6c ambulare facit in latitu-
dine in innocentia cordis quæ ell gratia.
Hic attendite o doólilfimi 6c fapientiflimi vii'i , hie
intelligite qua ratione priores argutiæ carnalium facili
dillinSione folvuntur : nam 8c fi jullo omnia funt communia
6c data in manus 3 non oportet quod injure Fofunt,
8c omnia, quantum in eis fuit, in injuriam e-
jus, perverfilfima libidine, eontorlerunt. Ita pcccator
ell ille alter Ifinael, cuius manus contra omnes, & manus
omnium contra eum. Gen. xvi. 12. Ita jullus ell
Dominus, 8c reélum judicium fuum , quando contra
nos pcccatores maledidliones flerilitatum 6c alia-
rum peltilentiarum multiplicium indiicit, armando
creaturas inobfequiumnoftrumconditasad vindiélam,
ficut traditur diffuse Deuteron. xxvm. Et licut tempore
palfionis ex horrore judaïci fâcinoris tota Uni-
verfitatis harmonia turbata ell.
Quæreret ad extremum forfiui curiofior aliquis: fi
jullis ex æquo funt omnia communia, duo tales extremum
famis periculum incidant, nec habeant præ-
ter panem unicum 5 perquem folus eorum potcritlu-
llentai'i 3 cujus erit papisille? Refpondeo, quod jure
reblo occupanti concedetur : mors verb pro alio pe-
eunte militabit, 8c ferviet in bonum fuum, amplius
r i , aut ad omnem uliim civilem qui fibi frequenter B fortafiis quàm alteri panis comellio proficiat 3 quoabufus
eflet, fed Jure Poli 6c ad ufum conformem
principiis divinse juftitia;. Animadvertite rursus oblecro, quemadmodum om-
nis peccans, in eoquod re aliqua perverse utitur, in-
jeufrti aetnuirm c fuuilritbuemt j uclolnot rteabnlqautiaom r efiu ar li6ecn r«a p, toinr vrietio fDuxo 3
mino : traélat autem injuftus abutendo re aliqua rem
illam qua; julli eft iplo non confentiente , nam con-
fentiendo peccaret. H«c eft radicalis ratio, curfra-
temalis correélio cuilibet jullo competit 3 quoniam de
re lua agitur dum peccatur.
In hoc verb comperi propriifiimum 6c philofbphi-
cum eflè intelle6lum Jacobi dicentis, quod qui in uno
ojfiendit faElus efi omnium reus. Jacobi 11.10. nam peccans
in uno peccat in omnes: tremenda nimis , fed
vera fententia. Peccans in uno peccat in omnes,
immb in iplum ccelum , 6c omnia quae cceli ambitu
niam in patientia fua poflldet animam fuam feairus in
ccelo, quam ille in brevi moriturus odiolo moribundo-
que corpore non lecurus lervat. Perges ultra querere
cafii paululum variato. Si fit alter injuftus, ha-
beat tarnen titulum civilis dominii fuper panem ilium,
8c jullus nequaquam, in cujus ulum tedit panis
ille? Videri potell quod jullo per titulum gratia;,
inquoveriusjus 6c Deo placidius fibi fundavit 6cqu«-^
fivit: fed h«.c 6c fimilia liibtilioris indagatjonis fcho«
laftico exercitio dimittentes.
Quarta Confideratio.
Ponamus quartam 6c hanc extremam Confiderationem
tempori hujus Dominic« Palfionis convenien-
tem. Monai’chatus ex titulo grati« conliirgens, fuit
reftitutus per Chrifti palfioncm extenfius 6c uberius, continentur. Vis audire hoc ab ore unius qui abieratQ quam fuiflèt ante peccatum. Extenlms dixi 3 quoniam
in regionem longinquam dilfimilitudinis, qui ad fe
revalus à quo priùs longilfimè aberraverat, dicebat: Surgam & ibo ad Patrem meum , 8c dicam ei. Pater
feccavi in coelum & coram te Lucæ xv. 18. Si ratio
magis placet, earn accipe. Homo itaque per peccatum
fe 6c res quibus abutitur, Rirripit vi quantum in
eo eft ab aliis, abrumpens membra corporis myftici, 6c integritatemuniverfitatis violans : pervertit infuper
harmoniam univafi velut chorda difcors in cithara
aut fiftula mutata vel ftridula inorgano: infirmât ex-
ercitüm vel exercitium fpiritualis militiæ, tanquam
fugitivus 6c proditor 3 lubtrahit denique juvamen
6c dilebtionem 6c paitem Regis vel regiminis , 6c
ordinem fubvertit aliter quàm debet ad omnia. At
è contra jullus prodeft omnibus veluti membrum
vivax 6c pars congruens luo toti, ficut chorda fo-
Jiora 6c fiftula lliavis 3 6c infiiper miles fidus, atque
ut adjutor fortis , 6c reblor omnium Ibllicitus,
feiens quoniam plus abhorret gratia otium, quàm na-y.
ttuorra a lviqauciusu fmu.b tilOiopr p: oqnucot mcoondtoef jtuimlli s nfoitb iins juaurigam, efrnatuas-
n6cia r paproinbaa t6ucm p eefctc ?a tfuim p riæn teeoresà, Cfihprryolb ifptofimsmusil 6itca Sree noemca
Validilfimis rationibus probaverunt hoc quod nemo nifi
a feipfo Uditur ? Itaque in fapientem nulla cadit in juria
, 6c ita probatum eft. Confentio : Non enim fit
jullis, invitis fe, injuria vel laefio e^alior-um impro-
bitatibusj fed fieri quæritur, autfieret> finon ominfernus
damnatorum hominum 6c eorum multitudo
atque peccata non fuiflent: funt tarnen de dominio julli,
6c ei militant ad coronam 8c gaudium 6c cautelam.
Accedunt ad hanc Monarchiam omnia Chrifti fa-
bta, dibla 6c exempla, Sacramenta infuper omnia;
lpuosf etrfet mdibc enroev G« rLegegoirsiu Ms. ylleria. Ad hunc fenliim au- O felix culfa Eva. Quare
felix ? Non intrinleca bonitate , ut c«ca «mulatio
culpabat, led extrinfeca denominatione, quia talem
& tantum habuit Red'emptorem. Alker quippe non
fuiflet Deus homo, non Virgo Mater, non huma-
na natura liiper Angelos collocata 6c fimilia multa :
fed neque fuiflent jullo omnia data in manus , altero
dduebpelilclai tjiuornei s6 6c c tcitounloq up«rf«tmuse ,m 8ocr attiot u3 lot itfuaclora vmideneltiacleist
reftitutionis.
Verum fentio vos inclyti Domini finem loquendi
rationabiliter expeblare. Parebo libens , ne pariam
faftidium. Expeblai-e tarnen prius oro patimini. U-
tinäm faperent 6c intelligerent quatuor has veritates
pulcherrimas Ecclefiaftici noftri temporis, illos loquor
improbos, qui fpreto 6c calcato Monarchatu grati«
ditiflimo, c«cos fe ad inopem 6c languidum civilita-
tis titulum conjecerunt, totifunditus incubuerunt Be-
neficiis fibi per fas perque nefäs coacervandis per dif-
crimen certilfimum , 6c perditionem animaium lua-
rum, 6c fiepe alienarum. Pr«ponunt filiationem im-
mundam mundi, immo jugum ferreumdiaboli, ftiiolina!