coram Deo caufam tuam agas , accufator tui fe-
veriffimus , idemque verax teftis, 6cjudex xquiffi-
mus.
Ages autem hoe vigilantiori iedulitatc , fi auribus
tuis Temper infonare putaveris illam vocem Propheue
ad Ezechiam : Dijpone domui tm , quia morieris tu &
mnvives. Ifaïa: xxxVm. i. O quam utilis prorsus re*
cordatio , 6c qua: in profperis fimul 6c adver
abunde luaviterque paftus, recalcitrat 3 impinguatus,
jexcutit jugum 6c vehiculum fefloremque dejicit.
Audiftis quibus ftudiis domus propria regenda eft,
quibus exercenda dilciplinis-, quamquam faftidii ti-
midus multa prasteream. Nunc quid extra te vaga-
bundus incedis! Pracurre prior in domum tuam. Eccli.
xxx 11.1 f . 6c temet a communi hominum ftultitia exi-
me, de q ua Hieronymus ad Sabinianum. Solemus mala
,fis hominemfan&otimorepavidum, 6c quod amplius A domHS nöftra feire^novifiimi, & liberorumatque conjugum
eft , liberum efficiat 6c mundi contemptorem ? Facile
, inquit Hieronymus, comtemnit omnia 6cc.
O quam felix fomnus ifte erit, altus, liber 6c tran-
quillus poft hujulmodi recognitionem lui! Anima ita-
que tanquam in finu jaceatDei, lecura perfiftat, re-
ie£tis feedorflm dxtnoniorum amplexibus. Nam to-
tiens inter abominandos amplexus diaboli anima dor-
mit, quotiens peccati mortalis confcia impeenitens re-
quiefcit. De mane verb intelle&us ipfam oculatiflimam
providentiam cum memoria in Tpeculammittat, qua:
diligent! provifione ac lolerti omnia occurrentia exa-
minet atque dcnunciet, ne quid inopinatum, nequid
fubitum, ne quid imprasmeditatum furrepens contur-
bet, aut ne per infeitiam utilia prsetermittat. Porrb
ipli voluntati, quam fponlam hominis in domopofui-
mus. ha:c obfervanda erunt, fides thori 6c caftitas
vitia , vie is canentibus , ignorare. It a efi , aliéna domus
curiofi fumus , négligentes noflra. Vitia idcirco noftret
ultimi cognofiimus , inne irrt demur, hie nobis placent es ,
fabula populo & rifus^ficimur. Quo contrabenèjubct
Perfius (ut præmifi 6c repeto.)
Tecum habita, & noris quam fit tibi curt a fitpellex.
quantum fcilicet à virtutum poflèfllonc vel perfe&ionc
defîcis. Vade igitur in domum tuam ÔC cum paralyti-
co fiurge per Contritionem , toile grabatum peccato-
rum per Confeftionem, 6c per Satisfadionem. In domo
tua vigilans, oranlque permane , illic expedta ;
6c cùmadvenerit Dominus 5 confeftim aperias ei. Sto,
inquit, ad oftium & pulfo, f i quis audierit vocem meam
& aperuerit mihi januam , introibo ad ilium & cenabo
cum illo , & ipfe mecum. Apoc. 111. 20. O milêrri-
mum te, fi abierit, fi non tanto holpiti feftinabun-
dus occurreris, fi integerrima , confideratioque femitarum domus luæ, , non invitaveris, dicens: Mane ?
prout inter niulieris fortis præconia à Salomone pofi- ß bifeum, Domine, quoniam, 6cc. Eue. xxiv. 2p. Nec
tum eft. Sufpe&os habeat omnes tentationum , ma-
larumque cogitationum introitus, coetus adultero-
rum, atque latrunculorum infidias. Si pulfaverint fores,
fi feneftras impulerint, confugiat illico ad intel-
leftum, 6c eoinfcio 6c inconfulto nullos fufeipiat. Si
alloqui blàndè coeperint, obfurdefcat. Syrenes funt,
fiiavi cantu Ibpiunt ut demergant : fi luos pétant amplexus
, citb rejiciatj latronum morem gerunt, am-
plexantur ut périmant. Si blanda fions & fuavis præ-
tenditur, non cônfidat, arrident utirrideant. Sipro-
mifià promiflîs accumulent, non credat : quotidia-
„niim eft proverbium ; Magni fponforis rara ut plu-
nmùrn fides eft. Cetemm , fi fallaciter fenfimque
obrepere, aut -vi palam irruere conentur hujufmodi
tentationcs -, à Te continuo virili animofitate aut de-
pellat, aut diro vultu 6c acribus verbis increpet, dicens
: Seorftim vos , maligniffimi fedu&ores, nihil
mihi vobifeum : abite hinc procul cum dolis veftris, p - ---- ,— -------------T
veftrilque fraudibus, quoniam intùs vos 6c in cute '-'pitibus Nafo ait Metam. 7.
novi • fcio carte quid quæritis, meamquippe profti-
tutionem, meam infamiam, meam denique mortem.
Ethæc ego patiar mifera? Non faciam hercle , non
vobis aflèntiam 3 quamobrem avolateceleriter, aliam
quærite , fi poteftis, quam veftra blandimenta 6c-
malefualà verba illaqueent, quæ veftris credula fit
lcnociniis. Me interim finite, quia non film quam
putatis , aut quæ veftro digna Tum ludibrio. Hac 6c
fimili voce utatur voluntas fponfa adversùs tentationum
malarumque cupidinum infultus. Caveat, neeo-
rum vinculis Te ligari, aut manibus prendi finat, vel
facibus fuccendi. Obnitatur totis conatuum nervis
impetui primo , memor tragici illius in Hypolimodb
invites , . fed violenter (ut fic loquar) trahe,
verecundus enim holpes eft, vult compelli. Quo in-
trodublo, fervi certatim domum exoment, null ie re-
periantur irarum araneie , nullus cupiditatis pulvis,
nulli caninarum rixarum aut curarum mordacium cla-
ïnores audiantur. Sed 6c üxor tanquam vitis abundans
in lateribus domus tuas cum liberis tuis , bonis fcilicet
afteólionibus, in occurlum culta feftivaque procedat.
Sternatur domus tapetis bonarum cogitationum , vi-
rentibus herbis bonarum operationum Ipargatur , 6c
omnibus denique lanélorum defideriorum flofculis pul-
cherrimè diftinguatur. Ponat menfam pietas, autho-
ritativam fellamobedientia, focumCharitasaccendat,
miniftret Fides candelabrum, 6c leétum conteriiplatio
fiibftemat j linteamina verb ut pura fint abluantur a
Contritione, a Confeflione ventilanda aeri exponantur,
quofque demiim exficcabit Satisfadtio. Necomiflum
fit illud quod de Palemone & Baucide deorum hof-
Qui blandiendo dulce nutrivit malum,
Sero reeufat ferre quod fubiit jugum.
Sciât prætereàquod femina molliter 6c femiplenè nc-
Super omnia vultus.
ulccefière boni 5
Hilarem enim datorem diligit Deus. 2 Cor. ix. 7.
Rependet, non dubita, vicem Deus, ab eoque audics :
Hodiè huicdomuiJàlusfaiïa eft. Luc. XIX. 9. Quia fi ve-
recundumteex divitiarum carentiaprolpexerit, com-
pellabitteiifdemsvocibus, quibus EvanderÆneam:
jiude hojpes contemnere opes , & te quoque dignum
Finge Deo.
Quæ ifta dignitas. Reverendi Patres, quanta fubli-
mitas, eftèhofpitemdivinitatis?" Itafit tarnen, fi domum
noftram non delèruerimus, fi attento ftudio ex-
coluerimus 3 quod nec gentilis Poëta filuit. Statius
Theb. 12.
Nulli commijfa métallo
Forma Dei, mentes habitare & petlora gaudet.
Propterà Patris làpientia Chriftus Jefiis, cujus deligans,
petefe docet 6c admonet. Feliciflimam prorsiis p jcia funt effe cumfiliis hominum. Sap. v 1 1 1. z I . unumvoluntatem
dixerim, 6cbeatagloriofaque prole fecun-
dam, quasle fornicariis hujufinodi luggeftionibusnon
immifeuerit: infeliciflimam verb, fi talibus feipfam ex*:
pofuerit proftituendam quia infauftiflimos monftrofifti-
mofque, 6c vipereos peccatorum foetus gignet, inPa-
rentefnfuamarmatos, ficut leonem fuperbias, luxuri*
porcum , canem invidias , 6c ita de fimilibus, per
quse cruciabitur , lacerabitur, perimetur. Ad ulti-
mum, corpus tuum, quod efferus bos eft, domabis,
providebifque ne otio torpeat. Malignae naturae eft,
qemque noftrûm hodiernis verbis hortatur, monet,
imperat, ut paratus f i t , 6c corum quæ extra fe
funt curam deferatfiiperfluam. Vade (inquit) in domum
tuam. quod fuit thema.
Admonere putes Chriftum : quid Has ferutans villas
6c rus, eripe te velociter 6c vade ? Vade pacifice in
domum tuam. 1 Reg. xxv. 3 f- Quia Sicut avis tranfmi-
grans de nido fuo variis periculis expofita eft, fifi w
qui relinquitfuum locum. Prov.xxvn. 8. Secundo quid
ftas periturus ? Tuam pete alacriter domum.
tube-
13 i3Collatio ejufd.fermonisDom.XlX.pol¥Pent. 1314
taberii fedens in domo tan. Deuc.-vt. 7. Quémadmo- <1..™ . . . ( J ■ ■ . . .
dùm Elifeus fedebÿ: in domo fua : fedendo enim &
quiefiendo , fecundum Philofophum anima fit tm-
djtis ', quidam vero non in domo, fed in monumen-
tis,manent. ù t . v i n . 2.7. quia inter obfcæna vitio-
rum cadavera volutantur. Tertio, quid extra ftas, te
vifurus. domum intra fagacitct tuam .Mmeat umfâmf-
V* a! ui femetj-fifum , milltts egrediatar delibted-Juo.
Exod. xvi. ap. Hæc tanta de domomorali hominis
præcepta funt.
N UNp f e ad™nda< juxta anagogiam, beatificæ do-
mus habirafionp - nnarreim Rr ---------
rit, duce abjebto, per abrupta vitiorum, per lubri*
ca, per petrofa, per tenebrofa, in invia, & non in
via laplâtur , impingitur , in baratri profundum la-
cum præceps ad ultimum dcjicitur, ab ilia domo quàm-
longiflime raptus , de qua præcipit Chriftus dicens :
Vade in domum tuam. Verùm quopaéto via man-
datorum peragrabitur , fi non agnolcatuf ? Quo-
modo cognofeetur nifi perferutetur ? Qualiter de-
nique perferutabitur , nifi Scripturis hûjulmodi Man-
datorum expreflifiimis animis accomodetur : Quamobrem
Prophèta in pfidmis plurimis, tarnen fingula-*
a riterindlo cxvili.Beadimmacnlatiin®M,aliu<fnihil
agere videtur,quam aut orarc inteleblum ut dilcat man-
data fiia, aut beatos appellate qui Mandata ejus feru-
tantur & exquirunt. Unde beatum virum deferip-
turus, primum opus tam prseclariflimum pofuit, quod
D°mmi fuit- voluntas ejus, & in Lege ejus me-
ditabitur die ac nolle. Pf.i. z. Et alibi; Beat us homo quem tu
erudieris Domine , & de Lege tua docueris eum. Pfal.
if§ra|1 Quis error, immo quanta dementia Ecclc-
fiafticorum, in domum beatitudinis (utaiunt) vaden-
tium, qui ob lucrofas adinventiones hominum, Man-
datorum Dei perlcrutationem delpiciunt ? Apud quos
non animadvertitur, 6c animadverla contemnitur Cnri-
fti autoritas dicentis : Sine caufia colunt me ^ docentes
mandata hominum & doUrinas. Matth, xv.p. Refpon-
deant velim Ecclefiaftici viri facr^ Scripture defer-
toies, qualem fibi in fiia perCgrinatione viam delegetionem
texturi ftylum admovimus, 6c earn finire pa-
timini, precor, finis e ft, sequanimiter tolerate. Vade
m domum tuam. Homo viator , homo terras incola
, homo qui peregrinans non habes hie compo-
fitam civitatem vel domum manentem, fed futuram
inquiris. Eia rumpe moram, fugam prascipita, non
in via terminum, non rapidis in flubtibus portum con-
ftitue.
Properat cur fit vita citato f ait Tragicus , folque in
occafum volucer ruit, 6c negligis, tu tarnendiffimu-
las, 6c medio in itiriere ftratus jaces, ubi fitevicina
.dirai mortis nox occupaverit , hercle perifti, 6cdete,
tuaque falute adum eft. Age cur ceflas? Quare fef-
fi dibilitatique viatoris inftar lentus vadis? Sedagnof-
co , paralyticus es, 6c dum niteris fiurgere, in moli-
mine primo relaberis. Tu equidem pars vivax -es.
partem humor nimius carnalitatis paralvfi mortifica- R riot- ' cf; r. x ^ , WÊÊÊM
vit. NNiimmiirrnumm ffiicr progredi noil JvaileJs / MtracluMs ad va- B ^ Sl fclPfos > M M prudentiam 3 falluntur,
ria, 6c tibimet oppofitus.
Vult (inquit Sapiens) & non vultpiger. Prov.xm.
4. Nam dum vivida pars voluntatis divinorum capax
fursum erigitur, a parte fenfualitatis'emortua, deorsum
trahitur , 6cjniplo conatu hunfi proclivius deprimitur.
Notate comparationem Virgilii. y. tr£neid. propriifi
ft mam.
Qualls fkpe via deprenfius in aggere fierpens .
*VErea quern obiiquum rotatranfiit, aut gravis iSlus
v Seminecem liquit fiaxo lacerumque viator ,
N e quicquam longos fugiens dat corpore tortus.
Parte ferox hrdenfique oculis , & fibila, colla
u4rduus attollens, pars vulnere clauda retentat,
Nexamem nodis , feque in fiua membra plicantem.
Ha;c ille. Sperandum tamen eft 3 tibi confide , 6c
plena Fide ante Chrilli pedes expofitus, Ipiritualem,
ideoque nequiflimam paralyfim mitigare pete. Etenim
liberari penitiis non eft prarientis vit£e , nifi quibil
rarifiime admodum concefium eft. Dchinc exurge
duplici amoris timorifque ftimulo perfoftus, fpe falu-
tis hilaris, 6c alacer charitate , ac vade devirtutein
virtutem, donee videas Deum deorum in Sion, qua: do-.
mus eft beatitudinis fempiternas. At verb fortaflis ( ut
veibo Boetiiutar) velut ebrius, quo tramite domum
revertaris igtioras , quo duce iter arripias, & ad lu-
piemum , qualem in domo quam quaeris converla-
tionem habiturus exiftimas 3 nelcis verb horumtrium
notitiam : fi non pigeat advertere , paucis edocebo.
Et quamvis non alienum a propofito efiet Lablantii
verba ponere, lexto inftutionum, de limite bino lalu-
tis & interims , commodiiis reticere judicans. Hoc
moneo , ut verum ducem 6c unicum habeas Deum,
quemadmodum de populo Ifraelitico in promifiionis
Sapientis dogma reliqucntcs. Fill, neinnitaristruden-
Httat. Prov. m. f. Et ibidem, xiv. iz . Eft vin, qu*
videtur hormmjnfla, novijjima ejus duemtad mortem.
Si ceterorum adinventiones hominum confectan-
tur, paramprudenter, nedixeriminfipienter, agunt:
neque enim Leges, aut humanm traditiones quxeun-
que ad perfpiciendam domus asternas viam fufficiunt;
aloquin aliam frufträ daret Legem Deus humana ra-
tione fupenorem. Affirmo, qui oppofitum aflerunt,-
errant, & in Pelagianam hairefim palam incidunt.
Quod ft quis diu folerterque indagaverit quantamde
via Mandatorum Dei notitiam obtineant tales , folis
hominum adinventionibns perferutandis dediti, de
Fide, de peccatorum diftinótione, 6c quantitate, five
de beatitudine, 6c ceteris, puto mecum in hoc,
' immo cum veritateaflèntiet.
Si viam Mandatorum Dei, utdicunt, eligunt,red-
dant nobis rationem , cur noneaperferutanturpotius,
Q quam humana. Vani homines promptam in ore ha-
bent ex Horatio refnnnfinnrm
rclponfionem.
pecuniaprimum ,
O cives, cives quarend
Virtus poft nummos.
Manet infuper alta mente repofitum illud Ariftotelis.
Melius eft pauperm ditari , quam Philofiophari. Voces
iftæ, Reverendi Patres, non Ecclefiafticorum funt,
led agreftium hominum, terrenifqueinhiantium: efto
excufet quoldam utcunque paupertas 3 neque enim
omnes damnamus Theologiam non ftudentes, ut mercatores
, artium mechanicarum artifices, itemque alios
plurimos. Sed interrogo, quid Ecclefiafticus relpon-
debit, qui beneficiis copiosèditatuseft, aut qui aliunde
dives beneficiari defiderat, quid Religiofi amplifi-
fimis redditibus locupletati, quid poftremo omnes
teiTaammDpirooffiarci,fIrcrennrtrefrkcgfiiftmu-i :nqu.XodTDn S”OT, „ „r y7 X3 /—«9^ ^ D ^quuoosm amlia nuorng eenfts tdaenctuenmtimoro doàc cfuc p*a tfieod naoKno s dbet.ivnket^3
/«i/jDeut.xxxn. î 2.6cProphèta infinuans dubtoris hu- A .____99H .1.1 s r i \ . /v»
■ jys lltlllatcIU5P°ftquam dixerat : Domine, in voluntatetua
aeduxifttm e, fubjungit, & cumgloria fuficepifti me. Pfi
lxx 11.24. Illius quidem ducere eft, ad quem fpe&at
seternæ domus gloria. Hoc duce carpe viam,non quam-
hbet, iedquarq Prophèta non modo iviflè 3 verumetiam
cucurn ie gi atulabatur, dicens : Viam mandatorum tuo-
rum cucurri) Pf. cx v i 1 1 .3 2. conformiter ad fequens
julîum Chnfti : S i vis ad vitam inqredi, fer va man-
«/Æ. Mîitth. x ïX 17. Ab hac via quifquis aberrave- Tomi II I . Pars II I .
Mandatorum Dei deducere? Etcum rationem afferre
enifi fuerint5 an calls fit qua: eos gravi culpae non
condemnet, ipfi viderint, fateor non video. Hoc
unum video, tutius lalubriulque 6c viris Ecclefiafticis
dignius elle Theologias ftudium, atque ablque fulpi-
cione cupiditatis, modiacFidei 6c parv« Spei remo-
tius: 6c certe alia nulla, ut ifta, feientiaeft hominum
dirediva, incitativaque ad landos mores , vitiorum
coercitiva, & ad fiiam felicitatis domum compendio-
fiori tramite perdu&iva. Non afpernandum efttefti-
O o o o mo