de rationes f e u me dit ai m e s . aquas experfena P rincipis no- à fede magnitudinis tuæ, ut mecum fit 8c mecum
minati-y quam tecum bene valere deßdero , quoniam in „ laboret, 8t feiam quid acceptum fit apud te Temper.
fa lu te ejus noflra reponitur. V a le ergo & circumfonantes „ Amen. „ Sap. ix. I . 2. 3.4. f . 6. 7 . 1o.
proce/lofee Curia f lu B u s , tu e x fu b lim i rationis arce v e l fpecula, tanqmm ex alta rupe, imperturbatus circumfeice, SECUNDA PARTICULA
PRIMA PARTICULA
In qua continetur oratio f r o recognition propria
cond itions & gratiarum a ttio n e : petendó
Sapientiam e x v erbis Salomonis.
E x Regum Jefu benigniffime , Princeps pads,
per quem Reges regnant, 8c in cujus
manu funt omnia Jura Regnorum , Deus
unus in Trinitate perfeda, cum Patte 8c Spiritu fanâo,
initium 8c finis cujufque rei, Creator 8c amator generis
humani, atqüe ipfius pollquam perierat miferi-
cordiffimus per paffionem fericordiarum 8c Deus totutiaums cRoenpioalraattioorn iDs,e usD emuis-
meus 8c Rex meus. Recorder,obfecro, in gratiarum
addotnioon, ef,a pqiueenmtifalidmmoo dpuromv ildibeenrtaiælif ftiumæo c pornofviildioe,n tidæig tnuaæ-
tus es formate me portionem aliquam creaturæ tuæ,
cum non efl'em, 8c educere gementem 8c nudum ex
utero Matris meæ, ancillæ tuæ. Dans pofteà rena-
fei denuo feliciùs in gremio Ecclefiæ fponfæ tuæ Marris
omnium pie viventium, 8c hoc per lavacrum re-
generationis in Baptifmate, faciens de filio iræ filium
adoptionis8cgratiæ,per infufionem Spiritus fanéti in
Fdoidneis, Sanpiem a8mc Cmheaarmita toer,n acnutmib usc eatetrqius e vfiirrtmutainbutisb u8sc.
Dedifti prætereà mihi pupillo 8c advenæ tuo in
loco peregrinationis hujus velociffimè tranfeuntis,
corpufculum vegetum 8c fanum , cum integris
fenfibus ad fubferviendum animæ capiti fui ipfius,
pro confécutione finis fui in diligendo te ex toto
corde, tota mente, totaquevirtute,perobedientiam
Mandatorum tuorum. Öriginem infuper tribuifti Regalem
atque Clarifiimam, juxta nomen Magnorum qui
fùnt in terra 3 8c fecundùm fugitivos feculi pereuntis
honores, deduces ad me Jura primogenituræproreg-
nando tandem fucceflione légitima apud Chriftianum
populum Franciæ, qui tibi eft inter ceterosculttrquo-
Continent Confiderationem e xh o r tatoriam fu iip ß u s
^ v e lu t ad animam f u a m , u t f e fia tum q u e
fu um recogitet.
A Dvoca nunc teipfam, oanimamea, anima ad ima-
"^ginem Dei fa&a, anima pretiofo Chrifti fanguine
redempta. Conftitue te coram oculis tux confidera-
tionis, in lumine rationis 8c Catholicx charitatis,
tduurmba andt pcroxnfecunrsf fuosl ap eosp,u dläurmes n. onC coirncfuambufltaatnet mneocd inot teer-
cum in fecreto ihalami tui, interrogans temetipfam
qteunidd etrue ecsö,n v8ecn aiadt q?u iQd tuuofnäidatma efsi ,t eq,u icdotnedaigtieornee,m qquuoe
propriam nefeiveris , ut regas te 8c falves te : quid
proderit fi vel alia cognoveris, vel rexeris ? At verb
bene fatis eft quod moneo.
Sed refponde precor, quid dicis de te anima mea?
Quid vides ? Nonne tu oculis tux confiderationis
hac illacque circumvolbtis , vides quatuor Regna :
Unum fupra te , ad quod afpirare. Aliud circa te j
quod honorare. Tertium inter te, quod modcra-
ri. Quartum fuper te , quod tueri' pofita- es.
Magnum profedfco , magnum valde negotium , ar-
duum, difficile, immo fine coadjutrice gratia Dei im-
poffibile tibiipfi, fi vigilanter attenderis, commiflum
eft. Nullus proptereä tibi deinceps diffimulandi, nul-
lus negligenter agendi locus relinquitur 6 anima mea,
ne pereas ab hoc Regno quadruplici, fed totovirium
conatu tendas ad Regnum coelefte fupra te, colas Reg-
num Ecclefix juxta te, modereris Regnum perfonale
intra te , protegas Regnum temporale fub te. O te
felieem quaterque beatam , fi hxc ita peregeris , fi
fub Rege Regum Domino Jefii Chrifto taliterregna-
veris. Vides itaque Regnum ccelorum fupra te 5 illud
enim tibi purum Fidei lumen oftendit, de quo tanta
gloriofa per os loquitur Propheticum 8c Apoftolicum,
quod nec oculus vidit, nec auris audivit: nec in cor hominis
afecendit, qua praparavit Deus diligentibus fe, Ifaix lxiv. 4. 8c 1 Cor. 11. 9. Quidni igitur te totam
dam facratiore dicatus. Et quibus h x c meritis meisC ad hoc Regnum Dei primb quxrendum 8c Juftitiam
^ 1 1 °- ejus extenderis, ut cetera omnia adjiciantur tibi ? Illic
Patria tua eft, illic portus placida manens quietè. Illic
triumphalis aula, quam incolunt cives Sandtorum
8c domeftici Dei Patris tui 8c confodalcs futuri : ad
hoc enim condita es -, ut poft anguftias prxfentis exi-
lii, illic conregnes in xternum. Somniavit hoc olim,
fed obfeure nimis Africanus .file Scipio, quibenèRe-
gentibus Rempublicam, certum in coelo locum dedi-
catum efle teftatur, ubi terris mortui, vivunt. Num-
quid non hoc Regnum affiduè poftulas, dum Prxceptis
falubribus monita dicis. Adveniat regnum tuum.
Matth, vi. 10. 1 Vides rurfum alterum Regnum
juxta te , quod quia ad exemplar hujusprimiconftitu-
tum eft, appellat ipfum frequenter Re x nofter Jefus
Regnum ccelorum: nam 8c Joannis Apocalyp. xxi.
talia tantaque fuper ceteros hominum confbdales 8c
fratres meos ? T u feis Domine Deus meus 8c Re x
meus, quoniam ex fola dignatione mifericordis gra-
tiæ tuæ : nam quid meruiflèm dum non eflem vel dum
infans eflem ? E t ecce nunc prout confitebatur tibi
R e x Salomon pacificus quondam, amabilistibi8cfbr-
titus- animam bonam , „ Ego fum puer parvulus 8c
,, ignorans egrefliim 8c introitum meum, 8c fervus tuus
„ in medio eft populi quem elegifti, populi infiniti,
„ 8c qui dinumerari non poteft 8c flipputari præ mul-
„titudine. Dabis ergo fervo tuo cor docile, ut poffit
„ judicare populum tuum, 8c difeernere inter bonum
„ 8c malum j quis enim judicare poteft populum iftum,
„ populum tuum hunc multum. 3 Reg. hi. 7 .8 .9 .
„ Deus ergo Patnim meorum, 8c Domine mifericor-
„ diæ, qui fecifti omnia verbo tuo 8c fapientiatua con-
„ ftituifti hominem ut dominaretur creaturæ quæ eft
, à te fadta, ut difponat orbem terrarum in æquitate
vidit Ecclefiam quafi defeendentem de coelo 3 8c Moy-
fes ArcamTeftamenti figurativam hujus Ecclefix fa-
bricavit, ficut in monte fibi monBratum eft. Exod. xxv.
8c Juftiti^, 8c in dire&ione cordis judicium judicet :£)Hanc honorare, hanc te colere, ab hac, LegisPræ-
,, da mihi fèdium tuarum affiftricem fapientiam, 8c no-
„ l i me reprobare ä pueris tuis-5 quoniam iervus tuus
„e g o fum 8c filiusancillxtux, homoinfirmus8cexi-
gui temporis 8c minor ad intelledtum Judicii 8c Le-
„gum. Nam etfi quis erit confummatus inter filios
„hominumi fi ab illo abfuerit fäpientia tua, in nihi-
„ lum computabitur. T u autem elegifti me futurum
„ Regem populo tuo, 8c Judicem filiorum tuorum 8c
5j filianim. Mitte ergo fapientiam de ccelis tuis fanóbis
cepta totumque tenorem piè relifiosèque regnandi, fiifi-
cipere necefle eft: quid enim aliud eft Regnum hoc Ecclefix
nifi domus Dei 8c porta cceli ? Per quam portam
8c non aliam fi quis introierit falvabitur. Ita tarnen
fi meminerit fe militare debere 5 nam ideo mili-
tans dicitur, quatenus tandem Regnum illud fiiperius
is qui bene certaverit, triumphator irrumpat. Audi
demum quo paóto Matrem hanc Ecclefiam, qux te re-
generavit in Chrifto, pofita es honorare. Honorem,
inquit
iriquît Scriptura fàcra, Exod. xx. 12. Deut. v. 16 . E>
cli. IM. 9. Matth. xv. 4. Marc. vil. 10. Philip, vi. z.
Coloff. fil. 20. habebis Matri tua omnibus die bus Vit a tua.
E t iteriiffi : Ne dimittas ait Legem Matris tua.
ProvVI. 8-.: 8c ëap. vi. 20. Nam efl malediiïus à Deo
qui exajpèrat Mâtrem. Eccli.m. 18.
Vides prætereà Regnum tertium intra te,ficüt loqui-
tuf Chriftus, dicens : Regnum Del intra' vos éB-,
Luc. xvii. 21. de quo Philofophorum concordat fen-
tentia , quod f e regere maximum eB Imperium. E tA
quis illic R e x fub Deo ftatutus eft ? Utiqüe ratio libera,
de qua di&um’æftabuno fàpientum : Si vis omnia
tibi fubjicère, Jubyice te rationi tanquam Régi. Qui
flint militantes 8c confiliarii? Plané virtutes ipfæinte-
riores, tam infitæ quam acquifitæ. Qubs denique di-
cemus in hoc Regno fervos ? Nimirum fèhïus ipfbs
Corporales , vifum , auditum , guftum , olfaétum,
taétiim 8c ipfum cor: pervertiturergoiftudRegnum,
fi dominantibus tyrànnicè membris corporeis , ratio
maledi&a fùbferviat. Si prætereà pro virtutibus vitia
fiiccedunt, ut fi prudentem confiliatrifcem optimam
Vincit malitia, fi continentiam luxuriajùgùlat, fifor-
titudinem ignavia vel temeritasenecat, fi juftitiam demum
iniquitas de judicii Throno deturbat. Vides ad
poftremüm, ô anima, Regnum quartum fub te, Regnum
fcilicet præclariffimum Francorum cum fuis ap-
penditiis, cujus ad te regimen hereditaria fucceffione
devolvitur. Gonftituitur autem filb te Regnum illud g
in fubjeétiôiie débita triplicisftatüs principalis. Status
unus eft Militantium, alius Clericoruni, tertius Bur-
genfium. Et hæc triplicitas, nonné congrua figna-
tione figiu'atur in triphei liliorum flore aureo, feutum
tuunl quod coelico nitore fùlget ornantium ? Habes
illos de primo ftatu tanquam brachia fortiffima ad corpus
tuum myfticum, quod eft regalis politia, defen-
dendum. Habes alios tanquam oculos perfpicaces ad
omnia difeernendum. Habes reliquos velut pedes fixos
humi ad fuftentandum. Ubi placet attendère, quia
nihil horum membronim dicere poteft ad alteriim, opera
tua non egeo. Errabunt itaque manus 8c pedes,
fèfèque confundent fi defint oculi : manibus vero débilitais
vel refeifis, quis vel pedes vel oculos tuebitur?
'Collabentibus autem pedibus, ut reliquum omne corpus
Reipüblicæ décidât, neceflè eft.
Afpexifti puto, b anima mea, multiplex negotium te
circumdaris undique, fimulque cum periculo , fî non C gil agat.
ut Reginam talem, qualem decet temet habueris: nam
tanto eflè humilior atque ad ferviendum promptior
quifque debet ex munère, quantb fe obligatiorem con-
' fpicit in redddnda ratione. Quamobrem noli, precor,
negligere vel ingrata vel impia gratiam vocatioriis tux
ad quadruplex iftud Regnum. Noli te in odiofamty- ■
rannidem perverse detrudere j fed Regnum primum de-
fidera, quo nihil beatius, 8c hoe fupra te : fecundum
Regnum glorifica , quo nihil facratius, 8c hoe juxta
te } tertium Regnum ordina, quo nihil honeftius, 8c
hoe intra te ; quartum Regnum falvifica , quo nihil
fruótuofius, 8c hoe fubter te j leiens abfqueulla dubi-
tatione, quiä de his omnibus opórtet te reddere ratio-
nem, fcilicet ad gloriam xternam fi reétè feceris! fin autem,
horrende 8c cito repentinus fuperveniet interitus,
quod prohibeat mifei'ator 8c inifericors Rek tuus, qui
eft benediótus in fedula. Amen.
TERTIA PARTICULA
I n qua continetur Confideratio fu p e r recogitatiotie
periculorum, e x p ra d it fis ortum habenS.
( jL o r io fe Re x ccelorum, magnus 8c terribilis in
confiliisfiiper filios hominum, 8c apudomnesR eges
terne , quovolenteregnant, quonolentenonflibflltuiTiot;
r nnt eIqIuIe enknjdlvatur Rex per multam virtutem ; Pars.I.
P f xxxiï. 16 . Hodie fiquidem R e x eft, eras moritur
fi jüfîèris. Expavefco nunc vehementer, Sc totus hor-
rore contremifeo, videns 8c fentiens ciilmcn prærup-
tum flatus Regii, quomodo me puerum tuum fubli-
mandum afliimpfifti. Prohibe Domine Deus meus,
Domine mifèricordiarum querelam illam Davdicam à
fervo tuo, elévaiis allififti me, P f . ci. n . ficut8calter
ait ? Tolluniùr in altum, lapfu grayiore ut ruant.
Nam qiianto gradùs altior, tanto cafus gravior.
Væ rmhi, væ fi collabi permifèris. Collabar vefô,
corruam 8c confringar fimenonfuffulferitjugiterom-
nipotèns viftus déxtefæ tuæ : quoniam fi difficile eft
corpus proprium 8c unicumfubordinatoregiminéfùb-
jicére Legibus rationis, quemadmodum lamentatur A-
poftolus vocem experientiæ quotidianæ , fed mifera-
bilis emittens. Ego infelix homo, quis me liberabit de
corpore mortis hujus ? Rom.vii. 24. Propter quod fta-
tuerunt plurimi virorum fbrtiùm fèfe fûbducere ab om-
ni altera dominatione, immo à focietate multorum.
Quæ eft fortitudo, qüifenfus, quæ fapientia in cor-
pore parvulo atque puefili, ut fpiritùale regimen atque
temporale tôt hominum , tôt capitum , tôt morum,
tôt fèntentiarum, tôt advérfis infùltibus undequaque
pulfatorum, poflim vel prôtegere vel regere fûb una
Pads Lege? Heu me. Cur Regni 8c Coronæ ftatum
quivis deinceps acclamarefelicemaiideat fortifque bea-
tæ, quem tôt irruentibus undecumqüe curarumflati-
bus , tôt nauffagiis 8c periculorum hoftilium proceî-
lis, cum diferimine mortis nedum prxfentis, fed æter-
næ^ cognoverit expofitum ? O corona fpeciofà magis
quam pretiofà, plus expavefeenda quàm applauden-
da , qu:s tuum pondus ferre poterit j quoniam tot homines
pônis fuper caput unum ? Mirum fi non illud
opprefîèris 3 8ç opprimes fcio, nifi fupervenerit le-
vamen ex alto, le'vamen à te Deo meo 8cRegemeo,
qui ut adjutor 8c prote&or mihi fias in falutem, fup-
plex oro.
Vos infuper quofeumque, Deo providente, regendos
accepturus fùm vel âccepi, peto precor 8c obteftor,
nolite aflhdtiones mihi fuper afflidtione inducere. Ju*
vet unufquifque non aggravet pondus meum. Hic fi-
deliter confülat, hic protegat viriliter, invigilet alter
in fblitudine domeftica, alter in oratione devota fê-
met humiliet. Quilibet denique in officio fibi çony-
hiiflb vêl accommodato abfque ùlla reprehenfione vi-
Sumus quippe omnes invicem membra, Ephefi IV. 2f.
inter quæ caput ficut plus influit motum, fenfum 8c
ôperationem in cetera 3 fie ad ejus euftodiam reliqua
Videmus, fine ulla periculi proprii confideratione ex-
poni. Alioquin fi diflentimus invicem, fi nofmet op-
primimus 3 quid fùpereft, nifi ut univerfùm Regiæ po-
litiæ corpus intereat, 8c propriè oppugnationis molè
ruât. Avertat hanc infàniam à nobis fervis fuis Rex
potentiflimus, fàpientiffimus 8c optimus, cujus R e g num
8c Imperium fine fine permanet in fècùla fècu-
lorum. Amen.
QUARTA PARTICULA
I n qua continetur , quemadmodum L e tt io e ß u ti*
l is à “ necejfaria, pro regendo. E t loquitur
Princeps v e lu t ad animam fu am ,
j^ pO ftu la ft ijam , O animamea’, laitti tibi fapientiam
de ccelis fandris, 8c à fede magnitudinis Dei.
R e d ê profedo 3 quoniam vani funt hommes in quibus
non eft fapientia. Cæci funt, brutales flint, ipfi
quoque ad omne opus malum omnemque caflim
præcipites inveniuntur. Sciveris tarnen quia præfto
eft fapientia, fi bona fi de 8c toto corde poftuleturab
CO, qui dat omnibus ajfluenter , & non improperat. Jacob.
1.3. Et quoniam inviubilis eft in natura fua,
P 2, mittit