Joannis Gerfonii 66 o
W>î oTnr9nis creatura ko»m/«/x iRom. vm. zo. iftatamen
excepta quam implevit totam eharîtas & humilitas,
utlCocauntmicionr deoav nuomn hMabaerriæet vvaonciitbasu s& j ncnuupmideirtaiss .mufi-
calibus tefonabat, dum in corde fuo confèrebat om-
ncin fecum Evangelieam vcntatenv, dum prætei ea can-
tabat Canticum novum, quod nullus alter fpiritus can-
agnofci foris, fed non otfmino *, fimi]iter ad cor quod
afficitur 8c experimentative movetur & tangitur, hoc
enim fieri non quaerimus. Quid ergo?' plane ut corau-
dientis ad aliquid in fe formandum vel eliciendum fimile
concitetur. Nonncficomni die Mater audiens filiuiu
fic dicentem: O doleo! 6 timeo j format in fpiritu (uo
vel doloris, vel timoris, vel combaflionis affebfcum?
‘ Itaquefitotincordibusno- Et qua fit hoc arte, quave ration^, nifiquodaperuit
ertlriicsi efnpdiroit ufoalrimbuast ec,o gqiutaotsi ocnoerps o8rca acfofcrórutipotnae,s qp'oufolsù pmruos-
oprbitæuinndîquunitta, teosbfnoupbeirlgarnetf,l æm cearpguutn ntjo fctrounmje,c cguriactv apniitjs,
8cfolersanimus, quidin ilia Sanitarum San£ta Spiritus
fapientiæ fanftus 8c multiplex operabatur , quofa-
pientiæ Spiritu in tantum plena, ficut 8c gratia, bene-
dnioâniofanpeiqeunes, cfoeedl eafntit ofnuoimt, afqtuicoadq uaabd uanmivaeprpfraolip Erieactiloefniea
eSfatp ientia fuis cum praçconiis eflê-cantatur, ut quod Palchm dileEtioms, & timoris, & agnitmiis, & fantt*
Spei M a te r , inopxxgratia omnisvia , & veritatis, omnis
fpes vita, & virtutis, Eccli.xx1v.14. quam qui audit, non
confimdetur j quia vox fua dulcis a dile£to prædicitur.
Canticordum Mariæ pofliimus ad paucas voces
raeffde ué ciieornee ps rfienuc ippaaflleiso,n efso,b Pqhuiilboufso p, h&ia ,a dT hqeuoalso goimaqnuees
reducunt; quæ funt j amor, feu gaudiqm} rimon odrom,
fSiubpifpileiutusn cto prfluuruersa a,l ia8sc rlaattieonnteess,i nqtuusi bnuos teafvfiiet iptuarfl pioenrfepsi?-
cuum, avtem de Mufica fpirituali non efle fi&itiam, non
inutilem, non impoflibilem, non irrifione, fedvene-
ratione 8c gratiflima receptione gratiflimam, dignifli-
mam. Etfinoniftaforfan, quasfubfcribitur 5 alia ta-
meCna,n tqicuhamor dfuumbt i«lioovr u8mcf ofeleur tmioiritirfiacduemre ppobftleeftti nhdaabgeore.
gamma breviusin notulis, feu figuris, vel literis, quam
fit gamma manuale: conferamus Muficam fenfualem
vel oris, cum Mufica cordis, & voces unius cum vocibus
alterius. Habet hoc Mufica oris, quodpoteft fe-
cundum phrafim, fecundum thefim, fecundum pro-
portionabilem infoper continuationcm cum aliis , va-
riare voces liias. Patet potiffimum ubi difcantant 8c
cantant in choro plurimi fimul. Eft .autem in vocibus
oris , aut aliis melodiis ipfa phrafis elevatio,
vel depreffio, penes acutum 8c gravem accentum.
leu dolor '} & quinta quaficomplexa fit compaflio. Seiet g Thefis attenditur in produÓHone ^ t breviatione notuquifquis
fuerit Scriba dottus in Regno cóelorum, profer-
larum, fyllabanim 6c vocum. Combinatio propbr-
tionabiiis dicitur multorum ad invicem cantantium 8c
contracantantium confonantia. Ecce autem deficit haec
tertia conditio in Mufica cordis, faltemhicinvia, 6c
pnraon atr itfeta d adnudoa .f uNbporno epnoirmti ofantaisb eilfitc foàm&bibinilaet,i ounte c loantevnetem
rdee dthe etfhaeufaruor ofc fiuloic,e tnTohveaoblos tgco&ru vmet e8rcaP, hMiloaftotp, hXoMrum.fl .:
aquutae mfu ppeur rrues fhuonmt Oo pquufcaunltau mqucausmdqamuef erSicprtiab. a dNöu£ltluuss,
tale aliquid fopientiüs efficere cognovit, quam arnica
pdee r Caamnotirceims dile&i filii fui, cui blandiens dicit illud affeftionum , ficut in auditis 8c vifis. Gamma
: Cant.omnia vn.poma 13. nova Qu^vere & vetera bcata,, dilefte fervavitibi.quia cum
mi
virginali fponfb fiio totiens audivit verbum JDei Cor-
poreis auribus, & .humanis cuflodivit obfequiis.
Canticordum Marias poteft velut fub arte quadam,
exeCmanptlaot ufemn fiebfitl iä a Pd hgialomfompah iusn euxmpe rcioemntpiaomni .fequenti-
bus, quod ars, quas eft re&a ratio agibilium, con-
fert plurimüm ipli naturae, ficut ingeniisbene difpo-
fitis ä natura proficit ad eruditionem & adillumina-
tionem ampliorem. Amplius vero fi ars imitatrix natpuarraveu
fmblqeut ea ogrednienreamlio rciobnufsu fina cimpeurleta}q .ufoe lect oamd pcoenreturem}
iolet per exempla fenfibilium ad intelligibiliaviam dare
} cur non tentabimus hoc in Mufica facere fpiritua- ^
li, quod fi6i:um cernimus in camali ? Pro cujus in-
telledu faciliori tradidit nobis induftriapriorumunum
gamma, quod per fe \oces aut notulas figuratum, velut
ocuCliasn itnicfpoircdieunmdu, mid m efotn, ftfrpaitruitru.ale Canticum non ideo
prohibeatur gamma fuum habere pofle, quia juxta
proprietatem in deferiptione canticordi pofitam , fo-
lus ille novit qui accipit} videbitur forte parum at-
tleen, dqenuteimbuasd hmoocd ufimer id tea crno liorrriibfiubsi lcea,s cqou, amde foimnpisoffulribdio-
naturaliter difeiplina nequit tradi. Sed aperiamusau-
res cordis, & xi. f . Et in primis ejtti habet awes Matt,
I audiatur Philofoplius,audiendi audiat. a. quo fiimp-
ta videtur inftantia. Vices , inquit, font earttm qua
in Muficam animo fitnt confonanter , paffiones notarumverboutens.nota. Ecce loquitur Audiatur , sd_^ 6c ^ hoc vel in u verbo,“ j , u u u ' ’ vel in proprio genere , vel in
pratereä alter loquendi compofitus ab asmulaSamfonis: fupernaturali guodam lumine ^ quemadmodum credimiy
tarnen manuale multiplicationem fuam potiffme necef-
fâriCî\emt ehraiibmet qinu ohaadc cpahurfaaf.im 8c thefim dicimus utique
quæ reperiûntur in affeétionibus. Sunt enim qualitates,
in quibus Philofophia ponit extenfionem 6c contraéHo-
nem, quæ eft thefis. Intenfionem quoque 6c remiffio-
nemquæ eft phrafis. Concluditur hoc px motu vena-
rum pulfatilium cordis materialis per Medicos. Sed in
affeéiionibiis fpiritus, ubitenent eas in fo, cefîet hæc
condifio medicinalis, quamvis fit in ipfis thefis 6c phrafis,
& in qualitatibus non vitalibus, de quibus minus
apparet, fit extenfio, fit 6c intenfio fecundum tres
dimenfiones altitudinis, latitüdinis 6c profundita-
tis.
, Canticordi voces poterant in Maria , pofiimt 6c in
'‘nobis, multismodisagnofci. Cognofdtur ifta vox primduob
iitnatvroerrissù,s Iifna fcaos rtdec d foocneaantt,e u: bqiuleogdi tfui ri:n cor fonare Cor mem
ad JMoab fonabit. Ifai’.xv. f. Fit tarnen, ut non aver-
tmatounr oàf tfeer,h î6ccd qeuilolidsa, mqmuiobduos raptusfiat.' Sitigiturfer- loquitwpacem Deus, qui
convertmtw ad cor. T^f. Lxxxiv.p. 10. Nonne quæfo
feit cor, feamare, fegaudere, fedolerê, fe compati,
& ita de reliquis ? Seit, inquam, non per opinionem,
non per folam Fidcmjfcd per experimentalem notitiam,
qualem in alteram transfundere ras non habet, nifi for-
fan incitatione quadam 6c commonitione per notas ver-
borura vel fignörum.
Cögnofcitur rursùs hujufmodivox(noneftdubium)
à Deo 6c ab omnibus quibus ipfe voluerit revelare,
N u n c , inquit, aper uit vir meus cor faum mihi. Judic.
xvi. 18. Audiatur fimul Gregorius dicens, quod per fen-
fib ilia co on it a ducitw animus ad incognita, j i c per hoc
quod feit cognita diligere , difeit & incognita amare. Collidamus ifta pariter , 6c fcintilla veritatis erummus
fieri fæpius in Beatis , tarn mutub loquentibus
quàCmog nnooftfrcai tduerf idameripal inuosn haæudci revnotx. per quafdam opi-
niones feu conjeéturas } quandoque per autoritatem
mnux r.nr Cuum miln T lld ic. 2SÜn Bh S “ B E
V_.OUiaamUS llUl J^UliLCl , w. itu i iu ia t u n a u o w **“ * «dtiwcet.nnt»is de .fve “n* obis 5, vel fcribentis , v’ el innu. entisL; pet: quæ fcintilla? Ifta nimiriim, quod pafliones cordis quandoque per fimiles in nobis affeâiones genitas ao
fpiritualis, licet invifibilesj licèt infenfibiles, exteriùs objeSis utriufque fimilibus præfcntatis. Dum incontj-
aperiri, ficut 8c cor militer pofliint. Poffunt fiquidem nentes duo infpiciunt virginem foris pulcherrimam, »
661 TraBatus fecundus T)e Canticordo. 662
l bidinofa fit B corde cujufpiam, fiis eft argumentari,
1 * d fit aut efle poffit in altero} non aliter de duobus
^tuofis’ac per oppofitum} unde proverbium fumptum
^ . jnfaniens in ma pafßone, de omnibus ceteris ita
lutat. Hinc Sapiens: Intelligeqm fisnt proximi tui ex
teipß Eccl. xxxi. 18. Poftrcmo pius animus ex his paf-
fionibus, quas circa vitia fenfit aliquando, quas infuper
ci^a proximos quotidiana colligit experientia, valet _
concUidere varias efle votes illas quas Dei cultoribus j
audit attribui, ut eft illud : Quqm magna multitude dul-
cedinis tm , Domine, quam abfcondifli timentibus te. Pf.
XXX. 2.0. Et illud : N ih il dstlcius quàm refpiçere in Mandatas
Altijfimi. Eccli.xxm. 3 7 . Et illud Chrifti: Vente
ad me omnes. Et fequitur : & invenietis requiem
animabus veftris. Jugum enim me um fuave eft, & onus
me urn lev e. Matt. U . 1 8 .2,p. 30. DiâadeniqueDoâo-
rum ad anagogicos exceflus exercitatorum , quibus
non credere dcfipereeft} 6c quos imitari nolle, ftulti-
tia 6c infipientia cordi,s } fi 6c dùm Pater coeleftis
traxerit ad Chriftum. Nam ifta eft propria Mufica 8c
icientia Chriftianorum.
Canticordum Mariæ fuit fecundùm omnem artem
Muficæ fuaviffimæ , doftiifimæque modulatum. Sane
fi Spiritus fanbtus replens Apoftolos docuit eos omnem
veritatem > fi eorum corda afflata fanéfco Spiritu,
voces diverfas intonant, fanturDei magnalia. Si rur-
sîis Maria, fecundùm Damafum à nullo vincitur Illu-
ftrium. Si ampliùs,fecundùm Dionyfii traditionem, Lex
divinitatis eft, ut omnis inferiorum perfedio fit emi-
nentiùs infuperioribus} cùm Maria fùeritper gratiam
fublimata, nedum fuper mulieres 6c homines -, fed fuper
omnes Angelorum choros , quis ab ea muficalem in
fummo notitiam negaverit? Nolumusidcirco fuadere
devotis quibus loquimur, ut fe tradant muficalibus ar-
tibus fæculi cognofcendis : curiofitas enim culpabilis
hæcefîètinmultis} fed fi obvenerit cognitio, vel ex
ftudiojuventutis, vel aliundè faciliter fine detrimento
exercitiifandioris, non abjiciant donum Dei* fed ex
opibus Gentilium 6c Ægyptiorum ditati ferviant ex illis
Deo, 6c ad laudem foam omnia gloriamque convertant.
Canticordum Mariæ fuit aptatum fecundùm om-
nqtempus, nuncfàltare, nuncplangere. Saltareficut
in Epithalamio Salomonis, plangere fieut in Thre-
nis Jeremiæ. Separatus enim fuit Mariæ fpiritus ab
omni contagione carnalis amoris , quem Canticorum
verba fbnant. Et hoc in laqueum pedibus infipien-
tium, in foveam 6c in vifeum cum carne 6c fànguine,
cum phantafiis fexuum viri 6c feminæ} fi tarnen blandi-
mentis carnalium nuptiarum cor fùum dederit his Canticis.
Itaque ficut apud Deum non eft mafculus, aut
femina} fic nec in Canticis iftis 6c Epithalamio fpiritali
nuptiali. Et tarnen nihil aliud videntur fonare quàm diledum
6c diledam, fponfum6cfponfam, amicum 6c
amicam, complexus 6c ofcula} quæ qualiter inveniri
poffint abfque fexuum diferetione, mirum valdè, fed
tarnen verum, nec ab animali comprehenfibile , qui non
fapit quæ Dei flint} Mariæ verb fpiritu cunda hæc fà-
cilia. Porro de ludu teftimonium habemus Sandi Se-
ïùs.Tuam, inquit, ipfius animam pertranfibit gladius. Luc.
n. 3f. Ethocperlamentum, cùm multis temporibus
Maria cecinerit, flendo cum fiente Jcfù, ficut gaude-
bat cum gaudente. Præcipuè tarnen hoc infonuit tempore
paflionis benedidi Filii, dùm cum clamore valido &
lachrymis or ans exauditus eft pro fua reverentia. Hebr.V.
7. Nihilominùs fuit eo tune, tàm in Filio, quàm in
Matrecum Cantico profundiffimæ lamentationis, Can-
ticum altiffimæ exaltationis.
Verum hæc 6c alia, quæ fe ingerunt loquenti de Ma-
naA t!an%refi^°oem afferunt, & fùfpenfàmtenentex-
pedationem ledoris , qui gamma novum canticordi
tradendum fore retinet ex noftra promifîione. A t verb
paufemus iterum, ne continuatio fiat in cantando minùs
accepta} fedeamus cum utraqueMaria ad pedesJefù,
nunc in domo, nunc in cruce loquentis, nunc exultan-
Tomi I I I . Pars J I.
tis fpiritu, nunc plorantis fob umbra illius. Sub umbra
illius, quem defiderabam (loquitur anima fonda, anima
Mariæ) fedi. Cant. 11.3. Etfruiïus ejus fruflus honoris &
honeftatis, Eccli.xxiV. 2.3. cum foîiis verborum fllavifiî-
mis gutturi meo. Gutturi plane tali de quali Pfolmifta
annunciat : Exaltationes.Deiingutture eorum. Pf. c x l ix . 6. Quas exaltationes appellamus jure noftro Canti-
cordum. Super quo poft, Theoriam praxim dare cona-
'bimur, ut pateat 6c legatur indigitis, acinmanude-
feribatur, coopérante Verbo Dei, quod fo inclinans
.olim digit0 feribebat in teiTa, Joan.vm.d. qui pridem
Lcgis notas feripferat in tabulis.
T O M U S T E R T I U S .
Q A m m a canticordiqüifquisdéfiderat, velaudire,
6c novveul mco ignndoufeereer,e ,q udaebteent ùesxiune Creh vrieftteor epmu ehroimmminbe m6c,
fItu. ltus fiat. Talis crat namque Maria, taies nos Petrus Petr. n. z. vult efle infantes, fcilicet rationabilcs ,fine
dolo, recolens didum à Chrifto : Amen dico vobis, niß~
converfi fueritis, & efficiamini ficut parvuli, non intra-
bitis in Regnum coelorum. Matth, xvni. 3. Irrifùs eft à
Seneca fonex elementarius. Puerafcat igitur, qui ad ele-
menta Muficæ fpiritualis admittendus eft, 6c memine-
rit, quoniam oportet addifeentem credere, ut fit verè
difcipulus. Talis erat Joannis fenedus, utaquilæ reno-
15 vata, cùm nihil penè aliud loqueretur, quàm amoris
novi vocem novam : F ilii diligite alterutrum} femper
ingeminans. Quid mirum , fi diledus de diledo , fi
euftosdilediffimæ6camicæper amorem Chrifti, quo
nemo majorem habuit charitatem, fecit de diledionc
jugeverbum. Talis rursùm Arfenius, dum poftSena-
toriam 6c Aulicam dignitatem, poft militas infæculo
literas, dùm confùluifîèt Patrem Eremicolam'fine literis
} fuis mirantibus, quidtantus vir, literis Græcis ÔC
fLuaftpiinriasb uenrudduist uasi t , : cum idiota fermonem protraxiffet, In yeritate dico vobis , quia nec-
dum Alphabetum hujus fienis attigi. Fuerat enim
fèrmo fous, non de fcientia, quam didicerat, folùm} fed
de charitate quæ ædificat, quam ideo nefeiebat, quia
non tranfierat in affedum cordis. Crediderat tarnen
humilis, more difeipuli pueri, tot experientiis caftiffimo-
rum affeduum 8c fentimento erudito, qui fecerat ope-
rationem in aquis multis tumultuantium fluduantium-
que tentationum in mari cordis, ubi viderat opera Do-
mini 5c mirabilia ejus in profundo, 6c afeendens nunc in
coelos, nunc defoendens in abyfîos. Credemihi, qui
taie navigavit mare, enarravit pericula 6c mirabilia ejus.
Non illi qui fe totos in ipfo naufragos mergunt, nec un-
quam emergunt, quia vel non conantur, vel conati
protinùs reforbentur. Obediverat iterùm fenex ille Salloibmuos
n: is ad filium, verbo de Canticis 6c hymnis fpirituaUga
ea in corde tuojugiter , Ô1 circunda gutturi tuo, Prov. in. 3. quatenùs videlicet ilia foperet 6c caneret
gradiendo, ftando, fedendoque.
Gamma novum non ideb fpernat homo novus in
Chrifto, fifenferit, fe grandiufculum foduminipfo.
Non eget affirmo tali monitu, quifquis verè grandis
fiidus eft in Chrifto. Qui cxemplo Mariæ, quo major,
eohumilior, quihumilioriChrifto proximior,fi-
milior 6c intimior. Sed ita loquimur apud eos quorum
exaltatum eft cor, & elati funt oculi, ambulantes in ma-
Dgkndisa r&e jmamira dbiiglinbauns tfuurp uebre frea. dPofd. reixnxæx p. i1æ..1 .3Q. uidni mneac-
neant ficut abladati fuper Matre fua corde arido, ficut
tceiftatas., APuodtietarsi,t abpruedv ittaaise sg aamfpmedanuo pftrriim. o Creajiucfio fbimunptlui-r
ipfom fopervacuum efle } quoniam abfque eo Canticis
ipfi fpiritualibus ac myfticis abundè, fe judicibus,
fuerint inftituti} ut quid ergo afferuntur nova hæc
quidem auribus, inquiunt, noftris, quæ nec Patres noftri
dignati font attingere. Nunc tertius è coelo ce-
cidit Cato, qTuit fu1p er fenes, qui fuper omnes docetnesJ