i o | 9 f a hoc permit«: qui verb utitur propter gulofitatcm,
peccat, & prius non font necefläria ficut poll. An poflit
coinedi panis loco fpecierum? Refponfio : noncogi-
to dare regulam generalem , nec affirmativatn , nec
negativam : timerem enim errare, aut quod nereta-
butus. Seamus eft abftinere. Etquamvis fpedesma-
gis dele&eht quam panis, faepius fit pejus ammm ,nu-
triendo carflalitatem: Ecclefia permit« unum 8cnon
aliud regulariter. EjiciaturinobedientiafuperbiK filia
re , & perfonas fic ad fanctum & Venerabile Sacra-
tnentum accedentes fine vera Abfolutionc. Etfidicas
poft Pafcha nunquam eas redituras ufque ad annum
alteram. Refpondeo: hoc non efle oilpamtuam, fed
earum culpam St damnationem , & eas arguere pot
fes de hoc quod non communicaflent, neccQnfdU-
fuiflent, propter ipfarum negligentiam. Dico quoque
hujulmQdi res pofle aut deberc nunciari aCuratis per
hanc Quadragcfimam. Sed hoc quod dicunt alii, g
__ iiailC V^UHUiÏEtUUldUI. Ull-u u u v V|UV*. - " ... , tl
q*fiiui n£nc inPuIrliotA
“ J------- JmnedTr'contriuonrâ & A modo confitear, neceffe fuerit æquè bene inPafchate frcit poenitentiam tanquam porcinam, craiiam, car- I s Jnffl w ÈM Bm Bm
nalcm 6c infufficientem. Et craflo ventre fenfum te-
nuem , id eft fubtilem gigni non pofle : de plcno
ventre fxpe non egreditur bona devotio. Debet ha-
beri contritio in difplicentia, vinum vero dat volup-
tatem vel dele&ationem. E t ft quaerat aliquis, qualis
difplicentia eft , 6c quam magnam convemt habere
difplicentiam? Aut quxnsde congruitate, autdene-
ceflitate. Item, aut loqueris de difplicentia voluntat
is , aut de dele&atione fenfualitatis. Difplicentia libera
6c voluntaria voluntatis debet efle de neceflita-
te 6c de congruitate major , quam altera ex parte ,
aut alia poena quam fit peccatum $ ficut intellettus
tuus judicat peccatum efle pejus quam aliud quic-
quam quod non eft peccatum : fic voluntas tuaper
deliberationem huic judicio confcntire debet, & ad
confiteri. Relponfio : Confeflionem illam facile fieri f
quanto minora peccata tibi fuerint relira dicenda,
& quanto prius majorem feceris diligentiam. Si enim
per negligentiam tuam defeceris , non es exculatus,
& debet eife diligentia tabs , qualem feceris fi pro u-
noquoque peccato quatuor lucrareris dcnarios. Çum
adveniunt, dicunt fe nihil fecific , vel non fcire di-
cere quicquam. Nota de illo qui edobhis fiiit Pater
nofier, per nominationem debitorum fiiorum, fecun-
diim verba ipfius Pater nofier. g Nota quod quotidiè
lavamus manus noftras, &fæpc etiam capita &c. A-
lia utilitas eft properandi ad fciendum peccata refcrva-
ta , ut adeatur Poenitentiarius , fi opus fit 5 vel ut
Confeflor facultatem petat pro tc , quodque melius
poflisinftrui, Ôctibipoenitentiadari queat. Itemcom-
mutare reftitutiones, aut vota. Cafus rcfervatos Epif
dciiDerationem nuic | | g l | ^anouïm coVemptu^ 'n on B copo, aut Pcenitentiario fuodeconfuetudine, quamhune
confenfum , qui ett tanquam conrempiuj,, non Rr _______ _. — c— i - Jy
temper fequitur a&ualis dolor quoad diiplicentiam voluntatis
& doloris. Dolor de congruitate magnus efle
debet ut per lachrymas , moderate tarnen : ipfe verb
non de neceflitate eft requifitus. Poflet dici de ca-
fibus particularibus in quibus excedi poflit, ccqua-
liter non , 6c quomodo contemptus fieri debeat, in
quibus cafibus , 6c quoties.
Seconda Pars.
T U præfiimptio expebbationem pcrtuades de eras ,
tanquam tempus haberes in manu tua 6c potefta-
te. E t is eft modus quidam fuperbiæ , qui dicitur
tentare Deum , & eft cum perfona feipfam ficile juvis*
Curati & alii petere debeant majorem facultatem
abtblvendi a majori Excommunicatione quam incidit
quis feriendo Pra;byteros vel Clericos ufque ad tangui-
nem 8cperScntentiamJudicii. Peccatum contra natu-
rum vehementer puniri debet, five fit per femetipfum
lolum, five cuni aliis ejufdem fexus, aut extra locum
ordinatum per naturam: nam eft majus peccatum quam
comedere carnes die Veneris fandba , fiepunitur fecun-
dum Leges per combuftionem, praefertim in aliquibus
cafibus j qui hoc fe it , & nifi aetatis defeftus excu-
fet. Adulterium, prascipue fi eft publicum, facrilegium
de rebus tacratis , incasftus praefertim in tertio, vel
fècundo gradu, vota yiolata, perjuria in Judicio., ho-
£»r micidia uno vel alio | njodo ^ H , defloratip B | I .vifginis aut q^>ddeb«, C f e r â » W Ê Ë B Ê Ë fed omnia Deo committit. Et contra illos fuit di-
confitens habeat multos cafus refervatos , ,& fit Pafcha
ébum proverbium. Si- omnino te Deo committas,
propinquum , Poenitentiarius verp multum di-
Dens omnia defiruet. Nota exemplum. Illi fænenu-
ftans , poteftne dare Confeflor facultatem Commu-
mero decipiuntur per talempræfumptionem, qui ex-
nicandi, fine fpe quod plus .póft Fcftum Pafch^e per-
pebbant facete pcenitentiam ufque ad FeftumPafchæ,
fona ilia Pcenitentiarium petat, & ad evadendam ve-
præfertim Confeflionem. Curatus tunc impeditus eft,
recundiam ejus , fi non aliorüm more ordinata fuerit
& nefeit cui debeat fuperintendere 5 dimidia tamen
dies interdum non fufficert ad bene audiendum ali-
cujus perfbnæ Confeflionem : propterea expebbatio
ilia obeft Gonfeflbri & confitenti j nam ille pro-
perat ad indebitè abfolvendum, hie verb fiepius
fine abfolutione recedit. Et hie poflet dici prolixe
de materia, qualiter Presbyteri debeant docerc
confitentes, modo in unum modum ,• modb in al-
terum, præfertim de peccatis carnis quæ funtextra-
nea , de diverfitate mercimoniarum, de odio-cqntra
? Refponfio: teneo quod fic., nifi percjpiat fraudem,
malitiam, vel malam fidem., vél ipfemet Confeflbr po-
ftea petere poterit fiicultatem a pr^lato aut Pcenitcn-
tiario abfblvendi. Si executiocft per püblicam Senten-
tiam., hoc fieri non debet, ad vitandum fcah<&lüm a-
liorüm qui id noruot.. . . r
Tertia. utilitas eft, quod perfona eft magis x^npoiita
recipiendi magis magifque gratlam Dei * Sc.etiam
homo qui tempus habetconfitendi,, acquirit audaciam
quamdam & memoriae'de peccatis fu js alio temple ,
V. - .. . . — è. ..... la de inercatonbus , t]Ui pt:r lungam
bent quod non habérew„primo vérbö. Item npnp-
ino i6tu fcinditur arbor, 'StjEidix toUitur jraulatim-
iiciamus ergo pratfumptionem qux cop'in^m
.pcenitentiam, cras.,,crfo: .Exemplum;.®!«1^ ; 111
funtdecepti, & moriuntlltfobito.
efle per hanc rationem
alias ponimus nos adpericulum-.EfTE^ftfei.y , „
certitudinis modi, una tnpralis & cly1,isr
Scabfoluta. Prima ^ « » 9 »
perfonam , ne compcliatur
cogitat fe pofle x q n è W y d
pofteaconfiteri: fed jn cafo illo qU0.M fo “ ^ b’ „ ta.
penumero non éft fic ; namopportun.tasnon W
lem rooram de hoc. JSQtaqwnqupcafus, P a lt e r . ^
ftiones: fi Presbyter obligetur admonere K- mftrae-
re confitentem?Refpondeoqubd fic, quoad ignoran-
tes , & cum perfpicit necefiitatem dare debet con-
fortationem, & nominarc Pnccepta, Stmodos pec-
catorum. Primo in generali, & interrogare fi per-
fbna non fèntiat fè culpabilem in talibus peccatis j in-
venitur enim maxima pars hominum , qui nunquam
aliquid dicerent nifi prius interrogarentur , vel ex ig-
norantia, vel per negligentiam , aut prqpter vere-
cundiam & timorem ;& cum Confcflbr percipit hoe (ut
percipi debet) dico ipfum non debere dare Abfblutio-
ncm> fed remittere perfbnas & dicere, qubdmeliorem
faciant examinandi diligentiam: velteneturfacere quod
d ix i, diu inquirerefcilicet & docere. Satiüs eflet eas
remittere ufque poft Pafcha , quam feipfiuu decipetis
periculum, Sacramentum , lcrupulus, Pceniten-
tiarii fcrupulus non pofle poftmodum tarn bene ,
&c.‘ Et in hac ccrtitudinc aliquis falvaretur,modb habe-
ret Contritionem. Quaeres: quidigiturproderitCon-
feflio,cimi peccatum dcletum fit & indultum ? Valet ad
obedientiam, humilitatem, veniam, gratiam novam,
aut habitze augmentum. Item quaeres: fi Praesbyter det \
tibi Abfolutionem abfquc hoc qubd poflit abfblvere, &
hoc tc lateat, anne cris liber & quietus ? Refponfio :
ita, quoad D eum: fi verb poftmodum hoc cognoveris, ^
debes omnia denuo confiteri: vitent tecum, &c.
JOANNIS GERSONII
DoHoris & Cance/Urii Ptrißenßs
E R M O
A L I U S ,
I N
Tertia Pars.
Vana excellentia divitias quaerit: nbn vult fa-
cere Satisfablionem, & pr^fertim reftitutionem.
Cum cognofcitur principalis perfona cui quis eft obli-
gatus, reflitutio debet fieri ei, fi convenienter id fieri
poteft, & fit fine majoribus expenfis in mittendo quam
resvaleat, in defe&u principalis cui fieri debet refti-
tutio ? Heredes & propinquiores locum fuum tenent,
cum agnofeuntur. Cum ignoratur cui facienda fit re-
ftitutio, ipfa fieri debet per ordinationem Pradati pro-
prii, aut illius qui poteftatem habet in bonis & piis
openbus. Si perfona cui reftitueredebes, seque egeat
ficut tu, 8t velit habere quod reftituas, debes potius rc-
ftitucre, quam ipsa invita detinere: fi autem ilia non
egucrit, & tamen ipfi pr»efentialiter fatifaciendo in
magnum caderes damnum 5 pro tunc potes Compelli
per Juflitiam ad fatisfaciendiim e i: fed quoad Judicium
confcienti£e,potes aliquam habere relaxatibnem, fi poftmodum
ipfi perfolvere potes fine tuo 8t alterius damno.
Si tantum habeas alierii, ut fimul & femel fatisfecere non
poflis, confilium eft fatisfacere in terminis qui con-
ftitui poflunt. Si habeas ^liquid alieni propter lucrum
tuum quod venit de re alicnain feipfa, & ad prasjudicium
lucri illius cui obligaris, debes reddere rem ip-
fam & lucrum. Secus eft, cum lucrari fads rein folum-
modo per laborem tuum & induftriam , fi aliter non
potuiflet tantum lucrari, fecundum probabilem conje-
bturam. Potiiis cedere debes omnibus bonis tuis, quam
permitteres te excommunicari, dato etiam qubd dc-
beresmendicare, laborare, vel fuftinerc verecundiam.
Tamen extra cafiis compellentis neceffitatis nonfolum
reddere debes hoc quod habes de alio per commodatio-
nem, aut manifeftum latrocinium, five rapinam; fed
etiam illud. quod habes per ufuram, per fraudem, fal-
famercimonia, vel per falfam advocationem, vel per
illegitimum confilium, aut per confenfum. Et notate
quando quis obligatur omnia reftituere pro fociis luis,
& quando non. Si quis non facit reftitutiones (quoniam
oportet reftituere aut pendere) habet pcenitentiam vul-
pinam qu£e fjpoliat, quamcumque agat pcenitentiam.
Nullus debet, nec poteft abfolvere, quamvis nuncia-
rc poflit 6c dicerc ut faciat, fic injufta retinens, aliqua
bona, & evitet mala fecundum quod poteft. Et fi
debeat adminiftrari talibus, 6c fimilibus Sacramentum,
dicam alias.
DOMINICA PRIMA
QUADRAGESIMA
DE TENT ATIONE.
Non in filo pane vivit homo , f id in omni verbo quod
frocedit ex ore Dei. Matth. IV. 4.
IN Evangelio hodierno h x c verba feripta funt.
Dicunt in fententia verba noftri thematis in hodierno
Evangelio fumpta, ultra panem qui eft ter-
renus, qualiter panem cceleftem habere pofiiimus:
corpus habemus 6c animam, corporalemvitam6cfpi-
ritualem. Utinam tarn diligenter 6c libenterpro tempore
pro quo conftituti lümus in deferto hujus mor-
talitatis, nos quasreremus nutrimentum 6c panem ani-
mze, ad fervandam vitam noftram fpiritualem , ficut
facere föliti fumus pro corpore 6c pro vita temporali. Et
quis eft panis animas? Panis coeleftis eft verbumDei*
fecundum quod dicit thema noftrum, 6c Scriptura te-
ftatur. Rccipite ergo modb 6c alias cum magno ap-
petitu panem iftum cceleftem fanbtx do£trinx düm
habetis, Deo laus, qui vobis eum adminiftrare vult,
nec habetis aliam maledi&ionem j parvuli met petite-
rum panem, & non erat qui frangeret eis. Thren. iv.4.
O chariflimi! Qualem gratiam efle putatis', habere
tempus 6c locum abundanter recipere in palatio fanbtae
Ecclefias animas refe6tionem,Pr£edicatorum adminiflra-
tione ? Mille 6c mille, immo centum millia fuerunt-
pagani, .6caliqui alii fine cognitione Dei 6c Chriftianas
veritatis, 6c deinde funt 6c fuerunt mortui fpirituali-
ter ob rabiem vitiofa: famis, 6c poftmodum damna-
buntur , qui falvati fuiflent, fi prsedicationem ha-
buiflent6c fpiritualem refebtionem. Propter Deum ergo
rogo , non recipiamus in vanum gratiam illam,
non recufemus federe ad horam unam vel duas in
die , in feptimana tota, ad menfam D e i , ad men-
fam Pr^dicationis. Et cum fuerimus ficut modb fumus,
non aflimilemur illis infortunatis de quibus fb-
let dici in communi proverbio , qubd in menfa mo-
riuntur fame, vel inter epulas, quemadmodum fin-
gunt Poette de Tantalo , 6c de Chryfogono , & dd
Juda } 6c ficut dicitur de parte ilia carnea quae eft
circundata pinguedine , nec tamen earn fentit, nec
pinguis efficitur. Dices mihi fbrfitan, te omnino non
habere guftum, neefumere faporem, nec appetitum,
mandiicando panem cceleftem do&rinae, aut quia co-
quus, id eft Praedicator eft nimis immundus per ma-
j ) lam vitam, vel quia non novit eum adminiftrare, aut
prasparare propter ignörantiam j tolle, quafio, tolle
hanc excufationem: quicunque enim tibi pra^dicat , 6c
veritatem tibi dicit, earn profatur per Spiritus fancti ve-
ritatem, qui eft magnus Magifter hofpitii univerfi mun-
di. A quocunque dicatut veritas, ä SpiritU fanbto eft j 6c
non adminiftrandx funt efca; fecundum appetitum
tuum, fed ad utilitatem. Veirum tamen eft quod ad dig-
n66cutiliter comedendum hunc panem cceleftem do-
örin«, neceffarium eft habere aquam gratis,quae illi det
Tm i II I . Pars I I I . X x x ; fapa