^ ^ -1 ’- - ; Prsdumptio de multis meritis & gratiis, fiilfa eft, & temeraria, 11 non inlimt: ft autem credaturfitfen-
tiatur quod ex fe funt principaliter, impia eft, quan-
tumcumque prius haberentur : quod fi fingulariter
eas habere quis glorietur,peftifei'a eft atque Pharilai-
ca pridumptio.
___________ Credere & fentire .quod ex mentis prseeedentibus
sn ^ r o p w r app6^ 115 fenfiialis commotio--a aliquod bonum aut prsemium confequatur, non eft
m ’qute Icienter dimittitur invalefcere ex pradumptio vel error, fi ad Deum tanquam ad ori-
ginale principium, a£tu vel habitu folum referatur:
hoc eft eracbncnpifcendo,
odiendo, invidendo, & fimilibus.,
fo e denneretur continue ; fiait virtuofo affiduè merces
cpeicit, lit verum fit, quijuftus eft jujlificetur adlmc,
&• qui firdtdas eft, firdeftat adhuc. Apoc. xxn . 1 1 .
X X V I I I . Nullum defiderium rei illicitæ, faâum
tantummodo fub conditione a&ualiter vel habitualiter
adhibita, eft de per fe mortale deliâum: de per ac-
cidens tamen
nem nimiam qu; n r -
talis defiderii continuatione libera, poteft iplum inter
mortalia deputaris quia qui amat periculum, feribu m
Mo. Eccli.in. 2.7. N
X X IX . Nullus agens benè, fecundum omnes cir-
cunftantias, did debet dare fcandalum alteri, quan-
tùmcunque fcahdalizetur alius: Scandalum enim, eft
didrnn ml fallum minus reüum , prabens alteri oceafitmem
ruina. Nam in via ominino reAafi quis ceeiderit, non
ex fcandalo vise; fed ex piopno defeâu proveniez
Solus ille fcandalizat a&ivè, qui advertens autadver-
tcre debens alios proniores elfe ad peccandum ex modo
liio agendi, qui fibi non eft in pnecepto, nihilo-
minus ipfc operari non defiftit: fecùs in cafibus hie
exclufis, ubi mahtia propria eft fcandalum gratis ac-
cetutim, ubi prætérea non eft advertentia, necefle
debet de fcandalq alterius & ubi quis ad illud operan-
dum teneretur/
IJledicitur exmalitialUa peccare & fcandalum acci- „
père non ex a6tu alterius, quiinformatus fufficienter de
bonitatehujufmodi aflais, nihilominuscaditinruinams
utfiexvotoR.eligionisemifl'o, parentes poft fufficien-
tem de Religionis perfefldone informationem, fe fcan-
dalizai-i copquerantur : fdandalum eft hoc non jam pufil-
lofum, fedPIiarifæorum ; acceptumfcilicet non datum.
Quüibet, a b om n ia â u , cui non eft aftridus aliunde
tenetur defiftere ; quando timet aut timere debet ,
fecindùm vehementfem conje&uram fcandalum pu-
fillorum, quoufque de illo compefcendo diligentiam
compleverit, nifi ïbrtèpro communi utilitate undio
Spirkus fandi docesit illud tunc agendum, ut Chriftus
fecit in. publicatione veritatis Sacramenti.
d e s e p t e m
P E C C A T I S MO R T A L I BU S ,
Et frimb de Soperhia.
X X X . A P p E T iT O S gloriæ, fi eft de vera gloria,
propter Deum, virtuofuseft* fideva-
na.citra Deum, 8c non contra Deum (ut in bonis
fortunæ, nature vel gratiæ) venialis eft, tarn ex ge-
uere quam ex more: fi fit ad finem bonum, ut pro
evifationc infamize, aut pro magno bono ædificationis
alicnæ , iHe appetitus diferetus eft & meritorius: fi
gloria fit falfa 8c de peccato mortali, aut pro fine
rnalo principaliter 8c ultimate, tunc mortaliseft.
X X X I . Præfumptiô, arrogantia, jadantia, 8c hy-,
pocrifis, generaliter 8c proprie funt de illis quæ non
cfonveniunt homini taliter fe habenti, fi ilia habere vel
credit, vel inordinate appétit : propterea Temper ha-
bent errorem vel malitiam involutam, quandoque ve-
nialem, 8c fiepe mortalem fecundum genus obje£fci, 8c
jvixta circunftantias intentionis 8c finis, atque cetc-
Deus enim miferetur cujus miferetur,
tiam dat, ut ex ilia aliam gratiam largiatur.
X X X I I . Celare peccata fua non eft ex fe hypocri-*
fis, fed cautela prudens 8c débita : fecùs fi fiat hoc
ex appetitu laudis felfæ, aut alterius malitiæ principaliter
, vel fi ad malum finèm ultimate referatur : le-*
ciis etiam, fi per mendacia operum, vel fignorum, vel
verborum, talis abfconfio quæratur fieri ; quemadmo-
dum fi ad celandum peccata fùæ luxuriæ, fingat fe ali-
quis opere, figno, aut verbo, luxuriam maxime detefta-
r i, 8c caftitatem amplexari,cum fuffica-e debeat util-
lam non oftendat. Ità de fiiperbia, 8c ceteris poJlèt dicir
Prælùmptio, arrogantia, jaétandtia, 8c hypocrifis,
circa bona naturæ, aut fortunæ minus habent pec-
cati 8c periculi, quàm circa bona gratiæ: præfertim
gratiæ gratum facientis, cum ilia minus cognofci pof-
fit inefle.
Pertinacia in opinionibus 8c adtibus propriis j ( per
quam quis non eft paratus corrigi) damnabilis 8c vix
fanabilis eft præiùmptio, 8c dum in Reéloribus
aliorum, aut apud Religiofum e f t , cun6ta turbat
8c perdit.
X X X I I I . Noneftfervitus, fed libeitas parère L e gibus
j quoniam obligatio per votum , aut Præce-
ptum (ceteris paribusj auget virtutis 8c meriti ratio-
nem: utrobique enim additur circunftantia bona j in
voto latriæj inpræcepto obedientiæ.
Subditi obligantur obedire Superioribus, in his
duntaxat refpeéhi quorum fiint Superiorcs, 8c dum re-i
gulas fiiæ dominationisnonexcedunt.
Nullus adtus debet ab homine prohiberi fub pCc-
na peccati mortalis alicui ( invito etiam fiibdito ) nifi
ad ilium jam fit obligatus per Legem divinam explicite,
vel implicite, virtualiter vel in forma : nam
-1 folus Deus e f t , qui habet imperium æternæ vitæ 8c
mortis.
Stultum 8c injuriofum pro Superioribus eft, credere
omnes Inftitutiones faâas (quales videmus refpedtu
fiibditorum) obligare ad peccatum mortale : fed lùnt
multæ accipiendæ ut comminationes, multæ ut mo-
nitiones , multæ utconfilia, multæ ut quædamdecen-
tiæ 8c honeftates 8c facientes ad finem confequendum,
multæ ut temporalem hanc vitam folùm régulantes 8c
ad poenam temporalem , fi tranfgrediantur , fblùm:
obligant.
X X X I V . Jurans vel Vovcns in aliqua Religione
vel Communitate adimplere omnia quæ pro regimi-
ne talis Religionis aut Communitatis ordinata finit aut
non per hoc cenfendus eft eflè obligatus fùb
‘ XVxfumens dc Dei mifericordia, quod falvabitur
qualitercumque peccaverit, 8c in peccato perievera-
verit , errat in Fide, fihocjudicet per intelledhimj
8c in moribus moralitei*, fi taliter afticitur pervolun-
tatem abfohitam, quia de conditionata non oportet:
8c ita diftingui pofiet in valde multis* de intelle&u 8c
vifFedtu > quia fecundum hoc peccata variam natui'am
fortiuntur!, ut dicantur vel errores, vel mali mores,
vel utrumque.
pcena peccati moitalis ad obfcivationem. iÜomm ad
qiue divina L e x non vult taliter obligare, quianeGhu-
mana Lex taliter obligare intendebat, fireótè(utfiip-
ponitur) intaidebat.
Dijj&czt Deo infidelis & ftttltit pramijjib ^ Eccle. V. 5.
D infidelis, quae non fervatur j ftulta, quae diferetionis fale
non conditur: propterea ftiikum eft dieere ,quod de in-
grediendo RcHgionem confiliandum non f it , fed ad
primam infpirationcm ingredirendimi.
X X X V . .Poteft fincero 8c reélo confilio Religionis
ingrefiiis diflüaderi, quibufdam ad tempus^ aliis
in aeteimum: lie dc Prariaturce fufeeptione, aut Status
virginitatis diceretur. Attamen modeftifiimanr
cautelam in difluadendo feimiis exhibendam.
X X X V I . Omne votum 8c juramentum., ad hoc
quod
quod obligatoriutn fit & diferetum, habet conditio-
nes implicitas, quarum aliquas inutile, aliquas utile
diet in jurando per expreflum apponere. Una conditio
eft, quze refervat Superiorum autoritatem. Se-
cunda, quod juramentum non fit aut vergat in dete-
riorem exitum, fcilicet ad mortale vel veniale peccatum,
nunc aut inpöfterum. Tertia, quod non fit
in lalutis dilpendium, hoe eft in perfedtionis impedir
X L 11. Judicare alteturti tartqilam malum, fi fiat
ex officii judicio 8c per teftes legitimos, non eft èx fe
malum fed virtuolum j etiam fi per Confeffionem aUt
•aliter fciretur efle per Judicem innocCns, nec pet illud
pateret effugium, quin ftio fiingeretur officio.
Judicare propria aeftimatione alium ex apertis fignis
exterioribus qu£e qon poflünt benè fieri, non eft ex
fe peccatum mortale: licet quandoque fit curiofitas
mentum, ut eflet. vovere non intrare Religionem,^ venialis, quandoque mortalis > dùmhomoab ah’isme-
nunquam fiifpicere Prælaturam, aut non loqui cum lioribus, aut debitis, nimis impeditur, aut dum pet
parentibus 8c fimilia, qua; licet poffint licite quandoque
dimitti, non tamen paffim juramento aut voto
vallari.
Quando aliquis, nec a£tu nec habitu per verba
lua intendit jumre, non eft reus perjurii apud Deum,
nec etiam apud homines, fi lufficienter hoc conftite-
r it j poteft tamen de incauto modo loquendi, vel
Icandalizandi, vel allerendi, vel de intentione lallen-
d i, culpari. Hoc fecit pro Religiofis, 8c quibufdam
aliis, qui jurant per hot as /has 8c per animam cants ir-
rilorie. Et pro Burgimdis Scafluetis juratoribus p rater
omnem intentionem obligandi fe juramento.
Inftitutiones human« non debent tales interpreta-
tiones alpernari, quales juramenta 8c vota, fecundum
concordem Dodtorum fententiam recipiunt j
etiam dum ferrentur ablolute: alioquin in laqueum,
8c magnum felutis difpendium verterentur.
X X X V I I . Si contemnere aliquam rem, ut au-
toritatem Superiorum , eft ipfem vere vel interpretative
nullam aut vilem, aut minus jufto repu-
tare : omnis peccans, etiam venialiter, contemnit,
quamvis non omnis talis agat ex contemptu 5 fi-
cut nec omnis luperbus agitex fuperbia, 8e ita in aliis
multis.
Contemnens autoritatem Superiorum, Hon ex
paffione, vel fragilitate, vel ex ignorantia j fed ex
contemptu, qui eft principaliscaufe aut finis tranfgref-
lionis {use, reus peccati mortalis exiftit. U t dum quis
dick Superioriin eo quod Superior, Ego in defyettum ve-
Jiri hoc agam quod inhibetis , alias non adfcurus.
. X X X V I I I . Ad evitationem peccati, nonfuffi-
cit bene fentire 8c judicare de agendis, nifi voluntas
8c affedhis tali judicio conformentur: afficitur enim
fepius voluntas ad aliqua, 8c ilia taliter exequitur,
ac fi fuus intelledtus tahter agendum didtaret. Super
h o c , incontinentes circa quodlibet vitium, tarn car- ^effedtus neque à miraci
ms quàm fpiritus, apeitum dant docUmentum: præ- ^ biliter exfpedtari pofliint.
fertim in came evidentius quam in fpiritu, propter
difficilem reflexionem fiiper adlus interferes 8c latentes
5 8c hæc abfeohfiö crebro fallit etiam ipfbs fpiri-
tualiter ambulare volentes.
X X X I X . Ponentes intelledhim liberam ut talis
eft , ponerent confequenter in eo peccatum propriè :
alii 8c negligentiam aut malitiam voluntatis habent
referre crimen omne fiium. Nulla eft negligentia vel
omiffio criminaliter culpabilis, abfque confenfti vero
vel interpretativo, comitante vel prævio : quid autem
fit confenfiis interpretative, didtum eft, 8c hæc
in Angelis 8c in Adam videtur origo peccati.
X L . Paffio naturalis, ut ira, amor, gaudium,
odium, invidia, femes, fitis, deledtatio, defiderium,
8c fimiles, fi fiant abfque omni confenfii, nullum
peccatum funt5 fi vero cum confenfii, fed non ex
confenfu, inter venialia deputantur : fimiÜter de adtihoc
in fuperbiam ei*igitur.
Judicare alterum levi præfùmptfene, fecunduiil
præfùmptiones exteriores, præfertim vehementes 9
non eft ex fe mortale : fecus fi fixa aflertiöne inte-
riori vel exteriori illud fieret in magnum proximi de-
decus 8c malum. Nullus in vita judicandus eft tan-
quam dignus inferno $ quoniam Spiritus fendtus operatin'
fubito, fatla igirnr^ non ^erfona fm t d nobis ja -
dicanda.
Zdofcypia, quæ eft vehemens amor fufpiciofiiS,
non fetis fidens de re amata, 8c aliæ fufpiciones ma-
levolæ (ut dum aliquis Temper putat fe ii'rideri 8c fel-
li , ill quales quidam meläncholici \ 8c quidam ex Rë-
ligiofis faciliter cadunt) fi non reprimantur -, fed fi ad-
datur confenfiis liber, funt ut plurimùm mortalia de-
fidbi, aut mortalium delidlorum vehemens caufe.
g X L I I I . Idolatria, qua efi exhibitio honoris ,vérc,
vel interpretative, aut attributive divini , alicui creatura 9
aliter quam fibi potefl competere : 8c apoftafia, qua efi
reeeßits à vera Religione j 8c murmur contra divinam
Providentiam, 8c blafphetnia, Deo indigna afcribens9
quandoque fiunt ex fiiperbia intelledlûs nolentis fe
captivare in obfequium Fidei, 8c tunc ibi eft error in
Fide : aut fblùm fiunt per depravationem affedtus, 8c
time fiint malitiæ ex fe criminales, licet ex eircun-
ftäntiis dici poffint quandoque veniales j ficut eft aliquis
honor divinus propriè, aliquis fblùm per attri-
butionem, aut participationem, aut analogiam. Ita
fecundùm hoc, variæ fiint fpecies idololatriæ, quæ-
dam propriæ, quædam fblùm analogicè didtæ> omnes
tamen ex genere fuo mortales exiftunt, ut in in-
vocationibus dæmonum, in- Aftrologia, de judiciis
circa ea quæ dependent pure ex libei-o arbitrio,inNe-
cromantia, 8c Pyromantia, 8c generaliter in fiiper-
ftitionibus omnibus prohibitis atque neferiis, quarum
aculo, neque à natura rationa-
xfpedtari poflùnt.
X L I V . Nulli fecienti quod in fe eft (hoc eft benè
utentidonisDeijamhabitis) deeft Deusinneceflàriisad
falutem, five fint ilia credenda, fiveoperanda.
X L V . Volens credere, 8c phantafias ad oppofitum
Fidei tolerans invitus (fîcut in plerifque videre eft ) non
eft infidelis fedmeretui*: ita de-.volentepoenitere, 8c
Deum diligere, aut aliquid bonum fecere ex affedtu,
quem indifpofitio corporalis impedit, pro Regula di-
ceremus.
X L V I . Tollatur fiiperbia à vins devotis 8c ab-
ftradtis j quia fentire confblationes fpirituales in affe-
dhi, non eft fignum infellibile quod chai'itas infit,
ficut earum carentia, charitatem deeffe non conclu-
dit: nam afïuefedtio 8c complexio, aut diabolica il-
liifio, caufæ fimt cur taies affedtus quandoque vel infimt
vel non infùnt.
X L V 11. Adorans adoratione Deo débita, abfolutè
bus rationis, tarn in portione fùperiori, ut eft blaf-Didolum, vel diabolum transfigurantèm fêinAngelum
phemia, quàm in inferiori, ut eft appetitus vindiétæ, ’ ' .. . . . .
diceretur.
X L I . Si in præceptis poenalibus poena fit addi-
ta per modum disjunafenis ad adtum præcepti, fùf-
ficit poenam folvere, dum. adtus omittitur: fi verb
fit impofita poena ut fblùm accefîbria, 8c inducens
ad præceptum, per fblutionem ejus non exeufatur
præcepti tranfgi-effio j fed benè aliquando compens
a » ///. Pars r.
lucisfeu in Chriftum, à mortali crimine nequit excu-
ferij neque hic ignorantia inviiicibilis locum habet,
fed probandi fimt fpiritus, fi ex Deo fint: Secùs, fi
fùb conditione implicita vel explicita hæc adoratfe
fieret, ubi probabilis conjeétura de fie agendo con-
tingeret 5 quemadmodum hoftiam non fecram, imb
lapidem hoftiæ fimilem, cafùs aliquis licitè feeeret
adorare. Pia intentio feciendi, 8c tenendi F z fecundùm tfierinteemn-