739 multitudtnem dolorum me or urn in corde meo , conjoint tones^
tua Utijicaverunt an imam me am. Pfi x c 111. 1 p. Quod
aliquando major c o n f o l a t i o tcntationem fequatur, te-
ftimonium habemus ex Scriptura dicente, & reddidit
Dominus omnia ^ qua fuerunt jo b ) duplicia. J o b . X L I l . 1 0 .
Qui cnim percuflb cun&a quæ abftulerat duplicata
reddidit, apertè innotuit quod nonnunquam tcntatos
uberiùs confoletur, quàm percuflerit.
Hinc eft, quod quidam perfeâiores, diferetione M a- C p "Y * A / f A C t T S P R T
• giftra, dolent, fivel ad modicum finequantulacunque ^ ^ ^ *
tentatione fint> videlicet ne, cum diutiiisintrànquil-
litate militant , ex ipfa tranquillitatis requie fecuriùs
torpelcant. Magna quippe nobifeum difpenfatione pie-
tatis agitur, ut adverfis laceflàmur 3 quia dùm ex vi-
tio aliquo pulfemur , contra illud, juvante Domino,
fortius accingimur.
Hinc eft, ut puto, quod cuilibet animæ duo An-
geli deputati funt ad cuftodiam : bonus 8c malus. Et
de bono quidem perfpicuum eft , quod ad cuftodiam
datus fit. Bonus nempè Angelus, amor eft virtutis,
malus vero, impetus vitii tentantis. De vitio autemfe-
tis probatur, quod ad cuftodiam nobis deputetur 3 quia
dùm ejus adverfitate fetigamur , ipfa fetigatione pro-
moti, melius in bono cuftodimur.
Nunc jam tempus eft , ut refiimamus quod fijprà
reliquimus, quodque in finem fermonis dicendum di-
ftulimus : videlicet de fecunda requie animarum. Si,
7 4 0
fervere in ardoribus fempiternis 3 ire&intrare, aepe-
netrare ufque ad intima Dei bcati vehementia amoris •
haurire dulcorem fontis vitae 8c fapientias, 8c efle cum
Deo fine fine. Amen. Finis.
H I C I N C I P I U N T
TRIBULAT IONE
L O Q_ÜE N T E S.
G alike in JUS. Cod. ViSl. 2 8 6 . A1
D u n a t i erantfexPræceptores, 8cquæfie-
runt ab invicem, quidnam de Deo dicerentj
quibus de tribulatione fermo incidit.
Primus Præceptor dixit, quôd fi quicquam effet
nobilius 8c conducibiliüs humanæ creaturæ in
hac vita viventi, quàm tribulatio 3 Deus hoc ipfum
Filio fuo dedifièt : ideo plus dédit ei patiendum in
hac vita , . quàm unquam dédit creaturæ , nec dabit
inquit Dominus, ad me veneritis 8c jugum meum tule- B unquam.
invenietis requiem animabus vejlris. Matt. XI. ip .
Quae eft ifta requies? Ocuius non vidit earn, necauris
and tv i t , fed nec in cor hominis defeendit. 1 . Cor. II. p.
Quid ergo de ea dicere poflumus, quando quidem nul-
lus hominum earn vidit 3 fed nec videre poteft , nifi
quod Unigenitus Dei Filius , qui eft in finu Patris
ipfe de ea nobis modicum quid enarravit ? Infpicia-
mus tamen earn , quantum ipfb donante pofiumus 5
dicamus de ea, quod ipfb docente valeamus, 8c me-
moriam abundantiae fuavitatis ejus qualitercumque eni-
dtemus.
Requies ilia, eft decor 8c immortalitas corporum 3
Secundus Preceptor dixit, quod fi aliquis homo
diet fine peccati macula, ut Deus erat, 8c pofletvi-
vere Annis triginta fine corporali cib o , Deus quoque
concederet eum loqui cum Angclis in aere, ficut con-
ceflit Marine Magdalen« 3 non poflet in hac vita me-
reri tantum meritum , ficut aliqua perfona mereretur
in parva adverfitate, ipfam patienter obDei amorem
tolerando.
Tertius Praeceptor ait, quod fi anima Chrifti, &
omnes Saudi Paradifi fimul orarent pro perfona aliqua
, non acquirerent tantum ei utilitatis 8c meriti,
ficut ipfa fibi acquireret per unicam id adverfitate pa-.
tientiam.
Quartus Praeceptor dicebat : Adoremus Crucem,
eo quod Salvator nofter Jefus Chriftus pependit in ea
per dimidium diem. Sed dico, quod majori jure ado-
rare deberemus Iribulationem, quoniam Dominus nofter
honor 8c impaflibilitas animarum3 fulgor vultuumin-
comparabilis 3 diviniflima jocunditas fummse 8c aeter-
nae tranquillitatis 3 pax ilia quae exuperatomnemfen-
fum: Philip, iv. 7. gaudium magnum, magnum valde
8c fempiternum.
Requies ilia, eft laboris 8c doloris omnis abfentia 3
curæ 8c anxietatis nulla incidentia 3 nulla moleftia, nul- ç tulit.
Jeflis Chriftus earn plufquam triginta Arinis perlaanguftia,
nulla confufio, nulla formido: ub'iabjler-
get Deus omnem lachrymam ab oculis S antlorunt) A poc. vn .
17. ubi prorsus aberit omne malum.
Requies ilia, eft perpetua in fanditate firmitas in-
concufia3 in animi libertatefuavitas3 fuavifllma 8c fuper-
dulciflima in vifione Creatoris*deledatio 3 fanda 8c fin-
cera in fandorum focietate dulcedo.
Requies, inquam, ilia, eft indui veftimentis gloriae 3
cum gloria 8c laetitia tripudiare in confpedu divin« potential
3 gloria 8c honore coronari, 8c radiis excellen-
tiflimae claritatis perenniter illuftrari.
Requies ilia, eft indefefliis 8c irreverberatus intui-
tus in illud divinae lucis arcanum : de fuperna poten-
tia, fapientia , bonitate , magnificentiffima admira-
tio , atque inter amplexus Dei Omnipotentis indefi-
ciens commoratio, 8c piae ejus praefentiae fempiterna-
liter jugis fruitio, perennis ex toto corde, ex tota anima
Quintus Præceptor dicebat : Sandi minus eligerent
dimittere minimam mercedem quam acquifierunt in
tribulatione, quam fuftinuerunt in patientia, quam re-
nunciare Dei vifioni ufque ad diem Judicii. Sandus
Petrus , inquit, neminem efle tribulatione dignum,
nifi eos qui ipfàm puro corde 8c fine errore defide-
rant. Tribulatio extinguit peccatum , 8c docet ag~
nofeere Dei fecreta. Tribulatio cognofcere fe facit &
alia, 8c in creatura virtutes multiplicat, probatque,
8c purgat ficut aurum purgatur in fornace. Creatura
fi eft in tribulatione, Deus in ea eft , quia portât
fuum onus. Tribula\io tempus perditumredimit, &
creatüram propc ignorantiam tenet, 8c flat fuper fui
cuftodiam , 8c efficit ipfos creaturas dignas omnibus
donis quæ Deus fuis confertamicis : eftque thefàu-
rus , cui nihil comparabile eft. Tribulatio animam
hominis ad Deum perducit, 8c eft certior, 8c fecurior
atque ex omnibus viribus 8c virium medullis exul- Dvia Deum adeundi.
Requies ilia, eft circunvelata fulgidse «ternitatis in-
fpedio 3 inextinguibilis erga ipfam venam charitatis
8c intenta affedio: fereniflima ad Patrem luminum ac-
ceflio , 8c incomprehenfibilis coeleftium gaudiorum
participatio.
Requies, inquam, ilia, eft accumbere in convivio
Regis «terni 3 bibere 8c inebriari a multitudine dulce-
dinis Domini 3 accendi 8c inflammari 3 calere 8c fuper-
Sextus Magifter interrogat, ob quas caufas tarn invite
tribulationes toleremus ? Cui refpondetur quod tribus
de caufis. Prima eft, quoniamparum amoris habemus
ergä Dominum noftrumJefumChriftum. Se-
cunda, quoniam parum cogitamus ad mercedem quam
Deus conferre vult, nec magna commoda inde emcr-
gentia. Tertia, quoniam parum cogitamus Scfenti-
mus tolerantiam 8c paflionem quam Dominus nofter
Jefus Chriftus fuftinuit pro nobis.
San-
7 4 1 Sandus Bernardus récitât aliquas gratias quas Deus
feceratei. Inter alias nominat feptem, 8c in qualibet
funt tres modi. ^ ;
Prima gratia, quemadmodum récitât ipfe, 8c funt
verba ejus, quod præfervavit me à multis peccatis -
■ ■ ■ ■ 742 Cameracenfis Epifcopus 3 dùm, inquam, fibi placuit,
duccre me ad vifitandum te , 8c domum veftram. Tandem
inter multa conveneram cum Domino Prioreve-
ftro, 8c tecum, ut mutuo fuper ftatu germani noftri
Novitii feriberemus, quæ inquirenda, cognofcendaqucmadmodùm
cnim fum inclinatus ad aliqua, ficce- que videntur. Nam ea Le x eft, ut vel fermone vel
- u w ra'; feripto libenter fe vifitent, fe inftruant, fe folentur
amici. Ego prætereà jure meo mihi videbar ratio-
nabiliter ufurpare Magifterium aliquod judicandi de
ftatu fuo, tarn per experientias proprias, quàm per in-
ftrudioncs acquifitum, jam ufque ad propinquam æ-
A tatem lenedutis, fi conditiones ejufdcm Fratris, fi ten-
tationes infuper aut motiones circa fuum propofitum
emergentes , eodem fraternaliter revelante cognofce-
rem. Ita cnim compofita eft hominum natura, ficut
ponitur apud Terentium, utmeliùsaliéna, quàmno-
ftra yideamus 3 quod maxime locum habet in adolef-
ccntibus inexpertis, qui de fe fibi cito mentiuntur nef-
cicntes , qui prætereà fuam ægritudinem animorum,
credunt frequenter fanitatem magnamefie, ufqueadeo
ut irafeantur volcntibus eorum curam gerere, 8c non
acquiefcant monitoribus, nifi omnia dixerinc, quæ in
eorum verfantur corde.
Fit amphus ut fæpè docendi, inftruendi, confulen-
di , fententias adaptandi Magifterium præfumant,
etiam apud incomparabiliter feniorcs 8c expertos *, non
aliter, quàm fi ægrotus aliquis doceat Medicum,
cidiflem in plura, fed ipfe me tribus modis juvit. Pri-
, mus, fubtraxit mihi occafiones, quibus potuiflem habere
peccata. Secundus, deditmihifortitudinem me
„ præfervandi : reverà non fum fortior aliis, quorum a-
j liqui lapfi funt. T ertius,præfervavit me à tali affedio-
ne,8c tam corrupta, qualem habent plcriquc. „Sandus
„ Bernardus aliqua peccata habebat in abominatione.
„ Secunda gratia eft, quod licet peccaverim., tamen
„ expedavit non me puniendô : fie nofeo ejus patien-
„tiam quoad primummodum. Tertiuseft, maxima
„ amoris fui teneritas 5 nam erat amicus meus, cùm
„ ego fuus cflem inimicus.
„ Tertia gratia eft, quod parum fuifl’em lucratus, nifi
„ expedaflet 3 nec volui me ad cum convertere , cùm
„ confcrebat mihi poenitendi gratiam, ilium inavit meam
„ignorantiam. Secundo, timere me fecit infernales
„poenas. Tertio, confortavit me fpiritualitcr, eon-
5, ferendo mihi veniam de peçcatis mcis.
,, Quarta gratia eft, quod parùm mihi prodeflet poe-
„nitentia mea, nifi feirem ipfam efle Deo acceptabilemf
„ fed cognofco quod non me punit,jiuu mv, j/uiui., ifve-du jp/ewrmujiitituiti 8c fert rtuuui , auquis aoceat Medicum.
„ quod ego ipfe me puniam, 8c cum hoc cognofco, quod B quomodo curandus ab eo fit, 8c quibus medicamen-
„oblitusfit peccatorum mcorum. Secundus eft, quod
„ non mihi ea improperat. Tertius eft, quod non minü s
„ me amat. In teftes cito fandum Petrum 8c Magda-
„ lenam.
,, Quinta gratia eft, quod parum mihi conduceret,
„nifi me abinimicismeisprotegeret, fcilicet, ä carnc
„mea , quas tam contraria mihi eft, 8c tamen me earn
„nutrire oportet, utvivam. Alius eft mundus qui me
„tentat, &infultando affligitquotidic, nec tamen id
„experior, neceiaflentior. Alius eft inimicus, quem
„non video, qui me tentat, nec tamen me vicit, quo-
„ niam ei non credo.
„ Sexta gratia eft, quod, fi non mihi daret meritum
„(quod tamen mihi pollicitus eft) adhucipfum mcri-
„ turn non mererer3 fed dedit mihi gratiam, ut quod
„ folebam amare, non amem, 8c quod mihi placere for
„lebat, difpliceat, 8c defiderem efle cum eo.
„ Septima eft, quod adhuc parum lucratus cflem, nifi
„ daret mihi hanc gratiam, ut haberem hoc quod mihi G
„promifit 8c oftendit. In primis fcio, quod dedit mihi
„ abfolutionem,licet perverfus eflem. Deindc dedit mihi
„ Spem redemptionis , 8c per hoc fe fecit debitorem
„meum .Cum confidero promittentis potentiam,ipfe le-
jj gitimus effpromiflor, 8c potens retributor. Habco Fi-
„ dem, 8c in legitimo amore ejus fecere volo voluntatem.
JO A N N I S GE RSON I I
Dotforisdr CMcelltrii Ptrifienfis
tis, quibufve modis, & regulis, ae diffis, fublevan-,
dus. Xntellige, Frater, quæ dico, res tabs apud me
pridem incoepta continuatur; abjicior, doceor; nolo
plura dicere. Nunc \ a o , G ita eft, Frater, utin-
dignus lim, infipiens Cm,.reprobus fim, nefeiens quip-
piam de circumftantiis accidentibus propofito fratris
noftri, judicet mefccundùm judicium.'diligentiumnomen
fuum. Si autem aliter fentis, noli, obfecro, dare
follicitæ charitati meæ repulfas jam acerbas ; noli tibi,
tuæqiue opinioni affedtæ ad Rcligioncm propriam fic
inniti, ut lædas fpontè cum qui te diligit in veritate.
Sit peâus tuum tam dilatatum, ut duos fratres fimul
recipiat ; alterum & nje j. coanguftatum diet nimis ftra-
tum cordis tui, fi ab eodem caderemepecefleeft; fed
nec needle, nec oportunum, nec etiam voluntarium
fcio hoc, etfi ita loquor; verumtamen voeem operis
hujus voluntariæ diledtionis indicatricem exigo. Gom-
municemusut amantes ,,<fi amantes.
Atverbforfitan objicics ; immo objicies ceric. Tur-
bant hæ litteræ tuæ Fratrem noftrum ; inquiétant
cum; furripiunt ab eo fomnum; phantafiasimportunas
gignunt; quamobrem.dimittatur fibiipfi & Deo;
relinquatur confcientiæ fuæ.; quid oportet ejus fecreta
rimari ; quid needle eft, quielcere volentem, te feri-
ptis alloqui ? Videbis, Frater, quid jam relponde-
rim. Volo ficut amicus & frater, vel confolari, vel
gaudere cum gaudente, &flere cum flente ; autde-
fidero, velut magis expertus & inftruâus viarum diverticula
, & offendicula tentationum difcutiendo
E P I S X O L Æ C ^ U Æ D A M
Ad fuum Fratrem
NI CO L A UM COELESTINUM
De altero Fratre fuo
J O A N N E
In eodem Grdine recepto.
A i Mss. Codd. prill.
DU m placuit humili charitati Reverendiflimi
Patris ac Præceptoris mei præcipui, quem
. circumfpeftionc & diferetionefideliffima præ-
ditum die nullus negat, qui eum cognoverit; is eft
i u H
docere, & docendo difeutere ; præfertim dùm adhuc
eft in bivio, quid expedit fibi, & faluti fuas, confi-
deratis circumftantiis, quas qui non attendit, facilli-
mè decipitur lûb (pecie boni in genere, quod peffi-
mum reddi poteft. Ecce jam accipio quod gravif-
fimis torquetur infomniis. Hanc utique moleftiam
D R e verendus Pater antedi£his, 8c ego , fibi maxime
pertimefeimus , quam tamen in fæculo fibi contigifife
non memini. E t , ô falutifer Chrifte ƒ quid fibi
futurum eft ægrotanti 8c fenefeenti, fi adhuc feno,
juveni 8c vegeto , talis cruciatus occurrit ? Crucia-
tus , quo null us poteft reddere ipfum magis hebc-
tem in ingenio , fluidum in memoria , turbatum in
rationis judicio , 8c gcneraliter ineptiffimum ad omnia.
Nam parùm differt à mania, vel furi a , talis turba-
fio. Ecce quid efficiet follicitudo tua 8c tuorum preces,
fi dc fano 8c ingeniofo reddit ftolidum, 8c infanum ?
A a a z ~ Abfit