- ^ 4 oter exdudebant, errabnnt intolerabiliter , quod de quæ per fucceffivam relational! Apoftolorum :& itlio-
t-uitis jnvciligatoribus veritatis fentire nc6s c i l, nifi pro rum ad nos æquivalentem Scripturæ Canonicæ noti-
quaqto fbr6nDeum cqgnofcentes & -non ficutDeum tt | | j| w -j - j.
glorifîcantes,neque gratjas agentes; quia quæ abfcondka
ejus erant manifeftaverateig, dati erant jam in reprobum
fenfum, & deficiebant fcrutantes fcrutinio. Sentie-
bant igitur, ii bene fentiebant in hac tanta confeffio-
ne ighorantiæ , quod folus Dcus ficut eft immobilis,
ita eft Veritas ftabilis ,& Lex certa & conftans, in qua '
videmus quæ bona funt & vern, confonantis in hoe
Prnphetæ eximio, qui poftquam præmiferat, multi
djcuTjt tjuis ojiendit nobis bona ? P f jv . 6. Refpondens
fubunulit ; Signatum ejl fitper nus lumen vultus tut Domine.
Alienum fubinde non eft diâum Apoftoliplu-
rics.allegatum, quo dicit : in Deo nos vivere & mo-
,ve ri.& e/fi. A â . xvH. i8 . Omnis quippe cogni-
tio .veritatis in nobis, nonne precor quædam motio
fift ? ut igitur in Deo fit oportec confiteri. E t hic
effet ipeculatio gratiftima ft non ad alia properaret in-
tentio.
Corollarium feptimum.
Sequitur ex præmiflis notanda valde diftindio ad
aperiendmn iliud magis 8c magis , quod quærimus.
Aliqua eft Le x pure divina, aliqua pertinens ad divi-
aliqua impertinens. Nihil hie novum fingo
ficatse font, ut forte eft ifta Lex. Univerfalis Eccle-
fia Pontifici Romano fobjeda fit : non enim poflet
evidenter aut per confequentiam pure de Fide ex Legibus
primi generis humana dedu&ione fulciri : quod
tamen fit L e x pure divina patet, quia nififie, poflet
humana traditione Primatus ifte caflari & annullari,
^ quod non dicitur.
In quarto gradu funt Leges Ipecialiter mfpiratie 8c
revclata? quibufdam fingularibys perfonispro fe autpro
paucis ad hoc eledis. Similiter quidquid ex talibus
Legibus deduceretur modis priedidis in fecundo gradu
, de his Legibus notatur in Decretis. E x his ape-
ritur intelledus qualiter dida A poftolorum 8c Difcipu-
lorum Chrifti funt alterius audoritatis quoad aliquid,
etiam pure de Fide quam foccefforum fiiorum 5 quo-
niam primi ä Chrifto dodrinam immediate fufeepe-
runt, ejus infuper fada viderunt, 8c ad eosexprefse
didum eft. jQuivos audit 9 me audit. Luc. x. 16. Et
rurliis : Quod dico vobis in tenebris , ƒ radicate fitpra
tetia. Matth, x. 27. Ifta? przeterea funt in Evangeliis
pofitas 6c ä Chrifto immediate tradita?. Petrus fuit
Apoftolus. Petrus accepit audoritatem ligandi 6c fol-
vendi. Petrus edodus eft in die pentecoftes äSpiritu
fando de omni veritate necefläria ad falutem. TPales
autem de quocumque liicceflorum Petri formata?, non luuji, auuuu un^tiuuuw. um xx^, ------- -----1--------i------\ V >,« o • c • r
diftinxerunt itaque in fimili Doftores ante nos, quod0 fic habentur immediate a Chnfto 6c in Scnptura lavcntas,
aliqua eft.pure deFide, aliquafolùm pertinens
ad Fuùan a quæ «äici poteft de pietate Fid ei, aliqua
impertinens , quædici poteft apocrypha : ficut in eon-
'trario aliqua iklfttas eft hærefis, aliqua fapienshærefim
quædicipotafterror, aliquaomninoimpertinars, 61-
tem-.quoad nos viatores & noftram deduäionem.
In Legepprè dirina poteft quadruplex fignari gradus.
In primo gradu reponuntur Leges immediate revek-
jt x a Deo pro tota communitate hominum aut princi-
paliori parte ftyiptæ in Biblia, & præfereim in Ëvan-
geliis à -Chrifto äatis, ad confequcndum beatitudinem;
& ex hoc ftatim patet quod in phis fe habet veritas
quam La c pure divina, propter iliud quodprædi&um
ell: de roultis Legibus pure judioialibus antiquæ Legis
Ft quia multæ veritates &nt quæ non funt imperativæ,
& ex hinc non obligativæ. In lignum autem quod
era; pnelupponunt enim femper ad minus iftam, quod
talis rite fuccedat Petro per eleétionem aut aliter., &
hoc eft humana traditione folum cognitum : nifi for-
lan quis diceret quod Lniverfalis Ecclcfiæ auftoritas à
Spiritu 6 n â o fpecialiter inlpirata determinavitdequi-
bufdam quod Petro in Papatu fircceflerunt, ut Clemens,
Sylvefter&Gregorius, quamvisineisquælunt
fe&i, nonfitneceflêEcclefiamnonpoflêerrare. Con-
fcquenter deducitur quomodo major fuit primitivæ Ec -
clefiæ auâoritas quoad prædidta quam nunc f i t , &
quod non eft in poteftatePapæ autConcBiiaut Eccle-
fiæ immutare traditiones .datas ab Evangeliftis, & à
Paulo, ficut quidam délirant. N e c habent quoad
hoc quod eft 6cere aliquid'elîêpurêdeFideparemau-
-âoritatis firmitatem. Unde quantum licet dubitare
de jure alicujus in Papatu vel Epilcopatu, tantundem
licet fiias Conftitutiones Leees jixlkâales antiquæ Legis non effent proprie de in dubium revocare. Ha,nc
Tute dàfino , ficut nec fieducebant de diredto imme-^materiam tradtat Durandus. E t nie apentur modus
diWjnfcw-beatBUJ; Ohriflus
X«us volons condei'eL^emdigniffiinam & beatifioatä-
^ intelligendi iliud Auguftini: Dmmgelioptpn crederem ni-
Ji me auBpritw. Ecclefia camptdijjet. Ibidem enim Ec-
clefiam fumit pro primitive congregatione fi^chum co-
rum qui Chriftum viderunt, audierunt & fui teftes ex-
rittrunt.
Deelaremns nunc poftmodunj quid fit Le x pertr-
nens ad divinam , & quid impertinens,. - E t dicamus
quod ilia L e x eft pertinens folum, quae licet deduci
non poffit a veritatitiuslblisLegispure divina:; dedu-
okur itamen ex eildem coaffirmptis aliquibus verispro-
babilibus , quse pid & rationabiliter negaririon pofi
funt: qu«etiamlecundumregulammagjftndem, con-
dufio femper irrfequitur debiliorem partem alicujus
pnrmffaruni, quae nct'tilarib eoafliimitur ad lui illa-
tiontan; aut etiam fi confequentia fit inevidens , nec
propriedeFide, confequenseft utcondufioiliafignans
varajOrnnestdesL^esordiamtes hominem ad finem
luimanum & politicum rehquit ad arbitrium P-rasla-
torum & Principum , ita tamen ut femper meminif-
fent poteftatem eis datam pco werkate,, non contra
veritatem; St’ad'fedificationem , non deftruétionem
prout loquitur Ajwftolus | Quod fi coneentiose quif-
p iimxin iratur & jdjeat Leges hujufinodi judiciaies
fuifie de lure.divino propriè: rdpondeat ergo quo-
mpdodifpenfiirfleser»x, &nonf<*immutabiies, fed
mipiKu:, ■ & quodraaikis eaniiiin licebat abiquedanmar
.tionis pqriculo -conrtau'e.
Ip fec«#ds> gradu repomeDtnr Leges divina;, quae
cx pr«cajeptibu* fiftis in .eonfequenfia evident, aut
faitea)rqvelatafit propriè credendadeduomnir. Dixi . . , , .
natanter ex iftis fobs Sc in confequentia evidenri aut talem Legem non dicatur proprie Le x divina, ex. quo
fajtasn propriè de Fide; quomiam fi neceffario coafih- p v d una priflmiffarum vel confequentia defiemnt a cem-
meretur ptef>ftfui® silk ,qu«e moo effét pmpriè. de Le- BM« vel fwidenr», fic enim verum eft auoc
ge divina aut de File., aut fi confequentia efl'et inevi-
deus nec proprie de Fide , conclufio non diet pro-
prie de -Fide fecuadum mox dicenda. Addidi, in
cpBfequentia revdata &propmecredenda,propterde-
rerminationem Ecdefiie rke 6 d am , quam fiippo-
jjo in his qua: funt ad, falutem neceflaria errare non
poffe. ■ .
In tertio gradu reponentur Leges divinae immedia-
x i i Chrifto .tradiw, aut ab eis did» mododeduda^
tudine Fidei vel evident» ; fic enim verum eft quod
propofitio -copulativa ex una contingente, dicitur tota
contingens, & ex 616 vel impoflihifi tota 616 vel
impoffibilis judicatur. Ignorantia autem iftiüs deferip-
tionis v d diftinftionis -multos plerumque turbat Scin-
volvit. Impertinens L e x crit ad Legemfiurè divi-
nam, quæ non plus ex eadem deduci poteft qnam op-
pofita ; unde nulla eft propofitio quæ ita pure fit Fidei,
quin ip6 pofiit conjungi cum 'aliis jmpertincnti-
bus ad Fidem, & ita totum refifttans erit impertinens
' Fidei:
Fidei: ut ifta propofitio eft pure Fideij Evangelium
Joannis eft Verum : dicendo tarnen fic, hoc Evangelium
Joannis fcrjptum ä Roberto eft verum, erit ifta
propofitio impertinens ad Fidem , ficut eft ifta quam
concludit : Robertus feripfit hoc Evangelium. In
Legibus ergo non pure cfivinis afligno quatuor gradus’.
i 6
H x c materia eft> quid fit jus , 6c quotupkx e f t , 6c
quid divinum vel Evangelicum, quid naturale, quid hu-
manum, five politicum. . Quserentes itaqüe quidPr^-
lati pofiimt & Principes ? Confequens eft ifta non nefei-
re. Expediemus autem fub compendio 6c dicemus:
Jus eft facultas feu poteftas propinqua conveniens ali-
cui fecundum didlamen redtse r a t io n i s itaque totalis
Primus gradus continet Leges quæ licét latæ fuerint A & finalis refolutio matériæ noftræ ad didtamen redtæ
ä Deo immediate vel ab autorizatis immediate ab eo
tamen hoc non cönftat nifi per hiftorias aut revelatio-
nes qu£E proprie non flint de Fide , quamvis ipfie ne-
gari nequeant abique fcandalo 6c protervia manifefta.
Exemplum de ifta Lege : Eledtio landti dementis
fpedtabat ad Petrum: non enim dubitatur quin Petrus
ex quo ita fecit, hahuerit fuper hoc audtoritatem im-
mediatam ä Chrifto, 6c quod ita fecerit j licet ratio-
nabiliter negari non poteft: tarnen negansabhasrefife
defenderet, nec ut talis diet puniendus , fed bene ut
protervus 6c fcandaloftis 6c incivilis , 6c quöufque fe
purgaflet aut expofuifiet, deberet de hserefi flilpedtus
vehementer haberi 6c tradtari.
' Secundus gradus habet Leges quae non latae flint
immediate a Deo , tamen coaflumptis aliquibus qu*
rationabilitcr 6c abique fcandalo negari non pofiunt.,
illae inferuntur ä Legibus pure divinis. Exemplum
de ifta L e g e : Eledtio Summi Pontificis Ipedtat ad Carrationis
ta'minatur. Redfca ratio 6c didtamen fluim, eft
primo originaliter 8c eflentialiter in Deo , 6c an fit
idem omnino quod voluntas ejus, remitto addifficul-
tatem de formalitatibus, 6c ad Braduardinum in Summa:
conftat quod in praxibusmoralibusredta ratio non
eft prior voluntate, u t, non ideo Deus vult dare Leges
fuas creaturæ rationali, quia pritis redta ratio fua judi-
cet hoc éflè faciendum, fed e contraporiùs. Videtur
igitur pofitio efle magis Catholica 6c expedita, fi dicamus
neutrum priùs eflè altero in Deo ficut in fimili
j non ideo quia ficut eft in re Deus fic judicat,
nec proprie è contra, fed correlativa funt, 6cconcp-
mitantur quodammodo fefe inferentia: ita in propbfi-
to 6c multis fimilibus. Redta ratio confequenter 6c
participative folum convenit rationalibus creaturis. Po-
nitui' in deferiptione fàcultas feu poteftas , quoniam
muîta conveniunt fecundùm didtamen redtæ rationis
aliquibus qua? non dicuntur jura eorum ut pcena damdinales,
rebus ftantibus in Ecdefia ut nunc flint, 6c d natórum, ut punitiones vitioforum : non enim did-
Sede vacante. Ex ifta enim Lege pure divina quod
eledtio Summi Pontificis Sede vacante débet çelebrari,
coafliimpta ifta qyæ rationabili ter negari non poteft pro
nunc, quod 'Ecdefia commifit hanc poteftatem Car-
dinalibus , fequitur L e x prædidta: tarnen de negante
iftam diçeretur ficut prius.
In tertio gradu font Leges quæ ad flii dedudtionem
pei’ Léges divinasrequirüntpropofitiones dubia?, quæ
tamen plus incitant 6c ædificant ad devotipnem 6c re-
Iigionem quam oppofitæ , àut quas tutius eft conçe-
dere qüarh negare. Exempla multa 6c quotidianaflint
in Canonibus Sumrnorum Pontificum 6c Decrctali-
bus. ïlli quippe Canones aut Epiftolæ Dëcretales in-
nitüntur Legibus divinis, utpote talibus univerfalibus.
Qui vos audit , me audit.. L u c .x . \6. Obedite prt-
poptii vefiris. Hebr. Xlll. 17. Qua dicunt facite,
Matth. Xxiii. 6c fimilibus. Sed fobfomendo in mi-
nori propöfitione , aut in confequeritia cóaflhmuntur
mus aliquem jus hab.ere ad ejus nocumentum-, tarnen
non eft penitus alienum à Scripturafâcra, quod ea di-,
ciuitur unicuiqye jura q.uæ divina .providentia fipienter
ördinat,. ficyt I Reg- dicitur , quod hoc erit jus Æ<?-
^fVj&c, Et demones dicimus habere jus adpunitio-
nem d;unnatorum. Ponitur propinqua, quoniam
milita pofiîint alicui .çcanpeterç. fecundùm cidtamen
redta? rationis, quæ feaindùm idem didtamen de fodto
ei nequaquam çonvçpju.nt 5 ut ■ exiftens adtiialiter fo
peçcato mortali habet façultatem feu poteftatem meren
di vitam ætçrnam , non tamen propinquam, vel ut
dicifolet, non f^undum præfoiitem juftitiam, Vider
tur aytem hoc nomen, façifltas, diftuui à fàs congruen-i
tiys éfîe hoc nomine, poteft^ ythiclpço geqcrisftatya-
tùr , 6ç hæe pot^tas ,fèu mcultgs' '.ÿitêr çitulus ’juris
vocaretur- Deinde ficut didta iatio paitiqipative in
creaturjs rationalfoys dividi folet à Dodtoribiisin por-
tionem fliperiorem .& inferiorem , fie font ejus didtafiepius
propofitiones quje non font de Lege divina,^mina multipliciai! qysedam font circa yniverfaliaprinr
aut .qua? dunias font, aiit non prorfos certa:, qu^pro- eipia, quag appi^heyfis cognitifque terminis mox non
ficiant obfervantibus j tamen in milltis furiqs tft eas cogriofci non pofiunt, nec poflet eis ratio difièntire ,
concedere nec pertfoaciter impugnare. Exemplum de etiam iibi fecundum opinionem probabilem aliquprum
iftis: Qqadragefimale jejunium ohfervafidum eft. E x - poflim ad tempus foym aflenforn fiifpendere: alia funt
communicationés tiryendm fynt, 8c fimiles. In hoc didt^mina circa conclufipnes ex eifdem principiis de-
gradu reponuntur Coriftitutiones mult£e Pr^latorym dycibiles. Ex primo officio nominator ipfa ratio lyn-
6c Ganonizationes Sandtorum, quoniam faciunt ad pie-
tatem Fidei coalefcendam, nec eidem funtadvei'ffe.
Pollremus gradus ■ continet Leges quae ex Legibus
diviifls npn plus dediici pofiunt aut minus quam oppo-
fitst.'j Exemplum iftius : Tallin magpie 6c tribute
concedenda flmt huic Principi, 8c fimiles 6c cetera.
Simjlcrii ^ftindtiopem dfe Lege pure naturali & de
Lege pertinente folum ad naturalem aiit hhpertinen-
te copcipere poteft quilibet v d mediocriter iiiftm-
dtus! Qratias Deo qUj fondamenta folida 6c decen-1.
tia dedit nös jacere ad id a?dificandum u^fliu? quod
derefis , qua? fomper yirgo fioc eft inviolata perfeyp- •
rat.., Rurfos ipfa patip poteft juvari lumine foperlori
^ fopepnaturali iiTadiatiöne ad aliqua pradtice epgnofi
cenda fopra communem curfum creaturis rationalibus,
utputa hominibus CQnftitutum,yel modo non ufitato
hat.uräliter: hoc modo nominari poteft ipfä ratio divi-
na , dom divin^ revelationi principafiter innixa co.r
gnofeit. Dicamus igitui4, quod omne ens pofitivum
quantum habet de ehtitate 6c ex confequenti de honi-?
täte., tantumdem habet de Jure fic generaliter defini-
In hunc modum ccelum jus habet ad influendum,
flipéref):, qui prætereà de tenebrai’üm quodam in- j)jb l ad illuminandym, ignis ad calefaciendum, hirunvblucrb
lucCm harum defer||)ti6niim'J8c dlftindtionym
fecit fplendefcere iidantuendum limpidius focutyra.
L E C T I O T E R T I l
jpE jtx sER E feftinabamus ad refpond^dumqu^fito
principa’li , per unlcam conclufionem^pdfl: has tef-
niinorum eiucidationes' fed reclamavil:. yeftigiaqiie
retorfit affiri'is valde materia ei quam traftavimys: earn
igipur infequentes ,c figamiis uc peddm poft pfedem.
do ad nidificandym » immo 6c qyselibet creatura in
oipni eo quod bene agere naturali poteft facultate :
cujus ratio perfpicua eft, quoniam omnia taliaconve-
qiunt eis fecyiidyni didamen redie rationis divinie,
afioquin nunquam perfifterent > fic homo etiam pec-
cator jus habet ad multa, ficut 6c alia? creatura? natures
lyjs derelidie. At verb, jus tale quamvis ita fiepius
a metaphyfids capiatui* 6c ad evitandum iequivoeatioT
Uem iliuq fie aperire conveniat j contradior tamen eft
ejus acceptio apud politizantes ut jus dicatur folum de
B 5 illis