oannïs Gêrjonii 5 96
595 Nonnunquam aliena bona oftelidit»Sc demonftrat,
ut quis in fceleftiffimum facinus corruat, in livorcm
fcihcet, & invidiam; vel is inflammetur ad copcupi-
' fcientiam talium divitiarum, talis flatus pompatici, tails
glorias, talium vcftium, equorum talium, pulcbritu-
dinis talis, & genCraliter talium quorumcumque bono-.
rdm; ut etiam cum ejulmodi bona rianCilci, adipilcique
Nonnunquam fub prætextu fubveniendi pauperi-
b u s , aut inftituendi Ecclefias , aut in ultimis Annis
fecuritatem habendi, agit hoftis ut quis in avaritiam
labatur, vel fraudulentæ negotiationi intendat, vel
emendo vendendoque committat perjuria, uti priùs ta-
<âumeft 3 nunquamtarnenmortaliter peccandum eft,
etiam quantumcumque bonum inde oriri queat.
nequit, doleat, angatur, atque melancholiam incurrat. . Nonnunquam in bono opere grandem acediam 6c
^ -1- P 1 • V n • r. n.:_ .tri.fti.tia m- permagnamimmittit hoftis, fuadens ttiumnoc iîin-.
dele&ationibus fæculi confolationem quærere. Ex quo
duo mala accidunt : unum eft, quod frequenter per
hoc quis in ftultiloquia, aut peccatum illud decidit,
per quod etiam alios peccare facit. Secundum eft
quod Alius acedia hoc pa£to non fanatur 3 verùm magis
acmagisnutritur 6c crefcitj ètfi enim eo tempore hie
à triftitialiberetur, ipfa tamen pofteà redit longe va-
lidior. Qui verb earn abigere, luperareque vult, ad-
versiis illam forti perftare animo, 6c fibi acriter refiftere
debet : nam tunc difeedet poftmodùm minime reverfiira.
Nonnunquam alicui fubjicit hoftis ardentiffimam cu-
piditatem cernendi mundi vanitates, plaufufque nup-
tiarum. Et agit quod illo pun&o temporis, quo quis
videt hujufmodi, qui illic plerumque funt impudici
Nonnunquam de aliorura di&is 6c faÇbisinmentem
alicujus vehementem fufpicionem inducit hoftis, per-
fuadens illi hujufmodi cunèta fieri, vel ad irrifionem
turbatioriemque ejus, vel ab fibi damnum inferendum:
de quibus tarnen in vèritate nihil eft. Suboritur au-
tem hæc aliquando tentatio inter uxorem 6c maritum,
inter fratrem. 6c fororeni, 6c inter quofqqe amiciïfi-
mos-, ex qua graviffima mala 6c ferme incredibiliâ
proficifciintur. Et eft plane peffima tentatio, de al-
tefo 6c de aniico præfertim malum füfpicari adeo faciliter,
êc id ita celeriter credere, quod penè Temper
cflè fàlfum poftmodùm comperitur. Quare liimmo
ftudio vitanta eft hujufihodi infaufta füfpicio : quod
fi eamquis à fe nequit penitùs abjicere3 tuncmultùm
proderit ca quæ adversùs alterum quis animo fuo verlat,
illimet aperire, ut is proinde fe exeufet 6c fatis-
. _____ __ geftus non tentatur de peccato carnis 3 6c per hoc ilut
faétionem afferat. Verùm nonnunquam agit hoftis,
has fufpiciones in corde quis recondat, 6c apud feB lum nimiùm audacem efticit hettis, atque immodera-
teneat, ut hac reclufione illæ incrementa iùfcipiant, tè fua de caftitatepræfumere. Undèevenit, ut is vel
plufque inférant nocumenti, neque alter indè fe exeufare
queat. Contra verb nonnunquam inconfideratâ, neque
obfervata oportunitate, congruentiaque temporis 3 vel
etf malignitate iracundiaque animi illas proferri fâcit 3
Vel etiam ciim nimia aflèrtione 3 ut per hoc iscui hæc
dicuntur irafeatur 8c turbetur, atque in alium odium
concipiat, quafi hoc modo apud le cogitans: quid ita r
ifte ne iftüd de me arbitratur ? me talem is æftimat ?
fi mihi amicus effet, profe&o hæc minime ageret:
non fibi oftendi undé de me fie (entire debeat. Sic de eo
ipfe non Commerui. EcCe itaque quomodo hoftis unde-
quaque tam dicendo, quàm tacendo, (bas fraudes injicit.
Nonnunquam commovet hoftis male de aliquoef-
fari, vel ex ira aut livore illi fieri detrimenta, atque
gravamen inferri ; 8c nihilominus dat intelligere calli-
dus hoftis hæc fieri propter veritatem, juftitiam 6c
publicam utilitatem : vel etiam propter bonum 6c lain
fuperbiam décidât, vel fiqaliterinobfcoena.opera,
aut Ipurcas ruât in cogitationes 3 five hoc in loco, five
poftmodùm alibi, cùm folitarius erit-, tune enim
hujufcemodi cunôtaredibunt in memoriam. Quamobrem
tutiùs elfe nihil poteft, quàm Temper hæc devita-
re pericula, neque unquam in illis confidere.
Nonnunquam fub velamento fan&itatis 6c devotio-
nis, in perlonas Religiolâs fpiritualisamicitiæ, agit hoftis,
ut exconfuetudine intuendi, loquendi, epulan-
di, fimul ridendi, mutub fefe jocosè tangendi, ver-
titur Ipiritualis amor in libidinofum carnalemque amo-
rem, 6c demùm in finem ignominiofilfimum.
N onnunquam fub prætextu fugiendæ fingularitatis
6c oblèrvandi mores aliorum, vel alicujus fimilis boni
fuadet hoftis, ut quis plus vefeatur, aut bibat',
quàm fibi conveniens eft. Et pariformiter eft de ve-
ftitu 6c hujufcemodi rebus. Quarè fummoperc eft in
lutem aliorum. Dicit enim, hoc ipfum quod agi-Comnibusadhibendadiferetio,
tur, aliis nocivum 6c perniciofiim efle ■> itaque efle optimum,
6cilium, 6c(uam malitiam in aliorum noti-
tiam dcduci, ut ceteri proinde le tueri, confervare, ca-
verequevaleant, idque omittere etiam fore adverfum
veritatis amorem. Hasc res tamen proculdubio eft fum-
me periculola his qui aliorum non Hint conftitutijudi-
des, nec ad eos puniendos ordinati: 6c prasterea hujufcemodi
mala poll: tergum in ablentiaquereferre, five
his qui prodefle nihil, obefle verb aliquid pollunt , in
bonum vergere nequit. E contra nonnunquam agit hoftis,
ut ex metu per invidiam, autdetrabtionem pec-
candi quis alterius malum occultet, 6c taceat in illius
fimul 6c aliorum ingentem pei-niciem. Videtis igitur
laqueosperplenosdilcriminis, 6c quod rebte h^c ince-
dere difficillimum eft.
Nonnunquam cohortatur, ut quis rem aliquam fu-
blimem incipiat j veluti quidem fioi videturad profi-
ciendum alteri : uti verb veritas habet ad pro^riam
Nonnunquam agit hoftis, ut fan&a intentionequis
loqui incipiens, continuando fermonem ad plurà de-
fiuat inordinate dicendum j quod evenit vel quia is lo-
quendo commovetur irafeiturque : vel quia fuam glo-
riam quærit : vel quia erubefeit 6c verecundatur, nifi
audientibus admirationem ingerat, liibtile aliquod ex-
traneum novum, inauditumque dicendo. Quo fitut
6c quæ feit, 6c quæ nefeit immoderate loquatur aut
ea proférât quæ audientibus ob eorum fimplicitatem
minime conveniunt. Quamobrem fub rationis regu;
la Temper lingua tenenda eft, æquè in medio, fineque
fermonis, fiçut in initio. • . '
Nonnunquam fub humilitatisfpecie, 6c fefe cufto-
diendi facit, ut quis fileat ex contemptu, iracundi#,
fuperbiaj vel cbm loqui deberet, ex vecordi, pufil-
lanimique metu reticeat.
Nonnunquam fub tegumento honefti forte defiderii,
quo quis rem aliquam feire geftit 6c agnofeere, hortatur
oftentationem 5 quod manifeftum efle poteft, cum is D hoftis, ut is ad cunbta videndum, audiendum, tentanhanc
rem per leipfum fieri maluit, quam per alium
quemquam , dato quod zeque bene, vel melius earn
alter aliquis facere poflet * dato etiam quod ita Deo gra-
tumforet, eamhunc omittere ficut 6c efficere. Eft
enim evidens indicium, quod in hoc opere aliud liias
gloria: is admifeet, quando potiiis optat, quod homines
eum, quam alios hoc agerecognofcant. Eft inquam
lignum, quod non ex integro illud propter Deum ope-
ratur. Per iftud verb etiam in aliis plerifque cafibus in-
tentionis puritas difeerni poteft.
dum, curiofusfit, atque prorsus intentus. Unde ingens
poftmodum foedarum tentationum impudicitice 6c
odii obrepit frequentia. Et quanquam nullum exinde
aliud malum nalceretur > ea tamen res admodum homi-
ni per fe nociva eft : nam ufque adeo illius mens ejufee-
modi novitatibus obruitur, ut nullam poll h x c puram
de Deo cogitationem is habere valeat.
Nonnunquam gratas de carnis voluptate cogitationes
menti offert adverfarius, dicens, non efle periculofum
illis ( dummodo confenfus abfit) immorari paululum ?
atque
-o - T)e diver fis diaboli Tent'ationibus,
HUB },0G rnddo intentum hominem fuqçendit, & in-
■ I ht eas à fe^ix excutere poflit. Itaque nihil
eft fatabrius , quàm illis rinitio intercludere aditum.
Aliquando autem oriuntur hujufcemodi noxiæ cogi-
cationesi cùm ftudiösè quisi.fuorum affinium, qui in
mundo & connubio yivunt, flatum animadvei'tit.
Nonnunquam alicujus mentem plurimùm conturƒ
9 8
rius , fecretorum quae cxlari deberent revelationem 5
ut per haec omnia iuam aftruere innocentiam queat.
Ruit item per id frequenter in hypocrifim 6c fiblio-
nem , habens ab hofte. perfuafum fua opera homi-
num in profpeblu fieri debere ■> non quidem ut dicit, ob
mundi vendicandum applaufum 5 verum ad praeben-
dum aliis boni exempli viam, fimul 6c ad propriam vi-
I " h o f tis in illam magnam fcedafumacturpiumco-A tandum infamiam. Nam mihi (itacloquitur) illælà
0 . •— 1- — -------famamanente, plureshominesmeaverbaæftimabunt,
iientque exindè meliores.
E x altera parte ihonet nonnunquam hojlis, utquis
sitationiim multitudinem immittendo , ut his continuo
peccare fecredat: dicit enim horrendum effe feelus
ciimlegendoHoras& .Deo öbfequendo, haeco-
gitrftiones adveniunt. Itaque hortatur,. ut illis pror-
§is penitüfque fugandis fempa- invigilet, neque aliud
quiequam agere curet. Seit nempe malignus hoftis,
ventum fttciüiis in manu polle fixum mauere, quam
illas tolli funditus, radicitüfqueconvelli, velitapofle
abigi, utnequidempofteaunquam redireqüeant. Ata
qui non, cum jrnpite mentem cogitationes tangu.nt,
peccamus mortaliter; fed duntaxat, cum eis confennihili
pendat, quid de fe homines loquantur, 6c fendant
j neque in aliqiio fuam famam euftodiat ; fed
æquale ducat in manifefto 6c ocçulto peccare, atque
in tali fuæ vitæ negligentia incuriaque. vivat, feciim-
inquiens, mea qualis fit confcientia Deus agnofeitj
id profectb mihi fatis eft , dicant alii quicquid eis li-
buerit. Ecce itaque videtis quàm difficile fit hune
utrumque effugere laquêum, 6c rc&o.gradiendotratimus,
id eft, quando illis voluntas noftra favet, quan- mite, à neutre detineri 6c capi ^ funt enim _ambo per
niciofiflimi. Quamobrem primùm debet quifque confî-
derare quale opus fuum exiftat, bonumne an malum?
Nam fi eft malum, quanto magis illud in patulo aper-
toque facit, tanfcb graviùs ipfe peccat : 6c hoc in cafii
eas ipfa cum delebtatione complebdtur, quando eas
adefle gaudetj quamdiu verb ha: fibi difplicent , fibi-
que (unt horrori ac odio, nullum eft mortalis noxas
periculum. Sciendum autem non efle poffibile, in
occupadone lâboris, vel temporalis adminiftrationis, hiscelare, abdere 6c occultare debet * non quidem ob
tantam ineflè homini mentis ferenitatem, ficut in fua fuperbiam 5 fed ne aliis occafionem peccandi, male lo-
quiete.poft diuturnam moram : 6c aliter illam quæ-B quendique tribuat. Sin verb opus bonum fitj. attamen
* n r V H M i i i__ str /x isT io I r it ülins in fiim v e li id m a lum iudicarurns •o n ido
rere eft (æpè irritus labor 6c (bla tentatio. Frequenter
autem hæ cogitationes meliiis vincuntur, fi eas
nihilipendimus, aut curamusj fed aliis in rebus occu-
pamus animum, quàm fi eas vi nitamur propellere.
Nonnunquam bonas cogitationes (ubjicit hoftis j non
cei'te propter bonum aliquod, verum ad id (olum, ut
fan&æ orationi impedimentum præftet. Nam illas
eo immittit tempore, cùm eas fufeiperenee licet, nec
convenir : non enim audiendo, vel canendo Miflàm,
opportunumtempuseft de re cogitare familiari j quod
tamen aliis horis bonum, expedienfque foret.
Admonet nonnunquam hoftis, femel in tantum alicui
peccato incumbere, aut illicitae cuidam vacare
voluptati} ut exinde ad plenum is fatietur, neque poftmodum
illius. unquam rei concupifcentiam habeat.
I.deo verb iftud agit hoftis, quia in hoc graviter iftum
novit delibturum. Agnofcit etiam quod etfi is mo-
dico tempore hujufmodi defiderio carebit, paulo poft
tamen hie. miiltb tentabitur fortiùs. Ut. enim qui
is nofeit alios ipfum veluti malum judicatures, ; am-
madvertere oportet an qui ita judicant, ad hoc ex
ignorantia 6c fimplicitate adducantur j 6c tunc hoc opus
fi ad fidutem non neceflàrium extiterit, intermittendum
eft} vel illius rei cognitio 6c veritas eft eis aperienda,
docendique funt non fie de illo arbitrari debere. Quod
fi ex malitia hujufmodi prodeat judicium > (funt enim
nonnulli, quibus aliéna virtüs invifa eft, qui nequeunt,
quicquid fieri vident, maligno non carpere dente $) hi
prorsus contemnendi funt > neque enim poflunt ullo
pabfco claudi iftorum ora. Itaque minime opus eft
eum qui bonum operatur, adversùs hujufcemodi homines,
fuam famam tueri. Porro hoc loco aniffildver-
ten'dum eft quod fublimia opera crebriùs efficere dig-
natus eft Dominus per illos qui (ut docet,Apofto-
lus) fatui, infeii, vel nullius æftimationis habitifunt
quàm per alios quoique. Quarè nequaquam optare
quis debet, ut in eo qiiod agit bono ab aliis com-
mendetur, neque multb minùs (uam debet depromere
æftu gravi febreque laborant, cùm gelidam aquam G prædicareque laudem, vel etiam procurare, ut hoc fiat
biberint., primo relevarl videntur, deinde verb longe ab aliis 3 fedtotumDeo relihquendumeft, qui de ni-
•' * • .s * «i- ■ . ,• hilp novitoperariingentia. Frequenternamque videmus,
quo ampliùs (uam quis oftentare quærit innocentiam
, aut proprium bonum in aliorum notitiam ducere ,
graviùs :6c vehementiùs affliguntur : fie expleta libidine
, illius poftmodùm ampliùs ingravefeit cupido.
Sicut etiam 6c hi, qui quantoplùsfeungulis fcalpunt
6c fricant.,; rtanto magis pruriginem fentiunt. Atqui
fi modiçiim id tolerare poflent citiùs multb libérarentur.
N onnunquam in fe -quis per cipiens motus iracundiæ
6cvindi6tæ in alterum y quanquam in hoc fibi difpli-
ceat ingratumque fit : attamen ei dat intelligere hoftis
non debere orationem dicere Dominicam, neque pa-
cem in Miflà fufeipere 3 quoniam non libenti animo
cunéta ignolcit. Reyerà- tamen fi inimicum is optat
fuum propter Deum ' diligere j debet 6c tuto poteft
Deum orare, ut quemadmodùm aliis in fe malefaâa
remittit, ita fuorum qupque delidtorum veniam fibi
largiri dignetur. Nam fi- efficaciter inimicum amare
volet., jd utique efficere valebit.
Norjnunquam fuadet, ut fuæ quis fâmæ integrita-
tem.nimiùm tueatur j.;6c docet hoftis, ad hoc quemquam
teneri, • fecùfque agere yelle, id eflè crudelitatis
6c immanis fævitiæ -, quadere innumera^nalaconfur-
gunt. Nam cunèta is, quæ de fe dicere audit, exeufare
çonatur, omnia.fua faèta collaudans 6c de illis
volensiationem reddere y putat nempè hoc pabfco clau-
dere homirium ora i quod.profeèto impoflibile eft. Ita
ergb plerumque is labitur.in iram, impatientiam,ar-
rogantiam, perturbationem mentis, accufationem alte-
Tvmi I I I . Pars I t .
eo minùs ab aliis æftimatur 6c curatur. Longe etiam
minus, turn fibi, turn ceteris apud Deum proficit.
Agit nonnunquam hoftis, ut fecùm quisfcifcitetur
6c inquirat, an prædeftinatus à Deo fit ad gloriam,. vel
ad poenam æternam præfcitus, ut hoc paéto vel in
præfumptuoftm (pern, vel in defperationem labatur 6c
corruat. Proinde neutrum eorum definita (èntentia
judicare debet homo 3 (ed in Dei fperare mifericordia,
cùm ingenti timoré fuæ diftriétæ juftitiæ,
Nonnunquam (ùggerit hoftis , apud fe percunèta-;
ri., an potiùs nunc quis mori, vel.æternaliter damna-
ri mallet, quàm aliquod mortale committere peeça^,
turn 3 ut fi is affirmative refpondeat, - in eo denuo pec-
cet, quod magis eligit peecatum admittere j atque ita
offendere Deum quam hujufcemodi poenas perpeti 3
Deum quippe offendere pro quocumquevitandofup-
plicio veile nequaquam debet.. Sin verb contrariam
is partem afferuerit , primum forfitan fmentietur 3. de-
cidet etiam fortaftè in jaètantiam atque :arrogantiam.
Quamobrem magnopere vitandum eft hujufmodi, facere
quæftiones, neque eis, fi (urrepferint, eft refpon-
dendum3 abjiciendæque funt 6c dicendum Deö : Meam,
Domine, fragilitatemagnofcis3 eertuspquidem fum,
P p £ quo