Jocmnis Gerjbriti 2 2 i debeant vel concedij fed quæ fit caufà rationabilis
1 2 3
magnanimi, dedignantes per fanftam fuperbiam cui-
quàm plus obfequi quàm fupremo Regi inftar Chri-
ftophori , neque tranfitoriam hereditärem opes 8c
gloriam præponunt æternis : nonne talia Tunt figna No-
bilium y fervorum veto , vel rufticorum cernis contraria.
Difcipulus. Eftènt taies omnes noftri Nobiles quales
edicito ?
Magifter. Docuit te non ego , fed ipfe Bernardus:
duplicem affignans quam tetigimus caufam. Una eft
jufta neceffitas, altera eft publicavel patens utilitas.
Difcipulus. Exemplum des in re necefiaria?
_ _______________ ^ Magifter. Jufta neceffitas erit, ft non inveniantur hopingis,
jam profefto non effietaltitudofuaabominabi- mines eminentisfcientias vel Nobiles: fundatur autem
lis Deo 3 led i-alia te dicere fufpicor non pro adulatione, patens utilitas diim totinveniuntur, fed forte reprobi
fed pro commonitionelaudequeNobilium, quia laudata mores obfiftunt in fcandalum Ecclefias, vel irregula-
vii-tus crefcit 8c immenfum glorias calcar habet. Quid ritas ut bigamia, vel aliquid honeftati palam contrarium
reperitur. Quibus ceffantibus caufis difpenfatio ,
ft Bernardo credis, non erit 3 fed diflipatio. Verfa 8c reautem
de perfonai'um acceptione refpondebis vide-
to.
Magifter. Allegatio palam militât contra M e n tes
j quoniam fi Deus præelegit fecundùm eos igno-
biles, quomodo non fuit acceptor ignobilium, rejeftis
nobilibus ? procùl fit hæc abflirditas 8c alia Dofto-
rum expofitio tencatur, quomodo fit 8c quomodo non,
perfonarum acceptor Deus vel prælator. Hoc unum
fubjungo validiffimum pro deduftis argumentum. Ita-
que conveniô te ô nobilitatis adverfàrie , peto te,
quifquis es ille, fie poteft obtinere fundatio, Statu-
tum vel confuetudo, quod in ccrta Ecclefia fint quatuor
Bénéficia ad quæ non poffit admitti quifquam,
nifi fuerit eminentis feientiæ, autnifi fit illuftris? Si
verfä,noninveniescaufas plures, diverfäs ab iftis.
Difcipulus. Non invenio fäteor 3 fed quis de ratio-
nabilitate judicabit caufetur ?
Magifter. Quis nifi difpenfäns, legitime tarnen prius
mformatus 8c Utens poteftate fua in asdifieationem norl
in feandalum , non in alterius prasjudicium , non in
acceptionem reprobam perfonarum. Ita rursüs quod
neque Statutis neque fundationibus, neque Conftitu-
tionibus praeferiptis 8c juratis obviare compellat. A-
lioquin feienter admitti fubdole, vel ambitiöse quas-
rentes, quserunt inducere grande peccatum fiiper pro-
moventem, 8c feandalum vitii multiplicis pro virtutis
toncefleris , :fimiliter habebo de decem in opulentio- exemplo tradunt: violaretur enim per hoc intentio
ri Ecclefia,fimiliter de viginti, fundatione crefcente. gpia Fundatorum vel teftantium Nobilium, quos ra-
Si negaveris, obvias mamfefte tarn honori quam uti- tionabiles induxerunt caufas,in illis prascipue locis ubi
litati, nedum illius Ecclefiasj fed univerfas Reipublicas
totius populi Chriftiani. T u quoque per rationes 8c
Sanftorum autoritates, omni majores exceptione con-
futaris 3 hoc attento quod de inferiori ftatu fatis abundant
Ecclefias.
Difcipulus. Video quidem ridens 8c irridens refpon-
debit adverfarius, lumens ex verbis allegatas Decretalis
inftantiain: dicit enim quod nunquam aut vixtotpo-
terunt eminentis feientias vel tot illuftres honeftas vitas
reperiri.
Magifter. Efto poffint aliunde reperiri quid judica-
bunt ?
Difcipulus. iEftimo quod confuetudinem fanftam
dicent fervandam,nifi foitafse vadat in contrarium Sum-
mus Pontifex, qui plenitudinem habet poteftatis fta-
tuendo vel difpenfando.
Magifter: Nihil hie de poteftate Papas difputabi-
mus, earn ex aliis fupponentes 8c fumma veneratione
colentes 3 hoc unum dicimus, quod abfque ratione nec
Le x ftatuenda eft nec concedenda difpenfatio.
Difcipulus. Quas ratio ?
primogenitus folus in hereditate fuccedit ad indivifio-
nem Feudorum confervandam: provifio tarnen fratrum
8c fororum fpeftabit ad primogenitos > ac perinde di-
ftribuerant Ecclefias pro fratribus 8c fororibus, Deo
fervire volentibus, vitas fiiftentationem honeftam, quam
fi quis auferre conatur , hoc impie conatur , nemo
non videt qui pius eft. Violaretur rursusfama Ecclefia-
fticorum, fiinfuis juramentis violandis, fi Statutis 8c
confiietudinibus abolendis fuum darent negligenter af-
fenfum 3 fi prastereä membri principalis Ecclefias feif-
furam paterentur, quod membrum nobilitas unit in fe
feparans ab aliis Ecclefias membrisvariis, propter ve-
rificationem exempli, quod Apoftolus Rom. xn. 14.
dat de corpore myftico Ecclefias 8c Philofbphus de
corpore Reipublicae: quia non omnia membra eundem a-
Bum habent, fed quodlibet accipit quod fuum eft:
quatenus Ecclefia particularis, etiam 8c infignisfit ut
caftrorum acies ordinata , fit hierarchica 8c pulchra
varietate diftindta j qualiter habet, exempli gratia, ce-
leberrima Lugdunenfis Ecclefia, cujus ordinem 8c or-
p n...a...t.u...m.... ..m....a..-g--n--i-f-i-c--e-- -d--e-p--i-n--x--i-t- -C---h--r-i-f--t-i-a-n--i-f-l-i-m----u--s-F--r--a--n. c.o.ru—m
Magifter. Quia jam plane eft irrationabilis, fi fine1-' R e x Papas feribens. Verificatur hoc modo vaticinium
ratione 8c ex confequenti D eo , qui prima ratio eft, dif-
fonans 8c adverfa, de quoPhilofophiaapud Boetium.
O cjui perpetua mundum ratione gubernas.
Difcipulus. Nunquid ad Papam vere trahitur illud
Saty rici 5 fie volo fic jubeo fit pro ratione voluntas ? Nun-
quid fibi quifquam poteft dicere,cur ita facis? Nun-
quid quod placuit Principi, Legis habet vigorem.
Magifter. Tolle blafphemias, toile,vcrborum ido-
latrias: fi dignitatem foil divinas voluntati propriam, tu
homini, prasfertim cii'cumdato infirmitate, peccatori
tribueris.
Difcipulus. Quo pa£to?
Magifter. Voluntas ita Dei folum eft talis , qu«
non idebvult quidquam ad extra quiabonum fit, fed
Ifaias cap. xi. 6 . perallegoriam traduótum Par dus cum
hado a c cub a bit vitulus & leo & ovis fimul vnorabun-
tur, 8c puer parvulus per humilitatem, qualis; intrabit
in regnum coelorum , Prælatumintellige, minabiteos
& leo quafi bos comedet palens. Ibid, ÿ . vn. quia No-
bilis 8c ignobilis pafeuis eifdem nutrienturv • Quidni
cernentes hanc concordiam Regis cum'populis, anir*
mentur Domino benedicere cqllaudartdo F undatores,
mirando fimul tantam efle nobilitatem in Ecçlefiàfti-
cis, qua femetipfos velintfeculi nobiles infigniri ? Ni-
mirum cum faciat Ecclefiaftica nobilitas , fecundùm
Jura liberos efîè priùs fervos. Quidni reddat jam N o biles
pi’æclariori libertate jam fulgentes ? Quidni reddat
ipfos duplicata nobilitas fuisprimogenitoribus Rebonum
eft quia vult illud efle.....................vidit hoc D gibus fimul 8c Principibus yenerandos ? Quo fit ut
Philofophia fol. 23. Col.z. 1. 22
Quem . . . . . . pepulerunt fingere.
Caufas materias fludhaantis opus.
Veriim infiti fummi forma boni livore carens.
A t verb de humana voluntate valdefecilseft,, quas
non ideo velle debet aliquid, nifi quia bonum eft, 8c non
ideo ftatim aliquid bonum eft quia vult illud.
Difcipulus. Obniti nequeo, nec video quin Lex 8c
difpenfatio rationabiliter, hoc eft cum ratione ferri
grandior urgeat neceffitas, tales jamdudum Nobiles
virtutum conari claritate 8c yitas honeftate nitere :
quatenus non dégénérés, fed ingenuos ,çum famæ redolentes
odore fê præbeant. Itaque in maxima for tuna,
nimia licentia eft, ait Julius Cas far apud, Saluftiumv
Oftendant illud Horatianum ab Augqftino.:ppfitiim 5
Quo fimel eft imbuta recens fervabit.pdprem j tefta diu.
Solent enim Nobilium filii,, maxima quitffuturi flint
Ecclefiaftici Dcoque dicandi j fub egregia jpjdafcalorura
T)e Nobilitate Ecclefiaflica.
tis in Throno, Præhenda unica. Proindè conferuntur
antedicræ viginti quatuor Præbendæ perlbnis fuffi-
cientibus, quemadmodutn præmittitur, nullo ad generis
fuæ parentelæ nobilitatem vel ignobilitatem, led ad
folam fufficientiam, juxta vocationis fuæ fortemhabi-
to relpeâu. Rehquarum vero xxxii. Præbendarum
2 2 ƒ
rum cura nutriri, ficut Alexander traditus eftArifto-
teli ficut apud Studia litterarum quotidianis cerni-
mus hoc exemplis.
Difcipulus. Beata verè terra, beatus populus , fc-
lix Ecclefia, præçlarus 8ç jucuridus Chorus ubinobilitas
talis reperitur infigniter cumulata, tanquam
in auro puro , fi gemma carbunculi vel fapphiri fi-
tuetiu*. Finis.
• Collado fieri debet folis Nobilibus ex pneclara &in-
figiii pfofapia ortis, quorum nobilitas ab Avis & A ta -
vis in utroqueParente, ufque ad quartum gradum in-
A clufivè afeendendb debet ex inllitutione légitima &
præfcripta probari folemniter in Capitulo Lugduften-
l i , fuperaddendo tefiificationem quod nulli de paren-
tela ejus qui recipiendus eft in Canonicum,fuerint retro
adtistemporibus., per arma bellica vel infeftationes
alias ipfi Ecclefiæ & fuis Dominis adverlàti : eujus In-
ftitutioiiis ratio confona Juri cuilibet Divino & huma-
no fumitur ex amplifica & .permagnifica ftindatione
Civitatis & Comitatûs Lugdunenfis, unà cum quadra-
grata quinque Villis & Caltris notabilibus & Feudis plu-
rimis Ducum, Comitum & Baronum & aliorum vi-
rorum illuftrium, quæ omnia regi & protegi 8c defen-
di non fecilè polfent, fine Nobilium & potentum viro-
rum proprietano Dommio, habentium ex pàrentibus 8c
aliis affinibus auxilium pariter 8c fuccurfum ; qui lcilicet
viri fint exfortilfimis Ifraià ambientibus 8c tuentibus le-
flrulum floridum pacifici Salomonis Chrifti, 8c Ecclefia:
Lugdimenfis fponfæ fuæ; attento maxime fitu diète
Civitatis, quæ in limitibusRegni iftius ad oramfacri
ipfius Romani Imperii collocatur. N ec omittendum
exiftimo, ob hune Ecclefiæ fæpius nominatæ inclytum
in Ipii-it^ibus 8c temporalibus antiquumque fiilgorem,
nonnulli Principes illuftres 8c potentiffimi, noimnatiiti
prædeceflbres mei Viennenfes, voluerunt pro infigni
titulo in Canonicoshont>rarios8cfratres, unacumluis
poftefis feu.fucceflbribus inibi recipi, ficut 8c noftra
ætate clarilfimæ. memoriæ Joannes Duc Bitmicenfis
Avunculus dileèliffimus, cui inDucatu fuccedo, fuit
fe petente, ut totus eratreligiofus, in Canonicum per-
E P I S T O L A
C A R O L I V I I .
A D
SUMMUM PONTIFICEM
D E
NOBILITATE &c.
Seq uitur pars Litterarum ch r ift ia n ifs im i Regis
Francorum Caroli V I I . tu n c , v iv e n t e P a t r e , R egnum
regente : ad Summum Pontificem Roma-
m m , de quibus u ltim a te f i t mentio.
De Novo Édita ex M S . ViBorino î 27.
'"E h e M e N s me fbllicitudo perurget Pa t e r
B e a t i s s i m e , propterfiifcepticuramregi-
minis in Chriftianiffimo Franciæ Regno, prout
neceffitas, jus, pietas 8c utilitas poftulabant j fed quanto
plures infurgunt indigniffimi hoftiles infultus, tantö am-
pliiis quærendum fimul 8c fperandum efle inihi fentio
divinum defiipcr auxilium , fine cujus providentia
impoffibile eft rebus paccm dari ; quo fit ut propen-
fior mihi efle debeat fedulitas fuper iis quæ ad religio-
fiim cultum fupernæ Majeftatis ordinata conftitutaque
cognofco 5 quatenus hümili 8c devoto merear obfequio,
11 « wvvwjuwMj uwojmu, fonaliter receptus, probata priùs lira nobilitate ne
in tantis tribulationum anguftiis, proteâionem fijæ quodldeeflèt Iblemnitatis ritui receptionis præftito.
dexteræ lâlutarem :ut dùm conlpicit ea non negligi quæ que rationabiliter fieri folito ab aliis! juramento : quisir?
“ V,*** . Ut. VC»... VV.UJ..VJV VM.
ad gloriam fuam refpiciuntin rebus divinis, ipfe pro-pitius pacem det in terrenis. Supereft igitur Pa t e r
B e a t i s s i m e , U't Ecçlefiis omnibus divino dedicatis'
Officio per Chriftianiffimum Franciæ Regnum aliaque
Dominia, quoi*um regimen propriis immenet humeris,
fic intendat mea devotio, quod univerfis 8c fingulis
fuæ I _,eges, fiia Jura, fuæ Conftitutiones pro ampli-C
ficatione DiviniServitii,pietatereligiofa pofitæ,con-
ferventur,abfque ulla.violationecontraria, fuis Privi-
legiis, Libertatibus, Immunitatibus, Nobilitatibus 8c
Prærogativis, quæ ex primaria fundatione, vel ex
ultima teftantium voluntate , vel præfcripta confue-
tudine, vel jurisjurandi præftatione, vel Apoftolica,
immb 8c Regia fimul aultoritate, vel alio, fi quod fit,
rationabili titulo, eonvenirenofeuntur. E ft vero P a t e r
B e a t is s im e inter ceteras Ecclefias Cathédrales 8c
Metropolitanas, præcipiïè Ghriftianiffimi Regni Franciæ,
‘ ------ ----. VJUi”
bus ut præmittitur fe habentibus querimonia nihilo-
miniis fadta eft 8cc.
JOANNIS GERSONII
olririam fiitim rpfn irin nt in rphns Hivtinic infî» n m .
h nc ni- nfo»mii-f-it-iif (a ^__ • • . . . .
quibus abundanter Domino favente deçoratur,
eft Ecclefia Lugdunenfis quæ nedum Metropolis, veriim
8c Primatialis in Galliis exiftit 3 quæ ficut prima in
Bottons dr CuncelUrii Ptrißtnß s
t r a c t a t u s
D E
CON SIDER ATIONIBU S
Quas debet habere Princeps.
uid M SS. Codd. ViB. 180. 6 9$.& Colbert, fp j z .
P R O L O G U S,
honoribus, ita in amplitudinc Obfequiorum Divinorum
8c magnifica Patrimonii dotatione præfulget, habens
q^u Ain"q Vua 0gi nta. feptem xP ræbendas5, quaruumm lfeeppcteemm nnee-- ^ g ts ,j-oannes ae uerjon jaiutem,er adprafut^
ceflaro de-putantur pro Doétoribus vel LicentiatisD$lenti* culmèn prolem Regis, inclytam prövehere.
cumneore examinis in alterurnim Tnrinm r 1.. .c; ^ __________ wSÊÊBKÊaÊ
^ 3 L -d R O eruditori & Confeffort Sereniffimi Pritici*.
pis Domini Caroli fèptimi Gratia Dei Frdncorum
Regis, foannes de Gerfon falutem , & adprafulgidum fa -
. 1 x * V.A
cum ngore examinis in alterutrum Jurium Divini Canonici
vel Civilis. Oftava autem Legenti in Theo-
logia: fexdecim infuper aliæ pro fufficientioribus de
gremio 8c habitu ipfius Ecclefiæ aflumendis , qui
Divinum Officiumnofturnum diurnumqueÎcitè,corde
tenus, ac fingulis horis perfbnaliter interefle tenean-
tur. Quæ quidem Præbendæ myfticum numerum,
quafi viginti quatuor feniörum compleftuntur. Quibus
adjungitur Archîpræfùlis 8c Primatis, velütifeden- Tomi III. Pars I.
Si laudabilis dr meritoria eft pueri cujuflibet eruditio
ad Religionem& virtutes (cum Bultitia colligata fit in corde
ejus} fènfitfijue & cogitatio pronafint in malum) quis
non videat quam laudabilioris fupra mûdum meriti fit hoc
agere in Filio Regis, qui regnaturus & gubernaculum feu
clavum clafsis totius Reipublica moderaturus expeBatur,
uige itaque quod agis Vir orndtè , non deerit petitionibus
tuis mea quoadpotuerit fedulitas. Enopufculum trium die-
rtmfufcipe , quale tu puto qmfifti, compleBens in fé Confi-
P dera