I!35 riffimi, nos peccatoves eaufafumus: pro fe enim quid
innocentiffimus agnus meruerat? Convertamus ocu-
los ad- Matrem doiorOfara, contriftatam , & dolen-
tem, alloquentes earn quilibet in fecreto cordis fui,
prout devotio concellerit. Nam falutatio Angelica
lo lita , videretur in hoc lu<£ta importlma narratin',
quoniam Jefus Filius turn , 6 benedidta in muliefi-
bus, vadit 'id D eum, & jam niox non erit corporaaiitid
diviniUs ? quale facilius 8c efficacius' excogitarfi
vel tradi potucrat, quam Sacrofan&um edulium Corp
o r is S a n g u in is Dominici hodierna Cena infti-
tuti iff hoc £et6rno Teftainönto ? quändo ntem«.
riam fecit mir ab ilium fuorum mißrat ör eft m'ifericors Do-
minus f efcam dedit timentibus ß . Pf. Cx.y. Hie' eft pa-
nis de ccelo veius , hoc taanha abfeonditum , hie
Cibus Angelorurti , hiC panis viVus , eX quo fi qujs
liter O gratia plena, Dominus'tec urn, ad Deum vadit ! , guftaverit, non morietur in æternum j hic pofro pâ-
—* ■ ^ 1 • - 1 ---e ^efpertin£é A nis cönfirmans cor Tria olim dicebatniis elle hujus horæ ^ _ hoWinls^ hoc vinum lætificans&
myfteria fpecialia, pedum lotionem , Chrifti humi-
liationem, lacramentalem refeStionem. Ethinctri-
plicem titulum Confurgere pofuimus , quo anima
Chriftiana fit Domina omnium , St oftinia dat ei
Pater in manus. Pridem unum ex his myfteriis ex-
plicuimus, dùm de pedum lotione per gratiamCol-
latio confedta e l l , in eaque oftenfum , quod lotus
hoc modo omnia habet in manus , titulo filiationis,
quia ft Filiusk, & her es. Gal. iv. 1. Deindè hac ea-
dem hora, revolutis diebus, Collatio habita monftravit
quod humilitas veta jus habet ad omnia , quoniam
qui volueritefle Dominus omnium,erit omnium fervus*
& qui fe humiliaverit, exaltabitur. Reliquum eft in
nollro propofito , ut hæc Collatio delerviqx fa-
cramentali refebfcioni , quæ memoriale eit arden-
tiflîmæ , St infuperabilis dile&ionis : Hoc ] inquit,
facile m meam commémorâtionem, Luc. XX. 19. incom-
mémorationem, fcilicet iliius, ' quo nullus majorem
habnit charitatem , de qua verè enunciavit amabilis
tunc Domini Salomon * Forti.
vu 5. <5. Hæcnempe e f t , quæ möri eum, qui mortis
habet imperium , coir.pulit ; per hanc Jefus Magi-
Iter ôt Dominus nolter ad Deum vadtt. E t nos,
fi verè Chriltiani dicimur , St fumus , tranfeamus
oportet ex hoc mundo ad Pattern cum Chrifto, ut det
nobis omnia in manus. Pro cujus oftenfione duas ad-
aptabimus Collationi pa rticulasut quafi totidem pe-
dibus oratio noltra tranfeurrat. Prima pars edocebit,
quibus gradibus anima Chriftiana vadit ad Deum, quia
per cognitionem , Sc amorem , Sc magis per amo-
rem. Secunda ad pergendum luadebit, animabitque.
Itaque, Viri Patres ôt Fratres, Jefus Chriftus^dD*#/»
v a d it , ipfe Pafcha vel Phafe célébrât. NamPafcha
tranfitus. A ß en dit, it er pandens ante nos. Mich.11.i3.
Exaltatur à terra , ut omnia trahat ad feipfum : fi
quæruntur pedes, alæ, fi véhicula , amorfibi præcigerminans
Virgines, id eft , virginales , 'pünffimaf-
que affettiones. Hic dénique fubcinfericius panis, in
ejus fbrtitudinê ambulaffius ufque ad montem Dei
qui eVertit eaftra Madiân , qui paratür in cônfpeétu
noftro in menfa Altaris adversùs bmnës qui nos tribu-
lant, Quifqüis ad Deutn Vadit utatur viatico hoc, non
deficiet, non oberrabit, nonperibit, fed përtinget.
Omnia quippe ferViunt ei qui fruitur hoc alimento
Angeli etiam obfequuntur , ne forte offendat ad la-
pidem pedem fuum. Nam cùm ex vetere Prôver-
bio : Amicorum omnia funt communia j ôt ômnisutens
hoc viatico -, utens, inqunm, rion abutens, fit amicus
D e i, immö una cum ipfö Caro St IpiritUs : nam
in eo manet, St Deus in eo. Quid conféquentius,
quàm omnia efle fubdita fub pedtbus ejus , oves &
ves univbrfas, infuper & pecora campt. P fvm . 8.
Quömodo enim non omnia fubje&a elTent fub pe-
dibus illis qui irt altilfiniis ambulant, qui in itineri-
bus æternitatis ad æternà pdrgunt ôt ad Dèum va-
mors di Uli 10. Cant. “ dunt? Nam amor veriùs Cft ubi arhat, quàm ubi
animat $ amat aiitem eum qiil ln altiflîmis Habitat:
ut ergo amoris ifte pes fupergrediatur univerla, ne-
Cefle eft. Nam St tali pede omnia famulantur, &
ferviunt : Diligentibus Deum ( inquit Apoftolus) omnia
cooper antur in bonurtt. Rom. vin. 28. Hoceodetn
pede elevato , cetera omnia trahuntur ad feipfum,
Sic enim voluit intelligi Dominus de imitâtoribus fuis
illud quod de fe ait : Cùm exaltatus fuero a terra, omnia
traham ad meipfum. Joan.xn. 32. Quod fi ömm’a
trahuntur per amoris pedem elevatum à terra, con-
fequens eft, ut omnia fint in ejus poteftate conftitu^
ta 5 Ôthic efttitulus charitatis St dile&ionis, quo am*
mæ dantur omnia in manus* Quo præfuppofito vel*
uti perfpicuo, poftquàm fimul doeuimus quibus pedi*
bus vir Chriftianus & Evangelicus, aut verè Hebræus
ad Deum vadit, quia per cognitionem 6t ämörem ; &
pue viam facit. Nam quod eft pes vel ala in corpo- C audivimus ex Propheta, ubi ftatui debent pedes iltij
re , id agit amdr in mentej nobis limiliterneceflarius
amor eft fi viam excellentiorem ( ita enim Apoftolus
earn nominat i . O . xii. 31.) pergere, fiChriftumfe-
qui voluerimus j pondus meum amor mens, inquit Au-
guftinus. lllo trahor quocumque trahor j nimirum.cum
St ipfum ingens ccelum amore rapiatur in cir-
Culos fuos Sc amore regatur. Hinc eft illud ge-
mebundum Boetii votum , quod ex alto circum-
fpiciens Boetius fufpirabundus ait ? O fe lix hominum
genus Jtveftros animos amor quo caelum regitur regat \ Hsec
quamvis ita fe habeant, prascedit nihilominiis in crea-
tura rationali , pr^fupponitur pes alius , pes finifter
cognitionis : nam ad incognita quis dextrum amoris
pedem extenderit ? Hi pedes ubi ftatui debeant, no-
tavit Propheticus fermo : Sratuit, inquit , fuprd pe-
tram pedes meos ,St ut totum gratia; fuse du&rici dona-
retur, addidit: & direxit grejjus meos. Pf. xxxiX. 3.
Quod fi de petra lupra q'uam ftatuit Dominus pedes
illos 5 aliquis ambigat, tollif omne dubium A-
poftolus , dicens : Petra autem erat Chrifius. 1. Cor.
quia fuprà petram j cPetra autem eft Chriftus. 1. Cor. x- 4- WÊÊÊÊ Attendamus pro noftra eruditione' quatiter Apofto-
lu|s pedem cognitionis fixerat atque ftatuerat fupra
hanc petram. Non judicavi me aliquid feire inter vos,
nifi ?ejum Chriftum , & hunc crucifixum. 1. Cor. 11.2.
A it verb de amoris pede magnus ôt egregius Martyr
Ignatius : zsimor meus Crucifixus eft : amorem luiun
Chriftum appellans. ItameminitDionyfius iv. Dedi-
vinis nominibus. Videtis igitur quod hoc Sacramen-
tum via fimul eft ôt viaticum j viadeducens, viaticum
Corroborans. Proptereà figamus primum pedem cognitionis
in hoc Sacramento, confitenteS ineojefum
Chriftum Sc hunc crucifixum j deindè pedem alterum,
pedem àmoris trahamus ôt extendamus in anteriora,
amantes Jefum Chriftum St hunc crucifixum. Quod
fi in fcholaftico exercitio , ailt apud incredulos ha-
benda mihi effet oratioj priiis erat (fàteor) ut argu*
mentis certiffimis noftræ Fidei tollere niteremuromne
ofFendiculum, quominùs anima rationalis ftatuat fux.
4. Et ipfe Chriftus d e fe : Ego fum via , veritasD prahanc petram pedem fuæ cognitionis. Hoc itaque
(ft vita. Joan. xiv. 6 . At verb ittirus ad Deum
Chriftianus , St verus Hebracus Phafe celebratu-
rus egebat viatico 7 ne deficeret in via , Sc
ne pedes fui ambulando languefcerent , deftitue-
renturqueviribus; ficut indigent aflidua lotione, ne
contradlis fordibus horrefcant, ne'que dicatur: Sordes
ejus inpedibus ejus’} Thren. i.p . Viaticum verb quale
pede déficiente vel titubante, impofiibile eft progre-
di > vel utilrter, vel conftanter, Nunc quia in domo
orationis, St in fchola devotionis vos alloquor, Viri
Patres St Fratres, vos, inquam, quibus certum eft,
Scquiainfecredentium remunerator e fti quodque in
hoc Sacrofan&o Sacramento Jefus Chriftus eft Sc hie
crucifixus : undè Sc fentio, compendiofiùs vobifeum
age»-
agendum e(Te : ftatuiftis enim fuprà petram pedem
veftrte cognitionis & Fidei. Supereft tantummodo,.
urgere ftimulis divinorum verborum, ut pédem amoris
extendamus conformiter ad hunc primum pedem
& pafliun , quo credinjus quod in hoc Sacramento
eft Jeius Chriitus, & hie crucifixus; ne videlicet cre-
dentes & non amantes, cognofeentes fcilicet Deum;
& non ficut Deum glorificantes , demur in. reprobum
fenfum; pares dæmonibus efiefti,. qui credunt
& contremiicunt. Sed quia diledlionis pede orbati
funt, ipfi in æternum conciderunt interitum,& Temper
in pejoraruunt. Juxtà quod aflürno quadrupliçem
confiderationem.
£tus erat) addita eft Fides pro reparatione hujulmo-
d i, Sc alligatione firmiori: quas Fides captivat in-
telleSfcum in obfequium fuum, maxime in hoc Sacramento
i ut cognofcat Deum alia polfe, St feire
facere quam ikeiat. Intelligit quoque Deum aliam
proyidentiam de hominibus gerere qu^m de jurnen-
tis j ideo quod hominibus efcam co efficaciorem Sc ho-
mine digniorem , quo diiTimilior eft corporalibus
eduliis , pr«paravit. Quanto mii-abiliora funt ea
qua: traduntur in hoc St de hoc Sacramento , ilia
tanto vehementius fua dignitate alliciunt , ut ad
Deum vadat anima Chriftiana \ quia enim ea quae
A traduntur in hoc St de hoc Sacramento talia
Prima confideratio. Si pes Cognitionis naturalis abf- funt* quæ non nifi ab omnipotentiflimo j . Sc
que exorbitationis errore, apud primum parentem no- fapientiflimo , St dignantiftimo Domino fieri pof-
ftrum, Sc Philofoghos ftatui fuprà firmam petram di- funt.
vinte providential potuiffet, St pes dileótionis conformiter
extendi, tunc juftificatio hujus Sacrofanéti
Sacramenti tarn neceflaria non fuiffet. Cognoviflet
utique primus parens Deum, in fuis Sc ex luis crea-
turis omnipotentem , fapientiflimum , juftillimum,
mifericordifiimum, St optimum , cujus poteftati nihil
difficile, cujus fapientiie nihil ablcondibile, quicx
juftitia nullum malum impunitum , Sc ex milericor-
dia nullum bonum abfque remuneratione prasteriret.
Supra hanc folidam veritatis petram pes fua; cogni>-
tiönis fixus elfet, St bené iret pes reliquus dilectio-
nis, amando talem omnipotentem, liberrimum, se-
quifiimum Sc optimum Dominum, Patrem, Sc Grea-
torem,.Confervatórem unicum.
Nonne inducunt hunc Dominum venerari, revereri
atque diligi, cui nihil eft difficile, qui omnia quacunque
voluit, fecit. P l . C X i f i . 3 • cujusJiipienitix. non eft numerus P f .
cxLvi.f. quifanétuseft St benignusinomnibus viis luis?
Super ifta dignè figitur pes F idei, tranfeenfis eis quae
vel folus fenfus, vel fola ratio comprehendit. Dc-
hinc pes amoris extenditur tanto fubiimius arque ra-
pacius , quanto conftat bonum illud quod diligi
proponitur, effe bonum per effentiam : cetera om-
nia non nifi per participationem quandam analogam}
illud infuper efle omnipotentiflimum, Sc per fe fuf-
ficientiflimum j aliud quodlibet fragile , infufficiens
& caducum 5 illud denique efle tale ad quod nun-
quam fruftra fpes^ noftra; dilebfcionis afpiret , St ad
Nunc verb poft peccatum pes cognitionis pofitus ß quod eundum fadi fumus: non adbibendum come:
fuit etiam apud Philofophos in invio errorum , St
non in via veritatis* tantam quippe fufeitat cæcitatis
caliginem peccatum , nifi Fidei lumen opituletur,
quod de divina providentia libera vel omnino diffi-
dimus, vel non nifi tremula quadam ambiguitate
conjebluramus. Alius omnia neceffitatis fato fubje-
cit,. nec poflfe alia fieri quàm fient d ic it, ut Plato-
nici, ôt Stoïci. Alius omnia cafibus incertis flu-
âuare commentatus eft, utEpicurei. Alius huma-
nas animas de corpore in corpora commigrare fom-
niavit * ut Pythagoras. Alius æquavit pecudibus,
ut impius Alexander Sc Saducæi. Alius lub unitate
confudit, ut Averrois. Ita hi St alii fere omnesfine
Fide, omnipotentiam à D e o , Sc fapientiam, St jufti-
tiam, St mifericordiam, Sc falvationem fuftulerunt.
Errante verb aut ita flubluante pede cognitionis ,
dendum, ludendum, more belluarum : in hoc nofter
finis, noftra ingenuitas, noftra perfe&io, noftra no-
bilitas. Quia enim pes cognitionis noftræ ibat poft
vanitates St infanias falfas , multa fecit-Dominus mi-
rabilia fua in hoc Sacramento, & cagitationibus fuis
non eft qui ftmilisfit fibi. Pliil.xxxix. 6. Quorum tanien,
mirabiUum multitudinem nullus infideliter mirando
diferedet, fi ad omnipotentiam, Sc fàpientiam, Sc
dignationem tanti opificis attënderit, cujus fapien-
t iæ , ficut nec potentiæ, non eft numerus. Quid
mirum fi ad earn non poteft cognitio noftra fa-
<fta in numéro , pondéré Sc menlura * mirabilis fa-
Fla eft feientia tua & c . .Pf.cxxxvi 1 1.<5. Quamquam
fi mirentur homines hujus Sacramenti myfteria, fic
mirentur ut credant j èc fic crecjant ut ament * St
fic ament.ut perleverent j donee intrent in Sanüuarium
quidni pes amoris vel oberret, vel quaquaversùm vel p Dei, Pf.Lxxn.17. ^ intelligant facie revelataea quæ
titubet aut languefcat? Itaque pes amoris-mei quo ^ làc"-| j|jjf ~— ^ ’
paéfco feretur in Deum tanquàm in bonum fummè
gloriofum Sc honeftum, fi omnipotentiam ejus impie
negavero * fi dixero eum non pofle alia facere
vel fecifle, quàm quæ video oculis : ita enim miracu-
la quælibet, St ex conlequenti juvamina fupernatu-
ralia abjicio, nec potero in Deum ponere fpem
meam. Qua ratione prætereà pedem amoris mei di*
rigam in Deum tanquam in bonum veriflimum St
providentiflîmum, fi nihil extra fe intelligat, fi cir-
cà cardines coeli perambulans (ut quidam ait) noftra
non confideret. Denique frangitur omnis pes amoris
ad Deum, fi neque jullitiam punitivam exerceat
ad malos, neque in fe credentes, Sc fperantes, Sc
amantes remuneret * fed omnia aque eveniant jufto eft
impio, immolanti eft viFlimas contemnenti. Eccle.ix. 2.
aero nunc velamine contegunturi Poteram horum
mirabilium quæ non videmus rationabilitaterri, per
aüa mirabilia quæ videmus , fentimus, experimur
deducere, turn ad folatium humiliurri , tùm ad re-
tundendam cervicolam fuperbiam eoruin qui le Philofophos
dici gloriantur. Sed alio loco hoc ipfum
fecillè fatis exiftimans, Sc ad alia pergens , hæç
defero. Gontingit fimpliees abfque litceris, velo-
ciùs Sc eitiùs ad Deum i r e , quàm multos ex lit-
teratis. Pergenti quippe ad Deum claudicario no-
xia eft : claudicant verb omnes litterati, habentes
magnum pedem cognitionis , qui amoris pede vel
carent, vel breviorëm eum nimis habent * quos fub
alia metaphora notavit Propheta, qui introfit in San*
duarium, St feientiam D e i , St intellexit in noviftk
eorum. Ibid. Pofuerunt, inquit, in caelum os fun
His liquidem ablatis, quis terminus ambulationis erat Dloquendo de cceleftibus, & lingua eorum, per quam
in homine ultra pecudes,Stultra quam habeant equus eft
mulusjn quibus non eft intelleFlus.\?l.xxxi.p. Ad alium ter-
minum, neque Stoïci nqque Peripatetici, neque Epi-
curei, neque Academici, neque omnino aliqua ho-
minis xftimatio unquam folide poteft amoris pedem
perducere; nifi pes Cognitionis prius in divina; pro-
videntias liberrima 8c optima confeflione firmatus ex-
titerit. Et quoniam ex his qua; fabta funt non attin-
gebamusfuflicienter poft peccatum fempiternam hanc
Dei virtutem 8t divinitatem (pes enim cognitionis fra-
Tomi III, Tars III.
fapor accipitur * tranftvit in terra , Pf. lx.x i 1. p. a-
mando fcilicet, lingendoque terrena, horum pes
dextër non fupra petram , fed vel citra, vel extra,
vel nufqïiam extenditur ad divina. At a;què ple-
rumque ibi minus eft cognitionis, ubi plus eft aflè-
éhium: hoe in feminis , etiam apud bruta videre
eft. Propterea apud multos ex idiotis, dum cognitionem
Fides fblida fupplet* curritur via Man-
datorum D e i, 8c ambulatur in latitudine illa charitatis
i de qua diéfcum eft : Latum Mandatum tuum ni-
G c c c mis.