4 75
natur;ile ratiönabiliter cxpeti, 6c expe<5lari j cum gra
tia non dcficiat, 6c utjcjue minus quam natura, inne-
cdkriis. Provenif inde fortaflis, qubd multi rurales
6c idiotic fepe citius operantur fuam falutem fine of-
fendiculis erroris, 6c abfque deviatione Pnccepcorum
divinorum, 6c Ecclefiafticorum, propter firmain, de-
votam 6c humilem fpem quam in divinohabent auxi-
lio repofitam, quam Clerici, 6ciiterati, 6caliiquoti
Joannis Gerfonii
rit qu■mquié s Pater no*ft er: & Av e Maria \ coram Imagine
Beat# Crucis, habcbit mille dies, vel viginti
Annos Indulgentiarum. Similiter etiam circ^denun-
tiationes futurorum per illös qui videntur devoti 8c
religiofi. Similiter denique circa vifionem quorundam
fomniorutn pro juvandis mortuis, ut quod videatur
Pater admonens & petens tot & tales Miflas, aut e-
leemofynas vel peregrinationes, pro fua liberatione.
.X -V ö- T ’ vu ^ucgiuwuuiics,îua iioeratione
diams exercitati Leótiombus, 6c Sermonum auditio- A Circa hæc itaque6c fimilia, îmiltùm cautè procedenn
ihllS. Oll i rïlPnilYïnilP A rtliiic R?* aAtrt'nr»»* /Inrn a/1* Är J •* .
nibus3 qui plerumque faciliüs errant, 6e deviant. Sic
etiam farpius a Deo miraculosè ab Ecelefiis & Oon-
grcgationibus Pafloris lölatio örbatis, pctiti fuu t,
& adhuc licitè peti pollimt idonei, boni, & utiles
Paftores, & P ra la t i, ficut legitur de fimöo Nicolao,
de pluribus aliis.
Confïderatio Pigefima fexta.
Habent confequenter ad hanc confiderationem R e ligiofi,
6c Solitarii, qui deferuerunt mundum, 6c ea
qua: in eo Hint, quoad curam adminifirationistempo-
ralium,caulam magnam recuiTendi ad Deum in luis ora-
tionibus, cüm expeétatione divini auxilii, fine follici-
tudinealterius cüras quasrendi, vel utendi auxilio alio
temporali , in faciendo illud quod in fe eft. Nam
orando 6c bené vivendo faciunt totum quod in fè eft.
Secus eflèt in habentibus adminiftrationem atque cu
corripiendo 6c docendo, ut Prælati&Doôtoresj qua-
les vixfcirepoffunt fine magna follicitudine 6c trepida-
tione, anfecerintvelfkciant, quod in le eft.
Conßderatio Vigefima fevtima.
Nihilominus datur pro régula, quod in orationeIlia
cTonfideret homo, fi faciat, vel fecerit probabili con-
jeéhira, quod in feeft6c quiequid fpe&at pro tune ad
ie vel ad fiium officium, juxta naturalem procedendi
modum ; nön enim requiritur evidentia. Et fi fic, tune
ferat audaóler 6c fine fcrupulo tentatiqnis Dei totam
cordis fui direólioncm inDeum, expe&ando fuum di-
vinitus auxiliüm , quafi dicat cum Jofaphat Rege :
C ’atk ignoremus quid agere d eb camus, Hippie ultra ea,
quæ cgimuSj aut fecimus ) hoe folum habemtis reßdtti,
stt ócfilos nofiros ad te dirigamus. 2.Paral.xx. 12.
Conßderatio Cigefima o ci au a.
\ aîet infbper hæc dochina apud quemlibet optan-
tem bonum alicui , cui tarnen viâ naturæ fhccurrere
non poteft, velpropterdiftantiam localem, velinfuf-
ficientiam iûam quamcumquealiam, ut toto corde di-
l igâtur adDeum 8t Sanâos ejus oratio fua, dicendo ;.
„ Domine Deus meus apud te efl omne defiderium
„meum pro falute hujus vel illius perfonæ : fed nihil
„aliuqI mihifuppetit; quàm ut tuum.imploremproea
„ auxiliüm ; prout & imploro, & toto corde affeâo ;
,, quatenus tu per mcipfum, aut certè per Angelos tuos
„îanctos; vel faltcm per homines alios-ad hoc magis
„quam egoidoneosageredigneriscircà talem, velta-
„lem perfonam quæ fuæ falutis funt, quæ ego ne-
„quaquam fufficioiiripjere docendo, monendoT hor-
„ tando, coH-ipiendo&c. „ aut aliàsj prout unftioe-
]us (quæ docet de omnibus) inlpiravcrit orando.
Conßderatio t^igeßma nona.
A O. fi J 1---------------7 « .« u iv p u tC U C U -
ctum elt cc providendum, neapponatur firma vei per-
tmax credulitas , propter erroris periculum > neque
etiam oportet hujufmodiomnino 6c pertinaciter difièn-
tire, nec etiam penituscontemnere 6c reprobare. Eft
igitur ambulandum in his via media 6c regia, in dua
dirigitur devotio ilia, quamvocamus pietatemFidei
cujus conditio eft , acceptare ilia per modum cuiuf-
dam probabilitatis 6c amoris, qua: videntui- Religio-
nem Chriftianam 6c Dei dileóbionein confovere , vcl
ad iplas incitare 6c accendere.
Conßderatio rigeßma.
Unde in prxdidlis cafibus 6c limilibus, poteft homo
ample&i talia 6c fimilia, qua: induóta hint, non
tanquam neceiläria adcredendum veloperandum; fed
tanquam aliqua qu^ polTunt. aliqüid utilitatis afferre,
ü recogitentur , aut perficiantur. Exempli gratia,
11 dicam fllTlTlfllllM ClrnfiAflAiv. T \ ' __ a 1
iendo^dooendc^iut^ræhtf&^Do^rcs^mia^
- iC14amus pro diredlione cordis circa credulitatem
tormm .'quae'narrantur in.fcriptis, verbis & Leeendis
Satiaorum & aliorum geffis, five ilia fint miracula,
tatrone Apgehca coram Imagine Crucifixi poffiim
iperai-e de divina mifericordia , quod fi non tantas
quant« ibraffeuntur, faltemaliquas confequarlndul-
gentias, Deo Indulgeatiaram Domino notas. Simi-
fiter, fi fecero quaedam opera pia pro ariima Patris mei
ex vuo fomnio, non quafi obligatus, fed pieadmoni-
tus; prslumendum eft, quodutique meliusagamvi-
honi latisfaciendo , quam earn penitus contcmnendo.
ita confrmiliter rntelligendo propter cautelam ma-
jorem de pranuntiationefuturorum, & deoperatione
mn-aculqrum, in quibus utique reverentia divinre mi-
iencordiEe , & poteftati omnipotentis D e i, princi-
paliter eft exhibenda.
r.e sV e. rchanutatimoreens ePfrfe^ liantpi r&amDif0fais0, rcqsu daemb efnimt vpifgicileasn}t iuo-t
provrdeant, ut tails pietas Fidei, fi plus debrto excef-
ierrt, 6c non fecundum feientiam, vergat tandem in
(-.Uacetbnemnetn rttuamqu eF pidoetiiu, s aicn fpuupbelrifctiitsi oPnreemdi cianttioolenriabnudsa m&
exhortatrombus talra reftringere, quam approbando
dilatare, turn propter pronitatem bominum adfuper-
itmones, turn quia folennis Pnedicatio Dodorum ta-
libus fimpheibus alias affertet fidem, & augeret in his
quafi vera fint & de neceffitate credenda, eo quod ^
tam magnis hmc approbai-e quafi intellexrfTent. Turn
tetio, quia fatis fuppetunt exemplapietatis, Fidei&
ivelrgionis Chriftianam Scripturisfacris, ScHiftoriis
authenticis, fine multiplicatione hujufinodi novorum
)upei-fluomm,qiia: nec fohdum fatis habent iundamenturn,
cui poffit fic cum talibus quis inniti, quin immi-
neat multiphcis cafus periculum cum deviatione a prin-
eipali Fidei fiindamento. Quemadmodiim videmusin
nmili, m Religionibus aliquibus de Cenfuris & Le-
gibus adinventis circa particulares obfeivantias quan-
doque , net ad falutem neceflarias , quod videlicet
D S e Prafcruntur Legibus Dei&Evangelicisimmo-
■ ec hoc ipfum manifefte videiiius in Decretis, & De-
cretalibus. Unde & feverius punitur quandoqueMo-
nachus fane cuculla incedens, quam adulterium , aut
acnlegium committens. Et gravius ple6litur agens
contra unum Papa: Decretum, quam delinquens contra
lvinum Pr^ceppum 6c Evangelium > juxta imprope-
wum Chrifti ad Pharilkos:. IrritHm feciftis mandat urn
tiom. Similiter- qupque circa Indulgekanrm adeftb- Matth. XV. tf.
nem per tales} yel tales orationes, utpote, qujdixe*
Conm
: 'DeGDiredime Cordis, 4 7 S
Çonjîderatio Trigeftma frima.
Confequenter in adminiftratione fpiritqa.lium qiid-
rumeunque, diredio cordisuùlis eft&valde necefliiria,
propter duo principaliter. Primum eft detçftatio &
ampliatio fimoniæ fada per âliquosDodorès Juris Ca-
nonicr. Alteram eft ufus communiffimiis, qui ad o p - ,
pofitiim eflp videtur Jurium Canonicorum, de fitno- "
nia loquentiüm} ita u t, nifi reperiatur cxitus aliquis
per diredionçm cordis, vix invenitur inter difpenikn-
tesf Vel fiifcipientes fpiritualia, qui tutus , , 8c puras
efle videatiir. Qua fuper re editus eft Tractatulus ,
& induda diftindio, propter illos qui dicuiit, com-
mitti fimoniam, fi dentur fpiritualia intuitu yel;inter-
ventu alicujus commodi temporalis, præfcrtim re fe-
cuta.
Confideratio Trigejtmafecunda.
• Itaque refolvendo materiam, pofliimus invenire di^
ftindionem quadrupliccm de intuitu, vel rcfpcdu corn-
modi temporalis pro ipirituali. Poteft enim intuitus
fo r i ad temporale commodum : primo tanquam ad
pretium rei fpiritualis, quafi fit adæquàtiô valôris unius
rei ad alteram, ficut eft in emptione&venditionecuperiarqm,
ac bpnum, quia ftilicet ifte liicra temporalis
vult reciperd pro fuftentatione: fua quateniis
punc 8c pofteniis occupari poilit circa fpiritualia exer-
Cftia principalitpr} hæc eft intentio cordis reda§c bo-
ha, Æd attendat diligepter homo ne mentiatur iniquités,
fibi. Quod exvaiiisfignispoterit quis infeipfo, St
ip aliis cognofcerc.
ConfideratioTrigeJtma quinta.
Vifiim eft aliquibus, quod fi Canonicus vadat adl
Horas lueratiyas., ajiৠnon iturusj quod hqc. fit fi-«
gnum. evidens , quod vadit ad Écclefiam fimbriiacè,
6c quod intentio tajjs nequeat efîèreéla: attamenhoc
non oportet ita femperdicii alioquinfequeretur condem-
natio quafi tot ji^Jlatqs, tàm Clericorum, quam , R e -
ligioforum, atque Secularium. vConftat quippe,qubd[
nonnunquam Carthufienfes in certo Conventu fiio cer-
tas dicant Exequias pro certè defun&o, quas fiiltem
P,ro tali alias non, diçerent, fi non, afiquis indè fruélus
temporalis effet feeutums, ôc juftè. Similiter eft de
aliis Religiofis", nëc non de fécularibus Canofficis, ÔC
Curatis, 6c de omni generaliter ftatuhominum in Ec -
défia Déi. Sicùt née opifèx ageret quæ fuæ aitis
fünt, fine Ipe lucri. Poteft itaque Ecclefiafticus ad
Écclefiam ire fub fpe lucri, modo prædi&o, etiam
jullibet rei. Poteft fecundo ferri intuitus ad commo-g pro tunc non iturus fine tali'fpe, fed in aliis fe occu-
dum temporale tanquam ad motivum principale dan- nnt-nrns.. f t u m -ßt- . twmnWKe
di fpiritualia, vel ad finem ultimum, inquofiftit intuitus
fpiritualia conferentis. Poteft tertio ferri intlii-
tus commodi temporalis tanquam ad motivum minus
principale, vel ad finem fùbordinatumfùb ultimo fine.
Poteft quarto ferri intuitus commodi temporalis tanquam
ad remdebitam Jure divino pro fuftentatione illius
, qui fpiritualia fbbminiftrabit, juxtà do&rinam
Chrifti & Apoftoli : Qmniam dignns efi oßerariusintercede
fua. Luc. X, 7.
Confideratio Trigefima ter tia.
Nunc ad propofitum dicamus pro refponfione fuc-
cin£ta 6c folida, quod primus intuitus 6c fecundus,
funt vere fimoniaci de Jure divino 6c humano , etfi
concurrat error intelle&us , quod fcilicet talia pofi-
fint fieri, ficut in primo dicitur , vel quod licite,
ficut ponitur in utroque modo 5 tunc incurritur hsepaturus,
-dummodo fit intentio principalis dire&a acj
finem fuperiorem, ut ta6him eft.
Conßderatio T rigeßma fexta.
Poteft confequenter ex præmiffis elic i, qualiter
liceat homini, fè transferre ad ftatum Clericalem aut
Religiofum, immo ad curam animanim, aut ad
Prælaturam, quatenus poffit habere fuftentationem
vitæ fuæ fine follicitudine teinporalis exercitii ÿ :ita
tarnen, quod illam libertatan,, vel otium referai:
principaliter ad honorem Dei & ejus obfequium,
fiiamque, 6c aliorum fpiritualem falutem. E t fi op-
ponitur, quod nullus poteft appetere Prælaturam licit
e , 6c minus illam quærere hacratione, quia ad offi-
ciandum débité in ftatu Prælaturæ, neceflària eft gratia
D e i, de qua non poteftcertus quis efle an habeat illam
: videtur ergo præfiimptionis eflè ingerere fe. R e -
fpondemus, quod fallit hæc ratio , quamvis magnorefis
propriè.diéla, fi fint pertinaces. Dicimus con- Crum fit Doftorum j quoniam ex fimili fieretargumenfequenter
, quod fi feratur intuitus tertio 6c quarto
modis, ille poteft eflè licitus, immo etiam laudabilis,
meritorius , ac debitus j hoc tamen attento , quod
obfervetur illud Apoftoli : A b omni (pecie mail abjii-
nete vos, 1. Th e ff v. 21. hoc eft : Adminiftratio fpi-
ritualium fiiéta fub altero tali intuitu non appareat fieri
ex modo fùo, intuitu primo, vel fecundo, utnon
priiis exerceantur fpiritualia, fi nonpriiis dentur tem-
poralia: aut fi turpiter ilia vel ifta exigantur cum fcan-
dalo 6c avaritiæ nota. In quibus utique cafibus poflent
haberi fufpeéti de fimoniaca pravitate fie agentes, 6c
hoc præfumptione Juris, velF aéti, Ôcpoffent ipfiin
hoc cafu tanquam tales judicialiter evocari.
Confideratio Trigefima quarta.
Tradit Ariftotelis, quod In fin ite fabordimtis,ubi
units eft prof ter alterum , repMatur utrobitjae xmm.Hoc
dittam prafidt plurimùm ad direhtionem cordis in
præmiffis 8c fimilibus. U t exempli gratia : vadit Ca-
nonicus ad Ecclefiam ut lucretur dillributiones fuas,
aut célébrât Curatus Miflam, vel Exequias, ut recipiat
turn, quod homo non poflet appetere, aut quærere,
quod celebraret Miffam, vel quod Euchariftiam recipiat
, quia prærequiritur, quod homo fit in gratia ; alio-
quin judicium fibi manducaret 6c biberet, quia indigné
fine gratia 5cc.
Conßderatio T rigeßma fiept'ma.
Propter argumentum immediate motum, & aK£
prætaéla, difb'nguendum eft de certitudine, prout in
quodam Traétatulo De firesparationg ad Miffam nota-
tum eft. Nam alia eft certitudoevidentiæ, ficut eft
in primis principiis, 6c in rebus expertis. Alia eft cer-
D titudo moralis, 6c eft quæ colligitur, 6c traditur ex pro-
babilibus conjeéluris, 6cfignis : 6c tails requiritur, Sc
fufficit in cafibus præmiffis. Qua ex certitudine mora-
li poteft homo, certus, eflè q.uod eft in gratia, aut fiif-
ficienter difpofitus ad celebrationem Mifîæ > quia videlicet
difeuffit diligenter confcientiam fuam, nec eft fibi
confcius de peccato mortal!, nequedequocunquealio
Canonico. impedimento. Similiter talis certitudo por
.. . -------, VJL IL-Gipiai LCIL CUC 111 V1IU -Ht,eGfLt.i CeUfilUèU ti_nU vViUrIoCI ILE^c- cvle-ifuiaiifiutiic ,o HvoVlCente Curam, five
, .n .1Jî: Attendendum e f t , f i principaliter fiftat Prælaturam, videlicet quia non eft confcius fibi, quin
c ve ille intentioiiem fuam ad lucrum temporale, idoneus fitcumDeiadjutorio ad officium taleexequeq-
on re ucendo ad finem alium principaliorem 6c fpi- dum , quantum humana finit fi'agilitas, quæ nihil per-
i a cm. Si fic, certum eft quia eft peccatum fîmo- feéhim in. homine, kltem ex omni parte, 6c beatunt
omæ. Si vero référât ad finem ulteriorem , 6c fu- juxtà commune proverbium , ^dm.ittit, Scimus ta