i o9 y Jo amis
tium fànélam Eccllefiam, Chriftianus eratôc tcnebat
fcholafticum ludum. Accufàtus fuit quod eflet Chriftianus:
& condemnatusad mortem, nifi Chriftianam
negarer Fidem. Hoc facere noluit, 6c ideo breviter
difeipulis fuis, uteumocciderent, traditusfuit. Tunc
ccce quo paéto unufquifque difcipulus & parvus eum
feriebat & verberabat : unus quidem cultellulo fuo,
alius tabella, aliusvirgis, alius libro fuo, pugnoiuo,
alius ungulis fiiis. Ideo percipere poteftis eum gravi ‘
martyrio vitam finiiflè.
Adducovobishîc exemplum:benèenim confideran-
do, fæpenumerb fie eft in fchola de qua loquimur, in
fchola perfbnali humanæ creaturæ : nam fèx præfati dif*
cipuli præfèquuntur fæpiùs proprium eorum Magi-
ftrum ôc Magiftram, intelleétum videlicet, Ôc rationem.
Etfinalitereos adperpetuam tradentmortem, nififibi
caverint, ôc omnem nifum ôc conatum pofuerint ut eos
benè caftigent,malam eorum conditionem ôc inclinatio-
nem reprimat virga difeiplinæ. Non decet intelleétum
tuum 6c rationem fàcere more fatui Magiftri aut Magi-
ftræ, qüi fâtuitates fiias cum difeipulis exercent, non eos
caftigando; undè tandem fàllunturquantumcunqueid
fuerit tarde faétum : ficut habetis hiftoriam de Heli, qui
non caftigabat fiios filios. Recitatur de quodam Ma-
giftro qui non caftigabat difcipulum fuum , ex quo
effeétus eft fur, 6c homicida , atque ad fùfpendium
condemnatus. Difcipulus hic Mngiftrum fuumyidit in
via, quem rogavit ut ipfumofcularetur, cujus nafum
morfu ablumpfit, dicens, quod per eum Ôcfùkmne-
gligentiam moreretur. Sic facient fex hi difcipüli, qui
condemnati fiint, aut condemnabuntur ad mortem,
Magifter quoque ôc magiftra cum eis, 6c fe invicem
devorabunt, quia ibi difièntio erit, horror , 6c con-
fufio. Geras igitur curam tui dùm tempus eft, ut fu-
pradiéfcifex fcholaftici, dilcipuli fint Jefu Chrifti.
In hoc de iftis fex difeipulis finemftatuam ( rëver-
tar enimadeps poftmodùm) 6c ut deveniatur ad Eva'n-
gelii noftri .materiam : videlicet, devote Chriftianè
popule, quod fubmagifter, cujus memini, qui per
magnum Magiftrum commiflüs eft ad gubernandam
fcholam animæ , in fcx difeipulis adimplere debet 6c
dicere quod David dicebat Domino noftro: Docebo
iniqms vins tuât. Domine Deus, ôcMagifter, docebo
difcipulos meos, qui iniqui font ôcmali, viastuas,
6c qui pleni fiint peccatis ad te convertentur. P f i,. i f .
Itéra alio : Si meinon fuerint dominati &c. V e r è ,..
Domine 6c Magifter , fcio quod fi difcipüli mei fub
virga difeiplinæ pofiti fuerint, necullàmeis permifero
dominationem , emundabor 6c miindus ero d deliclo
maxima. P f xvin. 14. tranfgreflionis fcilicet : féd tu,
Domine 6c Magifter fumme, meam cognofcis igno-
rantiatn, paupertatem 6c debilitateril, 6c nofeis quia
nifi prius illuminatus 6c edoétus fuero à te j nec po-
tero, nec feiam illuminare, neque gubernâre fcholam
meam, 6c meos difcipulos. Quantum enim eft de me,
cæcus fum ad benè cognofcendum 6c judicandüm
quod faciendum eft, dicendum, & credendum, fi non
habuero veræFidei tuælumen : Ernitte t rgolucem&ve>-
ritatdntmm^VÏ. x liii. 3. quoniamcæcusfùmànativit
y mea, ad exemplum hujus cæci quem hodiè fànafti.
Mitte , Domine ,, fapientiam de coelis fanétis tuis.
Mittc mihi Domine 6c Magifter lumen fàpientiæ
tuæ, ut ego 6c ratio fciamys quod eft acceprum tibi,
6c gubernemus nobis commiflbs difcipulos per dignam
tuam providentiam, taliter, ut ad noftram fit utilita- j
tem, 6c communem noftram falvationem , ad glo- 1
riam quoque dignæ magnificentiæ tuæ ôcmajeftatis,
6c ut tui fint difcipüli Jefu Chrifti.
- Chariffimi homines, taliter nofter precari debet
intelleétus Deum, præcipuum Præceptorem noftrum,
HJ- ipfe intellcétur , illuminet ficut cæcus hodiérnüs.
Excmplo hodierni Evangelii unufquifque intelleéhis,
fi bonus velit cflè fubpræceptor , debet habere per
«taétrinam Jefù Chrifti très confiderationes, fccun~
Gerfonii s 1096
dum quod ta& x funt in tribus noftri Evangelii partibus
quodfatis prolixum eft, fed multum ad confirmationem
Fidei noftri 6c noftrte doétrina? faciens.
Primo, debet unufquifque intelleéfcus cognofccre ve-
ritatem per re&am iliuminationem, quantum ad pn-
mam. Secundö,debet defenderc veiitatem per ftabilem
aftèrtionem, quoadfecundam. Tertio , adorare debet
* 6c honorare verkatem per hanc operationem, quoad
tertiam partem. Hm funt tres operationcs qum ad
unumquemquefapientem Magiftrum fpeftant, utdicit
Ariftoteles. Opera fapientum funt, non mentiri, de
quibus novit mentientem manifeftari pofte, ficut: ca-
f i t Jefus facere) & docere Hebr. 1. 1. Et Apoftolus.
Qui ahum doces , te iffum non doces. Rom. 11. 2.1.
Turpe efl Dotlori, dum culpa redarguit ipfum.
Dicit ergo textus Evangelii : Jefus tranßens vidhk
nativ it ate cacum, Joan. ix. 1. qui fignificabat noftrum
intclleóftim qui caecus eft per ignorantiam, propter
peccatum originale. Difcipuli Jefu Chrifti interroga-
bant eum dicentes: Rabbi, quis peccavit, hic aut pa~
rentes ejus ut cacus nafeeretur ? f . i .G lo f Eratädmo-
düm fimplex interrogatio: antequam enim cm.cus hic
nafeeretur non poterat peccatum habere. Relpondit
Jefus Chriftus, nec hunc peccafle, nec parentes ejusj
fed hoc fa&um efle , ut manifeftarentur 6c dcclara-
rentur'in eo opera Dei. Hïcfumo primam confidera-
5 tionem moralem, quod tribulatio non femperaccidit
propter aliquod peccatum perfonale. Perfbnaledico,
ad tollendum peccatum originale. Idem eft caufa fine
qua non. Et illud poftrèmö ad longum declaravi ad
fanftum Spiritum. Accidit tribulatio, aut propter cor-
reèliohem , aut propter humiliationem , aut propter
probationer« & glorificationem., aut propter initium
damnationis. Dixit infuper Jefus Chriftus: M e oportet
operari opera illius qui me mißt, dum dies efl $ ve-
nit nox in qua nullus operari potefi. Entered ' dum in
wundb fum Junten fum mundi. -fr. 20. Glof. Et erit ufque
ad finem mundi. Ecce vobifeum fum 6cc.Matth, ultimo.
Secunda confideratio. Hic ftimo fecundam con-
derationém moralem, ftultum eftè expeètare benè age-
re , donee vëniatur ad mortem , qum eft nox mundi
hujus: eft enim nimis fero. Etiam operandum eft in
lumine Fidei. 6c gratirn j alioquin enim opera fiint
mortuä. Pofteaquam Jefus:fic dixiflèt, fpuit in ter-
ram 6c dd faliya fua lutum fecit, 6c operuit oculos
I emei,; dicéns : Vade lava te in aqua de Siloe. Ivit,
* fe lavit f & /rediit clare videns. y.
Tertia confideratio. Hic ftimo tertiam confideratio-
nem de noftra cmcitate ignorantim, qum expelliturper
gratiam Dei,quae quidem gratia per falivam fignificatur,
quae defeertdir' de capite noftrae fragilitatis j quae quidem
fragilitas per pulverem denotatur, 6cperplo-
ratum,. qui per aquam intelligitur. Vicini qui eum
•prius vidérant' mendicaré, dicebant: Nonne hic efi
qui fidèbat & eleemofyndspetebat} f . 8,. Aliqui dice-
bant ipfum ccrto efie •, alii verb non ipfiim efle,
fed alium quendam illi. fimilem.
* Qiiarta confideratio.Hic fumo quartam confideratio-
nem, quod opus miraculofum turbare foletfimplicem
creaturam 6c humanam, juxta illud: Illuminanstuniira-
biliter d moniibus aternü P f Lxxv. f . ignorantes cum au-
diunt loqui de revelationibus 6cc. nolunt crederfc veluti
nefeientes. Haec eft prima pars Evangelii, per quam liquet
caecum hunc per divinam potentiam illuminatum
) fuiflè, 6c fiio exemplo debet unufquique intelle&us per;
divinam ;infpirationem cognofcere verkatem. Dem
fcièntidrum Dominus eß. i Reg.ll. ^ • E t iterum. Docetho^
minem feientiäm. P f xxxiX. i o . * Et Beatus hojno quem tu
erudieris-Domine 6cc. P f XCIII. 12.-
In fecünda parte Evangelii dixit textus, diünc caecum
aliis dixiftè, fè eum eftè qui caecus fuerat ’, 6c eis mor
dum dixit quo fuerat illurhinatus. Poftea quïefiërunt ab
co 5 ubinam Jefus Chriftus efTetj Refpondit : nefeio.
Ad literam caecus ille bënè feiebatper famam, quod
Jefus
r °97
J. Chriftus fuus eflèt illummatór,(èdnelciebatquo ierat.
Sermo D e cceco nato 109
Et hie confiderationem capio moralem , quod
homo fcpenumerö magnam in fe fentit infpira-
tionern & illuminatiänerö b onamn eftiens undè vc-
nia t, aut quo pa£to elabitur. Sic dicit finéhis Ber-
nard. ßtper Cariticn juxta illud : Spiritus ubi smlt fbi-
ra(. Joan. in. 8. Vieini hujus cteci eum ad Pharifeos
• c o
iuvemj/ct, dixit ei: Tu crcdisiti Filiinn Dip. Joan. ix. i .
H it quandam capio confiderationem , quod Jefus
Chriftus approximat illis qui Legenj fuam tutan-
tur, &augmentant, augmentando Icientiam eorum,
licut fecit huic eseco. Dixit emus: Quit efi hic Dotni-
nej ut in eum credam ? $■ . ^6 .
Et hic fecundam fumo confiderationem,quod fapienduxerunt,
6cSabbatumerat, cum Jefus Chriftus eum * ter interrogaredebemus id quod nobis datum eft ad creillnminorQl"
Pnfll'ltcpi riftlrnildm niicUm»-.«- i f f i K S s ! tx illuminarat. Pharifæi poftquàm audiflènt, dixerunt :j __, r . t\ • n 1 •. t
Homo'hic ex Deo non efi, qmmammn fervat Sabbatum.
Joan. ifi. iS. Oinfortunatàm & odiofamPharifeqrum
invidiam, qu.u cos i;on finebat btmc vidcrc, & judicare!
Nam hoc quod adfalutem erat alicujushominis, immo
&*béfti£E, in Sabbato fieri poterat. Sed hie fecundam
nccipio confiderationem quod iiiis complures model
funt fimiles, qui fibi de parvealiquo die Fefto fraâro
confcientiam formarent, potiùsquàm fi centum fà-
cerent peccata mortalia in detraSationibus, verbis
infruébuofis, Stc. Hoc poterit dilatari. Alibi Judæi
dicebant: Qmmodbpotefipeceator haàJignafacere? &
dlvifio irat inter éos ; f-jjjStf. pofthàc qaæfierunt'à
cæïo , quid de eo diceret, qui lânarat. Relpondit -,
qûbdPfophetaeflèt. DixeruntJudæi,fenonid credére.
E t hic téftiam (i:mô-confiderationem , quod fidendum,
ficut Domina noftra cogitabat, qualis eftèt lua
fâlutatio:& ifte cæcus pariter. Refpondit Jeftis Chriftus;
Et tueumvidifiihieefiijuitecumloquitur : Tunc dixit
Credo. Domine, & fis inclbn'ando interram adoravit cum
t - f i j . 38.
Hic tertiam accipio confiderationem,St quartatn.Una
eftjuftum efl’e,& fpeeialiter in Ecclefia,inclinationes fieri
& proi:ratione.s,a<!m'ando prælêntiam J .C . contra hos
qui parvipendünt Sanctum Sc venerabile Sacràmentum;
Altera Confideratio, quod in omnibus donis quæà
Jefu Chrifto recipimus, nos debemus humiliter adorare
in corde noftro ,&ipfigratias agere. Eftdocumentura
B. Bernardi : De donodifeé gratins referré.
In hoc quod diétum eft apparet in tfiitia confideratio-'
11e, qüomodo, veritate cognita, Deus adorari debet pet
lànétam operationem. Probavit ergo, ex hoc Evangelio,
miles finit hi qui diè quolibet bene vivendi quærunt inteleétümnoftrum, qui commiflùs eftut fubmagifter
confilium , & nihil agére votant, aut credere , nifi11 fit, feu Magiftri locum tenens in fchola noftra fpirituali
“eisg dijcaf tu“ r- qWuod ,inpffiîss pnl,aàÉdt|ü,mm fit : N^on reetpit fiul- animæ noftræ, debere cognofcere veritatem, juftam ina
tus vèrba prudentia . tiifi eà dixeris <pua‘verfarilur in
cordeejus. P ro v .x v in .i. Deindèdicittextus, quopa-
fto Pharifæi v'oeaveruntPatrem&Matremcæcilllius,
ut veritàtefc agnolcerènt. Qui refponderunt certitu-
ditïaliter , hunc eorum efiè fiüum cæcum natum ;
fed quomodô videret, ipfi nefcii-ent; fed quod quæ-
reretit à fïiio quiætatem haberet, ut in cauili lua lo-
queretur. Et hoc dicebant parentes proptef metum
Pharifæôfùm , qui jam ftatuerant, quod quicunque
confitefetur Jefiim Chriftum, exclüfus eftèt à Syna-
go g a , ficutexcommunicatüs; DeindèdixeruntPhari-
fæi cæco nato : Da gloriam Deo, fiimtts quoniam ho-
mo hic peccator efi. Refpondit cocus : Si peccator efi ,
Joan. ix. 14. Et ftqqu. hoc e f t , ut dicit
fpirationem, 6c earn per ftabilem defendereaflèi;tionem,
atque honorare per fanètam operationem
Prætereà exiftimo vobisplacere, ut ad fcholam ve-
ftram, 6c ad fex difcipulos veftros ( de quibus priùs dixi)
regrediar, quia eft materia quæ capi poteft facilè ab
omnibus hominibus:6c ad memoriam habendam fie fiat.
Dicamus quod fubmagifter, feu locatus inteileélus
fubtilis, pofteaquàm receperit lumen veritatis, eoquo
diétum eft modo, fæpiùs cum magna cura , 6c diligenter
vadat ad fcholam, utfedeatin cathedra liberæ
alitoritatis, 6c virgam teneat difeiplinæ, ôc die qualibet
(fàltemmanè) unamdoceatleétionem, eamquevefpe-
ri coram fedici jubeat, ôcaudiat. O devota Chriftiana
perfona! Manè cùm furrexeris, 6c es in camera tua,
âut in Ecclcfia, priufquàm difcipuli tui, fcilicet cor tuum
6c quin^ue fenfùs excedant fcholas tuas, operari ftudeas
Glotfir: ■ non eft ut vos dicitis, hob fcio ;• me cæcum
fuijfe , & modo benè videre. Dixerunt ei : Qmd ergo
fecit twt J quomodo tibijuos aperuit oculos ? Refpondit q fecundùm artem & ftatum tuum. Secretoeos intrà
: f am dixi vobis , & atidißis, vulïisneejusejfe dif-
Cipuli ? Tttnc male dixerunt ei , dicentes : Tu difcipulus
ejus ßs , nos Moyfi fumus difcipüli , fed hunc ignoramus
unde fit. Refpondit homo ille qui fanatus fuerat : in
hoc efi mirabile , vos nofeire undè fit , & meos mihi
aperuiffe oculos. ' Novifiis quoniam Deus pedeatbres non
exaudit. Verumeft, dicit Glofla, ad miracula facienda,
in confirmationem fanétitatis ipforum, licèt benè
ad confirmationem veritatis fpiritualis. Sed f i quis
bultor efi Dei , & ejus facit volmtatem , hunc Deus
èxaudit. Nunquam vîfum fuit quememque lumen redder
e cæco nato : nifi ex Deo-effet, non pojfet- faeere
quameunque rem fimilem. Refpondermt & dixerunt ei :
Tu in peccatis natus es totus , & tu doces not ^ & eje-
cerunt eum. Joan. ix. 7,1. ôefequ.
Hinc quartam accipio confiderationem. Mali qui in-
Vitiveritatem audiunt, libenter reprehenduntôcmor-
cionatorum vitam , five jure fit, injuria, ôc folatium
eft eisquicquid mali diciâüdirepoftûntdeipfis. Sicfe-
cerunt Judæi de hoc cæco, 6c malè jüdicabant dec-
jus cæcitate. Et per hanc fecundam partem apparet,
cæcuni èonftànter veritatem prædicaflè coram proxi-
mis, 6c omnibus fuis advetfariis. Ad hoc exemplum
codem modo facere debet nofter intelleétus, qui
eft fubmagifter Jefu Chrifti, fie quod débite |id ad
quod tenetur exeqiii v e lit , defèndere debet verita-
per firmam 6c ftabilem aflèrtionem. Audivit Jefus
Tertia pars Evangelii noftri, quæ brevior eft fie
îcit. Audivit Jefus quopaflo ejeciffent eum, & cum eum
vocare debes ad fcholam animæ tuæ, & oftiumclau-
dere, ne quifquam ad extra te impediat ; tune dicas côr-
di tuo principali difeipulo , quod diligens fit in benè
cogitando-, fibi quoque à perverfà caveat focietate,
6c ne det confènfum fùum aut voluntatem peccato
prôditôri : quia de corde exeutit cogitatibnés malæ , ho-
micidia, adultérin'6cc. Matth. xv. ip. ôcMarc.vn.
Sic dices oculo üt caveat à malo 'Vifu , ne malum
aecidat, ficut accidit filiæ Jacob, *Dinæ, Helenæ,
6c aliis innumeris. Neqùius oculo quid crèatum efl ? Eccli.
xxxi. i y. 6c ne fè dedat iniquæ cupiditati, ftatum
Magnatum infpiciendo : Noli wfpicere&Cc. Eccli. xx xv.
i f . Auri dices, ut caveat audirc fabulas, adulationes,
^ aut inala verba detraétoria, ne per-hoc oriatur fùfpicio,
odium, zelotypia , incredulitas, 6calia fine numéro
mala. Princeps, id eft, intelleétus , qui libenter audit
verba mendacii , omnes minifiros habet impios. Provel'-
bior. xxix. i z . Die dri, ut fbbriütri fit in comeden-
do , quoad guftutn, ne gula malè ipfum ftrangulet,
ficut fecit compluribus quoad animam, 6c quoad corpus.
Séneca. P lures occidit gula , quàm gladius. Did
infuper ori‘ , ut fub cuftôdiaejus fit} quoniam loqua-
tur modicùm, traétim, & fubmifsè: alioquin quipu^
tat fè effe religiofum non ''refrenans lingUam fiiam j hujus
yarn éfi religio , üt ait Jacobus, i. 16. Pejor eft
iétuslinguæ, quàmgladiüs: caveat à meüdaciis, per-
juriis, adulatiônibus, ôcàmalèloquetidode aliis. Die
nafo, qui odorari debet, caveat ne nunciüs fit deleéta-
tionis in cibo , malæ carnalitatis, 6c aliarum rêrum;
Demùm valdè inftrüere debcs taéium, nepieerfitad
Z z z ? benè